Wojciech Górecki Kamil Grzesik Marcin Hałgas Piotr Kostański Prawo rzeczowe testy kazusy tablice 4. wydanie

Transkrypt

1 Wojciech Górecki Kamil Grzesik Marcin Hałgas Piotr Kostański Prawo rzeczowe testy kazusy tablice 4. wydanie

2 REPETYTORIA C H BECK Prawo rzeczowe

3 W sprzedaży: E. Gniewek (red.) PRAWO RZECZOWE. SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO. TOM 3, wyd. 3 System Prawa Prywatnego E. Gniewek (red.) PRAWO RZECZOWE. SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO. TOM 4, wyd. 3 System Prawa Prywatnego E. Gniewek PRAWO RZECZOWE, wyd. 9 Podręczniki Prawnicze A. Kawałko, H. Witczak PRAWO RZECZOWE, wyd. 3 Skrypty Becka A.K. Bieliński, M. Pannert PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA. PRAWO RZECZOWE, wyd. 2 Wykłady Becka

4 Prawo rzeczowe pytania kazusy tablice 4. wydanie rozszerzone i zmienione dr Wojciech Górecki Adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Uniwersytetu Jagiellońskiego Kamil Grzesik Sędzia Sądu Okręgowego w Krakowie Marcin Hałgas Sędzia Sądu Rejonowego w Myślenicach dr Piotr Kostański Adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Uniwersytetu Jagiellońskiego WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2013

5 Poszczególne części opracowali: Pytania: Wojciech Górecki: Rozdział XIII Kamil Grzesik: Rozdziały: VI, VII, IX, XI, XVI (poprawił i zaktualizował Piotr Kostański) Marcin Hałgas: Rozdział I pytania 1 7, Rozdziały II, IV, XII, XIV, XV Piotr Kostański: Rozdział I pytania 8 14, Rozdziały III, V, VIII, X Kazusy: Kamil Grzesik: 6 10 (poprawił i zaktualizował Piotr Kostański) Marcin Hałgas: 1 5 Piotr Kostański: Tablice: Kamil Grzesik: 10 19, (poprawił i zaktualizował Piotr Kostański) Marcin Hałgas: 1 2, 7 8, 20, Piotr Kostański: 3 6, 9, 21 22, 32 Wojciech Górecki: Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów Literatura Przedmowa VII XI XV Część A. Pytania Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym 1 Rozdział II. Modele własności 22 Rozdział III. Treść i wykonywanie prawa własności 31 Rozdział IV. Nabycie i utrata prawa własności 42 Rozdział V. Współwłasność 73 Rozdział VI. Własność lokali 88 Rozdział VII. Ochrona własności 96 Rozdział VIII. Użytkowanie wieczyste 106 Rozdział IX. Prawa rzeczowe ograniczone przepisy ogólne 113 Rozdział X. Użytkowanie 120 Rozdział XI. Służebności 125 Rozdział XII. Spółdzielcze prawo do lokalu 137 Rozdział XIII. Hipoteka 145 Rozdział XIV. Zastaw 169 Rozdział XV. Posiadanie 182 Rozdział XVI. Księgi wieczyste 199 Część B. Kazusy Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus 7 248

7 VI Spis treści Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Kazus Część C. Tablice Tabl. 1. Prawa rzeczowe (bezwzględne) a prawa względne 291 Tabl. 2. Własność prywatna a własność publiczna 292 Tabl. 3. Rodzaje nieruchomości 292 Tabl. 4. Część składowa a przynależność 293 Tabl. 5. Rodzaje pożytków 294 Tabl. 6. Immisje 294 Tabl. 7. Nabycie pierwotne a nabycie pochodne prawa własności 295 Tabl. 8. Porównanie zasiedzenia własności nieruchomości i rzeczy ruchomej 295 Tabl. 9. Podmioty podejmujące poszczególne czynności zarządu rzeczą wspólną 296 Tabl. 10. Sposoby zarządu nieruchomością wspólną 296 Tabl. 11. Porównanie rodzajów nakładów na rzecz 297 Tabl. 12. Porównanie środków ochrony prawa własności 298 Tabl. 13. Porównanie sytuacji prawnej posiadacza rzeczy 299 Tabl. 14. Samoistne a akcesoryjne ograniczone prawa rzeczowe 300 Tabl. 15. Sposoby powstania ograniczonych praw rzeczowych 300 Tabl. 16. Sposoby wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych 300 Tabl. 17. Kolejność zasad pierwszeństwa ograniczonych praw rzeczowych 301 Tabl. 18. Służebności czynne a służebności bierne 301 Tabl. 19. Służebności gruntowe a służebności osobiste 301 Tabl. 20. Porównanie własnościowego prawa do lokalu, lokatorskiego prawa do lokalu i odrębnej własności lokalu w spółdzielni mieszkaniowej 302 Tabl. 21. Rodzaje użytkowania 303 Tabl. 22. Podstawowe różnice pomiędzy użytkowaniem kodeksowym a użytkowaniem ustanowionym w ramach umowy timeshare 305 Tabl. 23. Przedmiot hipoteki 306 Tabl. 24. Rodzaje hipoteki 307 Tabl. 25. Porównanie zastawu zwykłego i zastawu rejestrowego 308 Tabl. 26. Porównanie posiadania samoistnego, posiadania zależnego, dzierżenia oraz władztwa prekaryjnego 309 Tabl. 27. Porównanie ochrony posesoryjnej i petytoryjnej 310 Tabl. 28. Deklaratoryjne a konstytutywne wpisy w księdze wieczystej 311 Tabl. 29. Tymczasowe a ostateczne wpisy w księdze wieczystej 311 Tabl. 30. Struktura księgi wieczystej 311 Tabl. 31. Prawa podlegające ujawnieniu w księdze wieczystej 312 Tabl. 32. Ważniejsze terminy prawa rzeczowego 312 Indeks rzeczowy 315

8 Wykaz skrótów 1. Akty prawne ABGB Pakiet cesarski z r. Powszechna Księga Ustaw Cywilnych (Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC Kodeks cywilny KC austr. Kodeks cywilny austriacki ustawa z r. ze zm. KH Kodeks handlowy KM ustawa z r. Kodeks morski (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 217, poz ze zm.) Konstytucja RP ustawa z r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KPC Kodeks postępowania cywilnego KRO Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSH Kodeks spółek handlowych KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) NabNierCU ustawa z r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. Nr 167, poz ze zm.) OchrZwU ustawa z r. o ochronie zwierząt (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 106, poz ze zm.) OrdPodU ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PlZagPrzU ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) PrPrzew ustawa z r. Prawo przewozowe (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PWKC ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.)

9 VIII Wykaz skrótów SpółdzMieszkU _ ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) WłLokU ustawa z r. o własności lokali (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) ZastRejU ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) 2. Czasopisma Biul. MS Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego DPP Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U. Dziennik Ustaw GP Gazeta Prawna KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP Monitor Prawniczy NP Nowe Prawo NPN Nowy Przegląd Notarialny ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSA Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego (poprzednio: Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego, orzeczenia Izby Cywilnej do 1952 r., od 1953 r. do 1961 r. Orzecznictwo Sądu Najwyższego, w 1962 r. Izby Cywilnej, od 1963 r. do 1981 r. Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1982 r. do 1989 r. Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1990 r. do 1994 r. Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, od 1994 r. Izby Cywilnej) OSP Orzecznictwo Sądów Polskich (od 1990 r.) OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych (od 1957 r. do 1989 r.) PGiH Prawo Gospodarcze i Handlowe PiP Państwo i Prawo PN Przegląd Notarialny PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Gosp. Prawo Gospodarcze PS Przegląd Sądowy RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny TPP Transformacje Prawa Prywatnego 3. Inne skróty art. artykuł b. były (-a, -e)

10 Wykaz skrótów IX nast. następny (-a, -e) niepubl. niepublikowany np. na przykład Nr numer NSA Naczelny Sąd Administracyjny por. porównaj post. postanowienie poz. pozycja r. rok s. strona SN Sąd Najwyższy tekst jedn. tekst jednolity uchw. SN(7) uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów ust. ustęp w zw. w związku wyr. wyrok z. zeszyt zd. zdanie ze sprost. ze sprostowaniem zm. zmiana zob. zobacz

11

12 Literatura I. Wybrane komentarze A. Doliwa, Prawo rzeczowe, Warszawa 2010 E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001 E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do artykułów 1 534, Warszawa 2004 E. Gniewek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2010 K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz, Warszawa 2008 Z. Resich, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, J. I. Bielski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Warszawa 1972 S. Rudnicki, Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu w sprawach wieczystoksięgowych. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2004 S. Rudnicki, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga Druga. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. 7, Warszawa 2006 II. Wybrane podręczniki i opracowania systemowe G. Bieniek, S. Dmowski, G. Rudnicki, S. Rudnicki, Prawo obrotu nieruchomościami, wyd. 4, Warszawa 2000 A. Doliwa, Prawo rzeczowe, Warszawa 2006 T. Dybowski (red.), System prawa prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, Warszawa 2007 M. Gintowt, S. Rudnicki, Problematyka prawna nieruchomości, Warszawa 1990 E. Gniewek (red.), System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, Warszawa 2007 E. Gniewek, Prawo rzeczowe, wyd. 7, Warszawa 2008 J. Ignatowicz, System prawa cywilnego. Prawo własności i inne prawa rzeczowe, Ossolineum 1977 J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2003 Z. K. Nowakowski, Prawo rzeczowe, Warszawa 1980 J. S. Piątowski, B. Kordasiewicz, Prawo spadkowe, wyd. 5, Warszawa 2002 J. Pisuliński (red.), Kazusy z prawa cywilnego z rozwiązaniami, Warszawa 1997 M. Rozwadowska-Herrmann, Kodeks cywilny, Warszawa 2004 T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, wyd. 3, Warszawa 2001 J. Wasilkowski, Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963

13 XII Literatura J. Winiarz, J. Gajda, Prawo rodzinne, wyd. 2, Warszawa 2001 H. Witczak, A. Kawałko, Prawo rzeczowe, Warszawa 2004 A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne, zarys części ogólnej, wyd. 3, Warszawa 2001 S. Wójcik, Podstawy prawa cywilnego. Prawo spadkowe, Warszawa 2002 III. Wybrane opracowania monograficzne, artykuły i glosy S. Breyer, Przeniesienie własności nieruchomości, Warszawa 1966 W. Czachórski, Czynności prawne przyczynowe i oderwane w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1952 W. Czachórski, Pojęcie i treść posiadania według obowiązującego prawa rzeczowego, NP 1957, Nr 5 W. Czachórski, Glosa do uchwały SN(7) z r., III CZP 32/66, OSP 1969, Nr 5, poz. 97 B. Dobrzański, Glosa do uchwały SN(7) z r., III CZP 32/66, OSP 1969, Nr 5, poz. 97 E. Drozd, Przeniesienie własności nieruchomości, Warszawa Kraków 1974 E. Drozd, Numerus clausus praw rzeczowych, (w:) Problemy kodyfikacyjne prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, S. Sołtysiński (red.), Poznań 1990 T. Dybowski, Ochrona własności w polskim prawie cywilnym (rei vindicatio, actio negatoria), Warszawa 1967 K. Gandor, Prawa podmiotowe tymczasowe. Ekspektatywa, Wrocław Warszawa Kraków 1968 A. Gola, Współwłasność, Warszawa 1987 J. Górecki, Przeniesienie własności rzeczy ruchomej, Wrocław 1950 J. Ignatowicz, Ochrona posiadania, Warszawa 1963 J. Ignatowicz, Przemiany prawa własności w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, SC 1969, t. XIII XIV A. Karnicka-Kawczyńska, J. Kawczyński, Współwłasność jako szczególna forma własności, Problematyka i wzory pism, Warszawa 2000 M. Kępiński, Glosa do uchwały SN(7) z r., III CZP 32/66, NP 1970, Nr 2 A. Klein, Elementy stosunku prawnego prawa rzeczowego, Wrocław 1976 P. Kostański, Zniesienie współwłasności nieruchomości w drodze umowy, Kraków 2004 A. Kubas, Rozszerzona skuteczność wierzytelności, SC 1969, t. XIII XIV A. Kubas, Budowa na cudzym gruncie, Warszawa 1972 A. Kubas, Ograniczenie ochrony posesoryjnej między współposiadaczami, Pal. 1972, Nr 7 8 A. Kunicki, Zasiedzenie w prawie polskim, Warszawa 1964 A. Kunicki, Domniemania w prawie rzeczowym, Warszawa 1969 J. Pisuliński, Hipoteka kaucyjna, Kraków 2002

14 Literatura XIII S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 3, Okres międzywojenny, Kraków 2001 K. Przybyłowski, Podstawowe zagadnienia z zakresu ochrony posiadania, Lwów 1929 K. Przybyłowski, Dobra wiara w polskim prawie cywilnym (ogólne uwagi o pojęciu), SC 1970, t. XV S. Rudnicki, Sąsiedztwo nieruchomości. Problematyka prawna, Kraków 1998 S. Rudnicki, Hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności, wyd. 2, Warszawa 2006 A. Stelmachowski, Istota i funkcje posiadania, Warszawa 1958 B. Swaczyna, Umowne zniesienie współwłasności nieruchomości, Warszawa 2004 A. Szpunar, Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Kraków 1998 A. Szpunar, O pierwotnym i pochodnym nabyciu prawa podmiotowego, Rej. 1999, z. 8 G. Tracz, Aktualność generalnej zasady kauzalności czynności prawnych przysparzających w prawie polskim, KPP 1997, z. 3 J. Wasilkowski, Pojęcie własności we współczesnym prawie polskim, Warszawa 1972 A. Wąsiewicz, Powstanie, istota i zniesienie współwłasności ułamkowej, Poznań 1965 S. Wójcik, Czy posiadanie jest dziedziczne, [w:] Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kraków Warszawa 1964 S. Wójcik, Windykacyjna ochrona własności w polskim prawie cywilnym, Kraków 1965 K. Zaradkiewicz, Numerus apertus abstrakcyjnych czynności prawnych w polskim prawie cywilnym?, KPP 1999, z. 2

15

16 Przedmowa Przekazywane do rąk Czytelnika opracowanie stanowi systematyczne omówienie podstawowych zagadnień prawa rzeczowego. Składa się z trzech części: w pierwszej, mającej postać odpowiedzi na pytania, koncentrujemy się na poszczególnych instytucjach prawa rzeczowego. W drugiej w formie kazusów z propozycjami ich rozwiązań staraliśmy się przedstawić zagadnienia mające znaczenie nie tylko dydaktyczne, ale również praktyczne. Całość uzupełniają tabele, podsumowujące i w sposób obrazowy przedstawiające wybrane problemy prawa rzeczowego. Niniejsze opracowanie nie zastępuje podręcznika, spełnia ono bowiem inną funkcję, stanowi repetytorium wiedzy z zakresu prawa rzeczowego, ma ułatwić powtarzanie już opanowanego materiału, wskazać pewne kwestie o większym znaczeniu, a w części kazusowej przedstawić propozycje modelowego rozwiązywania problemów prawnych. Przede wszystkim, w zamyśle autorów, opracowanie to ma służyć pomocą w trakcie nauczania przedmiotu Prawo cywilne, dlatego adresowane jest w pierwszej kolejności do studentów studiów prawniczych, ekonomicznych oraz administracyjnych. W tym zakresie przy opracowywaniu poszczególnych zagadnień autorzy kierowali się również własnym doświadczeniem dydaktycznym z prowadzonych zajęć na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w Krakowskiej Akademii im. A. Frycza-Modrzewskiego. Książka ta może ponadto służyć aplikantom sędziowskim, adwokackim, radcowskim czy notarialnym jako pomoc w powtarzaniu materiału z zakresu prawa rzeczowego przed egzaminem z prawa cywilnego. Opracowanie to ma za zadanie przede wszystkim pomóc Czytelnikowi w zrozumieniu i usystematyzowaniu podstawowych instytucji prawa rzeczowego, dlatego celowo ograniczyliśmy zakres cytowanego orzecznictwa oraz wskazówek bibliograficznych, odsyłając Czytelnika w tym zakresie do podstawowych publikacji z opisywanych zagadnień. W opracowaniu uwzględniony został stan prawny do r. Kraków, maj 2013 r. Autorzy

17

18 Część A. Pytania Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym Pytanie 1. Czym różni się podmiotowe prawo rzeczowe od przedmiotowego prawa rzeczowego? Wskaż podstawowe cechy konstrukcyjne stosunków prawnorzeczowych i podmiotowych praw rzeczowych. Termin prawo nie jest jednoznaczny mówiąc o prawie, można mieć na myśli zespół norm prawnych albo uprawnienia (kompleks uprawnień). Pierwsze ze wskazanych wyżej znaczeń terminu prawo określane jest jako znaczenie przedmiotowe, drugie podmiotowe. Obydwa pojęcia pozostają ze sobą w ścisłym związku norma prawna (prawo przedmiotowe) reguluje potencjalny stosunek prawny, którego jednym z elementów jest kompleks uprawnień (prawo podmiotowe). Tradycyjnie uważa się, że prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym reguluje cywilnoprawne formy korzystania z rzeczy, mających postać majątkowych praw podmiotowych bezwzględnych. Ze stwierdzenia, że przedmiotem praw rzeczowych są rzeczy, wynika tylko tyle, że nie istnieje de lege lata prawo rzeczowe, którego przedmiotem nie mogłaby być rzecz, mogą natomiast w konkretnych stosunkach funkcjonować w obrocie prawa ustanowione na prawach podmiotowych (np. użytkowanie na prawie, hipoteka na własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu mieszkalnego). Prawo rzeczowe w znaczeniu podmiotowym jest zatem tworzone przez zespół norm prawnych regulujących treść, powstanie, zmianę, ustanie i ochronę podmiotowych praw rzeczowych. W. Górecki, K. Grzesik, M. Hałgas, P. Kostański, Prawo rzeczowe, Repetytoria C.H. Beck Pyt. 1

19 2 Część A. Pytania Wszystkie prawa rzeczowe mają charakter praw majątkowych, bowiem normy prawne tworzą je w celu ochrony ekonomicznego interesu podmiotów uprawnionych. Podstawowe, zaliczane bezspornie do prawa rzeczowego stosunki prawne oraz prawa podmiotowe charakteryzują się następującymi cechami, definiowanymi przez elementy, które należy uznać za zasadnicze dla ich konstrukcji i wyróżnienia: 1) własność z art. 140 KC, określającego treść prawa własności, wywieść można podstawową normę zakazującą innym osobom ingerowania w korzystanie z rzeczy przez właściciela (wolność właściciela korzystania z rzeczy). Uszczegółowiając tak ogólnie zarysowaną sferę możności postępowania przez właściciela z rzeczą, należy wskazać na jego uprawnienie do pobierania pożytków z rzeczy, jej posiadania oraz rozporządzania. Inne podmioty prawa cywilnego mają obowiązek nieingerowania w sferę postępowania dozwolonego właścicielowi; 2) użytkowanie wieczyste stosownie do art. 233 KC w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać. Ukształtowanie treści prawa użytkowania wieczystego zbliżone jest zatem do treści prawa własności, różni się od niej jednak tym, że zakres sfery możności postępowania z rzeczą w określony sposób ogranicza użytkownikowi wieczystemu także umowa o oddaniu gruntu w użytkowanie wieczyste. Wskazać także należy, iż prawo użytkowania wieczystego zostało ukształtowane jako prawo terminowe, przepisy prawa regulują także szczegółowo wzajemne prawa i obowiązki użytkownika wieczystego i właściciela gruntu. Elementów tych próżno by szukać w regulacji odnoszącej się do prawa własności; 3) użytkowanie jest to ograniczone prawo rzeczowe, którego treść polega na obciążeniu rzeczy uprawnieniem do jej używania i do pobierania jej pożytków (art. 252 KC). Prawo użytkowania korzysta z takiej samej ochrony jak własność (por. art. 251 KC), można wyprowadzić stąd normę adresowaną do nieokreślonego kręgu adresatów zakazującą każdemu ingerowania w używanie rzeczy oraz pobieranie jej pożytków przez użytkownika. Z drugiej jednak strony do stosunku prawnego użytkowania należy także zespół stosunków prawnych pomiędzy użytkownikiem a właścicielem rzeczy. W ustawie z r. o timeshare (Dz.U. Nr 230, poz. 1370) ustawodawca przewidział, że w umowie timeshare można ustanowić na rzecz konsumenta prawo użytkowania, do którego nie stosuje się szeregu przepisów Kodeksu cywilnego por. art. 20 ustawy o timeshare. Przez umowę timeshare ustawodawca nakazuje rozumieć umowę, na podstawie której konsument, odpłatnie, nabywa prawo do korzystania, w okresach wskazanych w umowie, z co najmniej jednego miejsca zakwaterowania, zawartą na okres dłuższy niż rok (art. 2 ust. 1 ustawy o timeshare). Wskazana ustawa zastąpiła Pyt. 1 W. Górecki, K. Grzesik, M. Hałgas, P. Kostański, Prawo rzeczowe, Repetytoria C.H. Beck

20 Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie rzeczowym 3 ustawę z r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 74, poz. 855 ze zm.), uchylony został także przepis art KC, dotychczas stanowiący podstawę do ukształtowania prawo korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku z obowiązkiem zapłaty przedsiębiorcy ryczałtowego wynagrodzenia (tzw. timesharing), jako prawa rzeczowego w szczególności użytkowania; 4) służebności są to ograniczone prawa rzeczowe, których treść (art KC) polega na tym, że uprawniony może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (służebności czynne), każdy podmiot prawa cywilnego ma obowiązek respektować to prawo, ponadto pomiędzy uprawnionym a każdoczesnym właścicielem nieruchomości obciążonej zachodzi cały szereg szczegółowych stosunków składających się dodatkowo na treść omawianego prawa. Oprócz służebności czynnych wyróżnić można służebności bierne, których treść polega na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (art KC); 5) prawa rzeczowe ograniczone w stosunkach spółdzielczych najogólniej rzecz ujmując, wskazać należy na własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Szczegółowo prawa te zostaną omówione w dalszej części, w tym miejscu wskazać należy, iż wszystkie one charakteryzują się prawem do władania przez podmiot uprawniony określonym lokalem, w tym do rozporządzania nim, obowiązkiem powstrzymania się przez właściciela w ingerowanie w to władztwo, koniecznością poszanowania tego prawa przez wszystkie podmioty prawa cywilnego; 6) zastaw stosownie do art KC można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne. Ustanowienie prawa zastawu dokonuje się w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności. Także w ramach tego ograniczonego prawa rzeczowego można wyróżnić dwa rodzaje stosunków wiążący uprawnionego (zastawnika) z całą resztą podmiotów prawa cywilnego i polegający na zakazie ingerowania w to, że zastawnik zaspokaja swoją wierzytelność z rzeczy z pierwszeństwem przed innymi podmiotami oraz stosunek wiążący zastawnika z właścicielem rzeczy (zastawcą). Ponadto wskazać należy, że stosunek prawny zastawu związany jest z wierzytelnością, którą zabezpiecza; W. Górecki, K. Grzesik, M. Hałgas, P. Kostański, Prawo rzeczowe, Repetytoria C.H. Beck Pyt. 1