WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO"

Transkrypt

1 ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 5 (60), KAROLINA LENTAS, DOROTA WITROWA-RAJCHERT WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO S t r e s z c z e n i e Podczs procesów technologicznych ilość skłdników odżywczych w surowcch uleg zmniejszeniu, co zmusz technologów do oprcowywni metody uzupełnini tych strt. Wzbogcnie żywności w substncje odżywcze dotyczy zrówno substncji nturlnie w niej występujących orz skłdników nturlnie w niej nieobecnych. Nsycnie jest jedną z metod wzbogcni żywności w skłdniki odżywcze. Celem prcy było zbdnie możliwości modyfikcji włściwości teksturlnych suszu jbłk, poprzez wstępne nsycnie tknki jonmi wpni. Nsycnie prowdzono pod tmosferycznym orz obniżonym ciśnieniem, przy użyciu 1, 3 i 5 % roztworu mlecznu wpni. Nstępnie mterił suszono konwekcyjnie do stłej msy w temperturze 70 o C. Włściwości teksturlne określono n podstwie testu łmni próbek suszu jbłk orz testu ściskni rehydrownego mteriłu. Przeprowdzono również ocenę sensoryczną suszy, podczs której ocenino brwę, zpch, smk, twrdość i ogólne wrżeni sensoryczne odbierne przy ocenie próbki, obejmujące wszystkie ocenine wyróżniki. Test łmni dowiódł, że nsycnie orz zwiększenie zwrtości wpni w próbkch nie wpłynęło w istotny sposób n włściwości mechniczne suszu. N podstwie testu ściskni stwierdzono, że mterił nsycny pod zmniejszonym ciśnieniem, chrkteryzujący się większą zwrtością wpni, wykzł większe wrtości prcy ściskni. Obecność jonów wpni w tknce spowodowł uzysknie niższych ocen z zpch i smk i mimo wyższych ocen z brwę i twrdość, susze nsycne pod obniżonym ciśnieniem uzyskły niższe oceny ogólne. Ocen sensoryczn nie potwierdził pomirów instrumentlnych tekstury, które nie wychwyciły istotnych zmin nstępujących w mierzonych prmetrch. Słow kluczowe: nsycnie, suszenie, jbłko, test łmni, test ściskni, wpń Wprowdzenie Jednym z mkroelementów niezbędnych do prwidłowego funkcjonowni orgnizmu jest wpń. Jest on podstwowym mteriłem budulcowym struktury kości i szkliw, prócz tego jest wykorzystywny do przenoszeni impulsów nerwowych, regulcji ukłdu krzepnięci, rytmu serc orz wchłnini witminy B 12. Prwidłowy Mgr inż. K. Lents, prof. dr hb. D. Witrow-Rjchert, Ktedr Inżynierii Żywności i Orgnizcji Produkcji, Wydz. Nuk o Żywności, Szkoł Główn Gospodrstw Wiejskiego, ul. Nowoursynowsk 159 C, Wrszw

2 WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI 179 poziom tego pierwistk zmniejsz ryzyko występowni chorób serc, udrów, rk jelit grubego orz kmieni nerkowych [6]. Jego niedobory mogą prowdzić między innymi do rozwoju chorób ukłdu krążeni, nerwowego orz kostnego. Według Flis i Konszewskiej [4] orz Śmigielskiej i wsp. [23] produkty roślinne mogą być źródłem wpni, lecz jest on trudno przyswjlny. Do tkich produktów pochodzeni roślinnego nleżą: suche nsion roślin strączkowych, suszone owoce, ntk pietruszki, kpust, szpink [5]. Koniecznością stje się uzupełninie diety o brkujące lub występujące w niedosttecznej ilości witminy, skłdniki minerlne, błonnik pokrmowy, niensycone kwsy tłuszczowe i inne skłdniki [12, 13]. Podczs procesów technologicznych ilość skłdników odżywczych w surowcch uleg zmniejszeniu, co zmusz technologów do oprcowywni metod uzupełnini tych strt. Wzbogcnie żywności w substncje odżywcze dotyczy zrówno substncji nturlnie w niej występujących, utrconych podczs obróbki termicznej, mechnicznej, bądź innej orz skłdników nturlnie w niej niewystępujących, np.: btony czekoldowe z kwsmi tłuszczowymi omeg 3, obecnymi głównie w olejch rybich [2, 14, 20, 21]. Według źródeł literturowych jony wpni mogą wpływć n spójność, twrdość orz jędrność struktury tknki owoców czy wrzyw [9]. Włściwości te są związne z rekcjmi, jkie zchodzą miedzy jonmi wpni protopektyną orz pektynometyloesterzą, obecną w blszce środkowej tknek roślinnych [19]. Proces ten stbilizuje strukturę ścin komórkowych. Nsycnie surowców skłdnikmi odżywczymi, m.in. wpniem, wpływ n poprwę tekstury i włściwości sensorycznych owoców i wrzyw [11]. Tekstur jest brdzo wżną cechą żywności. Jest to zbiór włściwości, związnych z elementmi struktury i ich wzjemnym uporządkowniem orz sposobem, w jki są one odbierne i rejestrowne przez prt zmysłowy człowiek [22]. Lewicki i Sitkiewicz [16] stwierdzili, że włściwości mechniczne produktów suszonych zleżą między innymi od zstosownej obróbki wstępnej. Jedną z nich jest proces nsycni. Podstwowym celem nsycni, jko obróbki wstępnej przed innymi opercjmi, jest wprowdzenie odpowiedniej ilości substncji ktywnej do produktu [15]. Nsycnie może być przeprowdzone pod ciśnieniem tmosferycznym, pod obniżonym ciśnieniem orz przy zstosowniu podwyższonego ciśnieniem. Obecnie dąży się do rozszerznie sortymentu produktów dostępnych n rynku. Suszenie jest jedną z njstrszych metod utrwlni żywności, le produkty przetworzone w ten sposób muszą spełnić oczekiwni konsumentów, jedną z njwżniejszych cech jest podobieństwo do surowc nieprzetworzonego. Między innymi nsycnie, przed procesem suszeni, może prowdzić do otrzymni produktów suszonych o wyższej jkości. Celem prcy było określenie możliwości modyfikcji włściwości teksturlnych suszu jbłk poprzez nsycenie tknki jbłk jonmi wpni pod tmosferycznym i obniżonym ciśnieniem.

3 180 Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert Mterił i metody bdń Surowcem do bdń było jbłko odminy Idred. Mterił myto, nstępnie krojono w plstry o średnicy 3 cm i grubości 5 mm. Jbłk bezpośrednio po krojeniu znurzno w 1 % roztworze kwsu cytrynowego, w celu zminimlizowni procesów brązowieni enzymtycznego, nstępnie osuszno n bibule. Nsycnie jbłk prowdzono dwom metodmi: pod tmosferycznym i obniżonym ciśnieniem. Nsycnie pod ciśnieniem tmosferycznym prowdzono znurzjąc mterił bdwczy w 1, 3 lub 5 % roztworze mlecznu wpni przez 30 min, nstępnie odsączno n sicie i osuszno n bibule. Nsycnie pod obniżonym ciśnieniem prowdzono w 1, 3 i 5 % roztworze mlecznu wpni, przy ciśnieniu 0, P, które utrzymywno przez 10 min. Po tym czsie redukowno stopniowo podciśnienie przez doprowdzenie powietrz (około 10 min). Po nsyceniu próbki odsączno n sicie i osuszno n bibule. Nsycone próbki ukłdno n sicie lbortoryjnej suszrki konwekcyjnej o wymuszonym obiegu powietrz, w pojedynczej wrstwie i suszono konwekcyjnie w temp. powietrz 70 o C przy prędkości przepływu powietrz 1,8 m/s. Proces suszeni prowdzono do uzyskni stłej msy. Poszczególne suszeni powtrzno 2-krotnie. Włściwości mechniczne ocenino n podstwie testu łmni suszonych plstrów i ściskni suszu po jego rehydrcji. W celu przeprowdzeni testu łmni próbki wysuszone konwekcyjnie poddwno dosuszniu próżniowemu przez 24 h w temp. 50 o C. Do przeprowdzono testu użyto 10 plstrów kżdego z suszy o zmierzonej grubości, które łmno z pomocą teksturometru Texture Anlyzer TA-TX2 firmy Stble Micro Systems Ltd. Prędkość głowicy wynosił 55 mm/min. Oblicznym prmetrem było odksztłcenie niszczące suszonych plstrów jbłk, które wyznczno z zleżności: 6 t Y ε n = 2 L gdzie: ε n odksztłcenie niszczące [-], t grubość próbki [mm], Y przesuniecie głowicy, przy którym mterił pęk [mm], L odległość miedzy podpormi [mm]. Testowi ściskni, w teksturometrze Texture Anlyzer TA-TX2 firmy Stble Mikro Systems, poddwno plstry jbłk suszone konwekcyjnie, nstępnie rehydrowne w wodzie destylownej w temp. pokojowej przez 30 min. Po upływie tego czsu mierzono średnicę orz grubość kżdego plstr. Test prowdzono z prędkością przesuwu głowicy 0,3 mm/s do 20 % odksztłceni wysokości próbek. Oblicznym prmetrem był prc ściskni rehydrownych suszonych plstrów jbłk, którą obliczo-

4 WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI 181 no jko pole pod krzywą obrzującą zminy siły w funkcji wymiru próbki w przeliczeniu n 1 g suszu. Ocenę sensoryczną przeprowdził 5-osobowy zespół, po 24 h od wyprodukowni suszy, n podstwie nstępujących wyróżników: brw, zpch, zpch obcy, twrdość, smk, smk słodki, smk obcy orz ogóln ocen jkości suszu, stosując sklę ocen od 0 10 punktów [17]. Oznczenie zwrtości wpni wykonno w Centrum Anlitycznym SGGW. Wyniki poddno nlizie sttystycznej, przy zstosowniu jednoczynnikowej nlizy wrincji w progrmie Sttgrphics. Istotność różnic między wrtościmi średnimi weryfikowno testem Student-Newmn-Keuls, przy poziomie istotności α = 0,05. Doświdczeni przeprowdzono w dwóch powtórzenich, ntomist testom wytrzymłościowym poddwno 10 próbek z kżdego powtórzeni doświdczeni. Wyniki i dyskusj Zwrtość suchej substncji w świeżym jbłku wynosił 15,12 ± 0,17 %, ntomist po procesie nsycni poziom ten zmniejszył się do ok. 12,86-12,19 % w próbkch nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym orz do ok.11,52-11,25 % w mterile nsycnym pod obniżonym ciśnieniem. Nsycnie pod obniżonym ciśnieniem spowodowło więc sttystycznie istotne zwiększenie zwrtości wody w próbkch. Zwrtość wpni w roztworch nie wpłynęł zncząco n zminy zwrtości suchej substncji w nsycnych jbłkch. Zwrtość suchej substncji w suszch wstępnie nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym uległ podwyższeniu w stosunku do zwrtości suchej substncji w suszch niensycnych roztworem mlecznu wpni, z poziomu 90,23 ± 0,18 do 92,36 91,14 %. W suszch uzysknych po nsycniu próbek pod obniżonym ciśnieniem poziom zwrtości suchej substncji zwiększył się do 93,24 93,04 %. Wzrost ten mógł mieć związek z obecnością jonów wpni w tknce jbłk. Nsycnie pod obniżonym ciśnieniem spowodowło sttystycznie istotne zminy zwrtości suchej substncji w suszch. Możn było również zobserwowć, że im więcej wody mił tknk jbłk po nsyceniu, tym osiągno większe zwrtości suchej substncji po suszeniu. Bdjąc wpływ nsycni próbek jbłk n przebieg suszeni stwierdzono, że zwiększenie stężeni mlecznu wpni w roztworze nsycjącym z 1 do 5 % skróciło czs osiągnięci u/u 0 (stosunek zwrtości wody w suszu do zwrtości wody w jbłku świeżym) równej 0,03 o 10 min. Tendencję tę obserwowno zrówno w próbkch nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym, jk i pod obniżonym ciśnieniem. Czs osiągnięci u/u 0 = 0,03 jbłek niensycnych wyniósł średnio 125 min, nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym 1 % roztworem min, 3 % roztworem 109 min orz 5 % roztworem min. W próbkch nsycnych pod obniżonym ciśnieniem czs

5 182 Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert osiągnięci poziomu u/u 0 = 0,03 wyniósł 112, 105 i 103,5 min, w przypdku mteriłu nsycnego odpowiednio w 1, 3 i 5 % roztworze mlecznu wpni. Anlizując czs suszeni do osiągnięci u/u 0 = 0,03 zuwżono tendencję, że im więcej wody znjdowło się w jbłku n początku suszeni, tym krócej trwł proces suszeni. Jednocześnie skróceniu czsu suszeni sprzyjło większe stężenie mlecznu wpni w roztworze. Jednk sttystycznie istotnych różnic między czsem suszeni w poszczególnych doświdczenich nie stwierdzono. Wysuszone próbki jbłk niensyconego chrkteryzowły się zwrtością wpni wynosząc 37 ± 3 mg/100 g ss. (rys. 1). W jbłku suszonym po wstępnym nsycniu zdecydownie zwiększył się zwrtość wpni, im wyższe stężenie roztworu zstosowno, tym więcej jonów wpni wnikło do tknki jbłk. Nsycnie pod obniżonym ciśnieniem spowodowło większe przyrosty zwrtości wpni, niżeli nsycnie pod ciśnieniem tmosferycznym. Jedynie gdy nsycnie prowdzono w 1 % roztworze wrtości te były porównywlne e Średni zwrtosc wpni [mg/100g s.s.] Averge content of clcium [mg/100g d.m.] b susz niensycny susz 1%tm susz 3%tm susz 5%tm susz1%ob.ciśn. susz3%ob.ciśn. susz 5% ob.ciśn. c Objśnieni: / Explntory notes: tm nsycnie pod ciśnieniem tmosferycznym / infusion t n tmospheric pressure; ob. ciśn. nsycnie pod obniżonym ciśnieniem / infusion t decresed pressure. d b d Rys. 1. Fig. 1. Średni zwrtość wpni w suszu jbłkowym. Averge content of clcium in dried pples.

6 WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI 183 Tk wysokie zwrtości wpni po nsycniu świdczą o tym, że tknk jbłk, chrkteryzując się dużą porowtością, jest brdzo dobrym mteriłem do wprowdzni do jej wnętrz różnych związków czy substncji, dzięki którym możn osiągnąć określone włściwości funkcjonlne produktu. Duż zwrtość wpni nie wpływł n włściwości mechniczne mteriłu. Nie obserwowno znczących zmin wrtości odksztłceni niszczącego w poszczególnych próbkch (rys. 2). Anliz wrincji dowiodł, że jedynie próbki nsycne pod obniżonym ciśnieniem w 3 i 5 % roztworze mlecznu wpni mją inne włściwości, objwijące się istotnie mniejszymi wrtościmi odksztłceni niszczącego. 0,070 0,060 Odksztłcenie niszczące Destructive deformtion 0,050 0,040 0,030 0,020 b b 0,010 0,000 susz niensycny susz 1%tm susz 3%tm susz 5%tm susz1%ob.ciśn. susz3% ob.ciśn. susz5% ob.ciśn. Objśnieni jk pod rys. 1. / Explntory notes s in Fig. 1. Rys. 2. Fig. 2. Odksztłcenie niszczące suszu jbłkowego Destructive deformtion of dried pples Według dnych literturowych wprowdzenie jonów wpni w strukturę świeżej tknki wpływ n wzrost jędrności i sztywności tknki roślinnej. Jony wpni wchodzą w połączeni z mteriłem pektynowym blszki środkowej, będącej czynnikiem spjjącym komórki [1, 7, 8, 18]. Dodtek soli wpni do tknki roślinnej wpływ n stbilizcję struktur ścin komórkowych [3]. Otrzymne w niniejszych bdnich wyniki są zskkujące, gdyż spodziewno się, n podstwie nlizy litertury, że wrz ze zwiększoną zwrtością wpni nstąpi wzmocnienie tekstury suszu, powstnie żelu z pek-

7 184 Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert tyn przy udzile jonów wpni również powodowć będzie usztywnienie struktury [21]. Jednk w większości dne dotyczące wpływu wpni n teksturę dotyczą surowej tknki roślinnej. Być może nieobecność wody w suszch spowodowł, ze instrumentlny pomir włściwości mechnicznych nie wykzł różnic tekstury. Z drugiej strony, brk istotnych zmin włściwości suszonych jbłek, mimo wprowdzeni dodtkowej substncji, może świdczyć o możliwości stosowni nsycni jko metody wzbogcni żywności. 1,200 bc 1,000 c Prc ściskni [mj] Squeezing work [mj] 0,800 0,600 0,400 b b b 0,200 0,000 susz niensycne susz 1%tm susz 3%tm susz 5%tm susz 1%ob.ciśn. susz 3%ob.ciśn. susz 5%ob.ciśn. Objśnieni, jk pod rys. 1. / Explntory notes s in Fig. 1. Rys. 3. Fig. 3. Prc ściskni rehydrownego suszu jbłkowego. Squeezing work of rehydrted dried pples. Częściowym potwierdzeniem przypuszczeni o udzile wody we wzmcniniu tekstury przez jony wpni są wyniki prcy ściskni mteriłu po jego rehydrcji. Prc potrzebn do ściśnięci plstrów jbłk po uwodnieniu był zróżnicown (rys. 3). Jej wrtość oscylowł w grnicch 0,34-0,70 mj, przyjmując istotnie większe wrtości w przypdku jbłek nsycnych pod obniżonym ciśnieniem. Może to wynikć z większej zwrtości wpni w jbłkch nsycnych w tych wrunkch. Wydje się ntomist, że nie zleży od przebiegu rehydrcji. Względny przyrost msy podczs uwdnini próbek różnił się niezncznie. W suszu niensyconym względny przyrost msy wyniósł 2,4, ntomist po nsycniu pod ciśnieniem tmosferycznym wyniósł

8 WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI 185 2,16; 2,13 i 2,07 odpowiednio w próbch uwdninego suszu nsycnego w 1, 3 i 5 % roztworze mlecznu wpni. W próbkch nsycnych pod obniżnym ciśnieniem względny przyrost msy wyniósł 2,28; 2,35 i 2,44 odpowiednio w próbkch nsycnych w 1, 3 i 5 % roztworze nsycjącym. Pomiędzy wrtościmi względnego przyrostu msy nie stwierdzono sttystycznie istotnych różnic. 5%ob.ciśn. susz niensycony %tm 3%ob.ciśn. 3%tm 1%ob.ciśn. 5%tm ogóln ocen/generl evlution brw/colour zpch jbłk/smell of pple zpch obcy/strnge smell twrdośc/hrdness smk słodki/sweet tste smk obcy/strnge tste Objśnieni, jk pod rys. 1. / Explntory notes s in Fig. 1. Rys. 4. Fig. 4. Ocen sensoryczn suszonych jbłek. Sensory ssessment of dried pples Ocen sensoryczn suszu nie potwierdził pomirów instrumentlnych tekstury, które nie wychwyciły istotnych zmin nstępujących w mierzonych prmetrch pod wpływem obecności wpni w tknce suszonego jbłk. Ocenijący stwierdzili ntomist, że susze zwierjące wpń były zdecydownie twrdsze (rys. 4). Susz niensy-

9 186 Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert cony otrzymł ocenę twrdości wynoszącą 4,8 pkt. Ntomist próbki nsycne pod ciśnieniem tmosferycznym 5; 5,8 i 6,7 pkt, nsycne pod obniżonym ciśnieniem 5,3; 6,5 i 7pkt, gdy stosowno roztwory odpowiednio 1, 3 i 5 %. Interesujące są wyniki oceny brwy. Ocenijący njniżej ocenili próbki niensycone, których brw po suszeniu pociemnił, mimo wstępnego moczeni w roztworze kwsu cytrynowego. Ntomist wrz ze wzrostem zwrtości wpni oceny brwy były wyższe, w przypdku obu stosownych metod. Próbki jbłk nsycne pod obniżonym ciśnieniem uzyskły njwyższe oceny. W ocenie ogólnej njwyższe noty osiągnęły susze jbłek niensycnych orz nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym. Obecność jonów wpni w tknce spowodowł uzysknie niższych ocen z zpch i smk, i mimo wyższych ocen z brwę i twrdość, susze nsycne pod obniżonym ciśnieniem otrzymły niższe oceny ogólne. Wynosiły one 7,6; 6,6 i 6,8 pkt susz nsycny pod ciśnieniem tmosferycznym i 5,5; 5,2 i 5,8 pkt próbki przetrzymywne pod obniżonym ciśnieniem w roztworze, odpowiednio 1, 3 i 5 %. Susz, którego nie poddno obróbce wstępnej osiągnął oceną ogólną równą 8,4 pkt. Podobne wyniki uzyskno podczs oceny sensorycznej odwdninej osmotycznie mrchwi z dodtkiem jonów wpni niżej oceniono smk mrchwi nsyconej jonmi wpni w porównniu z mrchwią odwdniną osmotycznie bez nsączni wpniem [10]. Wnioski 1. Nsycnie pod obniżonym ciśnieniem wpłynęło w zncznym stopniu n wzrost zwrtości jonów wpni w suszu jbłk. Metod t jest efektywniejsz niż nsycnie pod ciśnieniem tmosferycznym. Może być wykorzystywn do modyfikowni włściwości funkcjonlnych produktów spożywczych. 2. Zwrtość jonów wpni w suszch zleżł również od stężeni roztworu zstosownego do nsycni. Im było ono większe, tym więcej wpni wnikło do tknki, niezleżnie od metody nsycni. 3. Anliz włściwości teksturlnych suszy, bdnych podczs testu łmni, nie wykzł znczącego wpływu jonów wpni n zminy tych włściwości. Prc ściskni rehydrownych plstrów był istotnie większ w przypdku mteriłu nsycnego pod obniżonym ciśnieniem, niżeli pozostłych próbek. Nie stwierdzono ntomist różnic tego prmetru w próbkch niensyconych i nsycnych pod ciśnieniem tmosferycznym. 4. Obecność jonów wpni w tknce spowodowł uzysknie niższych ocen z zpch i smk i mimo wyższych ocen z brwę i twrdość, susze nsycne pod obniżonym ciśnieniem uzyskły niższe oceny ogólne. Ocen sensoryczn nie potwierdził pomirów instrumentlnych tekstury, które nie wychwyciły istotnych zmin nstępujących w mierzonych prmetrch.

10 WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI 187 Prc był prezentown podczs XIII Sesji Sekcji Młodej Kdry Nukowej PTTŻ, Łódź, mj 2008 r. Litertur [1] Ahmed E.M., Mirz S., Arreol A.G.: Ultrstructurl nd texturl chnges in processed crrot tissue. J. Food Qulity 1991, 14, [2] Cygn P., Wszkiewicz-Robk B., Świderski F.: Żywność funkcjonln Przyszłość, perspektywy, trendy. Przem. Spoż. 2003, 3, i 46. [3] Demrty M., Morvn C., Thellier M.: Clcium nd the cell wll. Plnt, Cell Envir., 1984, 7, [4] Flis K., Konszewsk W.: Zsdy żywieni. WSiP, Wrszw [5] Gmn P. M., Sherrington K.B.: The science of food in introduction to food science nutrition nd microbiology. Pergmon Press, Oxford [6] Gwęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowiek. Podstwy nuki o żywieniu. PWN, Wrszw [7] Glen G., Poovih B.W.: Clcium-medited post-hrvest chnges in texture nd wll composition in Golden Delicious pples. J. Amer. Soc. Hort. Sci., 1990, 115 (6), [8] Izumi H., Wtd A.E.: Clcium tretments ffect storge qulity of shredded crrots. J. Food Sci., 1994, 59 (1), [9] Izumi H., Wtd A.E.: Clcium tretment to mintin qulity of zucchini sqush slices. J. Food. Sci. 1995, 60, [10] Kowlsk H., Wyrozębsk M.: Wpływ jonów wpni n włściwości sensoryczne mrchwi odwdninej osmotycznie. Żywność. Nuk. Technologi. Jkość, 2006, 1(46) Supl., [11] Kowlsk H.: Nsycnie mrchwi chlorkiem wpni w czsie odwdnini osmotycznego. Inż. Roln. 2006, 3, [12] Kowlsk H.: Wpływ witminy C n przebieg odwdnini osmotycznego jbłek. Żywność. Nuk. Technologi. Jkość, 2005, 4 (45), Supl., [13] Kowlsk H., Lenrt A.: Znczenie wyminy msy w tworzeniu żywności nowej genercji. Post. Techn. Przetwórstw. Spoż., 2003, 2, [14] Krygier K.: Żywność funkcjonln żywność XXI wieku. Przem. Spoż., 2002, 4, 2-4 i 26. [15] Kuntz L.A.: Flvoring Confections. Food Product Design. Applictions, [16] Lewicki P.P., Sitkiewicz, I.: Wpływ obróbki wstępnej przed suszeniem konwekcyjnym n włściwości reologiczne suszonej cebuli. Zesz. Prob. Post. Nuk Roln., 1998, 454, [17] Lents K.: Wpływ wstępnego nsycni wpniem tknki roślinnej n teksturę, włściwości rekonstytucyjne orz oceną sensoryczną suszu. Prc mgistersk, SGGW, Wrszw [18] Moledin K.H., Hydr M., Oorikul B., Hdziyev D.: Pectin chnges in the pre-cooking step of Rehydrted mshed potto production. J. Sci. Food Agric., 1982, 32, [19] Nissreen A., Crowely H.: The effect of low temperture blnching on the texture of whole processed new pottoes. J. Food Eng., 2005, 74, [20] Prc zbiorow: Żywność wygodn i funkcjonln pod red. F. Świderskiego. WNT, Wrszw [21] Pijnowski E., Dłużewski M., Dłużewsk A., Jrczyk A.: Ogóln technologi żywności. WNT, Wrszw [22] Shermn P.: Industril Rheology. Acd. Press, London 1970, pp [23] Śmigielsk H., Lewndowicz G., Gwęcki J.: Biopierwistki w żywności. Przem. Spoż., 2005, 7,

11 188 Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert EFFECT OF INITIAL INFUSION WITH CALCIUM IONS ON SOME SELECTED PROPERTIES OF DRIED APPLES S u m m r y During technologicl processes, the quntity of nutrients in rw mterils decreses, thus, technologists re forced to develop method to djust those losses. Enriching food with nutrients refers both to the substnces nturlly occurring in it nd to the components nturlly bsent in it. Infusion is one of the methods of enriching food with nutrients. The objective of the study ws to reserch into the possibility of modifying texturl properties of dried pple fruits using initil tissue infusion with clcium ions. The infusion process ws crried out t n tmospheric nd decresed pressure, using 1, 3, nd 5 % solution of clcium lctte. Then, the mteril ws convectively dried to get constnt mss t temperture of 70ºC. Texturl properties were determined bsed on brking test of dried pples nd squeezing test of rehydrted mteril. The dried pples were sensory nlyzed; the nlysis comprised the ssessment of colour, smell, tste, hrdness, nd generl sensory impressions received whilst ssessing ll the bove indicted prmeters of the smples. The brking test proved tht the infusion nd the incresed content of clcium in the smples did not significntly impct the mechnicl properties of the dried mteril. Bsed on the squeezing test, it ws found tht the mteril infused t decresed pressure with higher content of clcium showed higher vlue of squeezing work. The presence of clcium ions in the tissue cused the smell nd tste to be lower rted, nd, lthough the colour nd hrdness were higher rted, the generl rting of the dried mterils infused t reduced pressure ws lower. The sensory evlution did not confirm the texture mesurements tken using mesuring instruments, which did not detect significnt chnges occurring in the prmeters mesured. Key words: infusion, drying, pple, breking test, squeezing test, clcium

WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU

WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 4 (59), 207 215 KAROLINA LENTAS, DOROTA WITROWA-RAJCHERT WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU S t r e s z c z e n i e Celem

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM

WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 581, 2015, 11 20 WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM Aleksndr Fijłkowsk, Młgorzt

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK

WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK Act Agrophysic 2011, 17(2), 359-368 WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert, Mri Hnkus Ktedr Inżynierii Żywności

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁAŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZAMRAŻANIA I ROZMRAŻANIA TKANKI ROŚLINNEJ*

ZASTOSOWANIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁAŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZAMRAŻANIA I ROZMRAŻANIA TKANKI ROŚLINNEJ* Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 582, 2015, 125 135 ZSTOSOWNIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZMRŻNI I ROZMRŻNI TKNKI ROŚLINNEJ* rtur Wiktor 1, leksndr Fijłkowsk

Bardziej szczegółowo

OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH

OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 926 931 Ew Jbłońsk-Ryś, Mrt Zlewsk-Koron OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH Ktedr Technologii

Bardziej szczegółowo

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp Rdek N.,* Szlpko J.** *Ktedr Inżynierii Eksplotcji Politechnik Świętokrzysk, Kielce, Polsk **Khmelnitckij Uniwersytet Nrodowy, Khmelnitckij, Ukrin Wstęp 88 POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA. Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA. Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert Act Agrophysic, 2010, 15(2), 359-370 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA Młgorzt Nowck, Dorot Witrow-Rjchert Ktedr InŜynierii śywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził

Bardziej szczegółowo

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH Ćwiczenie Grżyn Nowick, Wldemr Nowicki BDNIE RÓWNOWG WSOWO-ZSDOWYC W ROZTWORC ELETROLITÓW MFOTERYCZNYC Zgdnieni: ktywność i współczynnik ktywności skłdnik roztworu. ktywność jonów i ktywność elektrolitu.

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert

Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert ct grophysic, 2010, 16(2), 391-400 ZMINY ZDOLNOŚCI PRZECIWRODNIKOWEJ, ZWRTOŚCI POLIFENOLI I BRWY W CZSIE PRZECHOWYWNI SUSZU JBŁKOWEGO UZYSKNEGO PRZY WYKORZYSTNIU PROMIENIOWNI PODCZERWONEGO Młgorzt Nowck,

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA TEKSTURY WYBRANYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH. Ewa Jakubczyk, Ewa Gondek, Karolina Samborska

CHARAKTERYSTYKA TEKSTURY WYBRANYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH. Ewa Jakubczyk, Ewa Gondek, Karolina Samborska Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 579, 214, 17 26 CHRKTERYSTYK TEKSTURY WYBRNYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH Ew Jkubczyk, Ew Gondek, Krolin Smborsk Szkoł Główn Gospodrstw Wiejskiego w Wrszwie Streszczenie.

Bardziej szczegółowo

Acta Agrophysica, 2009, 14(3),

Acta Agrophysica, 2009, 14(3), Act Agrophysic, 2009, 14(3), 577-590 WPŁYW ZAMRAśANIA ORAZ ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO SUROWCA W RÓśNYCH ROZTWORACH NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt Ktedr

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ KONSTRUKCJI DREWNIANYCH

WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ KONSTRUKCJI DREWNIANYCH 95 ROCZNII INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 3/03 omisj Inżynierii Budowlnej Oddził Polskiej Akdemii Nuk w towicch WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ ONSTRUCJI DREWNIANYCH mil PAWLI, Zbigniew

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO

WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO Act Agrophysic, 2007, 10(2), 445-453 WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO Młgorzt Rząc, Dorot Witrow-Rjchert Ktedr InŜynierii śywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził Technologii

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ I TOPLIWOŚĆ ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH

WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ I TOPLIWOŚĆ ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2014, 1 (92), 52 65 DOI: 10.15193/zntj/2014/92/052-065 BARTOSZ SOŁOWIEJ, AGNIESZKA DYLEWSKA, MARTA TOMCZYŃSKA-MLEKO, STANISŁAW MLEKO WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Energia aktywacji jodowania acetonu. opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D.

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Energia aktywacji jodowania acetonu. opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Ktedr Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Energi ktywcji jodowni cetonu oprcowł dr B. Nowick, ktulizcj D. Wliszewski ćwiczenie nr 8 Zkres zgdnień obowiązujących do ćwiczeni 1. Cząsteczkowość i rzędowość

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH

ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH 59/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 6, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Yer 6, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Ktowice PL ISSN 1642-58 ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH C. BARON

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2012 z. 571: 17 28 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA Arlet Błońsk, Agt Mrzec, Hnn Kowlsk,

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS

WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS Przemysłw Dmowski, Pulin Szczygieł Akdemi Morsk w Gdyni WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS Rooibos (Asplthus linernis) ze względu n swoje prozdrowotne włściwości

Bardziej szczegółowo

WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI

WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2013, 2 (87), 150 161 AGNIESZKA CIURZYŃSKA, ANDRZEJ LENART, PATRYCJA KAWKA WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI S t r e s z

Bardziej szczegółowo

Autor dr inż. Agnieszka Tajner-Czopek. Opiniodawca prof. dr hab. Mieczysław Pałasiński. Redaktor merytoryczny prof. dr hab.

Autor dr inż. Agnieszka Tajner-Czopek. Opiniodawca prof. dr hab. Mieczysław Pałasiński. Redaktor merytoryczny prof. dr hab. Autor dr inż. Agnieszk Tjner-Czopek Opiniodwc prof. dr hb. Mieczysłw Płsiński Redktor merytoryczny prof. dr hb. Ewelin Dziub Oprcownie redkcyjne mgr Ann Piskor Korekt mgr Elżbiet Winirsk-Grbosz Łmnie Hlin

Bardziej szczegółowo

Acta Agrophysica, 2012, 19(3),

Acta Agrophysica, 2012, 19(3), Act Agrophysic, 2012, 19(3), 477-486 WPŁYW PARAMETRÓW SUSZENIA PRÓŻNIOWEGO TRUSKAWEK NA WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE SUSZU Agnieszk Ciurzyńsk, Driusz Piotrowski, Monik Jnowicz, Iwon Sitkiewicz, Andrzej Lenrt

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych Zstosownie multimetrów cyfrowych do pomiru podstwowych wielkości elektrycznych Cel ćwiczeni Celem ćwiczeni jest zpoznnie się z możliwościmi pomirowymi współczesnych multimetrów cyfrowych orz sposobmi wykorzystni

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005 ZEZYTY NAUKOWE UNIWERYTETU ZCZECIŃKIEGO NR 424 PRACE INTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005 MARIA MAKRI PRAWNOŚĆ FIZYCZNA I AKTYWNOŚĆ RUCHOWA KOBIET W WIEKU 20 60 LAT 1. Wstęp Dobr sprwność fizyczn jest

Bardziej szczegółowo

Aparatura sterująca i sygnalizacyjna Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI

Aparatura sterująca i sygnalizacyjna Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI Aprtur sterując i sygnlizcyjn Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI Czujnik indukcyjny zbliżeniowy prcuje n zsdzie tłumionego oscyltor LC: jeżeli w obszr dziłni dostnie się metl, to z ukłdu zostje pobrn

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH Sylwester KŁYSZ *, **, nn BIEŃ **, Pweł SZBRCKI ** ** Instytut Techniczny ojsk Lotniczych, rszw * Uniwersytet rmińsko-mzurski, Olsztyn ZSTOSONIE RÓNNI NSGRO DO OPISU KRZYYCH PROPGCYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOYCH

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA Lindl.

AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA Lindl. ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2007, 5 (54), 239 246 TOMASZ KRUPA, PIOTR LATOCHA AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA

Bardziej szczegółowo

OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH

OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH Anet Jkubs, Stnisłw Cebul Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr EPISTEME 20/2013, t. I s. 341-356 ISSN 1895-4421 OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH ODMIAN PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.) W UPRAWIE POLOWEJ

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK

ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK Act Agrophysic, 2013, 20(2), 427-437 ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK Iwon Sitkiewicz, Driusz Piotrowski, Monik Jnowicz, uksz Szlendk Ktedr In ynierii

Bardziej szczegółowo

ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED DEVELOPMENT OF COMPANY

ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED DEVELOPMENT OF COMPANY FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Foli Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomic 254 (47), 117 122 Jolnt KONDRATOWICZ-POZORSKA ROLA KLIENTA W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU FIRMY ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH. Joanna Miazek, Anna Gałązka, Dorota Pietrzak, Jan Mroczek

WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH. Joanna Miazek, Anna Gałązka, Dorota Pietrzak, Jan Mroczek Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 573, 2013, 43 50 WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH Jonn Mizek, Ann Głązk, Dorot Pietrzk, Jn Mroczek Szkoł Główn Gospodrstw

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO

WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO Act Agrophysic, 2010, 16(2), 423-433 WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO Młgorzt Sobczyk 1, Tdeusz Hber 2, Krolin Witkowsk 1 1 Zkłd Technologii ZbóŜ, Wydził Nuk o śywności,

Bardziej szczegółowo

1. Funkcje szkieletu:

1. Funkcje szkieletu: SPIS TREŚCI: 1. Funkcje szkieletu sljd 3 2. Ukłd ruchu człowiek sljd 4 3. Tknk kostn sljdy 5, 6 4. Tknk chrzęstn sljd 7 5. Budow kości długiej sljdy 8, 9, 10 6. Budow chemiczn kości sljd 11 7. Proces kostnieni

Bardziej szczegółowo

pobrano z www.ips.wm.tu.koszalin.pl

pobrano z www.ips.wm.tu.koszalin.pl ARTYKUŁ NAUKOWY RECENZOWANY Wstęp Dmin MARUSIAK, Iwon MICHALSKA-POŻOGA Ktedr Procesów i Urządzeń Przemysłu Spożywczego Politechnik Koszlińsk Wpływ technik pkowni próżniowego n jkość sensoryczną i mikroiologiczną

Bardziej szczegółowo

Poziom wiedzy żywieniowej a wybrane aspekty sposobu żywienia kobiet w okresie ciąży

Poziom wiedzy żywieniowej a wybrane aspekty sposobu żywienia kobiet w okresie ciąży 600 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 600-604 Poziom wiedzy żywieniowej wybrne spekty sposobu żywieni kobiet w okresie ciąży Nutritionl knowledge nd selected spects of the diet of pregnnt women Jonn Myszkowsk-Rycik,

Bardziej szczegółowo

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych, Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW CZĘŚCIOWEJ WYMIANY TŁUSZCZU BŁONNIKIEM POKARMOWYM NA TEKSTURĘ I CECHY SENSORYCZNE WĘDLIN DROBNO ROZDROBNIONYCH

WPŁYW CZĘŚCIOWEJ WYMIANY TŁUSZCZU BŁONNIKIEM POKARMOWYM NA TEKSTURĘ I CECHY SENSORYCZNE WĘDLIN DROBNO ROZDROBNIONYCH ElŜbiet Piotrowsk, Włodzimierz Dolt, *Hnn Mri Brnowsk, * Ryszrd Rezler, **Brbr Szczepnik Instytut Technologii Mięs *Ktedr Fizyki **Ktedr Technologii śywieni Człowiek Akdemii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ

WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ Ćwiczenie 9 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWEK CIENKICH ZA POMOCĄ ŁAWY OPTYCZNEJ 9.. Opis teoretyczny Soczewką seryczną nzywmy przezroczystą bryłę ogrniczoną dwom powierzchnimi serycznymi o promienich R i

Bardziej szczegółowo

2. Tensometria mechaniczna

2. Tensometria mechaniczna . Tensometri mechniczn Wstęp Tensometr jk wskzywłby jego nzw to urządzenie służące do pomiru nprężeń. Jk jednk widomo, nprężeni nie są wielkościmi mierzlnymi i stnowią jedynie brdzo wygodne pojęcie mechniki

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU LIPOZYME

CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU LIPOZYME BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 2, str. 194 198 Mgdlen Kosteck, Bolesłw Kowlski CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka składu strukturalno-grupowego olejów napędowych i średnich frakcji naftowych z zastosowaniem GC/MS

Charakterystyka składu strukturalno-grupowego olejów napędowych i średnich frakcji naftowych z zastosowaniem GC/MS NAFTA-GAZ lipiec 2012 ROK LXVIII Xymen Mzur-Bdur, Michł Krsodomski Instytut Nfty i Gzu, Krków Chrkterystyk skłdu strukturlno-grupowego olejów npędowych i średnich frkcji nftowych z zstosowniem GC/MS Wstęp

Bardziej szczegółowo

WENTYLACJA PRZESTRZENI POTENCJALNIE ZAGROŻONYCH WYBUCHEM MIESZANIN GAZOWYCH

WENTYLACJA PRZESTRZENI POTENCJALNIE ZAGROŻONYCH WYBUCHEM MIESZANIN GAZOWYCH Ochron przeciwwybuchow Michł Świerżewski WENTYLACJA PRZESTRZENI POTENCJALNIE ZAGROŻONYCH WYBUCHEM MIESZANIN GAZOWYCH 1. Widomości ogólne Zgodnie z postnowienimi rozporządzeni Ministr Sprw Wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN 1896-771X 32, s. 151-156, Gliwice 2006 METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO JÓZEF GACEK LESZEK BARANOWSKI Instytut Elektromechniki,

Bardziej szczegółowo

POMIAR MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI STALI PRZEZ POMIAR WYDŁUŻENIA DRUTU

POMIAR MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI STALI PRZEZ POMIAR WYDŁUŻENIA DRUTU POMIAR MODUŁU SPRĘŻYSTOŚCI STALI PRZEZ POMIAR WYDŁUŻENIA DRUTU I. Cel ćwiczeni: zpoznnie z teorią odksztłceń sprężystych cił stłych orz z prwem Hooke.Wyzncznie modułu sprężystości (modułu Young) metodą

Bardziej szczegółowo

Układ elektrohydrauliczny do badania siłowników teleskopowych i tłokowych

Układ elektrohydrauliczny do badania siłowników teleskopowych i tłokowych TDUSZ KRT TOMSZ PRZKŁD Ukłd elektrohydruliczny do bdni siłowników teleskopowych i tłokowych Wprowdzenie Polsk Norm PN-72/M-73202 Npędy i sterowni hydruliczne. Cylindry hydruliczne. Ogólne wymgni i bdni

Bardziej szczegółowo

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S Anett SIWIK-ZIOMEK, Jonn LEMANOWICZ Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Ktedr Biochemii, Wydził Rolnictw i Biotechnologii ul. Bernrdyńsk 6, 85-129 Bydgoszcz tel. 52 374 95 55, e-mil:

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH Michł PAWŁOWSKI 1 1. WSTĘP Corz większy rozwój przemysłu energetycznego, w tym siłowni witrowych stwi corz większe wymgni woec producentów przekłdni zętych jeśli

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNYCH WYBRANYCH ODMIAN GRUSZEK SPOWODOWANE PRZECHOWYWANIEM. Katarzyna Wróblewska-Barwińska, Rafał Nadulski

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNYCH WYBRANYCH ODMIAN GRUSZEK SPOWODOWANE PRZECHOWYWANIEM. Katarzyna Wróblewska-Barwińska, Rafał Nadulski At Si. Pol., Tehni Agrri 12(1-2) 2013, 3-12 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNYCH WYBRANYCH ODMIAN GRUSZEK SPOWODOWANE PRZECHOWYWANIEM Ktrzyn Wrólewsk-Brwińsk, Rfł Ndulski Uniwersytet Przyrodnizy w Lulinie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU MARGARYNY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE CIASTA KRUCHEGO PRZECHOWYWANEGO W KONTROLOWANYCH WARUNKACH

WPŁYW DODATKU MARGARYNY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE CIASTA KRUCHEGO PRZECHOWYWANEGO W KONTROLOWANYCH WARUNKACH Zeszyty Prolemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 583, 2015, 65 74 WPŁYW DODATKU MARGARYNY NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE CIASTA KRUCHEGO PRZECHOWYWANEGO W KONTROLOWANYCH WARUNKACH Elżiet Kusińsk, Zigniew

Bardziej szczegółowo

Materiały szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA. Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB

Materiały szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA. Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB Mteriły szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB 1. Wprowdzenie Drgnimi nzywne są procesy, w których chrkterystyczne dl nich wielkości fizyczne

Bardziej szczegółowo

STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY SUROWO DOJRZEWAJĄCEJ Z DODATKIEM PROBIOTYCZNEGO SZCZEPU LACTOBACILLUS CASEI ŁOCK 0900 I SERWATKI KWASOWEJ

STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY SUROWO DOJRZEWAJĄCEJ Z DODATKIEM PROBIOTYCZNEGO SZCZEPU LACTOBACILLUS CASEI ŁOCK 0900 I SERWATKI KWASOWEJ ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2014, 2 (93), 93 109 DOI: 10.15193/zntj/2014/93/093-109 KAROLINA M. WÓJCIAK, ZBIGNIEW J. DOLATOWSKI, DANUTA KOŁOŻYN-KRAJEWSKA STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY

Bardziej szczegółowo

Nauka Przyroda Technologie

Nauka Przyroda Technologie Nuk Przyrod Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznn.net Dził: Nuki o Żywności i Żywieniu Copyright Wydwnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznniu 2010 Tom 4 Zeszyt 2 MIROSŁAWA KRZYWDZIŃSKA-BARTKOWIAK,

Bardziej szczegółowo

OCENA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH Z DODATKIEM MĄCZKI CHLEBA ŚWIĘTOJAŃSKIEGO

OCENA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH Z DODATKIEM MĄCZKI CHLEBA ŚWIĘTOJAŃSKIEGO ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2014, 3 (94), 65 77 DOI: 10.15193/zntj/2014/94/065-077 BARTOSZ SOŁOWIEJ, MACIEJ NASTAJ, WALDEMAR GUSTAW OCENA WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNYCH ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH Z DODATKIEM

Bardziej szczegółowo

Modelowanie sił skrawania występujących przy obróbce gniazd zaworowych

Modelowanie sił skrawania występujących przy obróbce gniazd zaworowych Scentfc Journls Mrtme Unversty of Szczecn Zeszyty ukowe Akdem Morsk w Szczecne 29, 7(89) pp. 63 67 29, 7(89) s. 63 67 Modelowne sł skrwn występujących przy obróbce gnzd zworowych Cuttng forces modelng

Bardziej szczegółowo

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej

MATeMAtyka 3 inf. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony. Dorota Ponczek, Karolina Wej Dorot Ponczek, Krolin Wej MATeMAtyk 3 inf Przedmiotowy system ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych Zkres podstwowy i rozszerzony Wyróżnione zostły nstępujące wymgni progrmowe: konieczne (K), podstwowe

Bardziej szczegółowo

WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN KUKURYDZY

WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN KUKURYDZY ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 5 (60), 273 281 MAGDALENA WIRKOWSKA, JOANNA BRYŚ, BOLESŁAW KOWALSKI WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH. Sabina Galus, Justyna Kadzińska

WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH. Sabina Galus, Justyna Kadzińska Act Agrophysic, 2014, 21(2), 131-141 WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH Sbin Glus, Justyn Kdzińsk Ktedr Inżynierii Żywności i Orgnizcji Produkcji,

Bardziej szczegółowo

ODŻELAZIACZE i ODMANGANIACZE AUTOMATYCZNE

ODŻELAZIACZE i ODMANGANIACZE AUTOMATYCZNE ODŻELAZIACZE i ODMANGANIACZE AUTOMATYCZNE Firm OTAGO jest uznnym producentem wielu rodzjów filtrów do uzdtnini wody pitnej, kotłowej, technologicznej. Specjlizujemy się w wytwrzniu urządzeń do oczyszczni

Bardziej szczegółowo

KORELACJA WYZNACZNIKÓW PROFILOWEJ ANALIZY TEKSTURY (TPA) KWASOWYCH SERÓW TWAROGOWYCH Z JEGO PODSTAWOWYM SKŁADEM

KORELACJA WYZNACZNIKÓW PROFILOWEJ ANALIZY TEKSTURY (TPA) KWASOWYCH SERÓW TWAROGOWYCH Z JEGO PODSTAWOWYM SKŁADEM Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 582, 2015, 23 33 KORELACJA WYZNACZNIKÓW PROFILOWEJ ANALIZY TEKSTURY (TPA) KWASOWYCH SERÓW TWAROGOWYCH Z JEGO PODSTAWOWYM SKŁADEM Jcek Mzur 1, Pweł Sobczk 1,

Bardziej szczegółowo

Własności mechaniczne stali 13CrMo4-5

Własności mechaniczne stali 13CrMo4-5 Włsności mechniczne stli 13CrMo4-5 Krzysztof Rokosz, Słwomir Rzdkiewicz, Tdeusz Hryniewicz Streszczenie W prcy zprezentowno wyniki dń stli 13CrMo4-5 ze względu n włsności mechniczne. Bdny mterił jest njczęściej

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO

WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO Zeszyty Prolemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 578, 2014, 111 119 WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO Monik Sistł, Driusz Dziki, Rent Różyło Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

ANNA ŻBIKOWSKA, IWONA SZYMAŃSKA, KATARZYNA MARCINIAK- ŁUKASIAK, ŻELJKE UDARCIĆ, MAŁGORZATA KOWALSKA

ANNA ŻBIKOWSKA, IWONA SZYMAŃSKA, KATARZYNA MARCINIAK- ŁUKASIAK, ŻELJKE UDARCIĆ, MAŁGORZATA KOWALSKA ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 19,, 1 (118), 79 9 DOI: 1.15193/zntj/19/118/75 ANNA ŻBIKOWSKA, IWONA SZYMAŃSKA, KATARZYNA MARCINIAK- ŁUKASIAK, ŻELJKE UDARCIĆ, MAŁGORZATA KOWALSKA WPŁYW UDZIAŁU ZIELONEJ

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC

KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC KOMISJA BUDOWY MASZYN PAN ODDZIAŁ W POZNANIU Vol. 8 nr Archiwum Technologii Mszyn i Automtyzcji 008 PIOTR FRĄCKOWIAK KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC W rtykule

Bardziej szczegółowo

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule Fizyk Kurs przygotowwczy n studi inżynierskie mgr Kmil Hule Dzień 3 Lbortorium Pomir dlczego mierzymy? Pomir jest nieodłączną częścią nuki. Stopień znjomości rzeczy często wiąże się ze sposobem ich pomiru.

Bardziej szczegółowo

LASER TREATMENT WITH PREHEATING OF CAST IRON ELEMENTS

LASER TREATMENT WITH PREHEATING OF CAST IRON ELEMENTS Grzegorz KINAL Politechnik Poznńsk, Instytut Mszyn Rooczych i Pojzdów Smochodowych ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznń (Polnd) e-mil: office_wmmv@put.poznn.pl LASER TREATMENT WITH PREHEATING OF CAST IRON ELEMENTS

Bardziej szczegółowo

WPŁYW NAWADNIANIA I FERTYGACJI KROPLOWEJ AZOTEM NA PLONOWANIE WARZYW KORZENIOWYCH

WPŁYW NAWADNIANIA I FERTYGACJI KROPLOWEJ AZOTEM NA PLONOWANIE WARZYW KORZENIOWYCH INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH INFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS Nr 3/2009, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddził w Krkowie, s. 43 54 Komisj Technicznej Infrstruktury Wsi Wpływ nwdnini Stnisłw

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu: Ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja II. Klimatyzacja

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu: Ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja II. Klimatyzacja Mteriły pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu: Orzewnictwo, wentylcj i klimtyzcj II. Klimtyzcj Rozdził 1 Podstwowe włsności powietrz jko nośnik ciepł mr inż. Anieszk Sdłowsk-Słę Mteriły pomocnicze do klimtyzcji.

Bardziej szczegółowo

Integralność konstrukcji

Integralność konstrukcji 1 Integrlność konstrukcji Wykłd Nr 5 PROJEKTOWANIE W CELU UNIKNIĘCIA ZMĘCZENIOWEGO Wydził Inżynierii Mechnicznej i Robotyki Ktedr Wytrzymłości, Zmęczeni Mteriłów i Konstrukcji http://zwmik.imir.gh.edu.pl/dydktyk/imir/index.htm

Bardziej szczegółowo

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P)

2. FUNKCJE WYMIERNE Poziom (K) lub (P) Kls drug poziom podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych redukuje wyrzy

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GRANULOMETRYCZNEJ SUROWCÓW I PRODUKTÓW

ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GRANULOMETRYCZNEJ SUROWCÓW I PRODUKTÓW 1 ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GANULOMETYCZNEJ SUOWCÓW I PODUKTÓW 1. Cel zkres ćwczen Celem ćwczen jest opnowne przez studentów metody oceny mterłu sypkego pod względem loścowej zwrtośc frkcj

Bardziej szczegółowo

CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E

CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E CHEMIA MIĘDZY NAMI Firm AIB to prekursor nowoczesnych rozwiązń w dziedzinie udownictw. Dziłlność rozpoczęliśmy w 1992 roku, skupijąc się n produkcji innowcyjnych

Bardziej szczegółowo

Odbudowa estetyczna materiałem DiaFil. Przypadki kliniczne

Odbudowa estetyczna materiałem DiaFil. Przypadki kliniczne Opis przypdku Cse report Borgis Odudow estetyczn mteriłem DiFil. Przypdki kliniczne *Agt Zdziemorsk, Michł Fidecki, Elżiet Jodkowsk Zkłd Stomtologii Zchowwczej Wrszwskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik

Bardziej szczegółowo

STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI

STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI Ćwiczenie 1 Tworzenie nowego stylu n bzie istniejącego 1. Formtujemy jeden kpit tekstu i zznczmy go (stnowi on wzorzec). 2. Wybiermy Nrzędzi główne, rozwijmy okno Style (lub

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie stałej dysocjacji kwasu mlekowego metodą potencjometryczną

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie stałej dysocjacji kwasu mlekowego metodą potencjometryczną Ktedr Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wyzncznie stłej dysocjcji kwsu mlekowego metodą potencjometryczną opiekun ćwiczeni: dr K. Kublczyk ćwiczenie nr 12 Zkres zgdnień obowiązujących do ćwiczeni

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO POD WPŁYWEM DODATKU MĄKI Z OWSA CZARNEGO

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO POD WPŁYWEM DODATKU MĄKI Z OWSA CZARNEGO Act Agroph., 2017, 24(1), 163-172 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNYCH CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO POD WPŁYWEM DODATKU MĄKI Z OWSA CZARNEGO Monik Wójcik 1, Driusz Dziki 2, Rent Różyło 1, Bet Biernck 2, Grzegorz

Bardziej szczegółowo

Obliczenia z wykorzystaniem równowagi w roztworach

Obliczenia z wykorzystaniem równowagi w roztworach Obliczeni z wykorzystniem równowgi w roztworch Obliczeni w roztworch Jkie są skłdniki roztworu? tóre rekcje dysocjcji przebiegją cłkowicie (1% dysocjcji)? tóre rekcje osiągją stn równowgi? tóre z rekcji

Bardziej szczegółowo

OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW

OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW Ktedr Technicznego Zbezpieczeni Okrętów Lbortorium Bdń Cech PoŜrowych Mteriłów OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW Metody bdń 1 pren 45545-2:

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO. Póz. 2919 DECYZJA NR OKR-4210-38(14)/2014/404/XII/EŚ PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO. Póz. 2919 DECYZJA NR OKR-4210-38(14)/2014/404/XII/EŚ PREZESA URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO, dlll 10 listopd 2014 r. Elektronicznie podpisn Jnusz Włdysłw Olech Póz. 2919 Dt: 2014-11-10 14:08:59 DECYZJA NR OKR-4210-38(14)/2014/404/XII/EŚ PREZESA URZĘDU

Bardziej szczegółowo

smoleńska jako nierozwiązywalny konflikt?

smoleńska jako nierozwiązywalny konflikt? D y s k u s j smoleńsk jko nierozwiązywlny konflikt? Wiktor Sorl Michł Bilewicz Mikołj Winiewski Wrszw, 2014 1 Kto nprwdę stł z zmchmi n WTC lub z zbójstwem kżnej Diny? Dlczego epidemi AIDS rozpowszechnił

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TRENINGU NA WYBRANE PARAMETRY HEMATOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH. Katarzyna Neuberg, Henryk Geringer de Oedenberg

WPŁYW TRENINGU NA WYBRANE PARAMETRY HEMATOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH. Katarzyna Neuberg, Henryk Geringer de Oedenberg ct Sci. Pol., Zootechnic 6 (4) 2007, 59 68 WPŁYW TRENINGU N WYRNE PRMETRY HEMTOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH Ktrzyn Neuerg, Henryk Geringer de Oedenerg Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocłwiu Streszczenie. dnimi

Bardziej szczegółowo

WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONYCH KONWEKCYJNIE JABŁEK WSTĘPNIE ODWADNIANYCH OSMOTYCZNIE W WARUNKACH ZMIENNEGO CIŚNIENIA

WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONYCH KONWEKCYJNIE JABŁEK WSTĘPNIE ODWADNIANYCH OSMOTYCZNIE W WARUNKACH ZMIENNEGO CIŚNIENIA ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2009, 1 (62), 86 98 MONIKA JANOWICZ, KATARZYNA ŚREDZIŃSKA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONYCH KONWEKCYJNIE JABŁEK WSTĘPNIE ODWADNIANYCH OSMOTYCZNIE W WARUNKACH ZMIENNEGO

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II TAK 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA. - Jak rozwiązywać zadania wysoko punktowane?

INSTRUKCJA. - Jak rozwiązywać zadania wysoko punktowane? INSTRUKCJA - Jk rozwiązywć zdni wysoko punktowne? Mturzysto! Zdni wysoko punktowne to tkie, z które możesz zdobyć 4 lub więcej punktów. Zdni z dużą ilość punktów nie zwsze są trudniejsze, często ich punktcj

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II LO 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ NA ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH MARCHWI

WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ NA ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH MARCHWI Inżynieria Rolnicza 6/06 Beata Ślaska-Grzywna Katedra Inżynierii i Maszyn Spożywczych Akademia Rolnicza w Lublinie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ NA ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH MARCHWI Streszczenie W niniejszej

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Żak. Zapisane w genach. czyli o zastosowaniu matematyki w genetyce

Małgorzata Żak. Zapisane w genach. czyli o zastosowaniu matematyki w genetyce Młgorzt Żk Zpisne w gench czyli o zstosowniu mtemtyki w genetyce by opisć: - występownie zjwisk msowych - sznse n niebieski kolor oczu potomk - odległość między genmi - położenie genu n chromosomie Rchunek

Bardziej szczegółowo

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu

Bardziej szczegółowo

ZMIANY ZDOLNOŚCI I ENERGII KIEŁKOWANIA ZIARNA JĘCZMIENIA BROWARNICZEGO W WYNIKU MOCZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH CIŚNIENIOWYCH

ZMIANY ZDOLNOŚCI I ENERGII KIEŁKOWANIA ZIARNA JĘCZMIENIA BROWARNICZEGO W WYNIKU MOCZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH CIŚNIENIOWYCH Inżynieri Rolnicz 5(93)/2007 ZMIANY ZDOLNOŚCI I ENERGII KIEŁKOWANIA ZIARNA JĘCZMIENIA BROWARNICZEGO W WYNIKU MOCZENIA W RÓŻNYCH WARUNKACH CIŚNIENIOWYCH Leszek Rydzk, Wojciech Bożek Ktedr Inżynierii i Mszyn

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH w Gimnazjum nr 2 im. ks. Stanisława Konarskiego nr 2 w Łukowie

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH w Gimnazjum nr 2 im. ks. Stanisława Konarskiego nr 2 w Łukowie I. ZASADY OGÓLNE PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH w Gimnzjum nr 2 im. ks. Stnisłw Konrskiego nr 2 w Łukowie 1. W Gimnzjum nr 2 w Łukowie nuczne są: język ngielski - etp educyjny III.1 język

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 2 zakres podstawowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Wymgni edukcyjne mtemtyk kls 2 zkres podstwowy 1. SUMY ALGEBRAICZNE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje jednominy i sumy lgebriczne oblicz wrtości liczbowe wyrżeń lgebricznych

Bardziej szczegółowo

Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh obenyh n rynku jko zmiennik tłuszzu zzwyzj stosuje się węglowodny. Prktyznie nie m n rynku produktów, w k

Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh obenyh n rynku jko zmiennik tłuszzu zzwyzj stosuje się węglowodny. Prktyznie nie m n rynku produktów, w k Wysokobiłkowe sery topione Dr hb. inż. Brtosz Sołowiej Uniwersytet Przyrodnizy w Lublinie Wydził Nuk o Żywnośi i Biotehnologii Zkłd Tehnologii Mlek i Hydrokoloidów Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh

Bardziej szczegółowo

BADANIE ZALEŻNOŚCI PRZENIKALNOŚCI MAGNETYCZNEJ

BADANIE ZALEŻNOŚCI PRZENIKALNOŚCI MAGNETYCZNEJ ADANIE ZAEŻNOŚCI PRZENIKANOŚCI MAGNETYCZNEJ FERRIMAGNETYKÓW OD TEMPERATURY 1. Teori Włściwości mgnetyczne sstncji chrkteryzje współczynnik przeniklności mgnetycznej. Dl próżni ten współczynnik jest równy

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart, Patrycja Kawka

WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart, Patrycja Kawka At Agrophysi, 2013, 20(1), 39-51 WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptryj Kwk Ktedr Inżynierii Żywnośi i Orgnizji Produkji,

Bardziej szczegółowo

Nowy system wsparcia rodzin z dziećmi

Nowy system wsparcia rodzin z dziećmi o Nowy system wsprci rodzin z dziećmi Projekt współfinnsowny ze środków Unii Europejskiej w rmch Europejskiego Funduszu Społecznego Brbr Kowlczyk Cele systemu wsprci rodzin z dziećmi dobro dzieci potrzebujących

Bardziej szczegółowo

WPŁYW METOD I PARAMETRÓW SUSZENIA NA ZMIANY BARWY SUSZÓW OWOCOWO-WARZYWNYCH

WPŁYW METOD I PARAMETRÓW SUSZENIA NA ZMIANY BARWY SUSZÓW OWOCOWO-WARZYWNYCH Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 WPŁYW METOD I PARAMETRÓW SUSZENIA NA ZMIANY BARWY SUSZÓW OWOCOWO-WARZYWNYCH Bogusława Łapczyńska-Kordon Katedra Inżynierii Mechanicznej i Agrofizyki, Akademia Rolnicza w

Bardziej szczegółowo

JAKOŚĆ SUSZU I PRZEBIEG JEGO REHYDRACJI W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU SUSZENIA JABŁEK

JAKOŚĆ SUSZU I PRZEBIEG JEGO REHYDRACJI W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU SUSZENIA JABŁEK Inżynieria Rolnicza 1(126)/2011 JAKOŚĆ SUSZU I PRZEBIEG JEGO REHYDRACJI W ZALEŻNOŚCI OD SPOSOBU SUSZENIA JABŁEK Helena Lis, Tadeusz Lis, Anna Hołownia Katedra Techniki Cieplnej, Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

wersja podstawowa (gradient)

wersja podstawowa (gradient) księg znku wersj podstwow (grdient) Logo RAKU FILM w wersji podstwowej może występowć w dwóch wrintch, n jsnym (domyślnie - biłe tło) orz n ciemnym (domyślnie - czrne tło). Nleży unikć stosowni logo n

Bardziej szczegółowo

Uszczelnienie przepływowe w maszyn przepływowych oraz sposób diagnozowania uszczelnienia przepływowego zwłaszcza w maszyn przepływowych

Uszczelnienie przepływowe w maszyn przepływowych oraz sposób diagnozowania uszczelnienia przepływowego zwłaszcza w maszyn przepływowych Uszczelnienie przepływowe w mszyn przepływowych orz sposób dignozowni uszczelnieni przepływowego zwłszcz w mszyn przepływowych Przedmiotem wynlzku jest uszczelnienie przepływowe mszyn przepływowych orz

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 4

Spis treści. Wstęp... 4 pis treści Wstęp... 4 Zdni mturlne......................................................... 5 1. Funkcj kwdrtow... 5. Wielominy... 7. Trygonometri... 9 4. Wrtość bezwzględn... 11 5. Plnimetri... 15 6.

Bardziej szczegółowo

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1 Mterił n konferencję prsową w dniu 31 mj 212 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Deprtment Bdń Społecznych i Wrunków Życi Nottk informcyjn WYNIKI BADAŃ GUS Piłk nożn w bdnich sttystycznych 1 Bdni klubów sportowych

Bardziej szczegółowo

Próba określenia czynników determinujących wyniki ocen wprowadzenia euro przez mieszkańców Unii Europejskiej

Próba określenia czynników determinujących wyniki ocen wprowadzenia euro przez mieszkańców Unii Europejskiej Mieczysłw Kowerski Wyższ Szkoł Zrządzni I Administrcji w Zmościu Ewelin Włodrczyk Wyższ Szkoł Zrządzni I Administrcji w Zmościu Prób określeni czynników determinujących wyniki ocen wprowdzeni euro przez

Bardziej szczegółowo