Badania w naukach społecznych

Transkrypt

1 Badania w naukach społecznych

2 Twierdzenia nauk społecznych Pojęcia języka nauk społecznych słuŝą do formułowania twierdzeń Twierdzenie zdanie orzekające coś o przedmiocie, którego dotyczy

3 Jednostkowe Analityczne Ogólne prawa nauki Generalizacje historyczne Ogólne Empiryczne Twierdzenia Szczegółowe Tezy wartościujące Twierdzenia statystyczne Oceny Normy Instrumentalne Właściwe

4 Twierdzenia analityczne/syntetyczne Prawdziwość zagwarantowana przez pewne umowy terminologiczne Okrąg to zbiór wszystkich punktów odległych od ustalonego punktu o zadaną odległość. Analityczne Twierdzenia Prawdziwe wtedy, gdy rzeczy, zjawiska, zdarzenia, procesy są takie, jak głoszą te twierdzenia Empiryczne Białystok jest największym miastem w województwie podlaskim.

5 Zdania jednostkowe Kultura polska okresu międzywojennego wydała wiele wybitnych dzieł i zdania ogólne Podmiot jest nazwą jednostkową Zdanie jednostkowe Jan Kowalski mieszka w Łapach Twierdzenia empiryczne Wszyscy obywatele Polski są obywatelami Unii Europejskiej Podmiot jest nazwą ogólną, a zdanie dotyczy wszystkich jej desygnatów Zdanie ogólne śadne państwo członkowskie Unii Europejskiej nie przewiduje kary śmierci za najpowaŝniejsze przestępstwa Szczegółowe Niektórzy mieszkańcy Białegostoku kochają swoje miasto Podmiot jest nazwą ogólną, ale orzecznik dotyczy niektórych desygnatów podmiotu

6 Jednostkowe czy ogólne? Wszyscy mieszkańcy Białegostoku bardzo kochają swoje miasto. Ludność Białegostoku bardzo kocha swoje miasto

7 Zdania ogólne

8 Zdania ogólne

9 Twierdzenia statystyczne Stwierdziwszy, iŝ nie wszystkie przedmioty typu A mają własność B stwierdzamy, ile spośród przedmiotów typu A ma własność B.

10 Normy i oceny

11 Prawa naukowe [ W x Z x ] ( x) ( ) ( )

12 Czym jest teoria? W potocznym rozumieniu, teoria oznacza przypuszczenie, opinię, spekulację. Nie musi ona w tym przypadku mieć oparcia w faktach Pomysł lub zespół pomysłów, który ma na celu wyjaśnienie czegoś na temat Ŝycia lub świata, zwłaszcza taki, którego prawdziwości dotąd nie udowodnono Longman Dictionary of Contemporary English, Essex 2000 W nauce, teoria jest zaproponowanym opisem, wyjaśnieniem lub modelem odnoszącym się do zbioru zjawisk naturalnych, zdolnym do przewidywania przyszłych zjawisk i moŝliwym do sprawdzenia poprzez eksperyment lub obserwację

13 Ścisłe pojęcie teorii naukowej gr. theorein przyglądać się, kontemplować, rozwaŝać Najbardziej rygorystyczne ujęcie teorii zawdzięczamy Davidowi Hilbertowi i rozwijanej przez niego w latach metamatematyce

14 Metamatematyczne pojęcie teorii Teorią T nazywa się domknięty dedukcyjnie zbiór zdań Domknięty dedukcyjnie zbiór zdań T to taki zbiór, którego kaŝda konsekwencja logiczna naleŝy do T Twierdzenia teorii są konsekwencjami logicznymi aksjomatów KaŜde zdanie teorii jest aksjomatem lub twierdzeniem

15 Teoria aksjomatyczna Aksjomaty nietestowalne twierdzenia o których zakładamy, Ŝe są prawdziwe Aksjomaty Euklidesa: Dowolne dwa punkty moŝna połączyć odcinkiem. Dowolny odcinek moŝna przedłuŝyć nieograniczenie. Dla danego odcinka moŝna zaznaczyć okrąg o środku w dowolnym punkcie i promieniu równym odcinkowi. Wszystkie kąty proste są równe. Dwie proste, które przecinają trzecią w taki sposób, Ŝe suma kątów wewnętrznych po jednej stronie jest mniejsza od dwu kątów prostych, przetną się z tej właśnie strony, jeśli się je odpowiednio przedłuŝy.

16 Koło Wiedeńskie cała metodologia jest zbiorem przypisów do Koła Wiedeńskiego

17 Rodzaje teorii Ze względu na zakres: Makroteorie Mikroteorie Ze względu na funkcje Teorie dotyczące zjawisk dynamicznych Teorie dotyczące zjawisk statycznych

18 Poziomy teorii według Parsonsa i Shilsa

19 Systemy klasyfikacyjne ad hoc Arbitralne kategorie skonstruowane po to, aby uporządkować i zebrać obserwacje empiryczne. Są to systemy ad hoc, poniewaŝ nie są wyprowadzane z ogólniejszej teorii porządku społecznego

20 Taksonomie Są to systemy kategorii skonstruowanych odpowiednio do obserwacji empirycznych. Opisują związki pomiędzy kategoriami. Dostarczają badaczowi jednostkę rzeczywistości empirycznej i inspirują badania deskryptywne

21 Struktury pojęciowe W strukturach pojęciowych kategorie deskryptywne są wbudowane w szeroką strukturę budowanych explicite twierdzeń. Pozwalają zatem nie tylko opisywać, ale równieŝ przewidywać. Twierdzenia odnoszące się do struktur pojęciowych są uzaleŝnione od obserwacji

22 Koncepcja systemu politycznego Eastona

23 Systemy teoretyczne System teoretyczny składa się z twierdzeń powiązanych ze sobą w sposób, który umoŝliwia wyprowadzenie jednych twierdzeń z innych. System teoretyczny składa się z pojęć, zmiennych oraz twierdzeń tworzących system dedukcyjny

24 Teoria samobójstw Durkheima W kaŝdej grupie społecznej odsetek samobójstw zaleŝy wprost od stopnia indywidualizmu Stopień indywidualizmu zaleŝy od zasięgu wpływu protestantyzmu Odsetek samobójstw zaleŝy od wpływu protestantyzmu Zasięg wpływu protestantyzmu z Polsce jest mały Odsetek samobójstw w Polsce jest mały

25 Model Model jest miniaturowym odzwierciedleniem rzeczywistości, uwzględniającym elementy istotne, zaś pomijającym niekonstytutywne elementy zjawiska Modele słuŝą do zrozumienia zjawisk, które nie zawsze da się całościowo obserwować

26 Model procesu wdraŝania polityki Thomasa Smitha

27 Teorie jako modele Ludzie tworzą teorie w celu wyjaśniania, przewidywania i panowania nad zjawiskami. W wielu przypadkach oznacza to tworzenie modeli rzeczywistości. teoria jest dobrą teorią, jeśli celnie opisuje szeroką klasę obserwacji na bazie modelu złoŝonego z niewielu elementów.

28 Teoria naukowa - charakterystyka Teoria naukowa powinna: Być spójna z bardziej ogólnymi teoriami naukowym, Opierać się na wielu róŝnorodnych dowodach Być podatna na sprawdzanie, dyskusję Być dynamiczna, podatna na zmianę Być moŝliwie prosta

29 Teoria naukowa wg K.R. Poppera UmoŜliwia potwierdzenie bądź weryfikację obserwacji Najlepsze są weryfikacje będące rezultatem ryzykownych przypuszczeń Dobra teoria wskazuje raczej na to, co się nie moŝe stać z wyjaśnianymi zjawiskami, niŝ na to, co się moŝe stać Teoria, której nie da się zaprzeczyć nie jest teorią naukową KaŜdy uczciwy test danej teorii jest próbą obalenia jej Potwierdzenie teorii jest mniej poŝądane niŝ jej negatywna weryfikacja

30 Teoria przed badaniami 1. Skonstruuj explicite teorię 2. Wybierz twierdzenie, które poddasz obserwacji 3. Zweryfikuj empirycznie twierdzenie 4. JeŜeli twierdzenie zostanie odrzucone, wprowadź zmiany do teorii i powróć do etapu 2 5. Jeśli twierdzenie nie zostaje odrzucone, wróć do 2

31 Badania przed teorią Analiza zjawiska i określenie jego podstawowych cech Zmierzenie tych cech w róŝnych sytuacjach Analiza otrzymanych danych w celu stwierdzenia prawidłowości W przypadku stwierdzenia prawidłowości budowa teorii

32