Zdzisław Krzemiński. Alimenty i ojcostwo. Komentarz

Transkrypt

1

2 Zdzisław Krzemiński Alimenty i ojcostwo Komentarz

3

4 Zdzisław Krzemiński Alimenty i ojcostwo Komentarz 3. wydanie Warszawa 2008

5 Stan prawny na 1 stycznia 2008 Wydawca: Izabela Dorf Sk³ad i ³amanie: Studio Lotus Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2008 ISBN Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Ksi¹ ek Warszawa, ul. P³ocka 5a tel. (022) Kraków, ul. Zacisze 7 tel. (012) ksiazki@wolterskluwer.pl Ksiêgarnia internetowa:

6 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów Wstęp CZĘŚĆ PIERWSZA obowiązek alimentacyjny Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r Dział III Obowiązek alimentacyjny Art Art Art Art A. Wysokość alimentów B. Alimenty dla pełnoletniego oraz uwagi ogólne C. Stosowanie art. 5 k.c D. Egzekucja E. Osoba będąca w niedostatku Art Art Art Art Art Art

7 Spis treści Art Art CZĘŚĆ DRUGA Ustalenie ojcostwa Art Art Art A. Czynna legitymacja procesowa B. Bierna legitymacja procesowa C. Interwencja uboczna D. Pełnomocnik E. Powództwo wzajemne Art A. Uwagi ogólne B. Dowody C. Domniemanie Exceptio plurium concumbentium D. Wyrok E. Podstawowa literatura CZĘŚĆ TRZECIA Władza rodzicielska Art Art Art Art CZĘŚĆ CZWARTA Nazwisko dziecka Art CZĘŚĆ PIĄTA Kodeks postępowania cywilnego

8 Spis treści Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art

9 Spis treści CZĘŚĆ SZÓSTA Konwencja o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą Artykuł 1. Przedmiot Konwencji Artykuł 2. Wyznaczanie Organów Artykuł 3. Składanie wniosków do Organu przesyłającego Artykuł 4. Przekazywanie dokumentów Artykuł 5. Przesyłanie wyroków i innych tytułów sądowych Artykuł 6. Czynności Organu przyjmującego Artykuł 7. Wnioski o udzielenie pomocy prawnej Artykuł 8. Zmiana orzeczeń sądowych Artykuł 9. Zwolnienia i ułatwienia Artykuł 10. Przekazywanie sum pieniężnych Artykuł 11. Klauzula dotycząca Państw związkowych Artykuł 12. Zakres obowiązywania terytorialnego Artykuł 13. Podpisanie, ratyfikacja i przystąpienie Artykuł 14. Wejście w życie Artykuł 15. Wypowiedzenie Artykuł 16. Rozstrzyganie sporów Artykuł 17. Zastrzeżenia Artykuł 18. Wzajemność Artykuł 19. Zawiadomienia dokonywane przez Sekretarza Generalnego. 178 Artykuł 20. Rewizja Artykuł 21. Złożenie Konwencji i języki Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r Tytuł II Pokrewieństwo Dział I Rodzice i dzieci Rozdział I Pochodzenie dziecka Art Art Art Art

10 Spis treści Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Rozdział II Stosunki między rodzicami a dziećmi Oddział 1 Przepisy ogólne Art Art Art Art Art Oddział 2 Władza rodzicielska Art Art Art

11 Spis treści Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Dział III Obowiązek alimentacyjny Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art

12 Spis treści Art Art Zarządzenie nr 36/61/U Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 maja 1961 r Ustawa z dnia 22 kwietnia 2005 r Rozdział 1 Przepisy ogólne Art Art Rozdział 2 Zasady postępowania wobec dłużników alimentacyjnych Art Art Art Art Rozdział 3 Zaliczka alimentacyjna Art

13 Spis treści Art Art Art. 9a Art Art. 10a Art Art Art Art Art Art Art Art Rozdział 4 Zmiany w przepisach obowiązujących Ustawa z dnia 7 września 2007 r Rozdział 1 Przepisy ogólne Art Art Rozdział 2 Zasady pomocy państwa osobom uprawnionym do alimentów na podstawie tytułu wykonawczego w przypadku bezskuteczności egzekucji oraz działania podejmowane wobec dłużników alimentacyjnych Art Art Art Art Art Art Rozdział 3 Warunki nabywania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego Art Art

14 Spis treści Art Art Art Art Rozdział 4 Zasady i tryb postępowania w sprawach przyznawania i wypłacania świadczeń z funduszu alimentacyjnego Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Art Rozdział 5 Finansowanie świadczeń z funduszu alimentacyjnego Art Rozdział 6 Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 7 Przepisy przejściowe, uchylające i przepisy o wejściu w życie Art Art Art Art

15 Spis treści Art Art Art Art CZĘŚĆ SIÓDMA Wzory pism

16 WYKAZ SKRÓTÓW Akty normatywne d.k.p.c. k.c. k.p.c. k.r. k.r.o. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 83, poz. 651; tekst jedn. Dz. U. z 1950 r. Nr 43, poz. 394 z późn. zm.) ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. Kodeks rodzinny (Dz. U. Nr 34, poz. 308) ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) Czasopisma i publikatory BMS BSN DPP Dz. U. GP GS GSiP M.P. NP OSN OSNCP Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości Biuletyn Sądu Najwyższego Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dziennik Ustaw Gazeta Prawnicza Gazeta Sądowa Gazeta Sądowa i Penitencjarna Monitor Polski Nowe Prawo Orzecznictwo Sądu Najwyższego Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych 15

17 Wykaz skrótów OSP OSPiKA Pal. PiP PiZS PiŻ PPC PS RPE RPEiS SC SN SP ZNUJ ZNIBPS ZNUW Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Palestra Państwo i Prawo Prawo i Zabezpieczenie Społeczne Prawo i Życie Polski Proces Cywilny Przegląd Sądowy Ruch Prawniczy i Ekonomiczny Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Studia Cywilistyczne Sąd Najwyższy Studia Prawnicze Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego Inne skróty art. artykuł b. była (y, e) n. następny (a, e) niepubl. niepublikowany (a, e) nr numer poz. pozycja s. strona (y) t. tom tekst jedn. tekst jednolity ust. ustęp w zw. w związku wyd. wydanie z. zeszyt z późn. zm. z późniejszymi zmianami

18 Wstęp W tym opracowaniu zajmuję się zagadnieniem alimentów i ojcostwem. Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków do utrzymania i wychowania. Artykuły 23 i 27 k.r.o. określają prawa i wzajemne obowiązki między małżonkami w czasie trwania małżeństwa, zaś art po orzeczeniu rozwodu lub separacji. Inny typ alimentacji wyłania się z art. 128 k.r.o., chodzi bowiem o obowiązek dostarczania środków utrzymania i środków wychowania między krewnymi w linii prostej oraz między rodzeństwem. W tym opracowaniu omawiam jedynie kwestie związane z alimentami między rodzicami a dziećmi. Jeżeli chodzi o ojcostwo, to należy przypomnieć, że obowiązujący kodeks rodzinny i opiekuńczy zna trzy drogi, którymi ustala się ojcostwo. W grę wchodzi: a) ustawowe domniemanie ojcostwa, gdy dziecko rodzi się w małżeństwie, b) uznanie, c) orzeczenie sądowe ustalające ojcostwo. W tym opracowaniu zajmuję się wyłącznie sądowym ustaleniem ojcostwa. W tym najnowszym, już trzecim, wydaniu pracy uwzględniam nową sytuację prawną związaną z przywróceniem przez ustawodawcę instytucji funduszu alimentacyjnego (ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Dz. U. Nr 192, poz. 1378). Pełny tekst nowej ustawy podaję na końcu pracy. Autor Zdzisław Krzemiński 17

19

20 CZĘŚĆ PIERWSZA Obowiązek alimentacyjny Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.; z 1975 r. Nr 45, poz. 234; z 1986 r. Nr 36, poz. 180; z 1990 r. Nr 34, poz. 198; z 1995 r. Nr 83, poz. 417; z 1998 r. Nr 117, poz. 757; z 1999 r. Nr 32, poz. 532; z 2000 r. Nr 122, poz. 1322; z 2001 r. Nr 128, poz. 1403; z 2003 r. Nr 83, poz. 722, Nr 130, poz. 1188; z 2004 r. Nr 162, poz. 1691; z 2007, Nr 121, poz. 831, Nr 134, poz. 947) (wyciąg) Dział III Obowiązek alimentacyjny Art Obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Art Obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kil- 19

21 Art. 135 CZĘŚĆ PIERWSZA ku zstępnych lub wstępnych obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. 2. Krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. ( ) Art Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. 2. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. ( ) Art Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. 2. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie. 1. Obowiązek alimentacyjny jest to obowiązek dostarczania środków utrzymania i wychowania. Artykuł 128 k.r.o. mówi, że obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Za krewnych w linii prostej ustawa uważa zstępnych i wstępnych. Zstępnym jest syn czy wnuk. Natomiast wstępnym ojciec i dziadek. Ze względów tematycznych nie omawiam obowiązku nałożonego na rodzeństwo. Do rodzeństwa zalicza się osoby mające choćby jednego wspólnego przodka. Dotyczy to rodzeństwa naturalnego i przyrodniego. 2. Obowiązek alimentacyjny ma charakter bezwzględny i wobec tego strony nie mogą znieść tego obowiązku w formie zawarcia umowy. O ile sam obowiązek nie podlega kontroli dokonywanej przez strony, o tyle wysokość kwot alimentacyjnych może być ustalana przez sąd. Ugoda zawarta przez strony dotycząca wysokości alimentów podlega kontroli ze strony sądu. 20