Korzyści bezpośrednie. Korzyści pośrednie

Transkrypt

1 Korzyści bezpośrednie ujawniają się szybko i kumulują się w czasie są do pewnego stopnia policzalne mogą prowadzić do efektów pośrednich Redukcja ryzyka kursowego i kosztów transakcyjnych ObniŜka stóp procentowych Korzyści pośrednie mają charakter potencjalny naleŝy je traktować w kategorii szans są trudne do oszacowania Wzrost stabilności i wiarygodności gospodarki Wzrost konkurencji, realokacja zasobów w skali obszaru walutowego Rozwój i integracja rynków finansowych, dostęp do głębszego rynku finansowego Wzrost handlu i inwestycji - krajowych oraz zagranicznych 1

2 Koszty Długookresowe utrata krajowej polityki pienięŝnej i kursowej spadają w miarę upływu czasu trudno je oszacować Krótkookresowe dostosowania ekonomiczne techniczne i organizacyjne ujawniają się w krótkim okresie są do pewnego stopnia policzalne ZagroŜenia średnio- i długookresowe Ryzyko ustalenia nieoptymalnego kursu konwersji Ryzyko boomu kredytowego i nadmiernego zadłuŝenia Ryzyko wzrostu inflacji, utraty konkurencyjnoś ci, wzrostu bezrobocia Ryzyko przenoszenia wstrząsów na rynkach finansowych Ryzyko nieskutecznego funkcjonowania mechanizmów alternatywnych wobec polityki pienięŝnej 2

3 Narzędziem oceny zdolności kraju do usztywnienia kursu jest TOOW OOW - to obszar, który utrzymuje równowagę wewnętrzną (wymienność pomiędzy inflacją i bezrobociem) oraz zewnętrzną (równowaga bilansu płatniczego) W dyskusji nad optymalnym reŝimem kursowym przyjęto, iŝ sztywny kurs walutowy pozwala na skuteczniejsze utrzymanie równowagi Niemniej jednak porzucenie k.w. jest kosztem makroekonomicznym

4 Asymetryczne oddziaływanie szoku na równowagę wewnętrzną w kraju A i B Kraj A - Niemcy Kraj B Hiszpania Poziom Cen Poziom Cen S 0 S 0 P A0 E 0 P B1 E 0 D 0 D QA 0 Q A QB 0 Q B

5 Asymetryczne oddziaływanie szoku na równowagę wewnętrzną w kraju A i B Kraj A - Niemcy Kraj B Hiszpania Poziom Cen Poziom Cen S 0 S 0 P A1 E 0 E 1 P A0 D 1 P B1 E 0 P B0 E 2 D 0 D D 1 QA 0 QA 1 Q A QB 1 QB 0 Q B

6 Jak przywrócić równowagę? - Polityką kursową - Aprecjacja/Rewaluacja k.w. w Niemczech - Dewaluacja/Deprecjacja k.w. w Hiszpanii - Polityką pienięŝną - ObniŜka stóp % w Hiszpanii - PodwyŜka stóp % w Niemczech - Polityką fiskalną - PodwyŜka podatków w Niemczech - ObniŜka podatków w Hiszpanii -..lub transfer dochodów poprzez budŝet centralny

7 Wg prekursorów TOOW R. Mundell a (1961), R. McKinnon a (1963), P. Kenen a (1969), Przyjęcie wspólnej waluty (kursu sztywnego) jest optymalne dla tych krajów, które posiadają odpowiednie mechanizmy dostosowawcze, moŝliwe do szybkiego uruchomienia w przypadku wystąpienia szoków asymetrycznych między nimi.

8 Pioneering phase od 1961 r. do pocz. lat 70. XIX w. Mobilność czynników wytwórczych STARA TOOW Elastyczność cen i płac Integracja rynków finansowych Integracja fiskalna wspólny budŝet Stopień otwartości gospodarki Dywersyfikacja produkcji Podobieństwo stóp inflacji Reconciliation phase lata 70. początek lat 80. Szacowanie korzyści i kosztów integracji Pojawienie się meta property, korelacja cykli koniunkturalnych Spowolnienie integracji monetarnej w Europie

9 Dwie kategorie kryteriów w TOOW Konwergencja Realna Podobieństwo struktur gospodarek, Elastyczność struktur gospodarek, Konwergencja Nominalna Neutralność pieniądza w długim okresie, Nieefektywność mechanizmu kursowego, Wiarygodność polityki makroekonomicznej

10 Forces Driving Macroeconomy Polityka fiskalna Polityka pienięŝna

11 Kryteria wejścia kraju do UGW określone w Traktacie z Maastricht: Średnia stopa inflacji Średnia nominalna długookresowa stopa procentowa Stabilność kursu walutowego Deficyt budŝetowy Dług publiczny NiezaleŜność banku centralnego

12 Kryteria wejścia kraju do UGW określone w Traktacie z Maastricht: Średnia stopa inflacji (1,5 p.p. + śr. 3 krajów o najniŝszej inflacji) Średnia nominalna długookresowa stopa procentowa (2 p.p + śr. Stopa % 3 krajów o najniŝszej inflacji) Stabilność kursu walutowego (+/-15% wokół parytetu) Deficyt budŝetowy (max. 3% PKB ) Dług publiczny (max. 60% PKB) NiezaleŜność banku centralnego

13 Polityka pienięŝna

14 Po drugiej wojnie światowej: Podczas węgierskiej inflacji ceny biletów tramwajowych dostosowywano codziennie, podczas gdy ceny biletów kolejowych były zmieniane tylko co cztery dni. Ze zjawiskiem braku wiarygodności polityki pienięŝnej próbuje się walczyć wykorzystując mechanizm tzw. kotwicy nominalnej (nominal anchor)

15 J a p a n S w itz e r la n d F in la n d S w e d e n F r a n c e G e r m a n y C a n a d a B e lg iu m A u s tr ia D e n m a r k N e th e r la n d s A u s tr a lia U K U S A Ir e la n d Ita ly S p a in P o r tu g a l G r e e c e P o la n d M e x ic o H u n g a r y T u r k e y B r a z il 14,0 11,5 9,0 6,5 4,0 1,5-1,0 Średnia roczna inflacja z lat Poziom pow 50%

16 Polityka pienięŝnej w krótkim okresie Inflacja π Krótki okres π π. B. A u Bezrobocie u

17 Nieefektywność polityki pienięŝnej w długim okresie Inflacja π Długi okres. C π π. B. A Krótki okres u Bezrobocie u

18 100 bilionów dolarów na drobne zakupy eww , ostatnia aktualizacja :20 W Zimbabwe wyemitowano banknot o nominale 100 bilionów, który w momencie emisji kosztował około 30 dolarów amerykańskich. Wyemitowane we wtorek banknoty 50- miliardowe są juŝ niewiele warte 6

19 Dlaczego niektóre kraje godzą się na porzucenie własnej w polityki pienięŝ ęŝnej gdyŝ jest nieefektywna i niewiarygodna Im mniej wiarygodna krajowa polityka pienięŝna tym większa niechęć do pieniądza krajowego wysoki poziom walut obcych w depozytach podmiotów gospodarczych.

20 Polityka fiskalna w unii walutowej

21 Polityka fiskalna jako mechanizm przywracania równowagi r Transfer funduszy pomiędzy regionami wewnątrz unii walutowej Polityka fiskalna działa a na szczeblu unii walutowej tak jak w obrębie bie jednego kraju Warunkiem jest jednak...?... wspólny budŝet centralizacja polityki fiskalnej... wspólny budŝet centralizacja polityki fiskalnej

22 Negatywne następstwa nadmiernego udziału u sektora publicznego PKB: zmniejszenie roli mechanizmy rynkowego duŝy udział państwa w PKB moŝe rodzić postawy roszczeniowe, rosnące wydatki publiczne powodują wzrost deficytów budŝetowych i ich kumulowanie się w długich okresach crowding out effect wzrost stóp procentowych aprecjacja waluty krajowej konkurencyjność non keynesian effect Podatek inflacyjny

23 ZałóŜmy Ŝe: Inflacja = 2% Podatek inflacyjny Rząd poŝycza 30 mld PLN wg stałego oprocentowania 5% rocznie Oczekiwana stopa zwrotu inwestorów 3% Jednak rząd dokonuje większych wydatków budŝetowych - 60 mld Wywołuje większą inflację 8% PoŜyczkodawca traci -3% (5-8%) Rząd uzyskuje wyŝsze dochody z tytułu podatków naliczanych od nowego, wyŝszego poziomu cen

24 Współczesne spojrzenie na proces regulowanie działalno alności gospodarczej za pomocą wydatków publicznych wskazuje, Ŝe e jest on optymalny kiedy polityka fiskalna jest Restrykcyjna 1. Restrykcyjna 2. Przewidywalna 2. Przewidywalna Dlaczego??? Stabilizuje oczekiwania inflacyjne Nie prowadzi do wzrostu rynkowych stóp procentowych Pozwala działać tzw. automatycznym stabilizatorom wbudowanym w system fiskalny

25 Automatyczne stabilizatory działają skutecznie kiedy deficyt budŝetowy jest niski Pozwala to na obniŝenie dochodów budŝetu Pozwala to na zwiększenie wydatków budŝetu Innymi słowy s w ramach pełnego cyklu koniunkturalnego gromadzimy oszczędno dności w okresie dobrej koniunktury by wydawać w okresie jej pogorszenia

26 Na powyŝszych załoŝeniach opierają się reguły fiskalne w UGW 1. Fiskalne kryteria z Maastricht -effectmaastricht Traktat zobowiązuje do trwałego spełnienia kryteriów 2. Pakt Stabilności i Wzrostu Kary za nieprzestrzeganie poziomu deficytu Nieoprocentowany depozyt (od 0,2% do 0,5% PKB) Po dwóch latach depozyt przepada na rzecz KE

27 Reforma PSW (2005) Złagodzenie Paktu Polityka fiskalna pozostaje jedynym narzędziem polityki gospodarczej na szczeblu krajowym Elastyczne podejście w zaleŝno ności od poziomu zadłuŝenia, Tempa wzrostu gospodarczego, Reform strukturalnych systemy emerytalne Wydatków w infrastrukturalnych nakłady ady na edukację,, badania i rozwój, Wkładu w realizację celów w europejskich

28

29 ,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0 Portugalia -realny PKB

30 ,0 7,0 2,0-3,0-8,0 Portugalia Kons. prywatna Kons. Rządowa Inwestycje Handel zagraniczny PKB realny

31 12,0 Kons. prywatna Inwestycje PKB realny Kons. Rządowa Handel zagraniczny Deficyt budŝetowy 7,0 Wzrastające znaczenie polityki fiskalnej w strefie euro 2,0-3,0-8,0 Portugalia

32 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 Wydatki budŝetowe jako % PKB I r e l a n d J a p a n U S S p a i n P o l a n d G r e e c e G e r m a n y U K N e t h e r l. P o r t u g a l E u r o a r e a F i n l a n d A u s t r i a B e l g i u m I t a l y D e n m a r k H u n g a r y F r a n c e S w e d e n

33 Wspólna europejska waluta Euro jest drugą pod względem znaczenia walutą międzynarodową na świecie. Euro było jednym z czynników integracji rynków finansowych. Euro przyczyniło się do kreacji handlu (ok.5-15%) i inwestycji (BIZ ok.15%) wewnątrz i na zewnątrz strefy euro (największy eksporter świata). Kraje UE czerpią korzyści z sąsiedztwa strefy euro. 33

34

35 Ocena funkcjonowania strefy euro Stopy inflacji % r/r strefa euro (12 krajów) Stany Zjednoczone Dania Szwecja Wielka Brytania Japonia utworzenie strefy euro Wzrost stabilności cen i finansów publicznych. Wzrost stabilności makroekonomicznej i wiarygodności. 35

36 Ocena funkcjonowania strefy euro Dywergencje fiskalne i inflacyjne wewnątrz strefy euro. DuŜe zróŝnicowanie wielkości sald na rachunkach obrotów bieŝących. Wyhamowanie reform strukturalnych w niektórych krajach (brak znaczących róŝnic w rentowności obligacji rządowych do 2007 r.) Słabości wynikające z jakości czynników wytwórczych oraz sztywności strukturalnych, utrudniających efektywne wykorzystanie zasobów. 36

37

38

39

40 Doing Business. Starting a Business - Rank 2008 Formalności (kaŝda interakcja z podmiotami zewnętrznymi) Koncesje, pozwolenia, zawiadomienia, podpisy urzędników,pracowników,etc. U S I r e l a n d U K F r a n c e F i n l a n d D e n m a r k B e l g i u m S w e d e n P o r t u g a l L u x e m b. N e t h. I t a l y G e r m a n y A u s t r i a S p a i n P o l a n d G r e e c e