ANATOMIA wykład 2 Układ Sercowo - Naczyniowy. 18 października 2006

Transkrypt

1 1. Naczynia krwionośne. tętnice krew płynie od serca do tkanek (sieci naczyń kapilarnych / włosowatych) bez względu na to czy zawierają krew natlenowaną czy odtlenowaną) krew od serca grube ściany oddają gałęzie tętniczki gruba warstwa mięśniowa (mm gładkie) zawierają krew utlenowaną lub odtlenowaną żyły krew płynie od tkanek (sieci naczyń włosowatych) do serca krew do serca układ niskociśnieniowy ściana cienka małe żyłki łączą się w większe żyły (górną i dolną) żyły nie mają gałęzi ale dopływy często są podwójne niektóre posiadają zastawki (brak możliwości cofania się krwi) 1 tętnicy towarzyszą często 2 równoległe żyły działanie pompy mięśniowej (przepływ krwi w nogach podczas chodzenia) anastomozy bezpośrednie połączenia żył z tętnicami krew wraca żyłami do serca dzięki: grawitacji zastawkom pompie ssąco - tłoczącej kapilary (włośniczki) wymiana CO 2, O 2 i metabolitów; bardzo cienkie naczynia o bardzo cienkiej ścianie leżące w obrębie tkanek z tkanek do krwi CO 2 i zbędne produkty przemiany materii do tkanek z krwi O 2 i składniki odżywcze Strona 1

2 2. Krążenia / obiegi krwi w ciele człowieka. 3. Serce. krążenie systemowe (duże) rozprowadza krew natlenowaną do wszystkich części ciała (tkanek) oprócz płuc rozpoczyna się wyjściem aorty z lewej komory, następnie aorta oddaje szereg gałęzi, które dzielą się na coraz mniejsze tętniczki dochodzące do sieci kapilarnej w tkankach, skąd krew zostaje zebrana przez żyłki, żyły i w końcu za pośrednictwem 2 dużych żył Żyły Głównej Górnej Żyły Głównej Dolnej ta krew odtlenowana wraca do prawego przedsionka serca krążenie płucne (małe) rozprowadza krew do płuc w celu natlenowania krwi (komora prawa przedsionek prawy) z prawej komory serca wychodzi pień płucny, po kilku cm rozwidla się na część prawą i lewą, rozwidla na coraz drobniejsze gałęzie, aż w końcu dochodzą do sieci włosowatej, otaczającej pęcherzyki płucne wypełnione powietrzem (wymiana gazowa oddanie CO 2 do pęcherzyków, a zarazem pobranie O 2 ). Krew z O 2 zbierana żyłkami, a potem 2 żyłami płucnymi prowadzą krew natlenowaną do lewego przedsionka serca. położenie serca w klatce piersiowej w śródpiersiu środkowym jest asymetryczne (większa część serca leży po lewej stronie) posiada długą oś (skośną) odchylenie: kierunek z góry na dół kierunek od tyłu do przodu kierunek z lewej do prawej rotacja wokół długiej osi Strona 2

3 szkielet serca struktury ścięgniste leżące na podstawie komór otaczających ujścia przedsionkowo komorowe oraz aorty i pnia płucnego tworzą go: 4 pierścienie włókniste 2 trójkąty włókniste część błoniasta przegrody międzykomorowej układ bodźcowo przewodzący serca lokalizacja mięsień sercowy obok komórek, tzw. mięśniówki roboczej, są duże komórki bogate w glikogen mało miofibryli dużo mitochondriów automatyzm sercowy zdolność do generowania własnego rytmu węzeł zatokowo przedsionkowy lokalizacja: górna ściana prawego przedsionka prawidłowy rytm zatokowy praca w rytmie ud / min węzeł przedsionkowo komorowy lokalizacja: dno przedsionka prawego a zastawka trójdzielna automatyzm węzłowy ud / min włókna (pęczek) Hisa składa się z odnogi prawej i lewej pobudzenie ud / min włókna Purkinjego kończą się w mięśniówce serca część błoniasta przegrody komorowej Strona 3

4 zastawki zbudowane z płatków wzdłuż płatka zastawki biegnie mięsień brodawkowaty, który za pomocą nici sprężystych utrzymuje zastawki w pozycji zamkniętej zastawka trójdzielna o przedsionkowo komorowa prawa serca o 3 płatki: przedni, przyśrodkowy, tylny zastawka dwudzielna (mitralna) o przedsionkowo komorowa lewa serca o 2 płatki zastawki tętnicze (w ujściach tętniczych) o z pnia płucnego i z aorty (aortalna) o 3 płatki półksiężycowate: przedni, prawy, lewy o Ułożenie w kształcie jaskółczych gniazd tworzących zatoki Strona 4

5 4. Krążenie płodowe. łożysko zastępuje płodowi płuca, nerki i układ pokarmowy powierzchnia płodowa kształt dysku powierzchnia matczyna pępowina sznur z 3 naczyń i galarety Nortona żyłą płynie krew utlenowana z łożyska do płodu tętnicą płynie krew odtlenowana od płodu do łożyska nigdzie naczynia matki nie łączą się z naczyniami płodu (jest to przenikanie O 2, CO 2 i produktów przemiany materii przez błonę śluzową macicy do tętnic płodowych) cechy krążenia płodowego łożysko pępowina 2 tętnice płodowe (odtlenowanie do łożyska) 1 żyła pepkowa (natlenowanie do płodu) przewód żylny (Aracjusza) przewód tętniczy (Botalla) otwór owalny w przegrodzie między przedsionkowej mieszanie się krwi redukcja krążenia płucnego o ok. 15% krążenie płodowe przed urodzeniem opis natlenowana krew płynie z łożyska do płodu żyłą pępkową, wchodzi przez pierścień pępkowy do brzucha i kieruje się w okolice wątroby, gdzie rozdziela się na gałąź uchodzącą do żyły wrotnej oraz na tzw. przewód żylny Aracjusza, który doprowadza krew do żyły głównej dolnej w tym miejscu następuje I mieszanie się krwi krew w żyle głównej dolnej przechodzi do prawego przedsionka, następnie przez otwór owalny w przegrodzie międzyprzedsionkowej do lewego przedsionka, stąd do lewej komory i dalej do aorty (rozgałęzia się) aorta rozwidla się ma 2 tętnice biodrowe wspólne, a każda z nich na tętnicę biodrową zew. (do kończyny dolnej) i wew. (do miednicy), każda oddaje tętnicę pępkową pierścień pępkowy pępowina łożysko żyła główna górna wpływa do przedsionka prawego komora prawa pień płucny zaledwie 15% krwi z pnia płucnego wpływa do jego gałęzi, czyli tętnic płucnych (redukcja krążenia płucnego); pozostała część krwi płynie w przedłużeniu pnia przez przewód tętniczy Botalla do łuku aorty (kolejne mieszanie się krwi) Strona 5

6 5. Aorta tętnica główna (podział) część wstępująca (tętnice wieńcowe) łuk aorty (w lewo i ku tyłowi) pień ramienno głowowy (ok. 4 cm) tętnica podobojczykowa prawa tętnica szyjna wspólna prawa tętnica podobojczykowa lewa tętnica szyjna wspólna lewa część zstępująca aorta piersiowa gałęzie trzewne gałęzie ścienne (zaopatrują ściany) gałęzie oskrzelowe (3) tętnice międzyżebrowe tylne (9) rozwidlenie wzdłuż oskrzeli tętnice podżebrowe (2) wazopublika (krążenie małe) tętnice przeponowe górne wazoprywata (naczynia własne płuc) gałęzie osierdziowe (4 7) gałęzie śródpiersiowe Strona 6

7 aorta brzuszna gałęzie trzewne gałęzie ścienne pień trzewny tętnice przeponowe dolne tętnica krezkowa górna tętnice lędźwiowe (4) tętnica krezkowa dolna tętnice nerkowe tętnice nadnerczowe środkowe tętnice jądrowe / jajnikowe 6. Tętnice kończyny górnej. tętnica podobojczykowa zmienia nazwę na poziomie I żebra na tętnicę pachową tętnica pachowa po przejściu przez jamę pachową zmienia nazwę w tętnicę ramienną tętnica ramienna rozwidla się na tętnicę promieniową (od strony kciuka) tętnicę łokciową 7. Tętnice kończyny dolnej. tętnice biodrowe wspólne (2) tętnica biodrowa wew. (do macicy, pęcherza moczowego) tętnica biodrowa zew. (do kończyn) tętnica udowa tętnice podkolanowe (4 5 cm) tętnica piszczelowa przednia tętnica piszczelowa tylna 8. Żyła wrotna (vena portae) rozpoczyna się ku tyłowi od trzustki w jamie brzusznej przez połączenie się 3 dopływów (początkowych) żyłę krezkową górną żyłę krezkową dolną żyłę śledzionową żyła wrotna biegnie ku górze do wrót wątroby gdzie dzieli się na 2 gałęzie (wyjątek!) 2 gałęzie wchodzą do wątroby i z nich powstaje sieć naczyń włosowatych wątroby z tej sieci powstają w końcu 3 żyły wątrobowe, które uchodzą do żyły głównej dolnej krew w żyle wrotnej i jej dopływach jest odtlenowana, ale bogata w składniki odżywcze (z wyjątkiem tłuszczów) żyła główna górna i dolna prowadzą z jelit składniki pokarmowe w krwi do wątroby przez żyłę wrotną żyła wrotna z dopływami zbiera krew z nieparzystych narządów jamy brzusznej z wyjątkiem wątroby Strona 7

8 9. Żyły nieparzyste = układ żył nieparzystych składa się z: żyły nieparzystej, która wstępuje wzdłuż prawego obwodu kręgosłupa piersiowego i uchodzi do żyły głównej górnej żyły nieparzystej krótkiej również wstępuje, ale wzdłuż lewego obwodu kręgosłupa i na poziomie Th 4 skręca w prawo, krzyżuje kręgosłup od przodu i uchodzi do poprzedniej żyły żyły nieparzystej krótkiej dodatkowej zstępuje wzdłuż lewego obwodu kręgosłupa i na poziomie Th 4 uchodzi do poprzedniej żyły wszystkie te żyły otrzymują liczne dopływy ze ścian klatki piersiowej oraz z trzew klatki piersiowej (np. z osierdzia, śródpiersia, oskrzeli, za wyjątkiem serca i płuc) Strona 8

9 10. Żyły: nieparzysta i nieparzysta krótka zaczynają się korzeniami: żyła główna górna lewa i prawa żyła podobojczykowa i żyły szyjne wew. łączą się tworząc prawą i lewą żyłę ramienno głowową (lewa dłuższa i bardziej pozioma, prawa krótsza i pionowa) obie te żyły ramienno głowowe łączą się tworząc żyłę główną górną (otwiera się do przedsionka serca prawego) dopływy początkowe - lewa i prawa żyła ramienno głowowa + żyła nieparzysta żyła główna górna zbiera krew z głowy i szyi, obu kończyn górnych i zakresu żyły nieparzystej żyła główna dolna powstaje na poziomie L4 i L5 z połączenia 2 żył biodrowych wspólnych każda z nich powstaje przez połączenie żyły biodrowej wew. (zbiera krew z miednicy) i biodrowej wew., która jest przedłużeniem żyły udowej, ta podkolanowej, a ta przez połączenie żył piszczelowych dopływy boczne prowadzą krew z narządów i ścian jamy brzusznej (żyły nerkowe, wątrobowe, jajnikowe / jądrowe prawe, przeponowe dolne, lędźwiowe, nadnerczowe biegnie pionowo ku górze wzdłuż prawego brzegu kręgosłupa po prawej stronie aorty; na poziomie pierwszego kręgu piersiowego zbacza na stronę prawą, przechodzi przez przeponę i dochodzi do przedsionka prawego 11. Żyły kończyny górnej. powierzchniowe żyła odpromieniowa (od kciuka) żyła odłokciowa (od małego palca) głębokie żyły promieniowe (2) w obrębie przedramienia żyły łokciowe (2) towarzyszą tętnicom żyły ramienne (2) towarzyszy tętnicy ramiennej żyła pachowa żyła podobojczykowa + żyła szyjna wew. żyła ramienno - głowowa 12. Żyły kończyny dolnej. powierzchniowe żyła odpiszczelowa (długa) w okolicy pachwiny uchodzi do żyły udowej żyła odstrzałkowa w okolicy stawu podkolanowego uchodzi do żyły podkolanowej głębokie żyła piszczelowa (przednia i tylna) żyła podkolanowa żyła udowa żyła biodrowa (zew. i wew.) Strona 9

10 Strona 10

11 Strona 11