OMDLENIA. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (2004) ESC. Diagnostyka i rozpoznanie róŝnicowe

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "OMDLENIA. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (2004) ESC. Diagnostyka i rozpoznanie róŝnicowe"

Transkrypt

1 OMDLENIA Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (2004) ESC Diagnostyka i rozpoznanie róŝnicowe Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii

2 PLAN WYKŁADU Omdlenia: Część druga Rozpoznanie przyczyny omdlenia 2 badanie przedmiotowe i badania pomocnicze Diagnostyka róŝnicowa Ustalenie konieczności hospitalizacji Leczenie

3 Klasyfikacja omdleń 1. Odruchowy zespół omdleniowy (wazowagalny / neurokardiogenny) -rozszerzenie naczyń i bradykardia 2. Omdlenie ortostatyczne upośledzona czynność autonomicznego układu nerwowego / zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej 3. Omdlenie kardiogenne Zaburzenia rytmu serca Choroba organiczna serca 4. Choroby naczyniowe / zespoły podkradania 5. Choroby neurologiczne

4 Badanie fizykalne Zwrócić szczególnie uwagę na: Układ oddechowy Objawy wynikające z zmian pozycji ciała Stan nawodnienia (odwodnienie!) Gorączkę Układ krąŝenia (RR, HR, próba ortostatyczna) Układ nerwowy Brzuch (perforcja i zapalenie otrzewnej) Nie zapominać o urazach (głowa!)

5 Diagnostyka przyczyn omdleń 1 Dokładne zebranie wywiadu oraz badanie fizykalne (56-85%) Wstępna szczegółowa ocena pacjenta moŝe prowadzić do postawienia rozpoznania Elektrokardiografia jest zalecana, mimo niskiej wartości diagnostycznej, poniewaŝ znalezienie nieprawidłowości moŝe prowadzić do natychmiastowego leczenia (5%) Rutynowe uŝycie podstawowych badań laboratoryjnych (elektrolitów, morfologii krwi, kreatyniny, glukozy) nie jest zalecane, z powodu małej wartości diagnostycznej; uŝycie tylko jeŝeli sugestywny wywiad lub badanie fizykalne (2%)

6 Diagnostyka przyczyn omdleń 2 U chorych z omdleniami występującymi podczas skrętów szyi pierwszym zalecanym badaniem jest masaŝ zatoki tętnicy szyjnej. U chorych z omdleniami występującymi podczas lub po wysiłku jako pierwsze kroki diagnostyczne zaleca się echokardiografię i próbę wysiłkową. U chorych z cechami niewydolności układu autonomicznego lub chorobą układu nerwowego naleŝy ustalić odpowiednie rozpoznanie.

7 Omdlenie: Testy diagnostyczne EKG-diagnostyczne w 2-12% Badania krwi-mało przydatne. Odchylenia w badaniach laboratoryjnych jedynie te które są oczekiwane na podstawie wywiadu i badania przedmiotowego Monitorowanie metodą Holtera Test pochyleniowy (tilt test ) Badania elektrofizjologiczne CT głowy

8 Diagnostyka 1 Podstawowe badania laboratoryjne są zalecane tylko wtedy, jeśli omdlenie moŝe być wynikiem: zmniejszenia objętości krwi krąŝącej lub w razie podejrzenia metabolicznej przyczyny stanu przypominającego omdlenie. U chorych z podejrzeniem choroby serca jako pierwsze kroki diagnostyczne zaleca się: wykonanie echokardiogramu, monitorowania EKG metodą Holtera, a jeśli nadal nie ma rozpoznania badanie elektrofizjologiczne.

9 Diagnostyka 2 U chorych z kołataniami serca towarzyszącemu omdleniu monitorowanie EKG i echo. U chorych z bólem w klatce piersiowej wskazującym na niedokrwienie i poprzedzającym lub występującym po utracie przytomności próba wysiłkowa, echokardiografia i monitorowanie EKG. U młodych osób z nawracającymi omdleniami, bez podejrzenia choroby serca lub układu nerwowego pierwszym badaniem powinien być test pochyleniowy, a u osób starszych masaŝ zatoki tętnicy szyjnej.

10 EKG Omdlenie moŝe być spowodowane arytmią gdy: Bradykardia zatokowa<40/min lub nawracające bloki zatokowo-przedsionkowe lub zahamowanie zatokowe trwające> 3sekundy. Blok przedsionkowo komorowy II st. typu Mobitz II lub blok III st. Blok dwuwiązkowy Inne zaburzenia przewodzenia śródkomorowego (QRS >/=0,12s) Naprzemienny blok lewej i prawej odnogi pęczka Hisa. Szybki częstoskurcz nadkomorowy lub częstoskurcz komorowy.

11 EKG Omdlenie moŝe być spowodowane arytmią gdy: Preekscytacja Blok przedsionkowo-komorowy II st. typu Mobitz I WydłuŜony odstęp QT Blok prawej odnogi pęczka Hisa z uniesieniem ST w odprowadzeniach V1-V3 (zespół Brugadów) Ujemne załamki T w odprowadzeniach przedsercowych prawostronnych, fala epsilon lub późne potencjały komorowe mogące wskazywać na arytmogenną dysplazję prawej komory Załamki Q wskazujące na przebyty zawał serca Zaburzenie pracy rozrusznika z pauzami.

12 Diagnostyka cd. Test z ATP: pobudzenie receptorów purynergicznych - silny dromotropowy wpływ na węzeł przedsionkowokomorowy - wydłuŝone pauzy komorowe wskutek bloku przedsionkowo komorowego, które mogą być odpowiedzialne za spontaniczne napady omdleń (przeciwwskazany u chorych z astmą i zaawansowaną chorobą wieńcową) Próba wysiłkowa: monitorowanie ciśnienia i EKG podczas próby, jak i w fazie odpoczynku Cewnikowanie serca i angiografia: wentrykulografia i koronarografia

13 Próba ortostatyczna 1 Spoczynek w pozycji leŝącej przez 5 minut przed badaniem Pionizacja przez co najmniej 2 minuty Istotne zmiany obejmują: Spadek SBP o 20 mmhg Spadek DBP o 10 mm Hg Wzrost HR o 20 bpm Wysoki odsetek wyników fałszywie pozytywnych u starszych

14 Próba ortostatyczna 2 Pomiary powtarza się wówczas po pierwszej i trzeciej minucie pionizacji i kontynuuje, jeśli po tym czasie ciśnienie nadal się obniŝa. Jeśli chory nie toleruje pozycji stojącej przez ten okres, odnotowuje się najniŝsze ciśnienie skurczowe zmierzone w pozycji stojącej. ObniŜenie ciśnienia skurczowego o >/= 20 mm Hg lub do wartości < 90 mm Hg określa się jako hipotonia ortostatyczna, niezaleŝnie od tego czy występują przy tym objawy podmiotowe.

15 MasaŜ zatoki szyjnej 1 Czas masaŝu powinien wynosić co najmniej 5 i co najwyŝej 10 sekund. Badanie naleŝy przeprowadzić u chorego zarówno w pozycji leŝącej, jak i stojącej. Wynik badania dodatni jeŝeli: > 3-sekundowa asystolia SBP obniŝa się o > 50 mmhg Uwaga niebezpieczny manewr! w Judo to jedna z technik shime waza, czyli duszenia

16 MasaŜ zatoki szyjnej 2 Wykonujemy w celu ujawnienia zespołu tętnicy szyjnej. MasaŜ zaleca się u chorych po 40rŜ. z omdleniami o nieustalonej przyczynie po przeprowadzeniu oceny wstępnej. MasaŜu tego nie naleŝy wykonywać w przypadku ryzyka udaru spowodowanego chorobą tętnicy szyjnej. Ciągłe monitorowanie elektrokardiograficzne i ciągłe pomiary ciśnienia tętniczego podczas masaŝu tętnicy szyjnej są obowiązkowe.

17 Diagnostyka cd. Monitorowanie stacjonarne EKG (np. OIOK) Monitorowanie ambulatoryjne met. Holtera Zewnętrzne monitorowanie EKG w czasie incydentów (np. kardiofon) Wszczepialne rejestratory EKG w monitorowaniu incydentów w diagnostyce omdleń (wszczepialny rejestrator pętlowy)

18 Rola Chorób Serca W ocenie omdlenia, obecność strukturalnej choroby serca jest najwaŝniejszym czynnikiem dla przewidywania ryzyka śmierci sercowo-naczyniowej i prawdopodobieństwo wystąpienia arytmii Pacjent ze strukturalną chorobą serca lub nieprawidłowym EKG ma zwiększone ryzyko rocznej śmiertelności Omdlenia kardiogenne są wiąŝą się z wysokim ryzykiem nagłej śmierci. Obecność choroby serca, niezaleŝnie od przyczyny omdlenia, jest czynnikiem związanym z ryzykiem śmierci. (Ann Emerg Med, 1997; 29: ; Am J Med, 1996; 100: )

19 Poszukiwanie arytmii NaleŜy myśleć o arytmii u pacjentów ze strukturalnym uszkodzeniem mięśnia sercowego lub nieprawidłowym EKG jeŝeli objawy sugerują omdlenie kardiogenne (nagła utrata przytomności bez objawów prodromalnych) Jedyną drogą do potwierdzenia lub wykluczenia arytmii jako przyczyny omdlenia jest uzyskanie zapisu EKG podczas omdlenia

20 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera Objawy związane z arytmią obecne u 4% pacjentów omdlenie związane z zaburzeniami rytmu Objawy występujące bez arytmii u 17% pacjentów wykluczają omdlenie związane z zaburzeniami rytmu U pozostałych 79% pacjentów występują albo krótkotrwałe arytmie, bądź Ŝadne zaburzenia rytmu nie są znajdowane nie moŝna wykluczyć mogą być omdlenia kardiogenne epizodyczne (Ann Intern Med 1990; ) WydłuŜenie monitorowania do 72 godzin nie zwiększa czułości badania (Arch Int. Med 1990; 150: )

21 Wszczepialny rejestrator EKG (wszczepialny rejestrator pętlowy) Zapewnia moŝliwość długotrwałego monitorowania (tygodnie miesiące) Pacjent lub obserwator moŝe aktywować rejestrator po wystąpieniu objawów, zapisując w pamięci poprzedzające 2-5 minut i następowe 60 sekund U pacjentów z nawracającymi omdleniami (> 15 epizodów) podczas trwania omdlenia arytmie są rejestrowane u 8-20%; zaś prawidłowy rytm u12-27% (Am J Cardiol 1990; 66: ; Br. Heart J. 1987; 58: ) Ograniczenia: compliance, moŝliwość błędów w uŝyciu urządzenia i w transmisji danych.

22 Badania elektrofizjologiczne Wnioski wynikające z badań elektrofizjologicznych zaleŝą od obecności strukturalnej choroby serca lub nieprawidłowego EKG Badanie elektrofizjologiczne: przezprzełykowe, inwazyjne Indukowana tachykardia komorowa Bradykardia Strukturalna choroba serca Nieprawidłowe EKG Zdrowe serce 21 % 34 % 3 % 19 % 1 % 10 % (Ann Intern Med 1997; 127: 76-86)

23 Test pochyleniowy Najczęściej występującymi objawami u Pacjentów z niewyjaśnionymi nawracającymi omdelniami jest nagłą hipotensja, bradykardia lub oba. Test pochyleniowy ma stymulować omdlenia wazowagalne u osób podatnych; objawy, odpowiedź hemodynamiczna i wydzielanie katecholamin są podobne. ACC w swoich zaleceniach podajentest pochyleniowy jako metodę w diagnostyce omdleń. (JACC 1996; 28: ) Często uŝywane środki prowokujące jak izoproterenol, lub nitrogliceryna Swoistość wyniku dodatniego testu ze stymulacją chemiczną sięga 90% (PACE 1997; 20 [Pt II]:781-7)

24 ECHOKARDIOGRAM Wartość diagnostyczna echokardiografii jest niewielka, jeśli nie ma klinicznych, podmiotowych, przedmiotowych lub elektrokardiograficznych zmian wskazujących na patologię serca % wypadanie płatka zastawki dwudzielnej Echokardiografia wskazuje na przyczynę omdleń tylko w przypadku stenozy aortalnej i śluzaka przedsionka

25 Konsultacje Neurologiczna Kardiologiczna Rekomendacje Wskazania do intensywnego monitorowania holterowskiego EKG

26 Ocena neurologiczna i psychiatryczna Niewydolność autonomiczna w tej jednostce chorobowej autonomiczny układ nerwowy nie jest w stanie zaspokajać potrzeb związanych z przyjęciem pozycji pionowej, co prowadzi do hipotonii ortostatycznej i omdlenia. Często występują impotencja u męŝczyzn oraz zaburzenia oddawania moczu./wywiad!!! pierwotna niewydolność autonomiczna. wtórna niewydolność autonomiczna (cukrzyca, niewydolność nerek lub wątroby oraz naduŝywanie alkoholu). polekowa niewydolność autonomiczna (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, fenotiazyny, leki przeciwhistaminowe, lewodopa [w chorobie Parkinsona ]oraz inhibitory MAO).

27 Neurologic Testing EEG jest diagnostyczna u < 2% pacjentów z omdleniami CT głowy moŝe dać odpowiedź diagnostyczną do 4 % przypadków Wszyscy pacjenci z objawami ogniskowymi mają wysokie prawdopodobieństow udaru mózgu TIA z dorzecza tętnicy szyjnej wewnętrznej lub krąŝenia kręgowo-podstawnego rzadko doprowadzają do omdleń (napady padania = niedokrwienie kręgowo-podstawne) Nie ma badań ukierunkowanych na przydatność uŝycia badania dopplerowskiego tętnic szyjnych lub mózgowych w ocenie ryzyka omdleń.

28 Choroby naczyń mózgowych RóŜnicowanie Zespoły podkradania (czy omdlenia są związane z ruchami jednej z kończyn górnych?) Napady przemijającego niedokrwienia mózgu TIA (transient ischaemic attacks) Migrena

29 Leczenie ambulatoryjne Pacjenci z omdleniami neurokardiogennymi oraz ci, którzy nie mają współistniejącej choroby serca ani nieprawidłowego EKG, mogą być diagnozowani ambulatoryjnie

30 Hospitalizacja W celu szybkiej diagnostyki przyczyn omdleń lub leczenia gdy przyczyna jest znana Rekomendacje dla hospitalizacji opierają się na potencjalnym ryzyku wystąpienia powikłań gdy diagnostyka byłaby odroczona (brak badań )

31 Ocena diagnostyczna: 1. Strukturalnej choroby serca Hospitalizacja Examples: 1. Choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, choroby zastawek, arytmie komorowe 2. Objawów sugerujących arytmię lub niedokrwienie 2. Omdlenie z zaburzeniami rytmu, ból w klatce, omdlenie wysiłkowe 3. Zaburzeń w EKG 3. Niedokrwienie, BBB, blok AV, NSVT, zespoły wydłuŝonego QT, dodatkowa droga przewodzenia, RBBB z uniesieniem ST w V 1- V 3, zaburzenia funkcji stymulatora 4. Choroby neurologicznej 4. ŚwieŜy udar lub objawy ogniskowe

32 Hospitalizacja Leczenie: 1. Strukturalna choroba serca 2. Hipotonia ortostatyczna 3. Starszy wiek 4. Objawy uboczne leków Przykłady: 1. Ostry zawał serca, zatorowość płucna, stenoza aortalna, kardiomiopatia zawęŝająca drogę odpływu z LK 2. Ostra, cięŝka utrata płynów, odwodnienie, krwawienie z przewodu pokarmowego, 3. Mnogie współistniejące nieprawidłowości 4. Torsades de pointes, wydłuŝony odstęp QT, anafilaksja, hipotonia ortostatyczna, bradyarytmie

33 Wypis do domu JeŜeli Przyczyna jest łagodna (omdlenie wazowagalne) Przyczyna jest ustalona i skutecznie leczona ( np. hipowolemia) Dalsze leczenie u lekarza rodzinnego szczególnie dalsza optymalizacja leczenia

34 LECZENIE Pacjent który omdlał powinien znaleźć się w pozycji która zapewni maksymalny ptrzepływ w naczyniach mózgowych Aby zapobiec aspiracji naleŝy ułoŝyć pacjenta w pozycji bezpiecznej (w tym obrócić głowę na bok i nie podawać nic doustnie zanim nie powróci świadomość) Nie moŝna pozwalać na wstawanie pacjentowi dopóki fizyczne osłabienie nie minęło; pacjent powinien być obserwowany przez kilka minut po wstaniu Unikać sytuacji mogących prowokować omdlenie (np. nadmierne podniecenie, zmęczenie, szybkie wstawanie z łóŝka, polipragmazja)

35 Leczenie CD. W omdleniach neurokardiogennych (pozytywny test pochyleniowy), moŝe być stosowana profilaktyka z betablokerem lub dizopiramidem. Stosowanie atenololu przez meisiąc wykazało korzyści w randomizowanym badaniu klinicznym (Am Heart J 1995; 130: ) Przewlekła stymulacja u osób z nawracającą bradykardią podczas testu pochyleniowego była związana z 85% redukcją nawracających omdleń (JACC 1999; 99: ) Paroksetyna (w randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo) wykazała zmniejszenie nasilenia objawów u pacjentó z omdleniamia wazowagalnymi opornymi na leczenie tradycyjne (JACC 1999; 33: )

36 Omdlenie wazowagalne (pospolite) NaleŜy poinformować chorego o prawdopodobieństwie powtórnego wystąpienia omdlenia Nauczyć rozpoznawać zbliŝające się omdlenie (zapobieganie urazom) Unikać nakłuwania Ŝył Unikać odwodnienia, długotrwałego stania, przebywania w gorącym pomieszczeniu

37 Omdlenie wazowagalne (pospolite) Zmniejszyć lub odstawić leki rozszerzające naczynia Zwiększyć zawartości soli i elektrolitów w diecie Trening pionizacyjny Leki: beta-blokery, dizopiramid, skopolamina, klonidyna, teofilina, fludrokortyzon, efedryna, etylefryna, midodryna, inhibitory wychwytu serotoniny i inne. (efekt placebo!!)

38 Omdlenia sytuacyjne Unikanie lub osłabienie wpływu czynnika wywołującego Gra na instrumencie dętym zmiana instrumentu Kaszel optymalizacja leczenia (astmy, POChP)

39 Hipotonia ortostatyczna 1 Odstawienie szkodliwego leku (bezwzględnie konieczne) - leki moczopędne - leki naczyniorozszerzające Unikanie alkoholu Unikanie gwałtownej pionizacji Zwiększenie podaŝy soli kuchennej Picie 2 2,5 litra płynów dziennie ew. fludrokortyzon (steroid zatrzymujący sód) Uniesienie wezgłowia łóŝka w celu zapewnienia odpowiednich warunków grawitacyjnych Zmniejszenie pojemności naczyń, w których gromadzi się krew na skutek grawitacji, poprzez stosowanie rajstop/pończoch przeciwŝylakowych i/lub opasek na brzuch

40 Hipotonia ortostatyczna 2 UŜywanie przenośnych krzeseł Częste niewielkie posiłki ze zmniejszoną zawartością węglowodanow Przyjmowanie pozycji ciała przeciwdziałających hiopotonii jak krzyŝowanie nóg i kucanie Ćwiczenie mięśni kończyn dolnych i brzucha, szczególnie zalecane jest pływanie Jeśli połączenie fludrokortyzonu i sympatykomimetycznych leków naczyniozwęŝających nie przynosi poŝądanego efektu, naleŝy rozwaŝyć przekazanie chorego do ośrodka specjalizującego się w leczeniu zaburzeń autonomicznych - Desmopresyna u chorych z nocnym wielomoczem - Okteotyd u osób z hipotonią poposiłkową - Erytropoetyna u chorych z niedokrwistością

41 Zaburzenia rytmu serca jako pierwotna przyczyna omdlenia Leczenie antyarytmiczne Stymulacja serca (czasowa, stała) Stymulatory serca Defibrylatory-kardiowertery

42 Naczyniowe zespoły podkradania Korekcja za pomocą angioplastyki lub leczenie operacyjne

43 WNIOSKI Omdlenie jest objawem a nie chorobą, stąd ocena kliniczna musi skoncentrować się na stanach fizjologicznych które mogą prowadzić do utraty przytomności - nie ma złotego standardu testu na róŝnicowanie omdleń. W diagnostyce omdleń uŝycie ukierunkowanego wywiadu i badania fizykalnego prowadzi do ustalenia rozpoznania u większości pacjentów Leczenie koncentruje się na poprawie jakości Ŝycia i ograniczeniu ilości hospitalizacji

Diagnostyka różnicowa omdleń

Diagnostyka różnicowa omdleń Diagnostyka różnicowa omdleń II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Omdlenie - definicja Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń

Rodzaje omdleń. Stan przedomdleniowy. Omdlenie - definicja. Diagnostyka różnicowa omdleń Omdlenie - definicja Diagnostyka różnicowa omdleń Przejściowa utrata przytomności spowodowana zmniejszeniem perfuzji mózgu (przerwany przepływ mózgowy na 6-8sek lub zmniejszenie ilości tlenu dostarczonego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13

Spis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13 Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry

Bardziej szczegółowo

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument D043528/02 Annex.

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument D043528/02 Annex. Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 marca 2016 r. (OR. en) 6937/16 ADD 1 TRANS 72 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 7 marca 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Sekretariat Generalny

Bardziej szczegółowo

EKG u pacjentów z kołataniem serca i utratą przytomności

EKG u pacjentów z kołataniem serca i utratą przytomności EKG u pacjentów z kołataniem serca i utratą przytomności Wywiad i badanie fizykalne 56 Kołatania serca 56 Zawroty głowy i omdlenia 56 Badanie fizykalne 58 EKG pomiędzy napadami kołatań serca i omdleń 6

Bardziej szczegółowo

EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska

EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska EKG w stanach nagłych Dr hab. med. Marzenna Zielińska Co to jest EKG????? Układ bodźco-przewodzący serca (Wagner, 2006) Jakie patologie, jakie choroby możemy rozpoznać na podstawie EKG? zaburzenia rytmu

Bardziej szczegółowo

Układ bodźcoprzewodzący

Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA II KATEDRA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 2014 Układ bodźcoprzewodzący Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna

Bardziej szczegółowo

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.

Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS. Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej

Bardziej szczegółowo

Przypadki kliniczne EKG

Przypadki kliniczne EKG Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz

Bardziej szczegółowo

EKG pomiędzy napadami kołatania serca lub omdleniami

EKG pomiędzy napadami kołatania serca lub omdleniami 2 EKG pomiędzy napadami kołatania serca lub omdleniami Wywiad i badanie fizykalne 59 Kołatania serca 59 Zawroty głowy i omdlenia 60 Badanie fizykalne 64 EKG 64 Omdlenia w przebiegu chorób serca innych

Bardziej szczegółowo

10. Zmiany elektrokardiograficzne

10. Zmiany elektrokardiograficzne 10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych

Bardziej szczegółowo

Testy wysiłkowe w wadach serca

Testy wysiłkowe w wadach serca XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji

Bardziej szczegółowo

Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA. Prawidłowa generacja i przewodzenie impulsów RYTMU I PRZEWODZENIA

Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA. Prawidłowa generacja i przewodzenie impulsów RYTMU I PRZEWODZENIA Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna Purkinjego II KATEDRA KARDIOLOGII CM CM UMK UMK

Bardziej szczegółowo

Przypadki kliniczne EKG

Przypadki kliniczne EKG Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA 2006: 139 142 (przypadek 32); 143 146 (przypadek 33). PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii... 11. 2. Rejestracja elektrokardiogramu... 42. 3. Ocena morfologiczna elektrokardiogramu...

SPIS TREŚCI. 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii... 11. 2. Rejestracja elektrokardiogramu... 42. 3. Ocena morfologiczna elektrokardiogramu... SPIS TREŚCI 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii.............................. 11 Wstęp................................................................ 11 Ogólny opis krzywej elektrokardiograficznej...................................

Bardziej szczegółowo

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 6 elektrod przedsercowych V1 do V6 4 elektrody kończynowe Prawa ręka Lewa ręka Prawa noga Lewa noga 1 2 Częstość i rytm Oś Nieprawidłowości P Odstęp PQ Zespół QRS (morfologia,

Bardziej szczegółowo

Sebastian Stec, Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej,Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa. smstec@wp.pl

Sebastian Stec, Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej,Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa. smstec@wp.pl Sebastian Stec, Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej,Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa smstec@wp.pl Wykładowca, członek grup doradczych i granty naukowe firm: Medtronic, Biotronic,

Bardziej szczegółowo

Wskazania do elektrostymulacji u chorych z omdleniami w świetle ostatnich wytycznych ESC. Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa

Wskazania do elektrostymulacji u chorych z omdleniami w świetle ostatnich wytycznych ESC. Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa Wskazania do elektrostymulacji u chorych z omdleniami w świetle ostatnich wytycznych ESC Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa Deklaracja potencjalnego konfliktu interesów (w stosunku do

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia rytmu serca. Monika Panek-Rosak

Zaburzenia rytmu serca. Monika Panek-Rosak Zaburzenia rytmu serca Monika Panek-Rosak załamek P depolaryzacja przedsionków QRS depolaryzacja komór załamek T repolaryzacja komór QRS < 0,12 sek PR < 0,2 sek ROZPOZNAWANIE ZAPISU EKG NA MONITORZE 1.

Bardziej szczegółowo

OMDLENIA. Wojciech Szczepański Klinika Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Podoodziałem Kardiologii

OMDLENIA. Wojciech Szczepański Klinika Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Podoodziałem Kardiologii Wojciech Szczepański Klinika Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii z Podoodziałem Kardiologii Definicja Jeśli chory pada i wstaje jest to omdlenie, jeśli pada i nie wstaje nagła śmierć sercowa. Nagła,

Bardziej szczegółowo

1. Podstawowe badanie kardiologiczne u dzieci 1 I. Wywiad chorobowy 1

1. Podstawowe badanie kardiologiczne u dzieci 1 I. Wywiad chorobowy 1 v Wstęp xiii Przedmowa do wydania I polskiego xv Wykaz skrótów xvii 1. Podstawowe badanie kardiologiczne u dzieci 1 I. Wywiad chorobowy 1 A. Wywiad perinatalny i z okresu ciąży 1 B. Wywiad po urodzeniu

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wskazania do ablacji RF wg ACC/AHA/ ESC

Podstawowe wskazania do ablacji RF wg ACC/AHA/ ESC Podstawowe wskazania do ablacji RF wg A/AHA/ ES Najprostsze wskazania do konsultacji Udokumentowany częstoskurcz z wąskimi QRS Udokumentowany częstoskurcz z szerokimi QRS Nieokreślony, napadowy częstoskurcz

Bardziej szczegółowo

DYREKTYWY. (Tekst mający znaczenie dla EOG)

DYREKTYWY. (Tekst mający znaczenie dla EOG) 8.7.2016 L 183/59 DYREKTYWY DYREKTYWA KOMISJI (UE) 2016/1106 z dnia 7 lipca 2016 r. zmieniająca dyrektywę 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (Tekst mający znaczenie dla EOG)

Bardziej szczegółowo

układu krążenia Paweł Piwowarczyk

układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia

Bardziej szczegółowo

Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, E K G W P R A K T Y C E

Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, E K G W P R A K T Y C E Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, 50 54 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Kaszel najtańszy i łatwo dostępny lek antyarytmiczny, a czasem lek mogący uratować

Bardziej szczegółowo

EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II

EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II Karol Wrzosek KATEDRA I KLINIKA KARDIOLOGII, NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I CHORÓB WEWNĘTRZNYCH Mechanizmy powstawania arytmii Ektopia Fala re-entry Mechanizm re-entry

Bardziej szczegółowo

Nitraty -nitrogliceryna

Nitraty -nitrogliceryna Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - kardiologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-K Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek

Bardziej szczegółowo

Ostra niewydolność serca

Ostra niewydolność serca Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektrokardiografii część 1

Podstawy elektrokardiografii część 1 Podstawy elektrokardiografii część 1 Dr med. Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie ELEKTROKARDIOGRAFIA metoda rejestracji napięć elektrycznych

Bardziej szczegółowo

Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM

Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania

Bardziej szczegółowo

Patofizjologia i symptomatologia. Piotr Abramczyk

Patofizjologia i symptomatologia. Piotr Abramczyk Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca Piotr Abramczyk Definicja Objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca Obiektywny dowód dysfunkcji serca i i Odpowiedź na właściwe leczenie

Bardziej szczegółowo

KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt

KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka KLINICZNE ZASADY PROWADZENIA TESTÓW WYSIŁKOWYCH Konspekt Sprawność fizyczna (fitness) 1. Siła, moc i wytrzymałość mięśniowa (muscular fitness) 2. Szybkość 3. Wytrzymałość

Bardziej szczegółowo

Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej

Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Nieinwazyjne badanie diagnostyczne układu krążenia stanowią podstawową metodę, wykorzystywaną w rozpoznawaniu jak i monitorowaniu

Bardziej szczegółowo

Przewlekła niewydolność serca - pns

Przewlekła niewydolność serca - pns Przewlekła niewydolność serca - pns upośledzenie serca jako pompy ssąco-tłoczącej Zastój krwi Niedotlenienie tkanek Pojemność minutowa (CO) serca jest zbyt mała do aktualnego stanu metabolicznego ustroju

Bardziej szczegółowo

MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA RC (UK)

MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA RC (UK) MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA Zagadnienia Wskazania i techniki monitorowania elektrokardiogramu Podstawy elektrokardiografii Interpretacja elektrokardiogramu formy NZK groźne dla życia zaburzenia

Bardziej szczegółowo

OCENA RYZYKA OPERACYJNEGO U CHORYCH KARDIOLOGICZNYCH Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Kardiologicznej I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii UM w Łodzi Jak ocenić ryzyko i zakwalifikować chorego

Bardziej szczegółowo

Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych. Przyczyny kardiologiczne

Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych. Przyczyny kardiologiczne Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych JACEK LACH III KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII II WYDZ. LEKARSKIEGO WUM Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych

Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych Najczęstsze przyczyny hospitalizacji z przyczyn kardiologicznych JACEK LACH III KLINIKA CHORÓB WEWNĘTRZNYCH I KARDIOLOGII II WYDZ. LEKARSKIEGO WUM Przyczyny hospitalizacji w Oddziale Chorób Wewnętrznych

Bardziej szczegółowo

Kołatania serca u osób w podeszłym wieku

Kołatania serca u osób w podeszłym wieku Kołatania serca u osób w podeszłym wieku Opracowała: A. Torres na podstawie Jamshed N, Dubin J, Eldadah Z. Emergency management of palpitations in the elderly: epidemiology, diagnostic approaches, and

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka

FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG Aleksandra Jarecka CO TO JEST EKG? Graficzne przedstawienie zmian potencjałów kardiomiocytów w czasie mierzone z powierzchni ciała Wielkość

Bardziej szczegółowo

Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu

Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu Zakład Medycyny Ratunkowej 02-005 Warszawa ul. Lindleya 4 Kierownik Zakładu Dr n. med. Zenon Truszewski Sekretariat: +48225021323 E-mail: med_ratunkowa.wp.pl Zaburzenia rytmu serca zagrażające życiu Zaburzenia

Bardziej szczegółowo

Arytmia - kiedy Twoje serce bije nierówno

Arytmia - kiedy Twoje serce bije nierówno Arytmia - kiedy Twoje serce bije nierówno Zaburzenia rytmu serca spowodowane są przez nieprawidłowe wytwarzanie bodźców w układzie rozrusznikowym lub zaburzone przewodzenie bodźców elektrycznych w obrębie

Bardziej szczegółowo

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca

Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz

Bardziej szczegółowo

Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca. Piotr Abramczyk

Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca. Piotr Abramczyk Patofizjologia i symptomatologia niewydolności serca Piotr Abramczyk Definicja Objawy podmiotowe i przedmiotowe niewydolności serca i Obiektywny dowód dysfunkcji serca i Odpowiedź na właściwe leczenie

Bardziej szczegółowo

DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI

DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka i zabiegi elektrofizjologiczne

Diagnostyka i zabiegi elektrofizjologiczne Diagnostyka i zabiegi elektrofizjologiczne Przygotowanie chorego Opieka po zabiegu Powikłania KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 1. Weryfikacja objawów, które mogą być skutkiem zaburzeń rytmu serca (omdlenia,

Bardziej szczegółowo

Sportowiec z zaburzeniami rytmu serca

Sportowiec z zaburzeniami rytmu serca 2014-05-01 Sportowiec z zaburzeniami rytmu serca Renata Główczyńska 2014-05-01 SCD 2014-05-01 SCD młodzi sportowcy Postępowanie Wywiad podmiotowy Objawy Nadużywanie leków, używki, doping, narkotyki Wywiad

Bardziej szczegółowo

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze

Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Niewydolność serca Nadciśnienie tętnicze Choroba niedokrwienna serca zapotrzebowanie na O2 > moŝliwości podaŝy O2 niedotlenienie upośledzenie czynności mięśnia sercowego przemijające trwałe

Bardziej szczegółowo

Opracował: Arkadiusz Podgórski

Opracował: Arkadiusz Podgórski Opracował: Arkadiusz Podgórski Serce to pompa ssąco-tłocząca, połoŝona w klatce piersiowej. Z zewnątrz otoczone jest workiem zwanym osierdziem. Serce jest zbudowane z tkanki mięśniowej porzecznie prąŝkowanej

Bardziej szczegółowo

Przesiewowe badania kardiologiczne piłkarzy (screening kardiologiczny)

Przesiewowe badania kardiologiczne piłkarzy (screening kardiologiczny) Przesiewowe badania kardiologiczne piłkarzy (screening kardiologiczny) Lek. med. Stanisław Michał Piłkowski Dr n. med. Piotr Jędrasik Dr n. med. Dariusz Wojciechowski SZPITAL WOLSKI i ENEL-SPORT, WARSZAWA

Bardziej szczegółowo

Kierownik Oddziału: dr n. med. Ryszard Grzywna. Zastępca Kierownika Oddziału: lek. med. Tomasz

Kierownik Oddziału: dr n. med. Ryszard Grzywna. Zastępca Kierownika Oddziału: lek. med. Tomasz Personel: Kierownik Oddziału: dr n. med. Ryszard Grzywna Chromiński Zastępca Kierownika Oddziału: lek. med. Tomasz Kierownik Pracowni Hemodynamiki: lek. med. Gerard Grossmann Samołyk Kierownik ds. Pielęgniarstwa:

Bardziej szczegółowo

RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM

RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM Piątek 29.11.2013 Sala A Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany programu. 16:00-18:00 Sesja przy współpracy z Sekcją,, Choroby

Bardziej szczegółowo

Migotanie przedsionków Aleksandra Jarecka Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie Kierownik Kliniki - prof. dr hab. Piotr

Bardziej szczegółowo

Padaczka versus omdlenie co wynika z wytycznych 2009? Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa

Padaczka versus omdlenie co wynika z wytycznych 2009? Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa Padaczka versus omdlenie co wynika z wytycznych 2009? Piotr Kułakowski Klinika Kardiologii CMKP, Warszawa Omdlenie Objaw a nie choroba Przejściowa i samoograniczająca się utrata przytomności Mechanizm:

Bardziej szczegółowo

Badanie pilotażowe TCares 1; TCares 2

Badanie pilotażowe TCares 1; TCares 2 Badanie pilotażowe 1; 2 E-Zdrowie - opieka medyczna i niezależnośd Lek. med. Korneliusz Fil Celem nadrzędnym projektu jest zachęcenie do stosowania opieki telemedycznej oraz udoskonalenie działających

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE

ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr

Bardziej szczegółowo

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak

Podstawy. kardiolosicznej. kompleksowej rehabilitacji PZWL. Zbigniew Nowak PATRONAT M ERYTO RYC ZNY K o m it e t R e h a b il it a c j i, K u l t u r y F iz y c z n e j i In t e g r a c j i S p o ł e c z n e j P A N Podstawy kompleksowej rehabilitacji kardiolosicznej Zbigniew

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi

Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Docelowy model leczenia OZW zasady systemu system

Bardziej szczegółowo

Kardiomiopatia takotsubo. Jak duży problem u pacjenta z cukrzycą? Prezentacja przypadku.

Kardiomiopatia takotsubo. Jak duży problem u pacjenta z cukrzycą? Prezentacja przypadku. Małgorzata Zalewska-Adamiec Kardiomiopatia takotsubo. Jak duży problem u pacjenta z cukrzycą? Prezentacja przypadku. Klinika Kardiologii Inwazyjnej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Kierownik Kliniki:

Bardziej szczegółowo

I KLINIKA POŁOZNICTWA I GINEKOLOGII WUM

I KLINIKA POŁOZNICTWA I GINEKOLOGII WUM I KLINIKA POŁOZNICTWA I GINEKOLOGII WUM CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA CHORÓB SERCA U CIĘŻARNYCH OKOŁO 0,5-1% PRZYCZYNA OKOŁO 10-15% ŚMIERTELNOŚCI MATEK WZROST OBJĘTOŚCI KRWI KRĄŻĄCEJ O 50% WZROST OBJĘTOŚCI MINUTOWEJ

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne, VI rok, plan zajęć

Choroby wewnętrzne, VI rok, plan zajęć Choroby wewnętrzne, VI rok, plan zajęć TEMAT ćwiczeń audytoryjnych: Profilaktyka przeciwzakrzepowa, profilaktyka chorób sercowo-naczyniowych Zaburzenia rytmu i przewodnictwa: ocena kliniczna, diagnostyka,

Bardziej szczegółowo

Pacjent ze stymulatorem

Pacjent ze stymulatorem Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 221 226 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. med. Rafał Baranowski Pacjent ze stymulatorem Ewa Piotrowicz, Rafał Baranowski Instytut Kardiologii im.

Bardziej szczegółowo

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK

II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie

Bardziej szczegółowo

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013 Kierunek studiów: Ratownictwo

Bardziej szczegółowo

Niedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński

Niedociśnienie tętnicze. IKARD r dr Radosław Sierpiński Niedociśnienie tętnicze IKARD 15.12.2015r dr Radosław Sierpiński Definicja Przez niedociśnienie tętnicze, czyli hipotonię, rozumiemy trwale utrzymujące się niskie ciśnienie tętnicze, zazwyczaj skurczowe

Bardziej szczegółowo

VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK

VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK NACZELNA RADA LEKARSKA ŚWIĘTOKRZYSKA IZBA LEKARSKA ODDZIAŁ KIELECKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK Szanowni Państwo Mam zaszczyt

Bardziej szczegółowo

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie

Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu

Bardziej szczegółowo

CENTRUM KSZTA CENIA PODYPLOMOWEGO PIEL GNIAREK I PO O NYCH

CENTRUM KSZTA CENIA PODYPLOMOWEGO PIEL GNIAREK I PO O NYCH RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO WYKONANIE I INTERPRETACJA ZAPISU ELEKTROKARDIOGRAFICZNEGO (Nr 03/07) Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych Warszawa, dnia 28 maja 2007 2 2 AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY

Bardziej szczegółowo

Annex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia

Annex I. Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Annex I Podsumowanie naukowe i uzasadnienie dla wprowadzenia zmiany w warunkach pozwolenia Podsumowanie naukowe Biorąc pod uwagę Raport oceniający komitetu PRAC dotyczący Okresowego Raportu o Bezpieczeństwie

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 22 maja 2018 r. Poz. 970

Warszawa, dnia 22 maja 2018 r. Poz. 970 Warszawa, dnia 22 maja 2018 r. Poz. 970 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 16 maja 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania

Bardziej szczegółowo

Omdlenia standardy postępowania w wybranych stanach klinicznych

Omdlenia standardy postępowania w wybranych stanach klinicznych STANDARDY KARDIOLOGICZNE Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 3, 101 125 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Omdlenia standardy postępowania w wybranych stanach klinicznych Narodowy Program

Bardziej szczegółowo

Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy. Izabela Duda

Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy. Izabela Duda Mechanizm odpowiedzi krążeniowej na ciężki uraz czaszkowo-mózgowy Izabela Duda 1 Krążeniowe Systemowe powikłania urazu czaszkowomózgowego Oddechowe: pneumonia, niewydolność oddechowa, ARDS, zatorowość,

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd.

OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. Jakość bólu charakter bólu; Jak można go określić, gdzie odczuwany jest dyskomfort? Promieniowanie Gdzie odczuwany jest ból? Gdzie ten ból bólu promieniuje?

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Fluorochinolony i ryzyko wydłużenia odstępu QT. <X>: gemifloksacyna i moksyfloksacyna [+ sparfloksacyna, grepaflkosacyna, gatyfloksacyna]

Fluorochinolony i ryzyko wydłużenia odstępu QT. <X>: gemifloksacyna i moksyfloksacyna [+ sparfloksacyna, grepaflkosacyna, gatyfloksacyna] Fluorochinolony i ryzyko wydłużenia odstępu QT : gemifloksacyna i moksyfloksacyna [+ sparfloksacyna, grepaflkosacyna, gatyfloksacyna] CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 4.3 Przeciwwskazania Zarówno

Bardziej szczegółowo

Prof. Hanna Szwed. Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki?

Prof. Hanna Szwed. Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki? Prof. Hanna Szwed Chory ze stabilną chorobą wieńcową - jak rozpoznać, - czy zawsze test obciążeniowy, ale jaki? Warszawa, 2015 Rozpoznanie stabilnej choroby wieńcowej i ocena ryzyka Etap 1 Kliniczna ocena

Bardziej szczegółowo

Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych

Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych Zalecenia ESC 2013! dr med. Artur Oręziak Klinika Zaburzeń Rytmu Serca Instytut Kardiologii, Warszawa Stymulacja serca po zabiegach kardiochirurgicznych

Bardziej szczegółowo

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA

ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie i opieka nad chorym kierowanym do ablacji. lek. Janusz Śledź

Przygotowanie i opieka nad chorym kierowanym do ablacji. lek. Janusz Śledź Przygotowanie i opieka nad chorym kierowanym do ablacji lek. Janusz Śledź Kwalifikacja do EPS i ablacji Wnikliwa ocena EKG w czasie arytmii i w czasie rytmu zatokowego Badanie echokardiograficzne EKG m.

Bardziej szczegółowo

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23

Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA 2015-04-23 Definicja INFEKCYJNE ZAPALENIE WSIERDZIA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Wewnątrznaczyniowe zakażenie obejmujące struktury serca (np. zastawki, wsierdzie komór i przedsionków), duże naczynia krwionośne

Bardziej szczegółowo

TETRALOGIA FALLOTA. Karol Zbroński

TETRALOGIA FALLOTA. Karol Zbroński TETRALOGIA FALLOTA Karol Zbroński Plan prezentacji Historia Definicja Epidemiologia i genetyka Postacie kliniczne Diagnostyka Postępowanie Powikłania Historia Definicja 1 - ubytek w przegrodzie międzykomorowej

Bardziej szczegółowo

Przedzabiegowa ankieta anestezjologiczna

Przedzabiegowa ankieta anestezjologiczna SPECJALISTYCZNY NIEPUBLICZNY ZAKŁAD OPIEKI ZDROWOTNEJ MOTO MED Kazimiera Sikora 25 731 KIELCE, ul. Słoneczna 1 Biuro tel (041) 346-08-50; fax (041) 346-21-00 Przychodnie- ul Słoneczna 1 (041)345-11-47;

Bardziej szczegółowo

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska

Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane

Bardziej szczegółowo

Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG

Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG ELEKTROKARDIOGRAMY, ELEKTROGRAMY... Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG Przedstawiamy Państwu 3 zapisy 24-godzinnego EKG, prezentowane podczas Konferencji Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej w Kościelisku

Bardziej szczegółowo

VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze

VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze VII Noworoczne Warsztaty Kardiologicze Zakopane - Kościelisko 5-7 stycznia 2006 r. strona główna 5 stycznia 2006 r. (czwartek) WARSZTATY HOLTEROWSKIE NA TEMAT: ELEKTROKARDIOGRAFICZNA OCENA CHORYCH Z ROZRUSZNIKIEM

Bardziej szczegółowo

Wykaz Czynności Kontrolnych

Wykaz Czynności Kontrolnych Wykaz Czynności Kontrolnych WYKAZ CZYNNOŚCI KONTROLNYCH: Przygotowanie się do specjalistycznych badań w szpitalu Po wizycie u lekarza, możesz otrzymać zalecenie zgłoszenia się na kilka badań u specjalisty

Bardziej szczegółowo

Zmiany stwierdzane w badaniu przezklatkowym

Zmiany stwierdzane w badaniu przezklatkowym 162 Choroba nadciśnieniowa serca Prezentacja dwuwymiarowa S Przerost (> 12 mm) mięśnia sercowego (od umiarkowanego do znacznego), obejmujący głównie przegrodę międzykomorową, brak odcinkowych zaburzeń

Bardziej szczegółowo

9. Zaburzenia rytmu serca i przewodzenia

9. Zaburzenia rytmu serca i przewodzenia 9. Zaburzenia rytmu serca i przewodzenia Katarzyna Bieganowska Węzeł zatokowo-przedsionkowy, zwany też węzłem zatokowym, jest nadrzędnym ośrodkiem bodźcotwórczym; rytm zatokowy to rytm prawidłowy. U zdrowych

Bardziej szczegółowo

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)

LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia

Bardziej szczegółowo

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?

Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i

Bardziej szczegółowo

Monitorowana telemedycznie rehabilitacja kardiologiczna

Monitorowana telemedycznie rehabilitacja kardiologiczna Monitorowana telemedycznie rehabilitacja kardiologiczna Dr n.med. Bożena Wierzyńska Departament Prewencji i Rehabilitacji ZUS TELEMEDYCYNA I E-ZDROWIE. Kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Problem niewydolności sercowonaczyniowej. w wieku starym. MARIA KORZONEK Wydział Nauk o Zdrowiu

Problem niewydolności sercowonaczyniowej. w wieku starym. MARIA KORZONEK Wydział Nauk o Zdrowiu Problem niewydolności sercowonaczyniowej w okresie starzenia i w wieku starym MARIA KORZONEK Wydział Nauk o Zdrowiu % 25 21,2% 20 17,2 % 15 10 8,3 % 10,0 % 10,2 % 12,0 % 5 4,8 % 5,8 % 0 1931 1960 1970

Bardziej szczegółowo

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu

Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to

Bardziej szczegółowo

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA- DIAGNOSTYKA I LECZENIE. Barbara Niedźwiecka, 6.rok barniedzwiecka@gmail.com

NIEWYDOLNOŚĆ SERCA- DIAGNOSTYKA I LECZENIE. Barbara Niedźwiecka, 6.rok barniedzwiecka@gmail.com NIEWYDOLNOŚĆ SERCA- DIAGNOSTYKA I LECZENIE Barbara Niedźwiecka, 6.rok barniedzwiecka@gmail.com Podział Świeża (pierwszy epizod), przemijająca (nawracająca, epizodyczna), przewlekła (stabilna, pogarszająca

Bardziej szczegółowo

Aktywność sportowa po zawale serca

Aktywność sportowa po zawale serca Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia

Bardziej szczegółowo