Kultury komórkowe i tkankowe prowadzenie, namnażanie i przygotowanie do testowania nowych leków antynowotworowych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Kultury komórkowe i tkankowe prowadzenie, namnażanie i przygotowanie do testowania nowych leków antynowotworowych"

Transkrypt

1 Kultury komórkowe i tkankowe prowadzenie, namnażanie i przygotowanie do testowania nowych leków antynowotworowych mgr Małgorzata Semik Politechnika Rzeszowska

2 Historia kultur tkankowych Pierwszą próbę hodowli komórek zwierzęcych podjął Alfred Vulpian. 1856r. - doświadczenia Carla F. W. Ludwiga, który opracował techniki perfuzji narządów po ich usunięciu z ciała. W roku 1895r. Vulpian wyizolował fragmenty ogona kijanki i próbował je hodować w wodzie (komórki przeżyły, ale nie namnażały się). W latach angielski lekarz Sydney Ringer prowadzi doświadczenia nad wpływem składników krwi na pracę mięśnia sercowego zwierząt. Opracowuje skład roztworu soli nieorganicznych ( 0,75% NaCl), udowadnia, że funkcjonowanie izolowanych narządów przez długi okres czasu jest możliwe.

3 Historia kultur tkankowych Rok 1885 roku embriologowi niemieckiemu Wilhelmowi Roux udało się utrzymać w ogrzewanym roztworze soli płytkę nerwową uzyskaną z zarodka kurczaka. Rok 1903 próby hodowli komórek in vitro zostały uwieńczone sukcesem, Francuz Justyn Jolly prowadzi hodowlę jądrzastych krwinek czerwonych żab i salamander, krwinki in vitro ulegały podziałom przez 15 dni. Trzy lata później Charles William Beebe wraz z Jamesem Ewingiem zdołali utrzymać in vitro komórki chłonaakomięsaka pochodzące od psa. Rok 1907 Stany Zjednoczone, Ross G. Harrison uzyskuje in vitro zróżnicowane komórki nerwowe embrionów płazów, technika hodowli w kropli wiszącej. Odkrycia Harrisona udowodniły, że funkcja fizjologiczna komórek może być kontynuowana in vitro.

4 Historia kultur tkankowych Wprowadzenie aseptyki prze chirurga amerykańskiego Alexisa Carella. Pobieranie materiału i zakładanie hodowli oraz jej prowadzenie odbywa się zgodnie z podstawowymi zasadami aseptyki. Przełom w hodowli tkanek, możliwe długie utrzymanie hodowli bez zakażenia. Rok 1911 Burrows i Carrel z powodzeniem utrzymali w hodowli eksplanty pochodzące od dorosłych psów, kogutów, szczurów i świnek morskich, a także tkanki nowotworowe. Wprowadził nowe naczynia hodowlane do hodowli popularnie zwane karelkami. Hodowla fibroblastów zarodka kurczęcia była prowadzona w laboratorium Carella przez 34 lata.

5 Historia kultur tkankowych Rok 1914r. Albertowi H. Ebelingowi udaje się założyć hodowlę komórek nabłonkowych. Rok 1933 Carrel wraz z Georgie Otto Geyem przedstawiają metodę hodowli tkanek w probówkach rotujących tzw. roller tube. Dzięki tym wszystkim osiągnięciom możliwe stało się hodowanie komórek na dużą skalę. Początki hodowli tkanek w Polsce Prof. Zygmunt Grodziński z UJ odbywa staż w laboratorium stworzonym przez Carella, zakłada swoją hodowle fragmentów tkanek zarodka kurczęcia.

6 Historia kultur tkankowych Rok 1916 Pyton Rous po raz pierwszy użył trypsyny w celu oddysocjowania pojedynczych komórek od fragmentów tkanki. Komórki umieszczono w pożywce hodowlanej uzyskując zawiesinę żywych komórek. W latach 50-tych opanowano metod zakładania hodowli pierwotnych komórek ptaków i ssaków. Druga połowa XX wieku konstruowano pierwsze neokanki i neonarządy. Opracowanie nowych pożywek hodowlanych i nowych technik hodowli umożliwiło utrzymanie ex vivo już nie tylko izolowanych komórek ale także tkanek i narządów.

7 W jakim celu hodować komórki i tkanki? Dzięki hodowlom tkankowym i komórkowym można: w laboratoriach przeprowadzać badania pierwotne, np. w celu sprawdzenia wpływu nowych związków chemicznych (potencjalnych leków, np. nowotworowych) na komórki. w przemyśle biotechnologicznym produkować substancje stosowane jako leki w medycynie, np.: przeciwciała, białka enzymatyczne, skomplikowane związki organiczne (których synteza chemiczna byłaby droższa) wektory wirusowe do terapii genowej

8 HODOWLA KOMÓREK I TKANEK Hodowla tkankowa = kultura tkankowa (ang. tissue culture) Hodowla komórkowa = kultura komórkowa (ang. cell culture) Hodowla komórek ssaczych Hodowla komórek bakteryjnych Hodowla komórek/ tkanek roślinnych

9 HODOWLA KOMÓREK I TKANEK Hodowla komórek ludzkich fibroblastów pobranych z biopsji skóry Hodowla komórek nerwowych Hodowla nerki

10 HODOWLA KOMÓREK I TKANEK Inkubacja hodowla do 24 godzin. Hodowla metoda pozwalająca na utrzymanie poza organizmem czyli in vitro żywych komórek, fragmentów tkanek lub narządów ponad 24 godziny.

11 HODOWLA KOMÓREK I TKANEK Hodowla komórek jest modelem in vitro próbującym odzwierciedlać system komórek in vivo. Umożliwia utrzymanie żywych komórek poza organizmem. Hodowla tkanek jest modelem in vitro naśladującym tkanki i narządy in vivo. Umożliwia konstruowanie modeli tkankowych i narządowych z zachowaniem specyficznego układu przestrzennego i interakcji różnych typów komórek w tkance lub narządzie

12 TYPY HODOWLI Podział ze względu na pochodzenie komórek i ich czas życia: hodowle pierwotne (pierwszorzędowe) hodowle komórek wyizolowanych bezpośrednio z organizmu. hodowle wtórne (drugorzędowe) hodowla powstała z hodowli pierwotnej po wielokrotnym pasażowaniu.

13 HODOWLE PIERWOTNE HODOWLE PIERWOTNE zakładane są z pojedynczych komórek świeżo wyizolowanych z organizmu. komórki bezpośrednio izolowane z organizmu np. komórki krwi, lub uzyskane mechanicznie drobne fragmenty - eksplantaty zawiesiny komórkowe, uzyskane po działaniu enzymów na pobrany fragment tkanki. komórki proliferują i tworzą skupiska (kolonie) w zawiesinie lub jednolitą warstwę na podłożu. w wyniku proliferacji powstaje hodowla konfulentna HODOWLA KONFULENTNA (ang. confluent monolayer) komórki zajmują 100% dostępnej powierzchni wzrostu

14 Rozrost komórek z eksplantatu czerniaka ludzkiego Miejsce po eksplantacie 3 dni po eksplantacji 7 dni po eksplantacji

15 HODOWLE WTÓRNE HODOWLE WTÓRNE subkultura komórek powstała z hodowli pierwotnej po wielokrotnym pasażowaniu.

16 TYPY HODOWLI TKANEK Podział ze względu na typ hodowli: hodowle w zawiesinie hodowle przylegające hodowle na mikronośnikach hodowle przestrzenne

17 HODOWLE W ZAWIESINIE HODOWLE W ZAWIESINIE - to hodowle rozproszonych komórek. Komórki żeby proliferować nie muszą mieć kontaktu z podłożem. Najczęściej prowadzi się je w butelkach hodowlanych, specjalnych naczyniach z wbudowanym mieszadełkiem, a na skalę przemysłową w bioreaktorach. Najczęściej tak hoduje się komórki nowotworowe lub linie komórkowe nowotworowe.

18 HODOWLE NA MIKRONOŚNIKACH HODOWLI NA MIKRONOŚNIKACH o zwiększonej powierzchni wzrostu. metoda hodowli Wetzel wprowadza do zawiesiny komórek kulki dekstranu (Sephadex A50), Mikronośniki dekstranowe kuleczki typu CYTODEX (powlekane kolagenem) lub biosfery polistyrenowe, żelowe, kolagenowe, celulozowe, Mikronośniki żelowe GELASFERY (powlekane fibronektyną), Mikronośniki porowate - zwiększenie gęstości hodowli 20-50x Hodowle na mikronośnikach są najlepsze dla linii komórkowych

19 HODOWLE PRZESTRZENNE HODOWLE PRZESTRZENNE hodowle w których odtworzono wzajemne przestrzenne kontakty między komórkami. Modele naśladujące tkanki Do hodowli przestrzennych zaliczamy: 1. hodowle narządowe 2. agregaty i sferoidy (modele 3D) 3. hodowle organotypowe 4. hodowle na sztucznych naczyniach włosowatych 5. modele tkankowe i narządowe

20 HODOWLE NARZĄDOWE HODOWLE NARZĄDOWE to hodowle modeli najbardziej zbliżone do stanu tkanki lub narządu in vivo. pierwsze hodowle narządowe wprowadziła Fell hodowle całych organów lub ich fragmentów, struktura narządu nie zostaje naruszona, a zróżnicowanie tkanek nie ulega zmianie najbardziej odpowiednie do tego typu hodowli są narządy płaskie np. gruczoł mlekowy myszy, przepona lub tkanki zarodkowe ssaków, tego typu hodowle pomagają poznać mechanizm interakcji pomiędzy tkankami i komórkami w danym narządzie, pomagają w konstruowaniu modeli tkanek i narządów in vitro.

21 AGREGATY AGREGATY to pierwsze modele przestrzenne 3D. mogą być zbudowane z jednego lub kilku typów komórek, zawierają macierz zewnątrzkomórkową i połączenia międzykomórkowe optymalna średnica agregatu wynosi µm, funkcjonalnie przypomina on tkankę model ten jest wysoce użyteczny w prowadzeniu hodowli komórek wysoce zróżnicowanych, przejawiających krótki okres aktywności, stosuje się je do oceny stopnia inwazyjności komórek wyizolowanych z guzów nowotworowych. to doskonały model do badań wpływu czynników odżywczych na wzrost, metabolizm, zdolności proliferacyjne, czy żywotność komórek nowotworowych. a także do badań apoptozy i inwazyjności nowotworów agregaty komórek mózgu są stosowane do badań nad chorobami Alzheimera, Parkinsona.

22 SFEROIDY SFEROIDY - powstają z agregatów, które w czasie hodowli przekroczyły krytyczną średnicę agregatu rosnące w systemie 3D sferoidy zachują się jak guzy nowotworowe, mikroobszary nowotworowe lub ogniska przerzutów, wykazano wiele podobieństw pomiędzy tkanką nowotworową in vivo, a sferoidom powstającym in vitro

23 SFEROIDY wielokomórkowe sferoidy utworzone z komórek mięsaka do badań proliferacji i różnicowania komórek nowotworowych, sferoidy wyprowadzone z materiału bipsyjnego, służą do testowania leków przeciwnowotworowych, sferoidy wyprowadzone z linii komórkowych ustalonych - bardzo dobry modele służący do poznania mechanizmów kontrolujących przenikanie leków, ich wiązanie i działanie, hodowle sferoidów wątroby, trzustki, chrząstki.

24 TYPY HODOWLI

25 KOKULTURY ORGANOTYPOWE KOKULTURY ORGANOTYPOWE hodowla 2 lub większej liczby typów komórek w systemie przestrzennym to modele komórkowe wykazujące jak najwięcej cech narządu z którego zostały wyprowadzone kokultura organotypowa endometrium, komórki stworzonego modelu rosną, proliferują, wydzielają różne białka, kokultura organotypowa skóry, z komórek autologicznych pacjenta uzyskuje się znaczne fragmenty skóry w stosunkowo krótkim czasie, 2-3 tygodnie, stosowany przy rozległych oparzeniach,

26

27 ZALETY HODOWLI TKANEK 1. Kontrolę środowiska, wszystkie parametry można ustalić i zmierzyć, 2. Możliwość badania funkcji różnych typów komórek budujących tkanki i narządy. 3. Możliwość badania interakcji pomiędzy komórkami wchodzącymi w skład tkanek i narządów. 4. Powtarzalność wyników hodowli 5. Koszt prowadzenia badań in vitro jest znacznie niższy niż koszt badań na zwierzętach.

28 WADY HODOWLI TKANEK 1. Ścisła aseptyka, 2. Masowa produkcja komórek w biotechnologii jest bardzo kosztowna (wyhodowanie 100g tkanki to już hodowla na skalę przemysłową), 3. Wiele hodowli jest niestabilnych, wyniki wahają się z dnia na dzień, dotyczy to zwłaszcza ciągłych ludzkich linii komórkowych, 4. Długotrwałe hodowle są trudne do utrzymania, utrata fenotypu komórek. 5. Badania żmudne, czasochłonne ale niewątpliwie bardzo korzystne.

29 LINIE KOMÓRKOWE LINIA KOMÓRKOWA - powstaje z hodowli pierwotnej po pierwszym pasażu. Wyróżniamy dwa typy linii komórkowych: SZCZEPY KOMÓRKOWE - linia o określonej długości życia (najczęściej wywodzi się z linii komórek diploidalnych, po kilku pasażach zamiera) ustalona, nieśmiertelna, dzieląca się w nieskończoność (powstaje albo w wyniku unieśmiertelnienia komórek na skutek transfekcji lub transformacji spontanicznej). CIĄGŁA LINIA KOMÓRKOWA - Mogą to być również linie komórek nowotworowych.

30 LINIE KOMÓRKOWE

31 LABORATORIUM Funkcjonalna pracownia: 1. Boks wydzielona przestrzeń jałowa. 2. Przestrzeń czysta przeznaczona do przygotowywania roztworów. 3. Przestrzeń brudna zmywalnia. 4. Części cytologiczno-biochemicznej przeznaczonej do wykonywania manipulacji na prowadzonych hodowlach

32 LABORATORIUM Wyposażenie pracowni: 1. Komora laminarna komora z przepływem sterylnego powietrza 2. Inkubator CO 2 3. Mikroskop świetlny (odwrócony i kontrastofo-fazowy) 4. Lodówki, zamrażarki (niskiego mrożenia) naczynie Dowera 5. Wirówki, suszarki, sterylizatory 6. Liczniki komórek 7. Inny sprzęt laboratoryjny (drobny sprzęt do prowadzenie hodowli)

33 WARUNKI HODOWLI 1. Rodzaj powierzchni na której rosną komórki 2. Pożywka (medium) 3. Skład fazy gazowej nad pożywką dostęp CO 2 (zwykle 5-7,5%, co umożliwia utrzymanie odpowiedniego ph) ph 7,2 7,5 dostęp tlenu (zwykle 1-9%, naczynia hodowlane posiadają odpowiednie filtry) wysoka wilgotność powietrza 4. Temperatura hodowli ( zwykle 37 C)

34 WARUNKI HODOWLI Do hodowli komórkowych (tkankowych) używa się przede wszystkim sterylnych, szklanych lub plastikowych (obecnie najczęściej) naczyń płaskodennych. butelki hodowlane, płytki (szalki) Petriego, płytki do hodowli, Mikronośniki Powierzchnie powlekane

35 WARUNKI HODOWLI Naturalne Pożywka czyli medium surowica limfa osocze krwi alfa-, beta- i gammaglobulinowe frakcje surowicy bydlęcej Syntetyczne o znanym składzie.

36 PODŁOŻA HODOWLANE H. Eagle i R.C. Parker twórcy pierwszej pożywki o określonym składzie chemicznym (EMEM Eagle minimum essential medium). Standardowe składniki pożywek: Źródło energii węglowodany (najczęściej glukoza, fruktoza i galaktoza), Aminokwasy, białka i peptydy Kwasy tłuszczowe, lipidy i cholesterol Witaminy zwłaszcza grupy B Hormony i czynniki wzrostu Mikroelementy Zn, Cu, Sn, Fe Antybiotyki penicylina, streptomycyna Surowica bydlęca (FBS), cielęca (PBS)

37 PODŁOŻA HODOWLANE Najczęściej używane rodzaje pożywek podstawowych (4 rodzaje): 1. EMEM oraz ich modyfikacje 2. pożywki opracowane przez RPMI w różnych odmianach 3. pożywki z surowicą (pożywka Fishera, Trowella, Williamsa) 4. pożywki podstawowe bez surowicy (TCM 199, MCDB, NCTC)

38 ZAKŁADANIE HODOWLI Praca z kulturami komórkowymi (tkankowymi) dzieli się na kilka etapów: Izolacja komórek Utrzymanie linii komórkowej Wykorzystanie namnożonych komórek

39 IZOLACJA KOMÓREK Izolacja komórek oddzielenie komórek od macierzy zewnątrzkomórkowej, która spaja komórki w tkance. Tkanki kroi się na małe kawałki, które następnie zanurza się w pożywce. Tkanki frakcjonuje się na poszczególne komórki: rozdrobnienie mechaniczne tkanki (homogenizator) trawienie enzymami proteolitycznymi (np. trypsyną, kolagenaza) traktowanie EDTA wiąże jony wapnia potrzebne do kontaktu komórkakomórka

40 IZOLACJA KOMÓREK Izolacja frakcji subkomórkowych rozbicie komórek szok osmotyczny, ultradźwięki, niejonowe detergenty, tarcie mechaniczne (przecierając komórki przez gęste sita, lub ucierając w homogenizatorach)

41 IZOLACJA KOMÓREK Wirowanie różnicowe - metoda wirowania przy określonych prędkościach: pozwala na rozdzielenie większych i cięższych komórek od mniejszych i lżejszych, można rozdzielić także frakcje subkomórkowe

42 IZOLACJA KOMÓREK Metoda wirowania w gradiencie gęstości: pozwala na bardziej precyzyjne rozdzielenie odpowiednich frakcji gradient może być skokowy lub ciągły gradienty gęstości przygotowuje się z takich substancji jaki: sacharoza, glikol, chlorek cezu w gradiencie gęstości komórki bądź frakcje subkomórkowe wędrują do rejonów o gęstości, która jest równa ich własnej, tworząc pasma oczyszczonych frakcji

43 IZOLACJA KOMÓREK Separacja komórek z wykorzystaniem cytofluorometru przepływowego - FACS: Metoda wykorzystuje specjalne przeciwciała połączone z odpowiednim barwnikiem fluorescencyjnym, które łączą się ze specyficznym typem komórek. Wyznakowane komórki można oddzielić od niewyznakowanych w cytofluorometrze przepływowym.

44 OCENA WZROSTU KOMÓREK W HODOWLI Wzrost komórek w prowadzonych hodowlach określa się na podstawie tzw. krzywych wzrostu.

45 FAZY WZROSTU KOMÓREK FAZA LAG bezpośrednio po wysianiu komórek. Czas ten jest okresem adaptacji komórek. W tym czasie komórki przyczepiają się do podłoża i rozpłaszczają na dnie naczynia. Ilość komórek w tej fazie na ogół nie zmienia się, ale czasem zdarza się, że może ona maleć na skutek obumierania uszkodzonych komórek, które nie przyczepione do podłoża obumierają. Komórki w tym okresie wchodzą w fazę G1. Dla różnych komórek faz lag ma różną długość.

46 FAZY WZROSTU KOMÓREK FAZA LOG faza logarytmicznego wzrostu. Okres intensywnego wzrostu liczby komórek. Komórki dzielą się w tym czasie bardzo intensywnie. Faza ta kończy się między pierwszym a drugim podwojeniem populacji komórek, osiągnięciem stanu konfluencji. Charakterystycznymi cechami komórek w tej fazie wzrostu jest ich duża żywotność i wysokie tempo metabolizmu. Długość tej fazy zależy od gęstości wyjściowej hodowli.

47 FAZY WZROSTU KOMÓREK FAZA PLATAU faza stacjonarna. Czas, w którym komórki osiągają konfluencję i ustają ich podziały, Dochodzi do zahamowania kontaktowego wzrostu.. Pewna ilość komórek umiera, sporadycznie obserwuje się podziały komórkowe. Nie zmienia się liczba komórek w hodowli (taka sama ilość komórek proliferuje jak i obumiera). Hodowla taka charakteryzuje się szybkim wykorzystaniem medium. Komórki po osiągnięciu stanu konfluencji należy przepasażować. FAZA UTRATY KOMÓREK stopniowe obumieranie komórek spowodowane brakiem składników odżywczych, obniżeniem ph i gromadzeniem się toksycznych produktów metabolizmu komórkowego

48 HODOWLE KRÓTKOTERMINOWE 1. krótkoterminowych hodowle tkankowe prowadzi się przez kilka dni 2. najczęsciej jest to hodowla w zawiesinie (komórki nie rosną w warstwie) 3. podczas hodowli nie dokonuje się wcale wymiany podłoża hodowlanego (pożywka jest wystarczająca dla całej hodowli), ani nie pasażuje się hodowli 4. inkubacja w temp. 37 C w inkubatorze w atmosferze ochronnej z 5 % CO 2. Przykłady: - hodowla krótkoterminowa krwi żylnej na kariotyp (trwa 72 godziny) - hodowla w celu ustalenia nabytych aberracji chromosomowych (trwa 48 godzin) - hodowla krwi pępowinowej (trwa godzin)

49 HODOWLE DŁUGOTERMINOWE 1. długoterminowe hodowle tkankowe prowadzi się w czasie od kilku tygodni do kilku miesięcy, 2. podczas prowadzenia takiej hodowli tkanek, przeprowadza się pełną wymianę podłoża hodowlanego, komórki wielokrotnie się pasażuje, Przykłady: długotrwała hodowla komórek płynu owodniowego (trwa od 2 do 4 tygodni) hodowla materiału z biopsji skóry i mięśni, guzów i innych organów (trwa od 3 do 9 tygodnii).

50 HODOWLA KOMÓREK PŁYNU OWODNIOWEGO 1. Komórki uzyskuje się przy porodzie (amniopunkcja), dostajemy zawiesinę komórek w płynie owodniowym, 2. Określoną objętość płynu owodniowego (ok. 20 ml) wirujemy (1000 obr/min) 3. Supernatant usuwamy, zaś osad komórek jest przenoszony do medium hodowlanego w odpowiednim naczyniu hodowlanym 4. Pojemniki są umieszczone w inkubatorze 5. Hodowle pozostawia się bez manipulacji przez 5-7 dni

51 HODOWLA KOMÓREK PŁYNU OWODNIOWEGO 6. Po tym czasie dokonuje się pierwszej kontroli wzrostu przy użyciu mikroskopu odwróconego, powinny tworzyć się pierwsze kolonie 7. Pierwsza pełna wymiana podłoża hodowlanego 8. Następne fazy hodowli hodowlę monitorować codziennie 9. Między 8 a 12 dniem kultura komórek jest gotowa do badań np. cytogenetycznych 10. Druga równoległa kultura jest następnie pasażowana 11. Tak zyskujemy kolejne kultury do wielokrotnych badań cytogenetycznych

52 UTRZYMANIE HODOWLI Zmiana pożywki w hodowli Częstość zmian pożywki zależy od gęstości komórek w hodowli, tempa ich proliferacji i metabolizmu komórek Po pierwszych objawach niekorzystnych warunków hodowlanych, należy zmienić medium, a jeżeli hodowla jest bardzo zagęszczona przepasażować ją. Wymianę pożywki dokonujemy w sterylnych warunkach. Pasażownie Przeniesienie komórek z dotychczasowego naczynia hodowlanego do nowego. Pasażowaniu poddaje się komórki przed osiągnięciem konfulencji. Na podstawie ilości pasaży można określić wiek komórek.

53 UTRZYMANIE HODOWLI Mrożenie i przechowywanie Rok 1949r. - Christopher Polge przypadkowo odkrywa, że plemniki kurze przeżywają zamrożenie w obecności 5-10% glicerolu. Zawiesza się je w medium zawierającym substancje działającą krioprotekcyjnie chroniącą komórki przed zniszczeniem w czasie zamrażania (DMSO, glicerol) Proces zamrażania przeprowadza się stopniowo, obniżając temperaturę o 1 C na minutę. Po zamrożeniu komórki umieszcza się w ciekłym azocie (-196 C). Transport komórek Komórki zamrożone transportuje się w suchym lodzie, zamrożone pozostają przez 3 dni.

54 Wykorzystanie namnożonych komórek PRZYKŁADOWE ZASTOSOWANIE HODOWLI KOMÓRKOWYCH testowanie toksyczności leków produkcja szczepionek hodowanie tkanek do przeszczepów badanie odpowiedzi immunologicznej badanie interakcji komórka-komórka produkcja rekombinowanych białek produkcja przeciwciał monoklonalnych baza do hodowli wirusów... i wiele innych zastosowań...

55 Linie komórkowe W nazwach mają zakodowane następujące informacje: Pochodzenie komórek, np. NBH = normal human brain Numer linii, jeżeli było wyprowadzonych kilka linii, np. NBH-1, NBH-2 Numer pasażu lub liczbę podwojeń populacji np. NBH 2/2

56 LINIE KOMÓRKOWA Pierwsza stała linia komórkowa HeLa (1951r.) Założona przez George a i Margaretę Gey Wyizolowana z wycinka nowotworu szyjki macicy Henrietty Lacks

57 BANKI LINI KOMÓRKOWYCH 1. Europejska Kolekcja Linii Komórkowych ECACC (ang. The Europen Collection of Cell Cultures), która powstała w roku 1984r. w Wielkiej Brytanii. Obecnie największa z kolekcji zwierzęcych linii komórkowych na świecie. Dysponuje ona 1000 różnych linii komórkowych wyprowadzonych z różnych tkanek, pochodzących od 45 gatunków zwierząt. W liczbie tej miesić się ponad 400 linii komórkowych wyprowadzonych z prawidłowych tkanek ludzkich oraz nowotworów. Kolekcja ta posiada również linie stanowiące modele dla badań wielu chorób ( schizofrenie, raka sutka) 2. Amerykańska Kolekcja Hodowli Komórkowych ATCC

58 Wyprowadzanie linii komórkowych Wyprowadzenie linii komórek mięśni gładkich ściany naczyń. Etapy: Najczęściej wyprowadza się z eksplantatów, lub izoluje się je z warstwy wewnętrznej aorty. Wycina się aortę i umieszcza na szalce Petriego, a następnie tnie na małe kawałeczki Umieszcza się pocięte kawałki w odpowiednio przygotowanej butelce hodowlanej wypełnionej odpowiednim medium. Umieścić naczynie hodowlane w inkubatorze w temp. 37 C, 5% CO 2 Mięsnie gładki migrują z ekspalntatów w czasie 2-3 tygodni. W czasie prowadzenia hodowli, wymienia się część pożywki i monitorować migrację komórek pod mikroskopem odwróconym Ekspantaty usuwa się a komórki pasażuje 1 pasaż linia komórkowa.

59 OWADZIE LINIE KOMÓRKOWE W badaniach genetycznych, molekularnych i biochemicznych używa się głównie hodowli linii komórkowych owadów. Wszystkie linie są dostępne w ATCC. Najważniejsze linie komórkowe owadów: Linia Sneider2 zwana potocznie komórkami S2 wyprowadzona z komórek embrionów muszki owocowej (Drosophila melenogaster) Linia Sf9, Sf21 wyprowadzone z komórek jajników Spodopera fugiperda,szeroko stosowana w badaniach biochemicznych wymagających wysokiego poziomu produkcji białek Linia High Five nowa wyłącznie komercyjna linia uzyskana z jaj Trichoplusia, zaleta to wysoki poziom sekrecji białek.

60 LUDZKIE LINIE KOMÓRKOWE DU145 (Rak gruczołu krokowego) Klasyczne linie komórek raka prostaty Linia komórek otrzymana z przerzutów do mózgu Linia ta nie jest wrażliwe na hormony MDA-MB-438 (Rak piersi) PC3 (Rak gruczołu krokowego) T47D (Rak piersi) THP-1 (Ostra białaczka szpikowa) Ta linia komórek używana jest do badań i analizy immunohistochemicznych komórek białaczkowych Uzyskana z krwi obwodowej chłopca z ostrą białaczką szpikową

61 LUDZKIE LINIE KOMÓRKOWE Lncap (Rak gruczołu krokowego) Ta linia komórek ludzkich jest bardzo często używane w onkologii Linia komórkowa to wrażliwe komórki ludzkiego raka gruczołowego, uzyskane z przerzutów do węzłów chłonnych od pacjenta w 1977 roku Zawierają w cytoplazmie wysoce specyficzne receptory androgenowe Saos-2 cells (Rak kości) Linia uzyskane z pierwotnego mięsaka w 1973r. Stwierdzono, że hodowla tych komórkek ma kilka funkcji osteoblastów i może być użyteczne jako stabilny model hodowli ludzkich komórek osteoblastów

62 LEKI PRZECIWNOWOTWOROWE Dogodnym źródłem dla pozyskiwania leków przeciwnowotworowych są substancje pochodzenia roślinnego Przykładowe leki przeciwnowotworowe Baccharin Bruceantin Camptothecin Ellipticine Homoharringtonine Maytansine Taxol Tripdiolide Vinblastine Taxol

63 Dziękuję za uwagę

Technika hodowli komórek leukemicznych

Technika hodowli komórek leukemicznych Fizjologiczne Techniki Badań Technika hodowli komórek leukemicznych Zasady prowadzenia hodowli komórek leukemicznych, pasażowania, mrożenia, rozmrażania i przechowywania komórek leukemicznych Warunki wstępne:

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI BANKOWANIE KOMÓREK

BIOLOGIA KOMÓRKI BANKOWANIE KOMÓREK BIOLOGIA KOMÓRKI BANKOWANIE KOMÓREK WSTĘP Jedną z rutynowych metod laboratoryjnych stosowanych we współczesnej biologii jest długotrwałe przechowywanie żywych komórek w obniżonej temperaturze. Metoda ta

Bardziej szczegółowo

Zakładanie hodowli komórek nowotworowych in vitro

Zakładanie hodowli komórek nowotworowych in vitro Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Katedra Technologii Leków i Biochemii Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt Zakładanie hodowli komórek nowotworowych in vitro 1. Wstęp Linią komórkową

Bardziej szczegółowo

Techniki zakładania i prowadzenia hodowli. Andrzej Wójcik awojcik@gmx.net

Techniki zakładania i prowadzenia hodowli. Andrzej Wójcik awojcik@gmx.net Techniki zakładania i prowadzenia hodowli Andrzej Wójcik awojcik@gmx.net Zakładanie hodowli Hodowla narządu Hodowla wycinka tkanki Hodowla komórek dysocjowanych Hodowla narządopodobna Zachowanie struktury

Bardziej szczegółowo

Doktorantka: Żaneta Lewandowska

Doktorantka: Żaneta Lewandowska Doktorantka: Żaneta Lewandowska Główny opiekun naukowy: Dr hab. Piotr Piszczek, prof. UMK Katedra Chemii Nieorganicznej i Koordynacyjnej, Wydział Chemii Dodatkowy opiekun naukowy: Prof. dr hab. Wiesław

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ARKUSZ KALKULACYJNY OKREŚLAJĄCY CENĘ OFERTY. zestaw 4

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ARKUSZ KALKULACYJNY OKREŚLAJĄCY CENĘ OFERTY. zestaw 4 . Pieczęć nagłówkowa ZAŁĄCZNIK NR 1A.1 DO SIWZ Data... OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ARKUSZ KALKULACYJNY OKREŚLAJĄCY CENĘ OFERTY Część nr 1 Odczynniki do hodowli komórkowych Wartość 1 Zestaw uzupełniający

Bardziej szczegółowo

E.coli Transformer Kit

E.coli Transformer Kit E.coli Transformer Kit zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Escherichia coli. Metoda chemiczna. wersja 1117 6 x 40 transformacji Nr kat. 4020-240 Zestaw zawiera komplet odczynników

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Biotechnologia Rodzaj przedmiotu: obieralny, moduł 5. Kultury Tkankowe In vitro cell cultures Poziom kształcenia: I stopnia Kod przedmiotu: Semestr: VII Rodzaj zajęć: wykład,

Bardziej szczegółowo

fix RNA Roztwór do przechowywania i ochrony przed degradacją próbek przeznaczonych do izolacji RNA kat. nr. E0280 Sierpień 2018

fix RNA Roztwór do przechowywania i ochrony przed degradacją próbek przeznaczonych do izolacji RNA kat. nr. E0280 Sierpień 2018 Sierpień 2018 fix RNA Roztwór do przechowywania i ochrony przed degradacją próbek przeznaczonych do izolacji RNA kat. nr. E0280 EURx Ltd. 80-297 Gdansk Poland ul. Przyrodnikow 3, NIP 957-07-05-191 KRS

Bardziej szczegółowo

Saccharomyces Transformer Kit zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Saccharomyces cerevisiae. Metoda chemiczna.

Saccharomyces Transformer Kit zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Saccharomyces cerevisiae. Metoda chemiczna. Saccharomyces Transformer Kit zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Saccharomyces cerevisiae. Metoda chemiczna. wersja 0916 6 x 20 transformacji Nr kat. 4010-120 Zestaw zawiera

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Poznanie sposobów i typów hodowli komórek i tkanek zwierzęcych oraz metodyki pracy w warunkach sterylnych.

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 3. Poznanie sposobów i typów hodowli komórek i tkanek zwierzęcych oraz metodyki pracy w warunkach sterylnych. Załącznik nr 4 do Zarządzenia Nr.. KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. HODOWLE KOMÓREK I TKANEK CELL AND TISSUE CULTURE Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator dr Anna Barbasz Zespół dydaktyczny dr Anna Barbasz

Bardziej szczegółowo

StayRNA bufor zabezpieczający RNA przed degradacją wersja 0215

StayRNA bufor zabezpieczający RNA przed degradacją wersja 0215 StayRNA bufor zabezpieczający RNA przed degradacją wersja 0215 100 ml, 250 ml, 500 ml Nr kat. 038-100, 038-250, 038-500 Nietosyczny roztwór wodny do przechowywania i zabezpieczania różnego rodzaju tkanek

Bardziej szczegółowo

Procedura pobrania i transportu materiału do badania

Procedura pobrania i transportu materiału do badania Procedura pobrania i transportu materiału do badania A. Do badań cytogenetycznych - hematoonkologia A1. KARIOTYP - żywe komórki A2. FISH - żywe komórki A3. FISH materiał z bloczków parafinowych B. Do badań

Bardziej szczegółowo

PL B1. Płyn celomatyczny dżdżownicy Dendrobaena veneta do zastosowania w leczeniu raka płuc

PL B1. Płyn celomatyczny dżdżownicy Dendrobaena veneta do zastosowania w leczeniu raka płuc RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 227923 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 411346 (51) Int.Cl. A61K 35/56 (2015.01) A61P 35/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,

Bardziej szczegółowo

E.coli Transformer Zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Escherichia coli

E.coli Transformer Zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Escherichia coli E.coli Transformer Zestaw do przygotowywania i transformacji komórek kompetentnych Escherichia coli Wersja 0211 6x40 transformacji Nr kat. 4020-240 Zestaw zawiera komplet odczynników do przygotowania sześciu

Bardziej szczegółowo

Klub Młodego Wynalazcy - Laboratoria i wyposażenie. Pracownia hodowli roślin i roślinnych kultur in vitro

Klub Młodego Wynalazcy - Laboratoria i wyposażenie. Pracownia hodowli roślin i roślinnych kultur in vitro Klub Młodego Wynalazcy - Laboratoria i wyposażenie Zadbaliśmy o to, żeby wyposażenie w Klubie Młodego Wynalazcy było w pełni profesjonalne. Ważne jest, aby dzieci i młodzież, wykonując doświadczenia korzystały

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do hodowli in vitro dowolnej rośliny

Wprowadzenie do hodowli in vitro dowolnej rośliny Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Katedra Technologii Leków i Biochemii Kultury tkankowe i komórkowe roślin i zwierząt Wprowadzenie do hodowli in vitro dowolnej rośliny WSTĘP Metoda kultury in vitro,

Bardziej szczegółowo

[2ZPK/KII] Inżynieria genetyczna w kosmetologii

[2ZPK/KII] Inżynieria genetyczna w kosmetologii [2ZPK/KII] Inżynieria genetyczna w kosmetologii 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej modułu Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr

Bardziej szczegółowo

Roślinne kultury tkankowe in vitro hodowla roślin, części roślin, tkanek lub pojedynczych komórek na sztucznych pożywkach w sterylnych warunkach.

Roślinne kultury tkankowe in vitro hodowla roślin, części roślin, tkanek lub pojedynczych komórek na sztucznych pożywkach w sterylnych warunkach. Roślinne kultury tkankowe in vitro hodowla roślin, części roślin, tkanek lub pojedynczych komórek na sztucznych pożywkach w sterylnych warunkach. TOTIPOTENCJA Zdolności do odtworzenia poszczególnych organów,

Bardziej szczegółowo

Licealista w świecie nauki

Licealista w świecie nauki Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Chojnie V EDYCJA PROJEKTU EDUKACYJNEGO Licealista w świecie nauki Uczestnicy projektu: 1. Hanna Babiarz 2. Ilona Brzezińska 3. Wiktoria Bujak 4. Oliwia Gramburg 5. Łucja

Bardziej szczegółowo

Substancje o Znaczeniu Biologicznym

Substancje o Znaczeniu Biologicznym Substancje o Znaczeniu Biologicznym Tłuszcze Jadalne są to tłuszcze, które może spożywać człowiek. Stanowią ważny, wysokoenergetyczny składnik diety. Z chemicznego punktu widzenia głównym składnikiem tłuszczów

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI KOMÓRKI EUKARIOTYCZNE W MIKROSKOPIE ŚWIETLNYM JASNEGO POLA I KONTRASTOWO- FAZOWYM; BARWIENIA CYTOCHEMICZNE KOMÓREK

BIOLOGIA KOMÓRKI KOMÓRKI EUKARIOTYCZNE W MIKROSKOPIE ŚWIETLNYM JASNEGO POLA I KONTRASTOWO- FAZOWYM; BARWIENIA CYTOCHEMICZNE KOMÓREK BIOLOGIA KOMÓRKI KOMÓRKI EUKARIOTYCZNE W MIKROSKOPIE ŚWIETLNYM JASNEGO POLA I KONTRASTOWO- FAZOWYM; BARWIENIA CYTOCHEMICZNE KOMÓREK KOMÓRKI EUKARIOTYCZNE W MIKROSKOPIE ŚWIETLNYM JASNEGO POLA I KONTRASTOWO-FAZOWYM;

Bardziej szczegółowo

Biologia komórki i biotechnologia w terapii schorzeń narządu ruchu

Biologia komórki i biotechnologia w terapii schorzeń narządu ruchu Biologia komórki i biotechnologia w terapii schorzeń Ilość godzin: 40h seminaria Ilość grup: 2 Forma zaliczenia: zaliczenie z oceną Kierunek: Fizjoterapia ścieżka neurologiczna Rok: II - Lic Tryb: stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Odczynnik do izolacji RNA z tkanek zwierzęcych, roślinnych oraz linii komórkowych

Odczynnik do izolacji RNA z tkanek zwierzęcych, roślinnych oraz linii komórkowych Nr kat.: EM30-100, EM30-200 Wersja zestawu: 1.2015 Odczynnik do izolacji RNA z tkanek zwierzęcych, roślinnych oraz linii komórkowych EXTRACTME jest zastrzeżonym znakiem towarowym firmy BLIRT S.A. I. PRZEZNACZENIE

Bardziej szczegółowo

Separacja komórek w gradiencie gęstości PRAKTIKUM Z BIOLOGII KOMÓRKI (BT 231)

Separacja komórek w gradiencie gęstości PRAKTIKUM Z BIOLOGII KOMÓRKI (BT 231) Separacja komórek w gradiencie gęstości PRAKTIKUM Z BIOLOGII KOMÓRKI () Separacja komórek Separacja komórek w gradiencie gęstości W wielu dziedzinach nauk przyrodniczych istnieje potrzeba stosowania określonej

Bardziej szczegółowo

Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia

Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia 1 Zakład Mikrobiologii UJK Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia 2 Zakład Mikrobiologii UJK Zakres materiału

Bardziej szczegółowo

Wpływ zdeklastrowanego medium hodowlanego RPMI na żywotność i zdolność proliferacji komórek nowotworowych układu hematopoetycznego człowieka.

Wpływ zdeklastrowanego medium hodowlanego RPMI na żywotność i zdolność proliferacji komórek nowotworowych układu hematopoetycznego człowieka. Wpływ zdeklastrowanego medium hodowlanego RPMI na żywotność i zdolność proliferacji komórek nowotworowych układu hematopoetycznego człowieka. Anna Och 1,2, Marek Och 1,2, Igor Elkin 3, Zdzisław Oszczęda

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Tkanka to grupa lub warstwa komórek wyspecjalizowanych w podobny sposób i pełniących wspólnie pewną specyficzną funkcję.

Bardziej szczegółowo

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA

WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej

Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Ponad 60% zakażeń w praktyce klinicznej jest wywołana przez wirusy. Rodzaj i jakość materiału diagnostycznego (transport!) oraz interpretacja wyników badań

Bardziej szczegółowo

LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE

LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych

Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych Budowa i rodzaje tkanek zwierzęcych 1.WskaŜ prawidłową kolejność ukazującą stopniowe komplikowanie się budowy organizmów. A. komórka tkanka organizm narząd B. organizm narząd komórka tkanka C. komórka

Bardziej szczegółowo

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie

Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,

Bardziej szczegółowo

Różnicowanie = Tworzenie wyspecjalizowanych komórek

Różnicowanie = Tworzenie wyspecjalizowanych komórek Różnicowanie = Tworzenie wyspecjalizowanych komórek Czym są komórki macierzyste? Na zdjęciu widzimy Grudkę metalu i dużo różnych rodzajów śrub. Zastanów się Grudki metalu mogą zostać zmienione w wiele

Bardziej szczegółowo

Regulacja wzrostu i różnicowania komórek poprzez oddziaływanie komórek z macierzą zewnątrzkomórkową

Regulacja wzrostu i różnicowania komórek poprzez oddziaływanie komórek z macierzą zewnątrzkomórkową PLAN WYKŁADÓW Regulacja wzrostu i różnicowania komórek poprzez oddziaływanie komórek z macierzą zewnątrzkomórkową Kontrola rozwoju tkanki in vitro Biomateriały i nośniki w medycynie odtwórczej - oddziaływanie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 Metodyka pobrania materiału przedstawiona jest w osobnym Instrukcja PZH

Załącznik nr 4 Metodyka pobrania materiału przedstawiona jest w osobnym Instrukcja PZH Załącznik nr 4 Metodyka pobrania materiału przedstawiona jest w osobnym Instrukcja PZH 1. Rodzaj materiału klinicznego w zależności od kierunku i metodyki badań wykonywanych przez PZH Poz. Badanie Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Klub Honorowych Dawców Krwi PCK

Klub Honorowych Dawców Krwi PCK O krwi Czym jest krew? Krew to płynna tkanka w skład której wchodzą: - Krwinki czerwone(erytrocyty) są to komórkowe składniki krwi nie zawierające jądra, zawierające barwnik krwi hemoglobinę, odpowiedzialne

Bardziej szczegółowo

Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych

Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych Studia magisterskie przedmioty specjalizacyjne Bioinformatyka w analizie genomu Diagnostyka molekularna Elementy biosyntezy

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8

Bardziej szczegółowo

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą ciągle w ustroju, umożliwiającą stałą komunikację pomiędzy odległymi od siebie tkankami.

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI. Mikroskopia fluorescencyjna -2 Przyżyciowe barwienia organelli wewnątrzkomórkowych

BIOLOGIA KOMÓRKI. Mikroskopia fluorescencyjna -2 Przyżyciowe barwienia organelli wewnątrzkomórkowych BIOLOGIA KOMÓRKI Mikroskopia fluorescencyjna -2 Przyżyciowe barwienia organelli Wstęp Komórki eukariotyczne, w odróżnieniu od komórek prokariotycznych (bakterie, archeony) posiadają wysoce skomplikowaną

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała

Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.

Bardziej szczegółowo

Metody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW

Metody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW Metody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Kolekcje szczepów Metody przechowywania

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA STUDIA I STOPNIA

BIOTECHNOLOGIA STUDIA I STOPNIA BIOTECHNOLOGIA STUDIA I STOPNIA OPIS ZAKŁADANYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA 1) Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia (EKK) do obszarowych efektów kształcenia (EKO) SYMBOL EKK KIERUNKOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 3 ANALIZA TRANSPORTU SUBSTANCJI NISKOCZĄSTECZKOWYCH PRZEZ BŁONĘ KOMÓRKOWĄ I. WSTĘP TEORETYCZNY Każda komórka, zarówno roślinna,

Bardziej szczegółowo

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.

Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany

Bardziej szczegółowo

Temat ćwiczenia: Techniki stosowane w badaniach toksyczności in vitro

Temat ćwiczenia: Techniki stosowane w badaniach toksyczności in vitro Temat ćwiczenia: Techniki stosowane w badaniach toksyczności in vitro Miarą aktywności cytotoksycznej badanej substancji jest określenie stężenia hamującego, IC 50 (ang. inhibitory concentration), dla

Bardziej szczegółowo

1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13

1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane

Bardziej szczegółowo

Europejski Tydzień Walki z Rakiem

Europejski Tydzień Walki z Rakiem 1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie

Bardziej szczegółowo

JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby

JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja

Bardziej szczegółowo

Granudacyn. Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran.

Granudacyn. Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran. Granudacyn Nowoczesne i bezpieczne przemywanie, płukanie i nawilżanie ran. Granudacyn to roztwór do szybkiego czyszczenia, nawilżania i płukania ostrych, przewlekłych i zanieczyszczonych ran oraz oparzeń

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW

ĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ WYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII ZAKŁAD BIOLOGII MOLEKULARNEJ ĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW dla studentów I roku II 0 biotechnologii medycznej

Bardziej szczegółowo

Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających

Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających Załącznik do zarządzenia nr 110 Rektora UMK z dnia 17 lipca 2013 r. Formularz opisu przedmiotu (formularz sylabusa) na studiach wyższych, doktoranckich, podyplomowych i kursach dokształcających A. Ogólny

Bardziej szczegółowo

Organizacja tkanek - narządy

Organizacja tkanek - narządy Organizacja tkanek - narządy Architektura skóry tkanki kręgowców zbiór wielu typów komórek danej tkanki i spoza tej tkanki (wnikają podczas rozwoju lub stale, w trakcie Ŝycia ) neurony komórki glejowe,

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY

KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY KARTA ODPOWIEDZI konkurs z biologii dla uczniów szkół podstawowych ETAP SZKOLNY nr zad. max punktów 1. 4 pkt. A. ośrodek dotyku płat ciemieniowy ośrodek ruchowy płat czołowy ośrodek Wernickiego płat skroniowy

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu zamówienia / Formularz specyfikacji cenowej

Opis przedmiotu zamówienia / Formularz specyfikacji cenowej Załącznik nr 1 ( Oznaczenie Wykonawcy) Opis przedmiotu zamówienia / Formularz specyfikacji cenowej Część nr 1 Odczynniki niezbędne do hodowli komórek płynu owodniowego, krwi pępowinowej oraz krwi obwodowej.

Bardziej szczegółowo

Długoterminowe przechowywanie nasienia ryb jesiotrowatych - kriokonserwacja

Długoterminowe przechowywanie nasienia ryb jesiotrowatych - kriokonserwacja Innowacyjne techniki oceny biologicznej i ochrony cennych gatunków ryb hodowlanych i raków Długoterminowe przechowywanie nasienia ryb jesiotrowatych - kriokonserwacja Czy można przezwyciężyć śmierć i zatrzymać

Bardziej szczegółowo

Napój likopenowy Jabłkowo-Brzoskwiniowy

Napój likopenowy Jabłkowo-Brzoskwiniowy Napoje likopenowe > Model : 624 Producent : Cinna Napój likopenowy o smaku Jabłkowo - Brzoskwiniowym Napój likopenowy LycoLife produkowany jest z naturalnych surowców na bazie wody głębinowej z dodatkiem

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka zakażeń EBV

Diagnostyka zakażeń EBV Diagnostyka zakażeń EBV Jakie wyróżniamy główne konsekwencje kliniczne zakażenia EBV: 1) Mononukleoza zakaźna 2) Chłoniak Burkitta 3) Potransplantacyjny zespół limfoproliferacyjny Jakie są charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

ZALECENIE POBIERANIE, TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE PRÓBKI KRWI DO BADANIA WIRUSOLOGICZNEGO/ BAKTERIOLOGICZNEGO

ZALECENIE POBIERANIE, TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE PRÓBKI KRWI DO BADANIA WIRUSOLOGICZNEGO/ BAKTERIOLOGICZNEGO PRÓBKI KRWI / BAKTERIOLOGICZNEGO 1. Do jałowej probówki pobrać jałowo krew NA SKRZEP 3 4 ml krwi żylnej. Uwaga: W trakcie pobierania krwi nie trzeba być na czczo 5. Próbkę krwi dostarczyć do badania w

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIA Z BIOCHEMII

ĆWICZENIA Z BIOCHEMII ĆWICZENIA Z BIOCHEMII D U STUDENTfiW WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Pod redakcją Piotra Laidlera, Barbary Piekarskiej, Marii Wróbel WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO ĆWICZENIA Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób oceny toksyczności substancji chemicznych względem komórek nowotworowych

PL B1. Sposób oceny toksyczności substancji chemicznych względem komórek nowotworowych PL 224470 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 224470 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 393998 (22) Data zgłoszenia: 23.02.2011 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Siemianowice Śląskie: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA

Siemianowice Śląskie: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA 1 z 9 Ogłoszenie nr 540170119-N-2019 z dnia 14-08-2019 r. Siemianowice Śląskie: OGŁOSZENIE O ZMIANIE OGŁOSZENIA OGŁOSZENIE DOTYCZY: Ogłoszenia o zamówieniu INFORMACJE O ZMIENIANYM OGŁOSZENIU Numer: 584228-N-2019

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI. Bankowanie komórek i ocena ich żywotności

PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI. Bankowanie komórek i ocena ich żywotności PODSTAWY BIOLOGII KOMÓRKI Wstęp Jedną z rutynowych metod laboratoryjnych stosowanych we współczesnej biologii jest długotrwałe przechowywanie żywych komórek w obniżonej temperaturze. Metoda ta jest szczególnie

Bardziej szczegółowo

Indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste

Indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste Indukowane pluripotencjalne komórki macierzyste Nagroda Nogla w dziedzinie medycyny i fizjologii z roku 2012 dla Brytyjczyka John B.Gurdon oraz Japooczyka Shinya Yamanaka Wykonały: Katarzyna Białek Katarzyna

Bardziej szczegółowo

Zestaw przeznaczony jest do całkowitej izolacji RNA z bakterii, drożdży, hodowli komórkowych, tkanek oraz krwi świeżej (nie mrożonej).

Zestaw przeznaczony jest do całkowitej izolacji RNA z bakterii, drożdży, hodowli komórkowych, tkanek oraz krwi świeżej (nie mrożonej). Total RNA Mini Plus Zestaw do izolacji całkowitego RNA. Procedura izolacji nie wymaga użycia chloroformu wersja 0517 25 izolacji, 100 izolacji Nr kat. 036-25, 036-100 Zestaw przeznaczony jest do całkowitej

Bardziej szczegółowo

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

WYCIECZKA DO LABORATORIUM

WYCIECZKA DO LABORATORIUM WYCIECZKA DO LABORATORIUM W ramach projektu e-szkoła udaliśmy się do laboratorium w Krotoszynie na ul. Bolewskiego Mieliśmy okazję przeprowadzić wywiad z kierowniczką laboratorium Panią Hanną Czubak Oprowadzała

Bardziej szczegółowo

BIOLOGIA KOMÓRKI. Techniki generowania heterokariontów

BIOLOGIA KOMÓRKI. Techniki generowania heterokariontów BIOLOGIA KOMÓRKI Techniki generowania heterokariontów Zjawisko fuzji łączenia dwóch lub więcej komórek w jedną strukturę występuje w przyrodzie w czasie wielu procesów fizjologicznych. Dotyczy ono głównie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. asf;mfzjf. (Jan Fiedurek)

Spis treści. asf;mfzjf. (Jan Fiedurek) asf;mfzjf Spis treści 1. Informacje wstępne 11 (Jan Fiedurek) 1.1. Biotechnologia w ujęciu historycznym i perspektywicznym... 12 1.2. Biotechnologia klasyczna i nowoczesna... 18 1.3. Rozwój biotechnologii:

Bardziej szczegółowo

Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii

Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia

Bardziej szczegółowo

Immunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"?

Immunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi hipoteza higieniczna? Immunogenetyka 1. Jakie są różnice między epitopami rozpoznawanymi przez limfocyty T i B? 2. O czym mówi "hipoteza higieniczna"? Mikrobiologia kliniczna 1. Wymień serowary pałeczek Salmonella ważnych w

Bardziej szczegółowo

(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi

(+) ponad normę - odwodnienie organizmu lub nadmierne zagęszczenie krwi Gdy robimy badania laboratoryjne krwi w wyniku otrzymujemy wydruk z niezliczoną liczbą skrótów, cyferek i znaków. Zazwyczaj odstępstwa od norm zaznaczone są na kartce z wynikami gwiazdkami. Zapraszamy

Bardziej szczegółowo

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres

Bardziej szczegółowo

Układ krwionośny. 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny ... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi

Układ krwionośny. 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny ... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi Układ krwionośny 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi 3.Zaznacz opis osocza krwi. A. Jest to opalizujący płyn zawierający wodę, białka i białe

Bardziej szczegółowo

Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek.

Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska. Leczenie cukrzycy metodą transplantacji komórek. Nowe techniki i technologie dla medycyny Trzustka budowa i funkcje. Techniczne rozwiązania sztucznej trzustki. Dr inż. Marta Kamińska 1 Budowa trzustki Położenie trzustki i dwunastnicy 2 Budowa trzustki

Bardziej szczegółowo

CIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK

CIAŁO I ZDROWIE WSZECHŚWIAT KOMÓREK CIAŁ I ZDRWIE WSZECHŚWIAT KMÓREK RGANIZM RGANY TKANKA SKŁADNIKI DŻYWCZE x x KMÓRKA x FUNDAMENT ZDRWEG ŻYCIA x PRZEMIANA MATERII WSZECHŚWIAT KMÓREK Komórki są budulcem wszystkich żywych istot, również nasze

Bardziej szczegółowo

Prezentuje: Magdalena Jasińska

Prezentuje: Magdalena Jasińska Prezentuje: Magdalena Jasińska W którym momencie w rozwoju embrionalnym myszy rozpoczyna się endogenna transkrypcja? Hipoteza I: Endogenna transkrypcja rozpoczyna się w embrionach będących w stadium 2-komórkowym

Bardziej szczegółowo

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.

CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,

Bardziej szczegółowo

Hodowlą nazywamy masę drobnoustrojów wyrosłych na podłożu o dowolnej konsystencji.

Hodowlą nazywamy masę drobnoustrojów wyrosłych na podłożu o dowolnej konsystencji. Wzrost mikroorganizmów rozumieć można jako: 1. Wzrost masy i rozmiarów pojedynczego osobnika, tj. komórki 2. Wzrost biomasy i liczebności komórek w środowisku, tj. wzrost liczebności populacji Hodowlą

Bardziej szczegółowo

Genomic Maxi AX zestaw do izolacji genomowego DNA wersja 0616

Genomic Maxi AX zestaw do izolacji genomowego DNA wersja 0616 Genomic Maxi AX zestaw do izolacji genomowego DNA wersja 0616 10 izolacji Nr kat. 995-10 Pojemność kolumny do oczyszczania DNA wynosi 500 µg 1 Skład zestawu Składnik Ilość Temp. Przechowywania Kolumny

Bardziej szczegółowo

PL 217294 B1. WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY, Warszawa, PL

PL 217294 B1. WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY, Warszawa, PL PL 217294 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217294 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 385197 (22) Data zgłoszenia: 15.05.2008 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki.

Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Suplement diety Składniki Liofilizowany sok z kapusty kiszonej, mikronizowany błonnik jabłkowy, celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać w suchym

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe

Bardziej szczegółowo

BIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998

BIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998 Wykłady - tematy Biotechnologia farmaceutyczna definicja i znaczenie. Typy procesów biotechnologicznych, biokatalizatory. Fermentacja tlenowa - przykład najczęściej stosowanego procesu biotechnologicznego.

Bardziej szczegółowo

Genomic Midi AX Direct zestaw do izolacji genomowego DNA (procedura bez precypitacji) wersja 1215

Genomic Midi AX Direct zestaw do izolacji genomowego DNA (procedura bez precypitacji) wersja 1215 Genomic Midi AX Direct zestaw do izolacji genomowego DNA (procedura bez precypitacji) wersja 1215 20 izolacji Nr kat. 895-20D Pojemność kolumny do oczyszczania DNA wynosi 100 µg 1 Skład zestawu Składnik

Bardziej szczegółowo

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś

Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory

Bardziej szczegółowo

ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE

ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE NARODOWY INSTYTUT ZDROWIA PUBLICZNEGO - PAŃSTWOWY ZAKŁAD HIGIENY ELIMINACJA ODRY/RÓŻYCZKI PROGRAM WHO REALIZACJA W POLSCE ZASADY INSTRUKCJE ZAKŁAD WIRUSOLOGII NIZP-PZH UL. CHOCIMSKA 24 00-791 WARSZAWA

Bardziej szczegółowo

Podstawy biogospodarki. Wykład 7

Podstawy biogospodarki. Wykład 7 Podstawy biogospodarki Wykład 7 Prowadzący: Krzysztof Makowski Kierunek Wyróżniony przez PKA Immobilizowane białka Kierunek Wyróżniony przez PKA Krzysztof Makowski Instytut Biochemii Technicznej Politechniki

Bardziej szczegółowo

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu

Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu PROGRAM WHO ELIMINACJI ODRY/RÓŻYCZKI Program eliminacji odry i różyczki został uchwalony przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia 28 maja 2003 roku. Realizacja

Bardziej szczegółowo

ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE!

ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE! ZOSTAŃ DAWCĄ SZPIKU KOSTNEGO! Wygraj dla kogoś ŻYCIE! Ty też możesz podarować komuś szansę na nowe życie! Dzieląc się cząstką siebie możemy dokonać wielkich czynów możemy pomóc wygrać komuś życie! Co godzinę

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 15/2011 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 25 marca 2011 roku

Zarządzenie Nr 15/2011 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 25 marca 2011 roku Zarządzenie Nr 15/2011 Rektora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie z dnia 25 marca 2011 roku w sprawie wprowadzenia w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie Procedur wykorzystania aparatury

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z wykonania projektu badawczego:

Sprawozdanie z wykonania projektu badawczego: Sprawozdanie z wykonania projektu badawczego: ODDZIAŁYWANIE POLA MAGNETYCZNEGO GENEROWANEGO PRZEZ STYMULATOR ADR NA CZYNNOŚĆ LUDZKICH KOMÓREK IMMUNOKOMPETENTNYCH in vitro Celem przeprowadzonych badań była

Bardziej szczegółowo

PL 213132 B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL 14.11.2005 BUP 23/05

PL 213132 B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL 14.11.2005 BUP 23/05 PL 213132 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213132 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 367760 (22) Data zgłoszenia: 06.05.2004 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Samoodnawianie = kopiowanie

Samoodnawianie = kopiowanie Różnicowanie = Tworzenie wyspecjalizowanych komórek Czym są komórki macierzyste? Na zdjęciu widzimy Grudkę metalu i dużo różnych rodzajów śrub, jakie możemy z niej stworzyć. Zastanów się Czym są wyspecjalizowane

Bardziej szczegółowo

Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska

Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska Zdobycze biotechnologii w medycynie i ochronie środowiska InŜynieria genetyczna - badania biomedyczne Jednym z najbardziej obiecujących zastosowań nowych technologii opartych na przenoszeniu genów z jednego

Bardziej szczegółowo

Novabeads Food DNA Kit

Novabeads Food DNA Kit Novabeads Food DNA Kit Novabeads Food DNA Kit jest nowej generacji narzędziem w technikach biologii molekularnej, umożliwiającym izolację DNA z produktów spożywczych wysoko przetworzonych. Metoda oparta

Bardziej szczegółowo