NEURODYDAKTYKA. TAJEMNICZY MÓZG UCZNIA, CZY TAJEMNICZY MÓZG NAUCZYCIELA?

Transkrypt

1 NEURODYDAKTYKA. TAJEMNICZY MÓZG UCZNIA, CZY TAJEMNICZY MÓZG NAUCZYCIELA? Prelekcja dla rodziców uczniów Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II Grzędzice, oprac. Wiesław Chyłek 1

2 NEURODYDAKTYKA Dyscyplina nauki, która opierając się na badaniach nad mózgiem, stawia sobie za cel tworzenie nowych koncepcji pedagogicznych, a także inicjuje poszukiwanie systemu edukacyjnego przyjaznego mózgowi i lepiej wykorzystującego jego mocne strony oprac. Wiesław Chyłek 2

3 Mózg to półtora kilograma galaretki: z czego zaledwie 13 dekagramów to białko, a reszta to woda i trochę tłuszczu. oprac. Wiesław Chyłek 3

4 Mózg ucznia, to miejsce pracy nauczyciela Manfred Spitzer, Jak uczy się mózg oprac. Wiesław Chyłek 4

5 Dylematy Czy chcemy przygotować uczniów do do roli kreatywnych, innowacyjnie myślących twórców, czy też wspieramy naukę po śladzie? Czy celem jest wychowanie ludzi umiejących wyrażać własne, czy cudze myśli? oprac. Wiesław Chyłek 5

6 Czy szkoła ma ograniczać się do przekazywania informacji, czy powinna również rozwijać kreatywność i umiejętność pracy w zespole? oprac. Wiesław Chyłek 6

7 cd. Czy chcemy rozwijać u uczniów jedynie tzw. twarde kompetencje? Czy miarą sukcesu edukacyjnego powinna być liczba zdobytych na teście punktów, czy raczej to, czy uczeń rozwinął w szkole swoje zainteresowania i zachował chęć do nauki? oprac. Wiesław Chyłek 7

8 Determinanty uczenia się Zdolności Zainteresowania Nastawienia Motywacja Dominujący rodzaj aktywności Inteligencja Uwaga Pamięć Emocje Postawy i poglądy Poziom aspiracji oprac. Wiesław Chyłek 8

9 Wątpliwości Dobór treści nauczania jest zawsze subiektywny. Nie ma obiektywnie słusznego doboru lektur czy wydarzeń historycznych. Cele nauczania w szkole podstawowej dobierane były i są z subiektywnego punktu widzenia ekspertów opracowujących podstawę programową. oprac. Wiesław Chyłek 9

10 Ważne!!! Należy pamiętać, że mózgi działają autonomicznie, a to oznacza, że na podstawie posiadanej wiedzy same muszą nadać znaczenie określonym treściom. To wyjaśnia podstawowe założenia konstruktywizmu, zgodnie z którym wiedzy nie można nikomu przekazać! oprac. Wiesław Chyłek 10

11 Strategia uczenia się Zależy od: - Dominującego zmysłu (wzrok, słuch, czy ruch-dotyk-czucie ) - Dominacji półkuli mózgowej (prawej lub lewej), oka, ucha, ręki i nogi - Profilu różnych rodzajów inteligencji oprac. Wiesław Chyłek 11

12 cd. Lewo/Prawo półkulowy styl nauki -Lewa strona mózgu odpowiada za myślenie logiczne i analityczne, podczas gdy prawa półkula bardziej angażuje się w myślenie wizualne i intuicyjne oprac. Wiesław Chyłek 12

13 Preferencje/ dominanty sensoryczne Preferencje: Dominacja wzrokowa Dominacja słuchowa Dominajcja kinestetyczna ruchowa Dominacja kinestetyczna - czuciowa Ludzie zapamiętują; 20% poprzez czytanie 30 % poprzez słuchanie 40 % poprzez ogląd 50 % poprzez mówienie o czymś 60 % poprzez zrobienie czegoś oprac. Wiesław Chyłek 13

14 Tajemniczy mózg ucznia? lewopółkulowcy Analiza, szczegół, konkretne treści i zadania, podejście intelektualne, chłodne, ocena bez angażowania emocji, naukowe myślenie, punktualność, staranność, logika sekwencyjna, przywiązanie do norm, zasad, myślenie o przyszłości, raczej odtwarzanie. prawopółkulowcy Ruch, muzyka, obrazy, emocje, zabawa, logika mozaikowa, poczucie humoru, wyobraźnia i kreatywność, wybuchowość, łamanie norm i wzorów, kierowanie się intuicją, nie przejmowanie się czasem i obowiązkami, perspektywa tu i teraz, robią to, co lubią, nastawieni na relacji i tworzenie oprac. Wiesław Chyłek 14

15 Mity Przekonanie o braku współpracy między lewą a prawa półkulą Problemy z nauką wielu uczniów biorą się z tego, że szkoły uczą w sposób odpowiedni dla tzw. lewopółkulowców Konieczne jest rozbudzanie motywacji nie ma takiej potrzeby! oprac. Wiesław Chyłek 15

16 Prawda podstawowa Mózg każdego ucznia jest inny, ma inną strukturę i na swój własny sposób przetwarza informacje. Człowiek może nauczyć się tylko tego, co potrafi przetworzyć. oprac. Wiesław Chyłek 16

17 Nasze mózgi nie zostały przystosowane do zapisywania informacji pochodzących z zewnątrz, ale do ich przetwarzania, wyciągania z nich ogólnych reguł i rozwiązywania z ich pomocą problemów. oprac. Wiesław Chyłek 17

18 cd. Mózgi uczniów bez udziału świadomości wyłapują z otoczenia wszystko to, co nowe, zaskakujące, intrygujące lub przydatne. Kierują się przy tym własnymi subiektywnymi kryteriami. Uwaga uczniów automatycznie zanika, gdy omawiane zagadnienia ocenione zostają przez ukłąd limbiczny jako mało istotne, nie wnoszące nic nowego i nie wymagające wyjaśnień. Wyłączają one tzw. detektor nowości. oprac. Wiesław Chyłek 18

19 Inteligencja na wiele sposobów 1. lingwistyczno-językowa 2. Logiczno-matematyczna, 3. Muzyczna, 4. Wizualno-przestrzenna, 5. Kinestetyczna, 6. Interpersonalna, 7. intrapersonalna oprac. Wiesław Chyłek 19

20 W czym tkwi problem? Szkoła preferuje pewien określony styl uczenia się, co powoduje, że pewien typ uczniów uczący się w inny sposób jest odbierany jako problemowy. Uczniów mających profil uczenia się odpowiadający typowym preferencjom szkoły jest około 20 % oprac. Wiesław Chyłek 20

21 Edukacja skonfigurowana Dopasowanie odpowiedniej oferty edukacyjnej, udzielanie właściwej pomocy edukacyjnej i zwiększenie szansy na sukces każdemu uczniowi. Podstawą edukacji skonfigurowanej jest diagnostyka edukacyjna. oprac. Wiesław Chyłek 21

22 Diagnostyka edukacyjna Umiejętność rozpoznania strategii uczenia się ucznia/uczniów w konkretnej sytuacji edukacyjnej; Umiejętność dopasowania odpowiednich metod nauczania do potrzeb i preferencji osób uczących się; Umiejętność rozpoznawania specyficznych problemów w uczeniu się ucznia i stosowanie doraźnej interwencji edukacyjnej lub kierowanie do pomocy specjalistycznej oprac. Wiesław Chyłek 22

23 MENU EDUKACYJNE Charakterystyczny, indywidualny sposób percypowania i przetwarzania informacji, Preferencje odnośnie metod uczenia się, Charakterystyczne cechy funkcjonowania, także na co dzień, w tym zwłaszcza w sytuacjach przeciążenia i stresu, Nasze preferencje tematyczne, zainteresowania, uzdolnienia i talenty oprac. Wiesław Chyłek 23

24 Objawy niskiej motywacji do uczenia się Szybka utrata zainteresowania Branie pierwszego nadającego się rozwiązania Pomijanie treści na rzecz efektów, Powolność w działaniu, Długość myślenia i podejmowania decyzji Unikanie ryzyka Trzymanie się z boku Czy to już koniec listy? oprac. Wiesław Chyłek 24

25 Czas i nastawienie do nauki Pracowanie nad motywacją jest niczym innym jak odszukaniem właściwej korzyści, tzw. pozytywnie nakręcającej, Motywacja działa OD i DO, motywuje nas pewna korzyść, nagroda, a nawet święty spokój, oprac. Wiesław Chyłek 25

26 Uwaga!!! Na ogół w kwestii uczenia się ktoś stale decyduje za nas taki jest szkolny tryb działania, Ty tu rządzisz i zarządzasz! Nikt się za Ciebie nie nauczy! Pamiętaj, że mózg działa zgodnie z zasadą używaj lub wyrzuć zachowuje tylko to co jest używane, pozostałe usuwa. oprac. Wiesław Chyłek 26

27 WNIOSKI Style uczenia się są względnie stałymi wzorcami uczenia się składającymi się z zastosowania strategii i podejścia do procesu uczenia się Badacze z zakresu procesów uczenia się podkreślają, że najważniejszym czynnikiem wpływającym na jakość uczenia się jest dotychczasowa wiedza i postrzeganie swoich umiejętności uczenia przez ucznia. oprac. Wiesław Chyłek 27

28 CD. Pytanie Jaki jest najważniejszy czynnik wpływający na proces uczenia się? jest bezużyteczne. Nauczyciel nie może wpływać na wewnętrzne, intuicyjne predyspozycje ucznia. Rolą nauczyciela jest stworzenie odpowiedniego i wspomagającego środowiska w procesie uczenia się dla uczniów z różnymi preferencjami Nauczyciele winni rozważyć i rozpoznać jak przekazywać wiedzę aby dotrzeć do wszystkich uczniów prezentując ją w różny sposób. oprac. Wiesław Chyłek 28

29 Uczniom można pomóc skuteczniej, zarówno w klasie jak i poza nią, jeżeli nauczyciele i uczniowie będą znali swoje style uczenia się przed rozpoczęciem nauczania/uczenia się nowych umiejętności. oprac. Wiesław Chyłek 29

30 Dla ucznia bardzo ważna jest samoświadomość swoich preferencji uczenia się w celu określenia technik uczenia się najbardziej pasujących do każdego ucznia, nawet jeżeli sposób przekazywania informacji nie odpowiada preferowanemu stylowi. oprac. Wiesław Chyłek 30

31 Naturalny proces uczenia się - etapy Etap I Motywacja - Po co mi to? Etap II Początek praktyki Chodzę,pytam... Etap III Ćwiczenie umiejętności -Ćwiczę Etap IV Praktyka umiejętności Ćwiczę i osiągam sukces Etap V Doskonalenie umiejętności Czerpię przyjemność Etap VI Mistrzostwo Nauczam i ulepszam oprac. Wiesław Chyłek 31

32 Ale żeby rozpoczął się proces uczenia Mózg musi zdecydować, co jest ważne 2. Podstawowe procesy mózgowe to procesy emocjonalne i uwagowe oprac. Wiesław Chyłek 32

33 3. Uczenie angażuje całą fizjologię (rola peptydów - endorfiny, odżywiania) 4. Spostrzeganie i tworzenie sieci neuronalnych odbywa się symultanicznie(mózg uwielbia historyjki) 5. Uczenie się zachodzi na poziomie świadomym i nieświadomym (emocje,ruch,umysł, komunikacja) oprac. Wiesław Chyłek 33

34 6. Poszukiwanie znaczenia jest zdolnością wrodzoną 7. Emocje są krytycznym elementem procesu uczenia się. 8. Poczucie zagrożenia hamuje proces uczenia się oprac. Wiesław Chyłek 34

35 9. Nadawanie znaczenia odbywa się zawsze poprzez odniesienie do istniejącej wiedzy 10.Podobnie zapamiętywanie 11.Mózg jest bytem społecznym oprac. Wiesław Chyłek 35

36 Trawa nie rośnie szybciej, gdy się za nią ciągnie Gerald Hüther Dziękuję za uwagę Wiesław Chyłek oprac. Wiesław Chyłek 36