WZROST I PLONOWANIE PÓŹNYCH ODMIAN TRUSKAWKI W WARUNKACH POLSKI CENTRALNEJ. Wstęp. Materiał i metody

Transkrypt

1 Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu CCCLXXXIII (2007) AGNIESZKA MASNY, EDWARD ŻURAWICZ WZROST I PLONOWANIE PÓŹNYCH ODMIAN TRUSKAWKI W WARUNKACH POLSKI CENTRALNEJ Z Zakładu Hodowli Roślin Sadowniczych Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach ABSTRACT. The aim of the studies was an evaluation of plant vigour, yield, fruit quality and susceptibility to leaf diseases of late ripening strawberry cultivars. Among compared cultivars Vikat is the most productive cultivar, with very large and firm fruits. Vicoda is also very productive, but produces smaller and softer berries in comparison to Vikat. Florence is valuable because of large and very firm fruits. Key words: Fragaria ananassa, late cultivars, yield, fruit quality, leaf diseases Wstęp W ostatnich latach w Polsce obserwuje się systematyczny wzrost produkcji deserowych odmian truskawki. Owoce takich odmian łatwiej sprzedać na rynku i na ogół zyskuje się za nie wyższą cenę. Dzięki nowoczesnym technologiom produkcji, a także znacznemu asortymentowi odmian deserowych owoce truskawki są dostępne na polskim rynku przez kilka miesięcy w roku. Badania Brzozowskiego (2005) pokazują, że najbardziej opłacalna w kilku ostatnich latach jest uprawa na opóźniony zbiór owoców. Opóźnione dojrzewanie można uzyskać w trojaki sposób: przez opóźnione sadzenie sadzonek frigo, na przykład odmiany Elsanta (Żurawicz i Masny 2005), przez uprawę odmian późnych lub powtarzających owocowanie. Drugi i trzeci sposób są bardziej korzystne z uwagi na znacznie niższe koszty produkcji. Celem wykonanych badań było porównanie wartości produkcyjnej ośmiu odmian truskawki o późnej porze dojrzewania owoców. Materiał i metody Badania przeprowadzono w latach Doświadczenie założono we wrześniu 2003 roku w Sadzie Pomologicznym Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN

2 346 A. Masny, E. Żurawicz w Skierniewicach, na glebie płowej, IV klasy bonitacyjnej. Badanymi odmianami były: Pandora, Vicoda, Tarda, Vikat, Sophie, Florence, Segal i K ( Pandora Onebor ). Doświadczenie założono w układzie losowanych bloków, w czterech powtórzeniach, po 20 roślin w każdym powtórzeniu. Rośliny (sadzonki doniczkowane) posadzono w rozstawie 0,25 1,1 m. Wszystkie zabiegi ochrony roślin przed chorobami I szkodnikami prowadzono zgodnie z zaleceniami dla plantacji towarowych. Rośliny nawadniano za pomocą linii kroplujących. W trakcie prowadzenia doświadczenia oceniono plon handlowy i średnią masę jednego owocu. Za pomocą jędrnościomierza Intron 5542 (Ourecky i Bourne 1968) wykonano trzykrotny pomiar jędrności owoców. Każda próba liczyła 30 owoców średniej wielkości, dobrze wybarwionych i bez uszkodzeń zewnętrznych. Zawartość ekstraktu w owocach zmierzono przy użyciu refraktometru Rudolph J-157. Pomiarów dokonano na 30 owocach. Ponadto określono podatność owoców na szarą pleśń oraz stopień porażenia roślin przez białą i czerwoną plamistość liści oraz mączniaka prawdziwego truskawki, a także siłę wzrostu roślin. Przy ocenie podatności na choroby i wigoru roślin stosowano skalę bonitacyjną. Wyniki, będące średnimi z dwóch lat badań (z wyjątkiem plonu handlowego, będącego sumą z dwóch lat badań), opracowano statystycznie za pomocą analizy wariancji R. A. Fischera i testu t-duncana przy poziomie istotności 5%. Wyniki i dyskusja Najwyższy plon handlowy wydały odmiany Vicoda oraz Vikat (tab. 1). Najmniej plenna była odmiana Segal. Prawdopodobnie niska plenność oraz osłabiony wzrost roślin tej odmiany, obserwowane także w badaniach prowadzonych w stacjach doświadczalnych COBORU (Perczak 2005), były związane z jej dużą podatnością na wertycyliozę. Świadczą o tym wyniki odrębnych badań, które prowadzono na polu o bardzo wysokiej koncentracji V. dahliae w glebie (Masny i in. 2001). Odmiana Vikat miała największe owoce. Także w innych badaniach, w kraju i za granicą, odmiana ta wyróżniała się wyjątkowo dużymi owocami (Neuweiler 1999, Rugienius 2002, Żurawicz i in. 2005). Nieco mniejszymi owocami odznaczały się Tarda, Segal i Florence. Najmniejsze owoce wytwarzała Sophie. Wcześniejsze badania też pokazały, że odmiana ta wytwarza owoce średniej wielkości (Żurawicz i in. 2004). Owoce odmian Vicoda, Vikat i Sophie były najsilniej porażane przez szarą pleśń. Najmniej podatne były owoce klonu K Najbardziej jędrne w tym doświadczeniu okazały się owoce odmian Vikat i Florence, mimo że we wcześniejszych badaniach (Żurawicz i Masny 2002, Żurawicz i in. 2004), a także w doniesieniach innych autorów (Neuweiler 1999) owoce te oceniono jako średnio lub nawet mało jędrne. Nieco mniej jędrne owoce wytwarzała odmiana Segal, klon K i odmiana Sophie. Najmniejszą jędrnością charakteryzowały się owoce odmian Pandora i Vicoda. Najwyższą zawartość ekstraktu stwierdzono w owocach Tarda, Pandora i Sophie. Najmniej ekstraktu zawierały owoce odmiany Vikat. Porażenie roślin przez białą plamistość liści było znikome, niewielkie objawy zaobserwowano jedynie na roślinach klonu K (tab. 2). Stwierdzono natomiast dość silne porażenie roślin czerwoną plamistością liści i mączniakiem prawdziwym truskawki.

3 Wzrost i plonowanie późnych odmian truskawki Tabela 1 Plonowanie i wybrane cechy jakościowe owoców późnych odmian truskawki ( ) Yielding and selected traits of fruit quality of late strawberry cultivars ( ) Odmiana Cultivar Plon handlowy (kg poletko -1 ) Marketable yield (kg plot -1 ) Średnia masa 1 owocu Average fruit weight (g) Podatność na szarą pleśń Susceptibility to gray mould (%) Jędrność Firmness (N) Ekstrakt Extract (% Brix) Pandora 13,22 bc 9,68 b 8,07 ab 1, 53 a 8,74 bc Vicoda 19,78 d 10,60 c 15,16 c 1,56 ab 8,60 b Tarda 12,06 bc 12,50 d 6,21 ab 1,59 bc 9,36 c Vikat 18,33 d 13,77 e 11,50 bc 1,73 e 7,77 a Sophie 11,18 b 8,59 a 11,53 bc 1,63 cd 8,72 bc Florence 14,44 bc 12,15 d 8,92 ab 1,72 e 8,53 b K ,96 c 9,54 b 3,95 a 1,65 d 8,35 ab Segal 6,84 a 12,29 d 9,11 ab 1,66 d 8,50 b Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie przy poziomie α = 0,05. Means with the same letters are not significantly different at α = Tabela 2 Siła wzrostu roślin oraz stopień ich porażenia przez choroby liści ( ) Plant vigour and degree of their infection by leaf diseases ( ) Odmiana Cultivar Siła wzrostu* Plant vigour* biała plamistość liści leaf spot Porażenie roślin** Plant infection** czerwona plamistość liści leaf scorch mączniak prawdziwy truskawki powdery mildew Pandora 3,82 0,00 1,88 1,00 Vicoda 3,94 0,00 1,13 2,00 Tarda 3,07 0,00 1,63 1,25 Vikat 3,82 0,00 0,00 1,50 Sophie 3,76 0,00 1,00 0,63 Florence 3,13 0,00 3,38 1,00 K ,25 0,25 3,00 0,00 Segal 2,82 0,00 2,00 0,00 *Skala bonitacyjna 1-5, gdzie: 1 najmniejsza siła wzrostu, 5 największa siła wzrostu. **Skala bonitacyjna 0-5, gdzie: 0 brak objawów porażenia, 5 zamieranie roślin wskutek bardzo silnego porażenia. *Ranking scale 1-5, where: 1 the lowest plant vigour, 5 the highest plant vigour. **Ranking scale 0-5, where: 1 no visible symptoms of infection, 5 dead plants because of a strong infection.

4 348 A. Masny, E. Żurawicz Najsilniej porażone przez czerwoną plamistość były rośliny Florence, a następnie klonu K Jedynie na liściach odmiany Vikat nie zaobserwowano żadnych objawów tej choroby. Najsilniej porażone mączniakiem były natomiast rośliny odmiany Vicoda oraz, w nieco mniejszym stopniu, Vikat. Największym wigorem odznaczały się rośliny odmiany Vicoda, a następnie Pandora, Vikat i Sophie, zaś najmniejszym Segal. Wnioski 1. Najbardziej plenną odmianą, spośród badanych, była Vikat. Odmiana ta odznaczała się dodatkowo bardzo dużymi i jędrnymi owocami. 2. Bardzo plenną odmianą była Vicoda, jednak jej owoce były mniejsze i mniej jędrne w porównaniu do odmiany Vikat. 3. Florence była ceniona zwłaszcza ze względu na atrakcyjną wielkość i jędrność owoców. Literatura Brzozowski P. (2005): Możliwości zwiększenia opłacalności uprawy truskawek przez zastosowanie nowoczesnych technologii. Mater. Ogólnopol. Konf. Truskawkowej, Skierniewice, 12 kwietnia 2005, Wyd. ISK: Masny A., Bielenin A., Żurawicz E. (2001): Ocena podatności wybranych odmian i klonów hodowlanych truskawki na Verticillium dahliae (Kleb.). Zesz. Nauk. Inst. Sadow. Kwiac. Skiern. 9: Neuweiler R. (1999): Strawberry variety trials report. Swiss Federal Research Station For Fruit Growing, Viticult. Horticult., Wädenswil. Ourecky D.K., Bourne M.C. (1968): Measurement of strawberry texture with an Instron machine. Am. Soc. Hort. Sci. 93: Perczak J. (2005): Nowe odmiany truskawek w rejestrze i badaniach rejestrowych. Mater. Ogólnopol. Konf. Truskawkowej, Skierniewice, 12 kwietnia 2005, Wyd. ISK: Rugienius R. (2002): Strawberry variety trial, Babtai. Sprawozdanie z badań, 12 grudnia 2002: 1-6. Żurawicz E., Kruczyńska D., Masny A. (2005): Wartość produkcyjna najnowszych odmian truskawki w warunkach Polski Centralnej. Zesz. Nauk. Inst. Sadow. Kwiac. Skiern. 13: Żurawicz E., Kruczyńska D., Masny A., Pierzga K. (2004): Field performance of selected domestic and foreign strawberry cultivars grown at two sites of Poland. Acta Hort. 663: Żurawicz E., Masny A. (2002): New strawberry cultivars from the breeding project of Research Institute of Pomology and Floriculture (RIPF), Skierniewice Poland. Acta Hort. 567: Żurawicz E., Masny A. (2005): Uprawa truskawek w polu i pod osłonami. Wyd. Plantpress, Kraków. Żurawicz E., Masny A., Mądry W. (2006): Usefulness of some strawberry genotypes for breeding of late ripening cultivars. Acta Hort. 708:

5 Wzrost i plonowanie późnych odmian truskawki GROWTH AND YIELDING OF LATE STRAWBERRY CULTIVARS IN CENTRAL POLAND CONDITIONS Summary The aim of the studies was an evaluation of plant vigour, productivity and plant susceptibility to leaf diseases of late ripening strawberry cultivars: Pandora, Vicoda, Tarda, Vikat, Sophie, Florence, Segal and K ( Pandora Onebor ). The experiment was established in September 2003 in Pomological Orchard of the Research Institute of Pomology and Floriculture, Skierniewice. The 80 potted plants (4 replicates with 20 plants per plot) of each cultivar were used in the experiment. Marketable yield, fruit weight, fruit susceptibility to gray mould, firmness and extract content as well as plant susceptibility to leaf spot, leaf scorch and powdery mildew were evaluated in the years The results showed that Vikat was the most productive and also produced very large and firm fruits. Vicoda was also very productive, but in comparison to Vikat, produced smaller and softer berries. Florence was also a valuable cultivar because of large and very firm fruits.