WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI"

Transkrypt

1 ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2013, 2 (87), AGNIESZKA CIURZYŃSKA, ANDRZEJ LENART, PATRYCJA KAWKA WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI S t r e s z c z e n i e W prcy przedstwiono wpływ blnszowni, jko obróbki wstępnej i sposobu mrożeni n wybrne włściwości fizyczne liofilizownej dyni. Wykzno, że kżdy rodzj obróbki wstępnej wpływł korzystnie n brwę, le powodowł wzrost ktywności wody, skurczu i porowtości suszu z dyni w stosunku do próbek niepoddnych obróbce wstępnej. Zstosownie szybkiego mrożeni ogrniczyło skurcz i porowtość liofilizownej dyni w stosunku do próbek mrożonych metodą wolną, le wpłynęło zncząco n pogorszenie brwy suszu. Mrożenie łączone umożliwiło otrzymnie suszu o njniższej ktywności wody i njmniejszej różnicy brwy. Słow kluczowe: dyni, blnszownie, odwdninie osmotyczne, mrożenie, liofilizcj, skurcz, porowtość, brw Wprowdzenie Dyni jest wrzywem bogtym w skłdniki odżywcze, dzięki czemu, jko skłdnik potrw, może być dopełnieniem zbilnsownej diety [9]. Ze względu n sezonowość uprw i nietrwłość surowc istotne jest przedłużnie jej trwłości. Suszenie sublimcyjne to powszechnie uznwn metod pozwljąc w sposób njbrdziej pełny zchowć wlory surowców świeżych [7]. Liofilizcj poleg n usunięciu wody do zwrtości 1 3 % przez sublimcję lodu powstłego w wyniku wcześniejszego zmrożeni surowc [4]. Prwie wszystkie wrzyw mrożone przemysłowo wymgją wcześniejszego blnszowni. Celem tego zbiegu jest zchownie nturlnej brwy suszu po liofilizcji, tkże poprw cech sensorycznych orz rozluźnienie struktury tknkowej surowc. Blnszownie wrzyw może być prowdzone w gorącej wodzie, w prze lub mikroflowo. Proces ten spowlni rekcje enzymtyczne, które odpowidją z dojrze- Dr inż. A. Ciurzyńsk, prof. dr hb. A. Lenrt, Ktedr Inżynierii Żywności i Orgnizcji Produkcji, Wydz. Nuk o Żywności, Szkoł Główn Gospodrstw Wiejskiego w Wrszwie, ul. Nowoursynowsk 159C, Wrszw

2 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 151 wnie wrzyw i mogą spowodowć pogorszenie smku, zpchu, brwy, tekstury i wrtości odżywczej. Jeżeli wrzyw nie są poddne blnszowniu, enzymy wykzują ktywność podczs przechowywni w stnie zmrożonym i mogą powodowć twrdnienie surowc lub zmienić cechy smkowo-zpchowe i brwę. Pondto blnszownie zmiękcz wrzyw, dzięki czemu łtwiej je pkowć, niszczy niektóre bkterie i pomg usunąć zbrudzeni z powierzchni [1, 6]. Zleżnie od szybkości mrożeni wstępnego, krystlizcj wody prowdzi do tworzeni różnej wielkości krysztłów i w zleżności od ich wielkości, różny jest stopień mechnicznego uszkodzeni struktury komórkowej mteriłu [13]. Jedną z wd suszu uzysknego metodą liofilizcji jest jednk porowtość, któr czyni go podtnym n penetrcję tlenu tmosferycznego, co sprzyj rekcjom utlenini. Celem prcy było określenie wpływu blnszowni jko obróbki wstępnej i sposobu mrożeni n wybrne włściwości fizyczne liofilizownej dyni. Zkres prcy obejmowł ocenę wpływu wrunków blnszowni i mrożeni n wskźniki jkościowe dyni suszonej sublimcyjnie. Mterił i metody bdń Próbki liofilizownej dyni otrzymno zgodnie ze schemtem blokowym zmieszczonym n rys. 1. Surowiec stnowiły dynie odminy Krowit, pochodzące z pól podwrszwskiej Lesznowoli, pokrojone w kostki sześcienne o boku 10 mm. Trzy próbki przeznczone do procesu liofilizcji dodtkowo poddno blnszowniu: w wodzie destylownej w temp. 80 ºC w stosunku msowym surowiec : wod równym 1 : 10. Czs: 1 i 8 min, w 40-procentowym roztworze schrozy w temp. 80 ºC, czs 8 min. Tk przygotowny surowiec był zmrżny (-70 ºC, 2 h) i przechowywny w zmrżrce w temp. -18 ºC przez dw tygodnie, do czsu suszeni. W celu ustleni njlepszej metody zmrżni surowiec przed procesem liofilizcji był mrożony trzem metodmi (tb. 1): mrożeni szybkiego w zmrżrce Ntionl Lb GmbH (ProfiMster Personl Freezers PMU series) przy zstosowniu niskiej temp. mrożeni (-70 ºC) przez 2 h, mrożeni wolnego w zwykłej zmrżrce w temp. -18 ºC, z przechowywniem prób przez 2 tygodnie, mrożeni łączonego z zstosowniem niskiej temp. mrożeni (-70 ºC) przez 2 h i przechowywnie prób przez 2 tygodnie w zmrżrce w temp. -18 ºC.

3 152 Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptrycj Kwk Dyni pocięt w kostkę: Pumpkin cut in cubicles 10 mm 2 Mrożenie Freezing Blnszownie gorącą wodą 80 C, 1 i 8 min: 1 nd 8 minute Blnching using hot wter of 80 C Blnszownie w rozt. schrozy 40 %, 80 C, 8 min / Blnching of 40 % scchrose solution, t = 80 C, for 8 minutes -70 C, 2 h -18 C, 2 tyg. -70 C, 2 h Mrożenie Freezing -70 C, 2 h Przechowywnie -18 C, 2 tyg. / Storge t t= -18 C, for 2 weeks Liofilizcj Freeze-drying 10 C, 24 h Rys. 1. Fig. 1. Schemt blokowy przeprowdzonego procesu otrzymywni próbek liofilizownej dyni. Block digrm of process performed to produce freeze-dried pumpkin smples. Oznczenie próbek mteriłu bdwczego. Symbols to mrk investigted mteril smples. T b e l 1 Oznczenie próbki Symbols of smple Obróbk wstępn Pre-tretment Mrożenie Freezing Przechowywnie Storge Liofilizcj Freeze-drying 0 dyni surow rw pumpkin 1-70 ºC, 2 h -18 ºC, 2 tyg. / weeks 10 ºC, 24 h 2 1 min, 80 ºC, H 2 O -70 ºC, 2 h -18 ºC, 2 tyg. / weeks 10 ºC, 24 h 3 8 min, 80 ºC, H 2 O -70 ºC, 2 h -18 ºC, 2 tyg. / weeks 10 ºC, 24 h 4 8 min, 80 ºC, 40 % roztwór schrozy / scchrose solution -70 ºC, 2 h -18 ºC, 2 tyg. /weeks 10 ºC, 24 h 5-70 ºC, 2 h 10 ºC, 24 h 6-18 ºC, 2 tyg. / weeks 10 ºC, 24 h

4 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 153 Liofilizcję prowdzono n półkch liofiliztor ALPHA1-4 LDC-1m firmy Christ przez 24 h przy stłym ciśnieniu równym 63 P orz ciśnieniu bezpieczeństw 103 P i temp. półek 10 ºC. Nstępnie susze zmykno w szklnych nczynich i przechowywno w temp. 25 ± 2 C, w zciemnionym miejscu, do czsu wykonywni oznczeń. Kostki dyni liofilizownej wykorzystywne do oznczeni skurczu metodą objętościową zostły wcześniej poddne powlekniu 2-procentowym roztworem pektyny niskometylownej. Przygotowno również 2-procentowy roztwór chlorku wpni w wodzie destylownej. Kostki dyni znurzno kolejno w roztworze pektyny n 1-2 s, nstępnie w roztworze CCl 2 i osuszno n sicie. Do oznczeni suchej msy [4] wżono po 2 kostki pokrojonego mteriłu bdwczego n wdze nlitycznej z dokłdnością do 0,0001 g w nczynku wgowym, nstępnie suszono przez 24 h w temp. około 65 ºC w suszrce komorowej. Po tym czsie nczynk umieszczno w eksyktorze n około 30 min i ponownie wżono. Oznczenie wykonywno w dwóch powtórzenich. Aktywność wody w próbkch przed procesem suszeni wyznczno przy użyciu urządzeni AquLb według instrukcji producent prtu. Pomir wykonywno w dwóch powtórzenich. Aktywność wody suszu mierzono w urządzeniu Rotronic Hygroscop DT według instrukcji producent prtu. Bdnie wykonywno w dwóch powtórzenich. Brwę mierzono przy użyciu spektrofotometru Chrom Meter CR-300 firmy Minolt, w świetle odbitym typu C, w ukłdzie brw L**b*, w 6 powtórzenich. Dodtkowo obliczno bezwzględną różnicę brwy. Oznczenie skurczu wykonywno metodą toluenową (wypornościową) [5]. N podstwie pomirów objętości mteriłu określno skurcz, dodtkowo pomir msy próbek umożliwił oblicznie gęstości. Pomir wykonywno w trzech powtórzenich. Porowtość suszu mierzono z pomocą piknometru helowego Stereopycnometr firmy Quntchrome zgodnie z instrukcją producent (w trzech powtórzenich). Otrzymne wyniki poddno nlizie sttystycznej w progrmie Sttgrphics 4.1 Plus. Porównywno wrtości średnie z pomocą testu t-student i testu Duncn n poziomie istotności p = 0,05. Wyniki i dyskusj Wpływ obróbki wstępnej Wpływ obróbki wstępnej n włściwości liofilizownej dyni określono n podstwie porównni próbek blnszownych i liofilizownych (2 i 3) orz poddnych obróbce termicznej w roztworze schrozy (4) z dynią niepoddną obróbce wstępnej

5 154 Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptrycj Kwk (1), któr był próbką kontrolną. Porównno tkże próbki przed liofilizcją (0) i po liofilizcji (1-4). Po procesie liofilizcji (1-4) zwrtość suchej substncji przekroczył 95 % msy próbek i wzrosł sttystycznie istotnie w stosunku do ilości w dyni surowej (0) (tb. 2). Zwrtość suchej substncji w liofilizownej dyni w zleżności od obróbki wstępnej. Content of dry mtter in freeze-dried pumpkin depending on pre-tretment. T b e l 2 Bdny wskźnik Investigted index Such substncj Dry mter [%] Grupy homogeniczne dl s.s. Homogenic groups for dry mtter Próbk / Smple ,35 ± 1,90 w 0,983 ± 0,001 Grupy homogeniczne dl w Homogenic groups for w 95,87 ± 0,32 95,41 ± 0,66 95,65 ± 0,27 96,05 ± 0,45 b b b b 0,086 ± 0,001 0,151 ± 0,011 0,190 ± 0,005 0,195 ± 0,001 b c d d Objśnieni / Explntory notes: Oznczenie próbek mteriłu bdwczego jk w tb. 1 / Symbols to mrk investigted mteril smples s in Tb. 1; w ktywność wody / wter ctivity; W tbeli podno wrtości średnie ± odchylenie stndrdowe / In Tble 2, there re given men vlues mens ± stndrd devition; n = 2 Njwiększą zwrtością suchej substncji chrkteryzowł się próbk odwdnin w 40-procentowym roztworze schrozy przez 8 min (4). Podczs odwdnini cukier przenikł do kostek dyni. Przyczyniło się to do uzyskni większej zwrtości suchej substncji [2]. Podobne wyniki uzyskli Pękosłwsk-Grstk i Lenrt [11], odwdnijąc dynię w różnych roztworch cukrów. Przeprowdzon nliz sttystyczn wykzł brk istotnego wpływu zstosowni obróbki wstępnej n zwrtość suchej substncji w suszu (p > 0,05). Piotrowski i wsp. [12] odnotowli również brk sttystycznie istotnych różnic pod względem zwrtości wody w truskwkch odwdninych osmotycznie i niepoddnych obróbce wstępnej przed liofilizcją. W wyniku suszeni, n skutek ubytku wody, ktywność wody istotnie sttystycznie zmlł we wszystkich próbkch w stosunku do ktywności wody dyni surowej (0) (tb. 2). Njmniejszą ktywność wody stwierdzono w próbce niepoddnej obróbce wstępnej, mrożonej w temp. -70 C i przechowywnej w temp. -18 C (1). Kostki dyni blnszownej pochłniły wodę, co skutkowło znczącym wzrostem ktywności wody po liofilizcji (2-4). Próbki poddne wcześniejszemu procesowi odwdnini osmotycznego (4) chrkteryzowły się njwiększą ktywnością wody, wynikjącą z więk-

6 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 155 szych sił wiązni wody. Podobne wyniki uzyskli Ciurzyńsk i Lenrt [5] orz Piotrowski i wsp. [12], bdjąc odwdninie osmotyczne truskwek. Przyczyną wysokiej ktywności wody był wchłonięt przez próbki schroz, któr n stłe wiązł się z wodą. Dochodziło do wzrostu zwrtości wody związnej w mterile, którą trudniej jest usunąć z produktu w procesie suszeni [2]. Liofilizcj spowodowł sttystycznie istotne pojśnienie powierzchni próbek blnszownych przez 8 min i odwdninych osmotycznie przez 8 min (3-4) orz niepoddnych obróbce wstępnej (6) (rys. 2) w stosunku do próbki dyni surowej (0). Podobne wrtości współczynnik jsności liofilizownej dyni uzyskli Nwirsk i wsp. [8]. Njwiększe zminy jsności zobserwowno w przypdku próbki niepoddnej obróbce wstępnej (1), w której nstąpił wzrost skłdowej brwy L* o około 7 jednostek. Wyniki wskzują, że obróbk wstępn (2-4) wpłynęł n ogrniczenie pojśnieni suszu, le różnice nie były sttystycznie istotne w zleżności od wrunków prowdzeni procesu. Wskźniki brwy / Colour coefficients b c c c L* ΔE Mterił bdwczy / Investigted mteril Objśnieni: / Explntory notes: Oznczenie próbek mteriłu bdwczego jk w tb. 1 / Symbols to mrk investigted mteril smples s in Tb. 1; Podno wrtości średnie ± odchylenie stndrdowe / There re given men vlues ± stndrd devition., b, c te sme litery w kolumnch oznczją brk sttystycznie istotnych różnic n poziomie istotności p = 0,05) / the sme letters in columns denote no sttisticlly significnt differences t p = 0.05). Rys. 2. Fig. 2. Wpływ obróbki wstępnej n współczynnik jsności L* i bezwzględną różnicę brwy ΔE liofilizownej dyni. Effect of pre-tretment on lightness coefficient L* nd reltive difference in colour ΔE of freezedried pumpkin. Ochronny wpływ schrozy n brwę liofiliztów uzyskli tkże Ciurzyńsk i Lenrt [3], bdjąc truskwki. Wykzli, że świeże truskwki, odwdninie osmotycznie w roztworze schrozy, chrkteryzowły się niższym współczynnikiem jsno-

7 156 Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptrycj Kwk ści powierzchni w porównniu z owocmi niepoddnymi obróbce wstępnej przed suszeniem sublimcyjnym. Njwiększe różnice brwy w stosunku do dyni surowej dotyczyły próbek niepoddnych żdnej obróbce wstępnej (1) (rys. 2). Zstosownie blnszowni (2-3) i odwdnini osmotycznego (4) wpłynęło n lepsze zchownie brwy. Njkorzystniejszą brwą cechowły się kostki blnszowne 1 i 8 min (2-3). Blnszownie surowc przed procesem suszeni zmniejsz szybkość rekcji enzymtycznego brązowieni, co skutkuje lepszym zchowniem brwy produktu [14]. Jednk nliz sttystyczn nie wykzł istotnego wpływu obróbki wstępnej n bezwzględną różnicę brwy (p > 0,05). Żden rodzj przeprowdzonej obróbki wstępnej nie wpłynął istotnie n obniżenie bezwzględnej różnicy brwy liofiliztu. Dyni suszon sublimcyjnie chrkteryzuje się brdzo niskim skurczem niezleżnie od odminy [8]. Blnszownie (2-3) i odwdninie osmotyczne w roztworze schrozy (4) miły wpływ n zwiększenie skurczu mteriłu podczs liofilizcji w stosunku do dyni niepoddnej obróbce wstępnej (1) (rys. 3). Wydłużenie czsu blnszowni do 8 min (3) wpłynęło n zwiększenie skurczu, co związne było z dlszym niszczeniem struktury wewnętrznej podczs tego procesu. Skurcz i porowtość / Shrinkge nd porosity [%] b b b b b Mterił bdwczy / Investigted mteril skurcz/shrinkge porowtość/porosity Objśnieni jk pod rys. 2. / Explntory notes s in Fig 2. Rys. 3. Fig. 3. Wpływ obróbki wstępnej n skurcz i porowtość liofilizownej dyni. Effect of pre-tretment on shrinkge nd porosity of freeze-dried pumpkin. Próbki odwdnine osmotycznie (4) chrkteryzowły się wynikiem pośrednim. N skutek przenikni cukru z roztworu do kostek dyni dochodzi do stbilizcji struktury wewnętrznej mteriłu, zwiększeni grubości ścin komórkowych i zmniejszeni wielkości skurczu [5]. Wykzno sttystycznie istotną różnicę wielkości skurczu suszy między próbkmi niepoddnymi obróbce wstępnej (1) blnszownymi przez 8 min

8 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 157 (3) orz odwdninymi osmotycznie w roztworze schrozy (4) (p < 0,05). Nie stwierdzono znczącego wpływu rodzju obróbki wstępnej n bdną wielkość (rys. 3). Wykzno, że blnszownie (2-3) wpłynęło n sttystycznie istotne zwiększenie porowtości liofilizownej dyni w porównniu z próbkmi niepoddnymi obróbce wstępnej (1) (rys. 3). Ntomist w przypdku próbek odwdninych osmotycznie w roztworze schrozy (4) różnice nie były sttystycznie istotne w stosunku do próbki nr 1. Prwdopodobnie związne to było ze zminmi struktury liofiliztów wstępnie odwdninych w roztworze schrozy, w których nstąpiło nsycenie ścin komórkowych cukrem i zmniejszenie wielkości porów [5]. Wpływ sposobu mrożeni surowc Oceny wpływu sposobu mrożeni n włściwości liofilizownej dyni dokonno n podstwie porównni próbek liofilizownych mrożonych metodą szybką (5) orz wolną (6) z suszoną sublimcyjnie dynią mrożoną sposobem łączonym (1), któr byłą próbką kontrolną. Po procesie liofilizcji wszystkie rodzje suszonej dyni (1, 5, 6) zwierły powyżej 93 % suchej substncji (tb. 3). Wykzno, że metod mrożeni mił sttystycznie istotny wpływ n bdny prmetr. Njwiększą zwrtością suchej substncji chrkteryzowł się próbk mrożon sposobem łączonym (1). Zstosownie mrożeni w temp. -70 ºC przez 2 h z przechowywniem w -18 ºC przez 2 tygodnie (1) spowodowło wymrożenie njwiększej ilości wody i uzysknie njniższej ktywności wody (tb. 3). Njwiększą ktywnością wody chrkteryzowły się próbki poddne mrożeniu szybkiemu (5) i wolnemu (6). Różnice były istotne w porównniu z próbkmi mrożonymi sposobem łączonym (1). T b e l 3 Zwrtość suchej substncji i ktywność wody liofilizownej dyni w zleżności od sposobu mrożeni Content of dry mtter nd wter ctivity of freeze-dried pumpkin depending on method of freezing. Bdny wskźnik Investigted index Próbk / Smple Such substncj / Dry mter [%] 95,87 ± 0,32 94,81 ± 0,26 93,42 ± 0,12 Grupy homogeniczne dl zwrtości s.s. Homogenic groups for dry mtter b C d w 0,086 ± 0,001 0,136 ± 0,066 0,127 ± 0,009 Grupy homogeniczne dl w Homogenic groups for w Objśnieni jk pod tb. 2 / Explntory notes s in Tb. 2. b C c

9 158 Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptrycj Kwk Wśród liofiliztów njwiększy wzrost współczynnik jsności L* stwierdzono w dyni mrożonej w temp. -70 ºC przez 2 h (5) (rys. 4). Zstosownie mrożeni w temp. -18 ºC przez 2 tygodnie (6), jk i w połączeniu z mrożeniem w temp. -70 ºC przez 2 h (1) spowodowło zmniejszenie jsności o około 5 jednostek, le tylko pomiędzy próbkmi 5 i 6 różnice były sttystycznie istotne. Również Psłwsk i Pełk [10] wykzły wzrost współczynnik jsności truskwek poddnych liofilizcji w stosunku do owoców świeżych. 80,0 b b Wskźniki brwy / Colour coefficients 60,0 40,0 20,0 b L* ΔE 0, Mterił bdwczy / Investigted mteril Objśnieni jk pod rys. 2. / Explntory notes s in Fig. 2. Rys. 4. Fig. 4. Wpływ sposobu mrożeni n współczynnik jsności L* i bezwzględną różnicę brwy ΔE liofilizownej dyni. Effect of method of freezing on lightness coefficient L* nd reltive difference in colour ΔE of freeze-dried pumpkin. Zstosownie mrożeni szybkiego w temp. -70 C przez 2 h (5) wpłynęło n uzysknie njwiększej zminy brwy w stosunku do dyni surowej (0) (rys. 4). Njkorzystniejszym wynikiem cechowły się kostki zmrżne metodą łączoną (1) i wolną (6), pomiędzy którymi nie stwierdzono sttystycznie istotnych różnic. Jednk wyniki wszystkich próbek były wyższe od wrtości ΔE = 13, co świdczy o brdzo dużej zminie brwy suszu w porównniu z dynią surową (0). Wrtość bezwzględnej różnicy brwy liofiliztu mrożonego metodą szybką (5) przed suszeniem, istotnie różnił się od wrtości pozostłych prób. Zstosownie różnych sposobów mrożeni miło wpływ n skurcz mteriłu podczs liofilizcji (rys. 5). Próbki dyni poddne mrożeniu szybkiemu (5) cechowły się njmniejszym skurczem. Njwiększy skurcz wystąpił w dyni mrożonej metodą łączoną (1). Wydłużenie czsu zmrżni do 2 tygodni spowodowło wystąpienie większego skurczu, poniewż w temp. -18 ºC w mterile powstwły większe krysztły lodu,

10 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 159 które niszczyły strukturę wewnętrzną. Próbki mrożone jedynie przez 2 h (5) w temp. -70 ºC chrkteryzowły się mniejszym skurczem, co wynikło z drobniejszych krysztłów lodu powstłych w procesie mrożeni, które w mniejszym stopniu nruszyły strukturę tknkową mteriłu. Jednk nie wykzno sttystycznie istotnego wpływu sposobu mrożeni n wielkość skurczu liofilizownych kostek dyni (p > 0,05). Skurcz i porowtość / Shrinkge nd porosity [%] 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 c b Mterił bdwczy / Investigted mteril skurcz/shrinkge porowtość/porosity Objśnieni jk pod rys. 2. / Explntory notes s in Fig. 2. Rys. 5. Fig. 5. Wpływ sposobu mrożeni n skurcz i porowtość liofilizownej dyni. Effect of method of freezing on shrinkge nd porosity of freeze-dried pumpkin. Dyni mrożon sposobem wolnym (6) cechowł się njwiększą porowtością mteriłu po procesie liofilizcji, ntomist dyni mrożon sposobem szybkim (5) njmniejszą (rys. 5). Wykzno sttystycznie istotny wpływ sposobu mrożeni n porowtość liofilizownych kostek dyni (p < 0,05). Stwierdzono znczące różnice porowtości między próbkmi mrożonymi kżdym ze sposobów. Wnioski 1. Włściwości liofilizownej dyni zleżą od rodzju obróbki wstępnej. Liofilizt cechujący się njniższą ktywnością wody uzyskno z surowc niepoddnego obróbce wstępnej. Blnszownie powodowło uzysknie suszu o wyższej ktywności wody. 2. Obróbk wstępn korzystnie wpływ n jsność powierzchni liofilizownej dyni. Njlepsze wskźniki uzyskno w surowcu blnszownym przed liofilizcją. Brk obróbki wstępnej surowc powoduje njwiększe pojśnienie suszu. Blnszownie i odwdninie osmotyczne wpływ negtywnie n skurcz suszu z dyni. Brk obróbki wstępnej spowodowł uzysknie liofiliztu o njmniejszym skurczu i porowtości.

11 160 Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptrycj Kwk 3. Sposób mrożeni wpływ n ktywność wody i brwę liofilizownej dyni. Mrożenie szybkie umożliwi uzysknie liofiliztu o njwiększej ktywności wody i jsności powierzchni. Jest to metod njmniej korzystn dl brwy suszonej dyni. Mrożenie łączone i powolne powoduje ntomist njmniejsze rozjśnienie próbki. 4. Mrożenie szybkie powoduje njmniejszy skurcz liofilizownej dyni. Ntomist njwyższą porowtość uzyskują liofilizty z dyni przy zstosowniu mrożeni wolnego. Mrożenie łączone spowodowło wystąpienie njwiększego skurczu suszu próbek. Wpłynęło tkże n otrzymnie produktu o mniejszej porowtości i ktywności wody. Litertur [1] Brbos-Cánovs G.V., Altunkr B., Mejí-Lorío D.J.: Freezing of fruits nd vegetbles An gribusiness lterntive for rurl nd semi-rurl res. FAO Agric. Serv. Bull., 2005, 158, 36. [2] Ciurzyńsk A., Lenrt A.: Wpływ zmrżni orz odwdnini osmotycznego surowc w różnych roztworch n wybrne włściwości liofilizownych truskwek. Act Agroph., 2009, 14 (3), [3] Ciurzyńsk A., Lenrt A.: Colour chnges of freeze-dried strwberries osmoticlly dehydrted before drying. Food Technol. Opertions new vists. Wrszw 2009, ss [4] Ciurzyńsk A., Lenrt A.: Rehydrtion nd sorption properties of osmoticlly pretreted freeze-dried strwberries. J. Food Eng., 2010, 97, [5] Ciurzyńsk A., Lenrt A.: Structurl impct of osmoticlly pretreted freeze-dried strwberries on their mechnicl properties. Int. J. Food Prop., 2010, 13 (05), [6] Gonclves E.M., Pinheiro J., Abreu M., Brndão T.R.S., Silv C.L.M.: Modelling the kinetics of peroxidse inctivtion, colour nd texture chnges of pumpkin (Cucurbit mxim L.) during blnching. J. Food Eng., 2007, 81 (4), [7] Krokid M.K., Philippopoulos C.: Voltility of pples during ir nd freeze drying. J. Food Eng. 2006, 73 (2), [8] Nwirsk A., Figiel A., Kuchrsk A.Z., Sokół-Łętowsk A., Biesid A.: Drying kinetics nd qulity prmeters of pumpkin slices dehydrted using different methods. J. Food Eng. 2009, 94, [9] Nwirsk-Olszńsk A., Kuchrsk A.Z., Sokół-Łętowsk A., Biesid A.: Ocen jkości dżemów z dyni wzbogconych pigwowcem, dereniem i truskwkmi. Żywność. Nuk. Technologi. Jkość, 2010, 1 (68), [10] Psłwsk M., Pełk A.: Włściwości rekonstytucyjne i brw suszu truskwkowego. Żywność. Nuk. Technologi. Jkość, 2006, 1 (46) Supl., [11] Pekosłwsk-Grstk A., Lenrt A.: Wybrne włściwości fizyczne miąższu dyni odwdninej osmotycznie w roztworch cukrów. Act Agrophysic, 2010, 16 (2), [12] Piotrowski D., Biront J., Lenrt A.: Brw i włściwości fizyczne odwdninych osmotycznie i suszonych sublimcyjnie truskwek. Żywność. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 4 (59), [13] Sun W.: The cvittion-implosion hypothesis of freeze drying dmge to biologicl mterils. Cryobiology, 2008, 57, 333. [14] Trjer J., Jros M.: Zstosownie metod sztucznej inteligencji do oceny zmin jkości wybrnych wrzyw w procesie ich suszeni i przechowywni. Wyd. SGGW, Wrszw 2005, ss

12 WPŁYW BLANSZOWANIA I SPOSOBU MROŻENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANEJ DYNI 161 EFFECT OF BLANCHING AND METHOD OF FREEZING ON SELECTED PROPERTIES OF FREEZE-DRIED PUMPKIN S u m m r y In the pper, the effects re presented of blnching used s pre-tretment method nd of method of freezing on some selected physicl properties of freeze-dried pumpkin. It ws shown tht every type of pre-tretment fvourbly impcted the colour, but it cused the wter ctivity, the shrinkge, nd the porosity of dried pumpkin to increse compred to non-pre-treted smples. The ppliction of quick freezing reduced the shrinkge nd porosity of freeze-dried pumpkin compred to smples frozen using slow method, but it cused the colour of dried mteril to essentilly deteriorte. The combined method of freezing mde it possible to produce dried pumpkins showing the lowest wter ctivity nd the lowest difference in colour. Key words: pumpkin, blnching, osmotic dehydrtion, freezing, shrinkge, porosity, colour

Acta Agrophysica, 2009, 14(3),

Acta Agrophysica, 2009, 14(3), Act Agrophysic, 2009, 14(3), 577-590 WPŁYW ZAMRAśANIA ORAZ ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO SUROWCA W RÓśNYCH ROZTWORACH NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt Ktedr

Bardziej szczegółowo

WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM

WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 581, 2015, 11 20 WPŁYW OBRÓBKI WSTĘPNEJ ULTRADŹWIĘKAMI NA PRZEBIEG SUSZENIA ORAZ BARWĘ I ZAWARTOŚĆ BETALAIN W BURAKU ĆWIKŁOWYM Aleksndr Fijłkowsk, Młgorzt

Bardziej szczegółowo

Acta Agrophysica, 2012, 19(3),

Acta Agrophysica, 2012, 19(3), Act Agrophysic, 2012, 19(3), 477-486 WPŁYW PARAMETRÓW SUSZENIA PRÓŻNIOWEGO TRUSKAWEK NA WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE SUSZU Agnieszk Ciurzyńsk, Driusz Piotrowski, Monik Jnowicz, Iwon Sitkiewicz, Andrzej Lenrt

Bardziej szczegółowo

WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK

WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK Act Agrophysic 2011, 17(2), 359-368 WPŁYW PARAMETRÓW BLANSZOWANIA ORAZ METODY SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SUSZONYCH PIECZAREK Krolin Lents, Dorot Witrow-Rjchert, Mri Hnkus Ktedr Inżynierii Żywności

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK

ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK Act Agrophysic, 2013, 20(2), 427-437 ANALIZA WP YWU METODY SUSZENIA NA WYBRANE W A CIWO CI FIZYCZNE I MECHANICZNE TRUSKAWEK Iwon Sitkiewicz, Driusz Piotrowski, Monik Jnowicz, uksz Szlendk Ktedr In ynierii

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart, Patrycja Kawka

WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart, Patrycja Kawka At Agrophysi, 2013, 20(1), 39-51 WPŁYW TEMPERATURY LIOFILIZACJI I METOD SUSZENIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZONEJ DYNI Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt, Ptryj Kwk Ktedr Inżynierii Żywnośi i Orgnizji Produkji,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU

WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 4 (59), 207 215 KAROLINA LENTAS, DOROTA WITROWA-RAJCHERT WPŁYW WARUNKÓW BLANSZOWANIA TKANKI SELERA NA WŁAŚCIWOŚCI TEKSTURALNE SUSZU S t r e s z c z e n i e Celem

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA. Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA. Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert Act Agrophysic, 2010, 15(2), 359-370 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI HIGROSKOPIJNYCH SUSZY JABŁKOWYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA Młgorzt Nowck, Dorot Witrow-Rjchert Ktedr InŜynierii śywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził

Bardziej szczegółowo

OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH

OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 926 931 Ew Jbłońsk-Ryś, Mrt Zlewsk-Koron OCENA BARWY ORAZ ZAWARTOŚCI BARWNIKÓW KAROTENOIDOWYCH W OWOCACH POMIDORA NOWYCH LINII HODOWLANYCH Ktedr Technologii

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert

Małgorzata Nowacka, Dorota Witrowa-Rajchert ct grophysic, 2010, 16(2), 391-400 ZMINY ZDOLNOŚCI PRZECIWRODNIKOWEJ, ZWRTOŚCI POLIFENOLI I BRWY W CZSIE PRZECHOWYWNI SUSZU JBŁKOWEGO UZYSKNEGO PRZY WYKORZYSTNIU PROMIENIOWNI PODCZERWONEGO Młgorzt Nowck,

Bardziej szczegółowo

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH

Grażyna Nowicka, Waldemar Nowicki BADANIE RÓWNOWAG KWASOWO-ZASADOWYCH W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW AMFOTERYCZNYCH Ćwiczenie Grżyn Nowick, Wldemr Nowicki BDNIE RÓWNOWG WSOWO-ZSDOWYC W ROZTWORC ELETROLITÓW MFOTERYCZNYC Zgdnieni: ktywność i współczynnik ktywności skłdnik roztworu. ktywność jonów i ktywność elektrolitu.

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005 ZEZYTY NAUKOWE UNIWERYTETU ZCZECIŃKIEGO NR 424 PRACE INTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 22 2005 MARIA MAKRI PRAWNOŚĆ FIZYCZNA I AKTYWNOŚĆ RUCHOWA KOBIET W WIEKU 20 60 LAT 1. Wstęp Dobr sprwność fizyczn jest

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO

WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO Act Agrophysic, 2010, 16(2), 423-433 WPŁYW DODATKU PŁATKÓW OWSIANYCH NA JAKOŚĆ CIASTA I PIECZYWA PSZENNEGO Młgorzt Sobczyk 1, Tdeusz Hber 2, Krolin Witkowsk 1 1 Zkłd Technologii ZbóŜ, Wydził Nuk o śywności,

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁAŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZAMRAŻANIA I ROZMRAŻANIA TKANKI ROŚLINNEJ*

ZASTOSOWANIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁAŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZAMRAŻANIA I ROZMRAŻANIA TKANKI ROŚLINNEJ* Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 582, 2015, 125 135 ZSTOSOWNIE PRZEWODNOŚCI ELEKTRYCZNEJ WŁŚCIWEJ DO OCENY PRZEBIEGU PROCESU ZMRŻNI I ROZMRŻNI TKNKI ROŚLINNEJ* rtur Wiktor 1, leksndr Fijłkowsk

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA TEKSTURY WYBRANYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH. Ewa Jakubczyk, Ewa Gondek, Karolina Samborska

CHARAKTERYSTYKA TEKSTURY WYBRANYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH. Ewa Jakubczyk, Ewa Gondek, Karolina Samborska Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 579, 214, 17 26 CHRKTERYSTYK TEKSTURY WYBRNYCH MIKSÓW TŁUSZCZOWYCH Ew Jkubczyk, Ew Gondek, Krolin Smborsk Szkoł Główn Gospodrstw Wiejskiego w Wrszwie Streszczenie.

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU LIPOZYME

CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU LIPOZYME BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 2, str. 194 198 Mgdlen Kosteck, Bolesłw Kowlski CHARAKTERYSTYKA MIESZANINY TŁUSZCZU GĘSIEGO Z OLEJEM RZEPAKOWYM (2:3 M/M) PRZED I PO PRZEESTRYFIKOWANIU W OBECNOŚCI PREPARATU

Bardziej szczegółowo

WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN KUKURYDZY

WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN KUKURYDZY ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 5 (60), 273 281 MAGDALENA WIRKOWSKA, JOANNA BRYŚ, BOLESŁAW KOWALSKI WPŁYW AKTYWNOŚCI WODY NA STABILNOŚĆ HYDROLITYCZNĄ I OKSYDATYWNĄ TŁUSZCZU WYEKSTRAHOWANEGO Z ZIAREN

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO

WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 5 (60), 178 188 KAROLINA LENTAS, DOROTA WITROWA-RAJCHERT WPŁYW WSTĘPNEGO NASYCANIA JONAMI WAPNIA NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI SUSZU JABŁKOWEGO S t r e s z c z e n i e Podczs

Bardziej szczegółowo

STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY SUROWO DOJRZEWAJĄCEJ Z DODATKIEM PROBIOTYCZNEGO SZCZEPU LACTOBACILLUS CASEI ŁOCK 0900 I SERWATKI KWASOWEJ

STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY SUROWO DOJRZEWAJĄCEJ Z DODATKIEM PROBIOTYCZNEGO SZCZEPU LACTOBACILLUS CASEI ŁOCK 0900 I SERWATKI KWASOWEJ ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2014, 2 (93), 93 109 DOI: 10.15193/zntj/2014/93/093-109 KAROLINA M. WÓJCIAK, ZBIGNIEW J. DOLATOWSKI, DANUTA KOŁOŻYN-KRAJEWSKA STABILNOŚĆ OKSYDACYJNA EKOLOGICZNEJ KIEŁBASY

Bardziej szczegółowo

Aparatura sterująca i sygnalizacyjna Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI

Aparatura sterująca i sygnalizacyjna Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI Aprtur sterując i sygnlizcyjn Czujniki indukcyjne zbliżeniowe LSI Czujnik indukcyjny zbliżeniowy prcuje n zsdzie tłumionego oscyltor LC: jeżeli w obszr dziłni dostnie się metl, to z ukłdu zostje pobrn

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH. Sabina Galus, Justyna Kadzińska

WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH. Sabina Galus, Justyna Kadzińska Act Agrophysic, 2014, 21(2), 131-141 WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW Z IZOLATU BIAŁEK SERWATKOWYCH Z DODATKIEM WYBRANYCH OLEJÓW ROŚLINNYCH Sbin Glus, Justyn Kdzińsk Ktedr Inżynierii Żywności i Orgnizcji Produkcji,

Bardziej szczegółowo

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Energia aktywacji jodowania acetonu. opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D.

Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Energia aktywacji jodowania acetonu. opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Ktedr Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Energi ktywcji jodowni cetonu oprcowł dr B. Nowick, ktulizcj D. Wliszewski ćwiczenie nr 8 Zkres zgdnień obowiązujących do ćwiczeni 1. Cząsteczkowość i rzędowość

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ KONSTRUKCJI DREWNIANYCH

WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ KONSTRUKCJI DREWNIANYCH 95 ROCZNII INŻYNIERII BUDOWLANEJ ZESZYT 3/03 omisj Inżynierii Budowlnej Oddził Polskiej Akdemii Nuk w towicch WPŁYW WILGOTNOŚCI NA SZTYWNOŚCIOWE TŁUMIENIE DRGAŃ ONSTRUCJI DREWNIANYCH mil PAWLI, Zbigniew

Bardziej szczegółowo

2. Tensometria mechaniczna

2. Tensometria mechaniczna . Tensometri mechniczn Wstęp Tensometr jk wskzywłby jego nzw to urządzenie służące do pomiru nprężeń. Jk jednk widomo, nprężeni nie są wielkościmi mierzlnymi i stnowią jedynie brdzo wygodne pojęcie mechniki

Bardziej szczegółowo

Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh obenyh n rynku jko zmiennik tłuszzu zzwyzj stosuje się węglowodny. Prktyznie nie m n rynku produktów, w k

Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh obenyh n rynku jko zmiennik tłuszzu zzwyzj stosuje się węglowodny. Prktyznie nie m n rynku produktów, w k Wysokobiłkowe sery topione Dr hb. inż. Brtosz Sołowiej Uniwersytet Przyrodnizy w Lublinie Wydził Nuk o Żywnośi i Biotehnologii Zkłd Tehnologii Mlek i Hydrokoloidów Uzsdnienie podjęi bdń W produkth żywnośiowyh

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH. Joanna Miazek, Anna Gałązka, Dorota Pietrzak, Jan Mroczek

WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH. Joanna Miazek, Anna Gałązka, Dorota Pietrzak, Jan Mroczek Zeszyty Problemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 573, 2013, 43 50 WPŁYW DODATKU PREPARATU GEL-FAT NA JAKOŚĆ MODELOWYCH PIECZENI DROBIOWYCH Jonn Mizek, Ann Głązk, Dorot Pietrzk, Jn Mroczek Szkoł Główn Gospodrstw

Bardziej szczegółowo

Autor dr inż. Agnieszka Tajner-Czopek. Opiniodawca prof. dr hab. Mieczysław Pałasiński. Redaktor merytoryczny prof. dr hab.

Autor dr inż. Agnieszka Tajner-Czopek. Opiniodawca prof. dr hab. Mieczysław Pałasiński. Redaktor merytoryczny prof. dr hab. Autor dr inż. Agnieszk Tjner-Czopek Opiniodwc prof. dr hb. Mieczysłw Płsiński Redktor merytoryczny prof. dr hb. Ewelin Dziub Oprcownie redkcyjne mgr Ann Piskor Korekt mgr Elżbiet Winirsk-Grbosz Łmnie Hlin

Bardziej szczegółowo

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych, Klsyczn Metod Njmniejszych Kwdrtów (KMNK) Postć ć modelu jest liniow względem prmetrów (lbo nleży dokonć doprowdzeni postci modelu do liniowości względem prmetrów), Zmienne objśnijące są wielkościmi nielosowymi,

Bardziej szczegółowo

AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA Lindl.

AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA Lindl. ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2007, 5 (54), 239 246 TOMASZ KRUPA, PIOTR LATOCHA AKTYWNOŚĆ PRZECIWUTLENIAJĄCA ORAZ ZAWARTOŚĆ WITAMINY C I ZWIĄZKÓW FENOLOWYCH W OWOCACH RÓŻNYCH GENOTYPÓW AKTINIDII (ACTINIDIA

Bardziej szczegółowo

Poziom wiedzy żywieniowej a wybrane aspekty sposobu żywienia kobiet w okresie ciąży

Poziom wiedzy żywieniowej a wybrane aspekty sposobu żywienia kobiet w okresie ciąży 600 Probl Hig Epidemiol 2013, 94(3): 600-604 Poziom wiedzy żywieniowej wybrne spekty sposobu żywieni kobiet w okresie ciąży Nutritionl knowledge nd selected spects of the diet of pregnnt women Jonn Myszkowsk-Rycik,

Bardziej szczegółowo

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp Rdek N.,* Szlpko J.** *Ktedr Inżynierii Eksplotcji Politechnik Świętokrzysk, Kielce, Polsk **Khmelnitckij Uniwersytet Nrodowy, Khmelnitckij, Ukrin Wstęp 88 POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ

Bardziej szczegółowo

ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH

ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH 59/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 6, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Yer 6, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Ktowice PL ISSN 1642-58 ODPORNOŚĆ NA ZUŻYCIE STOPOWYCH KOMPOZYTÓW POWIERZCHNIOWYCH C. BARON

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS

WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS Przemysłw Dmowski, Pulin Szczygieł Akdemi Morsk w Gdyni WYKORZYSTANIE TECHNIKI TSDA DO OCENY JAKOŚCI ORGANOLEPTYCZNEJ NAPARÓW ROOIBOS Rooibos (Asplthus linernis) ze względu n swoje prozdrowotne włściwości

Bardziej szczegółowo

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule

Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule Fizyk Kurs przygotowwczy n studi inżynierskie mgr Kmil Hule Dzień 3 Lbortorium Pomir dlczego mierzymy? Pomir jest nieodłączną częścią nuki. Stopień znjomości rzeczy często wiąże się ze sposobem ich pomiru.

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC

KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC KOMISJA BUDOWY MASZYN PAN ODDZIAŁ W POZNANIU Vol. 8 nr Archiwum Technologii Mszyn i Automtyzcji 008 PIOTR FRĄCKOWIAK KSZTAŁTOWANIE ŁUKOWO-KOŁOWEJ LINII ZĘBÓW W UZĘBIENIU CZOŁOWYM NA FREZARCE CNC W rtykule

Bardziej szczegółowo

ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED DEVELOPMENT OF COMPANY

ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED DEVELOPMENT OF COMPANY FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Foli Univ. Agric. Stetin. 2007, Oeconomic 254 (47), 117 122 Jolnt KONDRATOWICZ-POZORSKA ROLA KLIENTA W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU FIRMY ROLE OF CUSTOMER IN BALANCED

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych Zstosownie multimetrów cyfrowych do pomiru podstwowych wielkości elektrycznych Cel ćwiczeni Celem ćwiczeni jest zpoznnie się z możliwościmi pomirowymi współczesnych multimetrów cyfrowych orz sposobmi wykorzystni

Bardziej szczegółowo

Materiały szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA. Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB

Materiały szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA. Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB Mteriły szkoleniowe DRGANIA MECHANICZNE ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA Serwis internetowy BEZPIECZNIEJ CIOP-PIB 1. Wprowdzenie Drgnimi nzywne są procesy, w których chrkterystyczne dl nich wielkości fizyczne

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE BAKTERII POTENCJALNIE PROBIOTYCZNYCH DO FERMENTACJI PRZECIERU Z DYNI

ZASTOSOWANIE BAKTERII POTENCJALNIE PROBIOTYCZNYCH DO FERMENTACJI PRZECIERU Z DYNI ŻYWNOŚĆ. Nuk. Tehnologi. Jkość, 2010, 6 (73), 109 119 ALEKSANDRA SZYDŁOWSKA, DANUTA KOŁOŻYN-KRAJEWSKA ZASTOSOWANIE BAKTERII POTENCJALNIE PROBIOTYCZNYCH DO FERMENTACJI PRZECIERU Z DYNI S t r e s z z e n

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ I TOPLIWOŚĆ ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH

WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ I TOPLIWOŚĆ ANALOGÓW SERÓW TOPIONYCH ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2014, 1 (92), 52 65 DOI: 10.15193/zntj/2014/92/052-065 BARTOSZ SOŁOWIEJ, AGNIESZKA DYLEWSKA, MARTA TOMCZYŃSKA-MLEKO, STANISŁAW MLEKO WPŁYW SKROBI MODYFIKOWANYCH NA TEKSTURĘ

Bardziej szczegółowo

Nauka Przyroda Technologie

Nauka Przyroda Technologie Nuk Przyrod Technologie ISSN 1897-7820 http://www.npt.up-poznn.net Dził: Nuki o Żywności i Żywieniu Copyright Wydwnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznniu 2010 Tom 4 Zeszyt 2 MIROSŁAWA KRZYWDZIŃSKA-BARTKOWIAK,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO

WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO Act Agrophysic, 2007, 10(2), 445-453 WPŁYW TECHNIKI SUSZENIA NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE SUSZU JABŁKOWEGO Młgorzt Rząc, Dorot Witrow-Rjchert Ktedr InŜynierii śywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził Technologii

Bardziej szczegółowo

pobrano z www.ips.wm.tu.koszalin.pl

pobrano z www.ips.wm.tu.koszalin.pl ARTYKUŁ NAUKOWY RECENZOWANY Wstęp Dmin MARUSIAK, Iwon MICHALSKA-POŻOGA Ktedr Procesów i Urządzeń Przemysłu Spożywczego Politechnik Koszlińsk Wpływ technik pkowni próżniowego n jkość sensoryczną i mikroiologiczną

Bardziej szczegółowo

WSTĘP CHARAKTERYSTYKA WZORNICTWA

WSTĘP CHARAKTERYSTYKA WZORNICTWA Annls of Wrsw University of Life Sciences SGGW Forestry nd Wood Technology No 74, 2011: 199-205 (Ann. WULS-SGGW, Forestry nd Wood Technology 74, 2011 Chrkterystyk ozdobnych drewninych posdzek w Muzeum

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK ŻYWNOŚĆ 2(47)Supl., 26 AGNIESZKA CIURZYŃSKA, ANDRZEJ LENART WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK S t r e s z c z e n i e W pracy przedstawiono wpływ odwadniania

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II TAK I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II TAK 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO

Przedmiotowy system oceniania z matematyki wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Klasa II LO I Postnowieni ogólne Przedmiotowy system ocenini z mtemtyki wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Kls II LO 1. Wrunkiem uzyskni pozytywnej oceny semestrlnej z mtemtyki jest: ) zliczenie

Bardziej szczegółowo

Uszczelnienie typ WGC

Uszczelnienie typ WGC Kod strony: XC319208 Uszczelnienie typ WGC Bezciśnieniowe przyłącz do budynków - SILIKON (-55 C - +230 C) - NBR (-20 C - +90 C) Tempertur prcy: EPDM (-30 C - +100 C) Mterił EPDM, NBR, SILIKON uszczelnijący:

Bardziej szczegółowo

ZMIANY ZAWARTOŚCI AZOTANÓW(V) I (III) W SZPINAKU MAŁO PRZETWORZONYM, PAKOWANYM I PRZECHOWYWANYM W ATMOSFERZE MODYFIKOWANEJ

ZMIANY ZAWARTOŚCI AZOTANÓW(V) I (III) W SZPINAKU MAŁO PRZETWORZONYM, PAKOWANYM I PRZECHOWYWANYM W ATMOSFERZE MODYFIKOWANEJ ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 4 (59), 25 20 RÓŻA BIEGAŃSKA-MARECIK, DOROTA WALKOWIAK-TOMCZAK, ELŻBIETA RADZIEJEWSKA-KUBZDELA ZMIANY ZAWARTOŚCI AZOTANÓW(V) I (III) W SZPINAKU MAŁO PRZETWORZONYM,

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH

KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH KOMPLEKSOWE POMIARY FREZÓW OBWIEDNIOWYCH Michł PAWŁOWSKI 1 1. WSTĘP Corz większy rozwój przemysłu energetycznego, w tym siłowni witrowych stwi corz większe wymgni woec producentów przekłdni zętych jeśli

Bardziej szczegółowo

OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH

OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH Anet Jkubs, Stnisłw Cebul Andrzej Klisz, Agnieszk Sękr EPISTEME 20/2013, t. I s. 341-356 ISSN 1895-4421 OCENA WZROSTU I PLONOWANIA POLSKICH ODMIAN PAPRYKI SŁODKIEJ (CAPSICUM ANNUUM L.) W UPRAWIE POLOWEJ

Bardziej szczegółowo

Układ elektrohydrauliczny do badania siłowników teleskopowych i tłokowych

Układ elektrohydrauliczny do badania siłowników teleskopowych i tłokowych TDUSZ KRT TOMSZ PRZKŁD Ukłd elektrohydruliczny do bdni siłowników teleskopowych i tłokowych Wprowdzenie Polsk Norm PN-72/M-73202 Npędy i sterowni hydruliczne. Cylindry hydruliczne. Ogólne wymgni i bdni

Bardziej szczegółowo

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO

METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISNN 1896-771X 32, s. 151-156, Gliwice 2006 METODYKA OCENY WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU IDENTYFIKACJI PARAMETRYCZNEJ OBIEKTU BALISTYCZNEGO JÓZEF GACEK LESZEK BARANOWSKI Instytut Elektromechniki,

Bardziej szczegółowo

STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI

STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI STYLE. TWORZENIE SPISÓW TREŚCI Ćwiczenie 1 Tworzenie nowego stylu n bzie istniejącego 1. Formtujemy jeden kpit tekstu i zznczmy go (stnowi on wzorzec). 2. Wybiermy Nrzędzi główne, rozwijmy okno Style (lub

Bardziej szczegółowo

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA

ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2012 z. 571: 17 28 ZMIANY WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH, AKUSTYCZNYCH I SENSORYCZNYCH CIASTECZEK OWSIANYCH W CZASIE PRZECHOWYWANIA Arlet Błońsk, Agt Mrzec, Hnn Kowlsk,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ZAWARTOŚCI WILGOCI W WĘGLU NA PRZEBIEG SAMOZAGRZEWANIA THE INFLUENCE OF MOISTURE CONTENT IN COAL ON ITS SPONTANEOUS HEATING

WPŁYW ZAWARTOŚCI WILGOCI W WĘGLU NA PRZEBIEG SAMOZAGRZEWANIA THE INFLUENCE OF MOISTURE CONTENT IN COAL ON ITS SPONTANEOUS HEATING GÓRNICTWO I GEOLOGIA 211 Tom 6 Zeszyt 3 Jnusz CYGANKIEWICZ Główny Instytut Górnictw, Ktowice WPŁYW ZAWARTOŚCI WILGOCI W WĘGLU NA PRZEBIEG SAMOZAGRZEWANIA Streszczenie. W rtykule przedstwiono wybrne wyniki

Bardziej szczegółowo

KSIĘGA ZNAKU. Znak posiada swój obszar ochronny i w jego obrębie nie mogą się znajdować żadne elementy, nie związane ze znakiem.

KSIĘGA ZNAKU. Znak posiada swój obszar ochronny i w jego obrębie nie mogą się znajdować żadne elementy, nie związane ze znakiem. KSIĘGA ZNAKU KSIĘGA ZNAKU Poniżej przedstwion jest chrkterystyk znku 7 lt Uniwersytetu Łódzkiego. Wszystkie proporcje i sposób rozmieszczeni poszczególnych elementów są ściśle określone. Wprowdznie jkichkolwiek

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH Sylwester KŁYSZ *, **, nn BIEŃ **, Pweł SZBRCKI ** ** Instytut Techniczny ojsk Lotniczych, rszw * Uniwersytet rmińsko-mzurski, Olsztyn ZSTOSONIE RÓNNI NSGRO DO OPISU KRZYYCH PROPGCYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOYCH

Bardziej szczegółowo

WPŁYW TRENINGU NA WYBRANE PARAMETRY HEMATOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH. Katarzyna Neuberg, Henryk Geringer de Oedenberg

WPŁYW TRENINGU NA WYBRANE PARAMETRY HEMATOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH. Katarzyna Neuberg, Henryk Geringer de Oedenberg ct Sci. Pol., Zootechnic 6 (4) 2007, 59 68 WPŁYW TRENINGU N WYRNE PRMETRY HEMTOLOGICZNE U KONI SPORTOWYCH Ktrzyn Neuerg, Henryk Geringer de Oedenerg Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocłwiu Streszczenie. dnimi

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ZASTOSOWANIA EKSTRAKTU LUCERNY W ŻYWIENIU ŚWIŃ NA BARWĘ MIĘSA

WPŁYW ZASTOSOWANIA EKSTRAKTU LUCERNY W ŻYWIENIU ŚWIŃ NA BARWĘ MIĘSA ŻYWNOŚĆ. Nuk. Technologi. Jkość, 2008, 5 (60), 282 288 MAŁGORZATA KARWOWSKA WPŁYW ZASTOSOWANIA EKSTRAKTU LUCERNY W ŻYWIENIU ŚWIŃ NA BARWĘ MIĘSA S t r e s z c z e n i e Celem bdń był ocen wpływu dodtku

Bardziej szczegółowo

DZIAŁ 2. Figury geometryczne

DZIAŁ 2. Figury geometryczne 1 kl. 6, Scenriusz lekcji Pole powierzchni bryły DZAŁ 2. Figury geometryczne Temt w podręczniku: Pole powierzchni bryły Temt jest przeznczony do relizcji podczs 2 godzin lekcyjnych. Zostł zplnowny jko

Bardziej szczegółowo

Uszczelnienie przepływowe w maszyn przepływowych oraz sposób diagnozowania uszczelnienia przepływowego zwłaszcza w maszyn przepływowych

Uszczelnienie przepływowe w maszyn przepływowych oraz sposób diagnozowania uszczelnienia przepływowego zwłaszcza w maszyn przepływowych Uszczelnienie przepływowe w mszyn przepływowych orz sposób dignozowni uszczelnieni przepływowego zwłszcz w mszyn przepływowych Przedmiotem wynlzku jest uszczelnienie przepływowe mszyn przepływowych orz

Bardziej szczegółowo

OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW

OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW Ktedr Technicznego Zbezpieczeni Okrętów Lbortorium Bdń Cech PoŜrowych Mteriłów OCHRONA PRZECIWPOśAROWA TABORU KOLEJOWEGO WYMAGANIA PRZECIWPOśAROWE DLA MATERIAŁÓW I KOMPONENTÓW Metody bdń 1 pren 45545-2:

Bardziej szczegółowo

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1 Mterił n konferencję prsową w dniu 31 mj 212 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Deprtment Bdń Społecznych i Wrunków Życi Nottk informcyjn WYNIKI BADAŃ GUS Piłk nożn w bdnich sttystycznych 1 Bdni klubów sportowych

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysłw Smorwińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kliszu Wymgni edukcyjne niezbędne do uzyskni poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klsyfikcyjnych z obowiązkowych zjęć

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GRANULOMETRYCZNEJ SUROWCÓW I PRODUKTÓW

ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GRANULOMETRYCZNEJ SUROWCÓW I PRODUKTÓW 1 ĆWICZENIE ANALIZA SITOWA I PODSTAWY OCENY GANULOMETYCZNEJ SUOWCÓW I PODUKTÓW 1. Cel zkres ćwczen Celem ćwczen jest opnowne przez studentów metody oceny mterłu sypkego pod względem loścowej zwrtośc frkcj

Bardziej szczegółowo

Próba określenia czynników determinujących wyniki ocen wprowadzenia euro przez mieszkańców Unii Europejskiej

Próba określenia czynników determinujących wyniki ocen wprowadzenia euro przez mieszkańców Unii Europejskiej Mieczysłw Kowerski Wyższ Szkoł Zrządzni I Administrcji w Zmościu Ewelin Włodrczyk Wyższ Szkoł Zrządzni I Administrcji w Zmościu Prób określeni czynników determinujących wyniki ocen wprowdzeni euro przez

Bardziej szczegółowo

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa Mtemtyk finnsow 15.0.010 r. Komisj Egzmincyjn dl Akturiuszy LII Egzmin dl Akturiuszy z 15 mrc 010 r. Część I Mtemtyk finnsow WERSJA TESTU A Imię i nzwisko osoy egzminownej:... Czs egzminu: 100 minut 1

Bardziej szczegółowo

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1

Wektor kolumnowy m wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze n=1 Wektor wierszowy n wymiarowy macierz prostokątna o wymiarze m=1 Rchunek mcierzowy Mcierzą A nzywmy funkcję 2-zmiennych, któr prze liczb nturlnych (i,j) gdzie i = 1,2,3,4.,m; j = 1,2,3,4,n przyporządkowuje dokłdnie jeden element ij. 11 21 A = m1 12 22 m2 1n 2n mn Wymirem

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO

WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO Zeszyty Prolemowe Postępów Nuk Rolniczych nr 578, 2014, 111 119 WPŁYW DODATKU BŁONNIKA Z SZARAŃCZYNU STRĄKOWEGO NA CECHY TEKSTURALNE MIĘKISZU CHLEBA PSZENNEGO Monik Sistł, Driusz Dziki, Rent Różyło Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

Zawór regulacyjny ZK210 z wielostopniową dyszą promieniową

Zawór regulacyjny ZK210 z wielostopniową dyszą promieniową Zwór regulcyjny z wielostopniową dyszą promieniową Zwór regulcyjny Opis Zwór regulcyjny służący do prcy przy wysokich ciśnienich różnicowych. Stosowny jest między innymi, w instlcjch przemysłowych i elektrownich,

Bardziej szczegółowo

WPŁYW EMULSJI TŁUSZCZOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW SERWATKOWYCH. Sabina Galus, Andrzej Lenart

WPŁYW EMULSJI TŁUSZCZOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW SERWATKOWYCH. Sabina Galus, Andrzej Lenart Act Agrophysic, 01, 19(1), 9-36 WPŁYW EMULSJI TŁUSZCZOWEJ NA WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE FILMÓW SERWATKOWYCH Sin Glus, Andrzej Lenrt Ktedr Inżynierii Żywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził Nuk o Żywności Szkoł

Bardziej szczegółowo

Integralność konstrukcji

Integralność konstrukcji 1 Integrlność konstrukcji Wykłd Nr 5 PROJEKTOWANIE W CELU UNIKNIĘCIA ZMĘCZENIOWEGO Wydził Inżynierii Mechnicznej i Robotyki Ktedr Wytrzymłości, Zmęczeni Mteriłów i Konstrukcji http://zwmik.imir.gh.edu.pl/dydktyk/imir/index.htm

Bardziej szczegółowo

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S Anett SIWIK-ZIOMEK, Jonn LEMANOWICZ Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Ktedr Biochemii, Wydził Rolnictw i Biotechnologii ul. Bernrdyńsk 6, 85-129 Bydgoszcz tel. 52 374 95 55, e-mil:

Bardziej szczegółowo

KARTA KATALOGOWA RODZINY PRODUKTÓW PrevaLED Core Style

KARTA KATALOGOWA RODZINY PRODUKTÓW PrevaLED Core Style PrevLED Core Style Systemy oświetleniowe i moduły Spot-, Down- orz Wllmount OBSZAR ZASTOSOWAŃ Oświetlenie punktowe w młych i dużych sklepch Sle wystwowe Muze, glerie KORZYŚCI ZE STOSOWANIA PRODUKTU Olśniewjąc

Bardziej szczegółowo

Modelowanie sił skrawania występujących przy obróbce gniazd zaworowych

Modelowanie sił skrawania występujących przy obróbce gniazd zaworowych Scentfc Journls Mrtme Unversty of Szczecn Zeszyty ukowe Akdem Morsk w Szczecne 29, 7(89) pp. 63 67 29, 7(89) s. 63 67 Modelowne sł skrwn występujących przy obróbce gnzd zworowych Cuttng forces modelng

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka składu strukturalno-grupowego olejów napędowych i średnich frakcji naftowych z zastosowaniem GC/MS

Charakterystyka składu strukturalno-grupowego olejów napędowych i średnich frakcji naftowych z zastosowaniem GC/MS NAFTA-GAZ lipiec 2012 ROK LXVIII Xymen Mzur-Bdur, Michł Krsodomski Instytut Nfty i Gzu, Krków Chrkterystyk skłdu strukturlno-grupowego olejów npędowych i średnich frkcji nftowych z zstosowniem GC/MS Wstęp

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1 Złącznik 3 Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie konkursowego PO KL 1 NR WNIOSKU KSI: WND-POKL. INSTYTUCJA PRZYJMUJĄCA WNIOSEK:. NUMER KONKURSU 2/POKL/8.1.1/2010 TYTUŁ PROJEKTU:... SUMA KONTROLNA

Bardziej szczegółowo

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu

usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu Wymgni edukcyjne n poszczególne oceny z mtemtyki Kls pierwsz zkres podstwowy. LICZBY RZECZYWISTE podje przykłdy liczb: nturlnych, cłkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych orz przyporządkowuje

Bardziej szczegółowo

Odzież ochronna przeznaczona dla pracowników przemysłu narażonych na działanie czynników gorących.

Odzież ochronna przeznaczona dla pracowników przemysłu narażonych na działanie czynników gorących. Odzież chroniąc przed gorącymi czynnikmi termicznymi N wielu stnowiskch prcy m/n w hutch i zkłdch metlurgicznych, podczs spwni, kcji przeciwpożrowych prcownik nrżony jest n dziłnie czynników gorących,

Bardziej szczegółowo

CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E

CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E CHEMIA MIĘDZY NAMI U S Z C Z E L K I P R O F I L E CHEMIA MIĘDZY NAMI Firm AIB to prekursor nowoczesnych rozwiązń w dziedzinie udownictw. Dziłlność rozpoczęliśmy w 1992 roku, skupijąc się n produkcji innowcyjnych

Bardziej szczegółowo

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać:

WEKTORY skalary wektory W ogólnym przypadku, aby określić wektor, należy znać: WEKTORY Wśród wielkości fizycznych występujących w fizyce możn wyróżnić sklry i wektory. Aby określić wielkość sklrną, wystrczy podć tylko jedną liczbę. Wielkościmi tkimi są ms, czs, tempertur, objętość

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne

Ćwiczenia laboratoryjne z przedmiotu : Napędy Hydrauliczne i Pneumatyczne Lbortorium nr 11 Temt: Elementy elektropneumtycznych ukłdów sterowni 1. Cel ćwiczeni: Opnownie umiejętności identyfikcji elementów elektropneumtycznych n podstwie osprzętu FESTO Didctic. W dużej ilości

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu innowacyjnego testującego składanego w trybie konkursowym w ramach PO KL Złącznik nr 5 Krt oceny merytorycznej Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu innowcyjnego testującego skłdnego w trybie konkursowym w rmch PO KL NR WNIOSKU KSI: WND-POKL. INSTYTUCJA PRZYJMUJĄCA

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki

Wymagania edukacyjne z matematyki Wymgni edukcyjne z mtemtyki LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Kls II Poniżej przedstwiony zostł podził wymgń edukcyjnych n poszczególne oceny. Wiedz i umiejętności konieczne do opnowni (K) to zgdnieni, które są

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA TECHNOLOGIA NAPRAW ZESPOŁÓW I PODZESPOŁÓW MECHANICZNYCH POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH KLASA I TPS

KRYTERIA OCENIANIA TECHNOLOGIA NAPRAW ZESPOŁÓW I PODZESPOŁÓW MECHANICZNYCH POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH KLASA I TPS KRYTRIA OCNIANIA TCHNOLOGIA NAPRAW ZSPOŁÓW I PODZSPOŁÓW MCHANICZNYCH POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH KLASA I TPS Temt Klsyfikcj i identyfikcj pojzdów smochodowych Zgdnieni - Rodzje ukłdów, - Zdni i ogóln budow

Bardziej szczegółowo

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy)

Propozycja przedmiotowego systemu oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych (zakres podstawowy) Propozycj przedmiotowego systemu ocenini wrz z określeniem wymgń edukcyjnych (zkres podstwowy) Proponujemy, by omwijąc dne zgdnienie progrmowe lub rozwiązując zdnie, nuczyciel określł do jkiego zkresu

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI SORPCYJNE LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK InŜynieria Rolnicza 7/2006 Agnieszka Woźnica, Andrzej Lenart Katedra InŜynierii śywności i Organizacji Produkcji, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie WPŁYW ODWADNN OSMOTYCZNEGO NA WŁAŚCIWOŚCI

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA ZMIANY STRUKTURY LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK. Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart

WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA ZMIANY STRUKTURY LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK. Agnieszka Ciurzyńska, Andrzej Lenart Act Agrophysic, 2008, 12(3), 613-624 WPŁYW ODWADNIANIA OSMOTYCZNEGO NA ZMIANY STRUKTURY LIOFILIZOWANYCH TRUSKAWEK Agnieszk Ciurzyńsk, Andrzej Lenrt Ktedr InŜynierii śywności i Orgnizcji Produkcji, Wydził

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE WYBRANYCH RÓWNAŃ KONSTYTUTYWNYCH STOPÓW Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU

PORÓWNANIE WYBRANYCH RÓWNAŃ KONSTYTUTYWNYCH STOPÓW Z PAMIĘCIĄ KSZTAŁTU ODELOWNIE INŻYNIERKIE INN 1896-771X 3,. 37-44, Gliwice 6 PORÓWNNIE WYBRNYCH RÓWNŃ KONTYTUTYWNYCH TOPÓW Z PIĘCIĄ KZTŁTU KRZYZTOF BIEREG Ktedr Wyokich Npięć i prtów Elekt., Politechnik Gdńk trezczenie. W

Bardziej szczegółowo

NOWE NIŻSZE CENY. Ceny spiral introligatorskich DOUBLE-LOOP WIRE. www.radpor.pl

NOWE NIŻSZE CENY. Ceny spiral introligatorskich DOUBLE-LOOP WIRE. www.radpor.pl Rok złożeni 1994 Nowodworsk 32, 21-100 Lubrtów tel./fks 81-855-6154, RADPOR 81-854-2860 Nowodworsk 32, 21-100 Lubrtów tel./fks 81-855-6154, 81-854-2860 www.rdpor.pl Ceny spirl introligtorskic DOUBLE-LOOP

Bardziej szczegółowo

ZAWARTOŚĆ HYDROKSYMETYLOFURFURALU ORAZ FURFURALU W DŻEMACH BORÓWKOWYCH*

ZAWARTOŚĆ HYDROKSYMETYLOFURFURALU ORAZ FURFURALU W DŻEMACH BORÓWKOWYCH* BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 773 778 Iwon Ścibisz, Stnisłw Klisz, Mrt Mitek ZAWARTOŚĆ HYDROKSYMETYLOFURFURALU ORAZ FURFURALU W DŻEMACH BORÓWKOWYCH* Zkłd Technologii Owoców i Wrzyw, Wydził

Bardziej szczegółowo

Zawartość akrylamidu we frytkach sporządzonych z różnych odmian ziemniaka

Zawartość akrylamidu we frytkach sporządzonych z różnych odmian ziemniaka NR 257/258 BIULETYN INSTYTUTU HODOWLI I AKLIMATYZACJI ROŚLIN 2010 AGNIESZKA TAJNER-CZOPEK AGNIESZKA KITA GRAŻYNA LISIŃSKA ANNA PĘKSA ELŻBIETA RYTEL Ktedr Technologii Rolnej i Przechowlnictw Uniwersytet

Bardziej szczegółowo

2. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Piętnaście minut przed upływem tego czasu zostaniesz o tym poinformowany przez członka Komisji Konkursowej.

2. Na ich rozwiązanie masz 90 minut. Piętnaście minut przed upływem tego czasu zostaniesz o tym poinformowany przez członka Komisji Konkursowej. Kod uczni... MAŁOPOLSKI KONKURS MATEMATYCZNY dl uczniów gimnzjów Rok szkolny 03/0 ETAP SZKOLNY - 5 pździernik 03 roku. Przed Tobą zestw zdń konkursowych.. N ich rozwiąznie msz 90 minut. Piętnście minut

Bardziej szczegółowo

SZACUNEK WIELKOŚCI PRZYJAZDOWEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO DO WARSZAWY W 2016 ROKU

SZACUNEK WIELKOŚCI PRZYJAZDOWEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO DO WARSZAWY W 2016 ROKU SZACUNEK WIELKOŚCI PRZYJAZDOWEGO RUCHU TURYSTYCZNEGO DO WARSZAWY W 2016 ROKU dr hb. Ew Dziedzic, prof. SGH Szkoł Główn Hndlow w Wrszwie Wrszw, 2017 1) Liczb przyjzdów odwiedzjących ogółem (łącznie turystów

Bardziej szczegółowo

POMIAR, JEGO OPRACOWANIE I INTERPRETACJA

POMIAR, JEGO OPRACOWANIE I INTERPRETACJA POMIAR, JEGO OPRACOWANIE I INTERPRETACJA N wynik kżdego pomiru wpływ duż ilość czynników. Większość z nich jest nieidentyfikowln, sił ich oddziływni zmieni się w sposób przypdkowy. Z tego względu, chociż

Bardziej szczegółowo

Opis i analiza metod pomiaru prędkości kątowej. Prądnice tachometryczne.

Opis i analiza metod pomiaru prędkości kątowej. Prądnice tachometryczne. Opis i nliz metod pomiru prędkości kątowej. Prądnice tcometryczne. Prądnice tcometryczne są to młe prądnice elektryczne, któryc npięcie wyjściowe zwier informcję o prędkości obrotowej, w niektóryc przypdkc

Bardziej szczegółowo

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1 Złącznik nr 3 Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu konkursowego PO KL Krt oceny merytorycznej wniosku o dofinnsownie projektu konkursowego PO KL 1 NR WNIOSKU KSI: POKL.05.02.01 00../..

Bardziej szczegółowo

Klasa obróbki skrawani em (10=bdb ; 1=ndst) Przydatnoś ć do utwardzani. 360-510 bardzo dobra nie 9

Klasa obróbki skrawani em (10=bdb ; 1=ndst) Przydatnoś ć do utwardzani. 360-510 bardzo dobra nie 9 Grup mteriłow Nr mteriłu 1.0038 Skrót DIN / EN St 37 / RSt 37-2 / S235JRG2 Wytrzymłoś ć n rozciągnie (N/mm2) Przydtność do stndrdowe go spwni Przydtnoś ć do utwrdzni Kls skrwni em (10=bdb ; 1=ndst) 360-510

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą

Wymagania edukacyjne z matematyki FUNKCJE dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą Wymgni edukcyjne z mtemtyki Kls IIC. Rok szkolny 013/014 Poziom podstwowy FUNKCJE Uczeń otrzymuje ocenę dopuszczjącą lub dostteczną, jeśli: rozpoznje przyporządkowni będące funkcjmi określ funkcję różnymi

Bardziej szczegółowo