ISSN /2012

Transkrypt

1 ISSN /2012 W numerze: PrzejÊciowe wsparcie krajowe w 2013 r. Zmiana ustawy o paszach Ponad 1,5 mld zł dla przetwórstwa PłatnoÊci bezpoêrednie za 2012 r. PROW dla przedsi biorców Wydawcy:

2 -LECIE Wspólnej Polityki Rolnej Gotowi na przyszłość Partnerstwo między Europą a Rolnikami

3 W numerze: MRiRW 3. Targowy poczàtek jesieni 6. PrzejÊciowe wsparcie krajowe w 2013 r. 7. Zmiana ustawy o paszach 8. Integrowana Produkcja w Êwietle integrowanej ochrony roêlin 10. Bezpieczne Gospodarstwo Rolne X edycja konkursu 12. Konkurs JakoÊci Prac Scaleniowych 13. Nie tylko na ryby Przykładowe operacje w ramach osi priorytetowej 4 Zrównowa ony rozwój obszarów zale nych od rybactwa II cz Êç FAPA 16. Strategia Unii Europejskiej Regionu Morza Bałtyckiego ARR 16. Europejski Program Pomocy ywnoêciowej 9. rok realizacji w Polsce ARiMR 19. Ponad 1,5 mld zł dla przetwórstwa ARiMR zaczyna finiszowaç z realizacjà PROW Zmiany w systemie kształcenia zawodowego 22. Poszkodowani rolnicy otrzymajà wsparcie Trwa nabór wniosków o przyznanie pomocy na odtworzenie produkcji rolniczej w gospodarstwach zniszczonych przez kl ski ywiołowe 24. PłatnoÊci bezpoêrednie za 2012 r. 27. Nowe zasady przyznawania pomocy Wsparcie wst pnie uznanych grup producentów owoców i warzyw 31. PROW dla przedsi biorców Jak prawidłowo realizowaç inwestycje dofinansowywane w ramach Działania 123 Zwi kszanie wartoêci dodanej podstawowej produkcji rolnej i leênej 35. Mamy podobne doêwiadczenia Relacja z wizyty studyjnej pracowników ARiMR w Hiszpanii 37. ARiMR odpowiada BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012 1

4 MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Zdaniem ministra Stanisław Kalemba, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Sza now ni Paƒ stwo! Rok go spo dar czy 2011/2012 ju za na mi. Swo istym pod su mo wa niem by ła ko lej na edy cja Mi dzy na ro do - wych Tar gów Wy ro bów Spo yw czych Po la gra Fo od w Po zna niu. Pod nio sły cha rak ter mia ło spo tka nie z pro du cen ta mi, któ rych pro duk ty otrzy ma ły znak pro gra mu Po znaj Do - brà yw noêç. To wy raz do ce nie nia ro li na szych przed - si bior ców, któ rzy do star cza jà na ry nek pro duk ty naj - wy szej ja ko Êci. Âmia ło mo na po wie dzieç, e to eli ta wêród za kła dów kom plek su yw no Êcio we go. Dzi ki ta kim pro duk tom bu do wa na jest mar ka pol - skiej yw no Êci. Ma my do sko na łe su row ce, spraw dzo ne przez wie ki re cep tu ry, a na sze za kła dy prze twór cze na le - à do Êwia to wej czo łów ki. Te wła Ênie ele men ty spra wia - jà, e osià ga my bar dzo do bre re zul ta ty w mi dzy na ro - do wej wy mia nie han dlo wej. Wst p ne da ne za I pół ro cze bie à ce go ro ku wska zu jà na utrzy my wa nie si po zy tyw - nych ten den cji w ob ro cie pro duk ta mi rol no -spo yw czy - mi. War toêç eks por tu tej gru py to wa ro wej prze kro czy ła ju 7,8 mld eu ro, a do dat ni bi lans po ziom 1,4 mld eu ro. Wi daç te, e na si pro du cen ci i eks por te rzy wcià dy wer - sy fi ku jà kie run ki eks por tu. Nie znacz ny spa dek udzia łu kra jów unij nych w na szym eks por cie rol nym z 77,7% do 75,2%. ozna cza, e pol skie pro duk ty do cie ra jà do co raz szer sze go gro na kon su men tów na ca łym Êwie - cie. Ta ka ten den cja jest ko rzyst na, bo wiem war toêç na - sze go eks por tu pro duk tów rol no -spo yw czych si ga ju bli sko ¼ war to Êci pro duk cji rol nej. Dal szy roz wój rol nic twa wy ma gaç jed nak b dzie po - gł bie nia pro ce sów kon so li da cyj nych. Do ty czy to za rów - no pro du cen tów, ich wi k sze go zor ga ni zo wa nia w for - mie grup pro du cenc kich oraz w for mie spół dziel czej, jak i prze twór ców, któ rzy mu szà spro staç sil nej, mi dzy na ro - do wej kon ku ren cji. Pro duk cja yw no Êci to jed na stro na za gad nie nia. Dru - gà jest, nie ste ty, jej mar no wa nie. Nie daw no ob cho dzi li - Êmy Âwia to wy Dzieƒ yw no Êci. W je go przeded niu od - by ło si w mi ni ster stwie spo tka nie Ra dy ds. Ra cjo nal ne - go Wy ko rzy sta nia yw no Êci. Nie wiem, czy wszy scy ma my Êwia do moêç, e w kra - jach Unii Eu ro pej skiej wy rzu ca si a 90 mln ton je dze - nia, pod czas gdy na Êwie cie głód cier pi po nad 800 mln lu dzi. Mu si my te mu za ra dziç, mi dzy in ny mi po przez uêwia da mia nie kon su men tom, od naj młod szych po - czàw szy, jak du e kosz ty, ile pra cy i wy sił ku, wià à si z pro duk cjà yw no Êci, z wy two rze niem te go, co w dru je na na sze sto ły. Trze ba te przy wró ciç sza cu nek dla yw - no Êci i chle ba, ja ki kie dyê był w Pol sce po wszech ny. Roz wià za nie pro ble mów yw no Êcio wych mo e na st - po waç tak e w dro dze upo wszech nia nia spół dziel czo Êci wêród pro du cen tów yw no Êci. Łà cze nie si w gru py pro - du cenc kie po ma ga ob ni aç kosz ty pro duk cji i da je mo - li woêç wy twa rza nia du ych, jed no li tych par tii pro duk - tów, co z ko lei po zwa la zdo by waç no we ryn ki zby tu. Spół dziel czoêç wpły wa rów nie na ob ni e nie osta tecz nej ce ny pro duk tu, któ ry tra fia do kon su men ta, czy li po Êred - nio da je mo li wo Êci zmniej sza nia nie do y wie nia na Êwie cie. Oczy wi Êcie, eu ro pej skie rol nic two jest w sta nie wy y wiç bli sko pół mi liar da swo ich kon su men tów, ale nie ozna - cza to, e nie po win ni Êmy zaj mo waç si mar no traw - stwem yw no Êci. Na wet w bo ga tej EU sà lu dzie, któ rzy od czu wa jà głód. Nie wol no nam po zwo liç na mar no wa - nie pra cy rol ni ków i przed si bior ców, na mar no wa nie ener gii. War to mieç Êwia do moêç, e naj wi cej yw no Êci nisz cze je wła Ênie w go spo dar stwach do mo wych. Do brze, e od by ło si spo tka nie Ra dy ds. Ra cjo nal - ne go Wy ko rzy sta nia yw no Êci. Za gad nie nia te sà nie - zwy kle istot ne i jesz cze ma ło zde fi nio wa ne. Naj wy szy ju czas, aby usys te ma ty zo waç po j cia, zdia gno zo waç pro blem i w osta tecz nym efek cie zna leêç dro gi je go roz wià za nia. 2 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

5 Prosto z gabinetu Tar go wy po czà tek je sie ni Pro du cen ci, han dlow cy, hur tow ni cy, sprze daw cy de ta licz ni, tech - no lo dzy, mi ni stro wie, po li ty cy wszy scy za in te re so wa ni roz wo jem bran y spo yw czej spo tka li si na tar gach w Po zna niu. Trwa jà ce od 6 do 11 paê dzier ni ka, naj wi k sze w Eu ro pie Ârod ko wo - -Wschod niej tar gi bran y spo yw czej, opa ko wa nio wej, ga stro no - micz nej i ho te lar skiej, od by wa ły si pod ho no ro wym pa tro na tem mi ni stra rol nic twa i roz wo ju wsi. Mi dzy na ro do we Tar gi Wy - ro bów Spo yw czych Po la - gra Fo od i Tar gi Sma ki Re - gio nów oraz rów no le gle od by wa jà - ce si Mi dzy na ro do we Tar gi Tech - no lo gii Spo yw czych Po la gra -Tech, Mi dzy na ro do we Tar gi Ga stro no - mii Ga stro, a tak e Tar gi Tech ni ki Pa ko wa nia i Lo gi sty ki Ta ro pak oraz Tar gi Wy po sa e nia Ho te li In vest - -Ho tel, sta no wià spój nà płasz czy - zn pre zen ta cji naj now szych osià - gni ç bran y yw no Êcio wej. WÊród nich wa ne miej sce zaj mu je sze ro ki wa chlarz wy ro bów spo yw czych oraz naj now sze tech no lo gie dla bran y pie kar skiej, cu kier ni czej, mle czar skiej, spo yw czej i opa ko - waƒ, a tak e no wo Êci w wy po sa e - niu ho te li i roz wià za nia dla no wo - cze snej ga stro no mii. W te go rocz nej edy cji tar gów wzi ło udział bli sko ty siàc firm. Za rów no pod czas otwar cia tar - gów Sma ki Re gio nów, jak i Po la - gra Fo od mi ni ster Ka lem ba pod kre - Êlał, e pol skie pro duk ty cie szà si co raz wi k szym uzna niem nie tyl ko wêród kon su men tów Unii Eu ro pej - skiej, lecz tak e paƒstw trze cich. Głów nie ze wzgl du na dba łoêç o wy so kà ja koêç i na tu ral ny smak oraz za cho wa nie tra dy cyj nych re - cep tur pro du cen ci bu du jà sil nà mar k pol skiej yw no Êci na are nie mi dzy na ro do wej. Pol ska ma bar - dzo do bre pod sta wy do roz wo ju kom plek su yw no Êcio we go i bar dzo do brze wy ko rzy stu je t szan s. Ca - ły czas ma my do dat nie sal - do w han dlu pro duk ta mi rol no -spo - yw czy mi. Za ubie gły rok wy nio sło ono po nad 2,6 mld eu ro. W tym ro - ku mo e my osià gnàç 3 mld eu ro. Na to miast war toêç eks por tu osià - gn ła po ziom po nad 15,2 mld eu - ro, czy li war toêç bli skà ¼ pro duk cji rol nej mó wił mi ni ster, zwra ca jàc jed no cze Ênie uwa g na fakt, i pol - scy pro du cen ci i eks por te rzy wcià MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Polagra Food to wielkie Êwi to producentów ywnoêci. W uroczystoêci otwarcia targów ministrowi Stanisławowi Kalembie oraz prezesowi MTP Andrzejowi Byrtowi towarzyszyli przedstawiciele wojewódzkich władz paƒstwowych i samorzàdowych BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012 3

6 Prosto z gabinetu MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI dy wer sy fi ku jà kie run ki eks por tu. Nie znacz ny spa dek udzia łu kra jów unij nych w na szym eks por cie rol - nym z 77,7% do 75,2% jest, zda - niem mi ni stra Ka lem by, do wo dem na to, e na sze pro duk ty do cie ra jà do co raz szer sze go gro na kon su - men tów na ca łym Êwie cie. Mi ni ster stwo rol nic twa i roz wo ju wsi za zna czy ło swo jà obec noêç na tar gach po przez udział przed - sta wi cie li kie row nic twa re sor tu w licz nych kon fe ren cjach i spo tka - niach. Oprócz mi ni stra Sta ni sła wa Ka lem by obec ni by li rów nie wi ce - mi ni stro wie: Zo fia Szal czyk i Ta de - usz Na le wajk. Wa nym ele men tem by ła tak e pre zen ta cja dwóch sto - isk, któ re zo sta ły uzna ne przez or - ga ni za to rów za Sto iska naj bar - dziej sprzy ja jà ce re ali za cji stra te gii mar ke tin go wej fir my na tar gach. Na jed nym z nich pre zen to wa - na by ła idea Pro gra mu Po znaj Do - brà yw noêç i pro duk ty wy so kiej ja - ko Êci, ozna czo ne zna kiem PD oraz pro duk ty eko lo gicz ne. Na to - miast na dru gim, usy tu owa nym w pa wi lo nie Sma ki Re gio nów, pro - wa dzo no dzia ła nia in for ma cyj no - -pro mo cyj ne, do ty czà ce unij ne go sys te mu ozna czeƒ geo gra ficz nych. Mo na tam by ło spró bo waç pro - duk tów re gio nal nych i tra dy cyj nych wy twa rza nych we dług ory gi nal nych re cep tur. Od no szàc si do cz Êci wy sta - wien ni czej po Êwi co nej po szcze - gól nym re gio nom Pol ski i ich ku li - nar nym spe cja łom, mi ni ster pod - kre Êlał, e mo e my byç dum ni, z tak bo ga tej li sty pro duk tów tra dy - cyj nych, gdy sà one na szym praw - dzi wym dzie dzic twem. Po łà cze nie pro duk tów naj lep szej ja ko Êci z ory - gi nal ny mi, re gio nal ny mi re cep tu ra - mi przy czy nia si do wy ro bu chle - ba, w dlin, se rów i sło dy czy, któ re przy wo łu jà wspo mnie nia dzie ciƒ - stwa i wpro wa dza jà w do bry na - strój. Nic tak nie sma ku je jak re gio - nal ne spe cja ły, ta kie, ja kie go Êci ły daw niej na pol skich sto łach mó - wił Sta ni sław Ka lem ba. Wa nym wy da rze niem by ło ogło sze nie przez mi ni stra rol nic twa in for ma cji o wpi - sa niu na Li st Pro duk tów Tra dy cyj - nych pro duk tu, któ rym jest pstràg kłodz ki. Tar gi by ły rów nie oka zjà do przy - zna nia zna ku PD ko lej nym pro - duk tom yw no Êcio wym. Mi ni ster, pod kre Êla jàc pod nio sły cha rak ter spo tka nia i ro l pro du cen tów do - star cza jà cych na ry nek pro duk ty naj wy szej ja ko Êci, mó wił: Âmia ło mo na po wie dzieç, e to eli ta wêród za kła dów sek to ra yw no Êcio - Tegoroczna Polagra Food zgromadziła 1500 wystawców z 27 krajów, zwiedzajàcych z 21 krajów 4 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

7 Prosto z gabinetu we go. Dzi ki ta kim pro duk tom bu - do wa na jest mar ka pol skiej yw no - Êci. Ma my do sko na łe su row ce, spraw dzo ne przez wie ki, Êwiet ne re cep tu ry, a na sze za kła dy prze - twór cze na le à do Êwia to wej czo - łów ki. Wszyst kie te ele men ty spra - wia jà, i osià ga my bar dzo do bre re zul ta ty w mi dzy na ro do wej wy - mia nie han dlo wej. Wr cza jàc dy plo my po twier dza - jà ce przy zna nie zna ku PD 45 pro - du cen tom, Sta ni sław Ka lem ba pod kre Êlił zna cze nie te go fak tu za - rów no dla sze fów i pra cow ni ków przed si biorstw, jak i dla wszyst kich kon su men tów. Od te go wie czo ru ko lej na ga ma pro duk tów, któ re od - zna cza jà si nie tyl ko naj wy szà ja - ko Êcià, lecz tak e sta ły mi i nie po - wta rzal ny mi wa lo ra mi sma ko wy mi b dzie po sia da ła po twier dza jà cy to znak. Cie szy bo gac two ró no rod - no Êci yw no Êci, cie szy sta ły wzrost licz by wy ro bów po sia da jà cych znak PD przy znał Sta ni sław Ka lem ba. Te go rocz na Ga la by ła szcze gól - na ze wzgl du na fakt, i osià gni - cia mi ni ste rial ne go Pro gra mu zy - ska ły uzna nie Fun da cji Pol skie go Go dła Pro mo cyj ne go, or ga ni za to - ra Kon kur su Te raz Pol ska. Obec - ny na uro czy sto Êci pre zes Fun da cji, Krzysz tof Przy był, wr cza jàc mi ni - stro wi Ka lem bie me dal 20-le cia Pol skie go Pro gra mu Pro mo cji Te - raz Pol ska za dzia ła nia na rzecz pro mo cji Pol ski i pol skich pro duk - tów, po dzi ko wał za wkład w pro - mo cj pol skiej yw no Êci. Pre zes Przy był zwró cił tak e uwa g na fakt, i pro du cen ci po sia dajà cy znak PD, to w znacz nej mie - rze tak e lau re aci Kon kur su Te raz Pol ska. Tar gi by ły tak e oka zjà do spo - tkaƒ z rol ni ka mi i or ga ni za cja mi bran o wy mi, dys ku sji o po ten cja le eks por to wym pol skich spe cjal no Êci yw no Êcio wych, po pu lar no Êci pro - duk tów lo kal nych i eko lo gicz nych oraz wr cze nia na gród w licz nych kon kur sach to wa rzy szà cych wy sta - wom. W ra mach Po la gry Fo od od - by ła si in au gu ra cja no wej kam pa - nii pro mo cyj nej yw noêç eko lo - gicz na gwa ran cjà do bre go sma - ku, a pod czas wszyst kich dni tar - go wych zwie dza jà cy mo gli za po - znaç si z wy sta wà Ko mi sji Eu ro pej - skiej 50-le cie Wspól nej Po li ty ki Rol nej. Biu ro Pra so we [ Zdj cia: ar chi wum MRiRW MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Polagra Food to najsmaczniejsze z poznaƒskich targów. Podczas tegorocznej edycji, znaki PD Poznaj Dobrà ywnoêç nadano 162. produktom BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012 5

8 Rynki rolne MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Przej Êcio we wspar cie kra jo we w 2013 r. W wy ni ku za bie gów no - wych paƒstw człon kow - skich, do przy go to wa - ne go przez Ko mi sj Eu ro pej skà pro jek tu roz po rzà dze nia zmie nia jà - ce go roz po rzà dze nie 73/2009 1, wpro wa dzo no po praw k, któ ra prze wi du je mo li woêç re ali za cji w 2013 r. przej Êcio we go wspar cia kra jo we go w no wych paƒ stwach człon kow skich, sto su jà cych sys tem jed no li tej płat no Êci ob sza ro wej (z wy jàt kiem Buł ga rii i Ru mu nii, któ - re do 2015 r. mo gà re ali zo waç kra jo we płat no Êci uzu peł nia jà ce). Wpro wa dzo ne zmia ny 2 w roz po - rzà dze niu 73/2009 umo li wia jà przy zna wa nie przej Êcio we go wspar - cia kra jo we go w sek to rach, w któ - rych sto so wa no kra jo we płat no Êci uzu peł nia jà ce w 2012 r. Mi ni ster rol nic twa i roz wo ju wsi pod jàł ju dzia ła nia, ma jà ce na ce - lu sko rzy sta nie z tej mo li wo Êci, wy - st pu jàc do mi ni stra fi nan sów z wnio skiem o za pew nie nie w bu - d e cie Êrod ków na przej Êcio we wspar cie kra jo we. B dzie ono sto - so wa ne w na st pu jà cych sek to - rach: 1 sek tor I, (któ ry obej mu je m.in. zbo a, ro Êli ny ole iste, wy so ko biał - ko we i mo tyl ko wa te), 1 sek tor upraw pa szo wych na trwa łych u yt kach zie lo nych (sek tor, w któ rym sto so wa no tzw. płat noêç zwie rz cà), 1 sek tor chmie lu, 1 sek tor skro bi ziem nia cza nej, 1 sek tor ty to niu. Przej Êcio we wspar cie kra jo we b - dzie przy zna wa ne na ta kich sa mych wa run kach, na ja kich przy zna wa no kra jo we płat no Êci uzu peł nia jà ce na rok Cał ko wi ta kwo ta wspar cia w da - nym sek to rze nie mo e prze kro czyç ró ni cy mi dzy cał ko wi tà kwo tà wspar cia bez po Êred nie go, sto so - wa nà w tym sek to rze w 2012 r. (łàcz nie z kra jo wy mi płat no Êcia mi uzu peł nia jà cy mi) a cał ko wi tà kwo tà wspar cia bez po Êred nie go, do st p - nà dla te go sek to ra w ra mach sys - te mu jed no li tej płat no Êci ob sza ro - wej w 2013 r. Z prze pro wa dzo nych ob li czeƒ wy ni ka, e w przy pad ku Pol ski łàcz na pu la Êrod ków fi nan so - wych, prze zna czo nych na ten cel, mo e wy nieêç od 480 mln EUR do 570 mln EUR. De par ta ment Płat no Êci Bez po Êred nich [ Zdj cia: fo to lia 1 Roz po rzà dze nie Ra dy (WE) nr 73/2009 z dnia 19 stycz nia 2009 r. usta na wia jà ce wspól ne za sa dy dla sys te mów wspar cia bez po Êred nie go dla rol ni ków w ra mach wspól nej po li ty ki rol nej i usta na wia jà ce okre Êlo ne sys te my wspar cia dla rol ni ków, zmie nia jà - ce roz po rzà dze nia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007 oraz uchy la jà ce roz po rzà dze nie (WE) nr 1782/2003 (Dz. Urz. UE L 30 z , str. 16, z póên. zm.). 2 Zmia ny zo sta ły wpro wa dzo ne roz po rzà dze niem Par la men tu Eu ro pej skie go i Ra dy (UE) nr 671/2012 z dnia 11 lip ca 2012 r. zmie nia jà cym roz po rzà dze - nie Ra dy (WE) nr 73/2009 w za kre sie sto so wa nia płat no Êci bez po Êred nich dla rol ni ków w od nie sie niu do ro ku 2013 (Dz. Urz. UE L 204 z , str. 11). Przej Êcio we wspar cie kra jo we sto so wa ne b dzie m.in. w sek to rze ty to niu oraz w sek to rze skro bi ziem nia cza nej 6 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

9 Rolnictwo Zmia na usta wy o pa szach P re zy dent RP 28 sierp nia 2012 r. pod pi sał usta w z dnia 13 lip ca 2012 r. o zmia nie usta wy o pa szach. No we li zo wa na usta wa do ty czy wy łàcz nie prze su ni cia na dzieƒ 1 stycz nia 2017 r. ter mi nu wej Êcia w y cie za ka zu wy twa rza nia, wpro wa dza nia do ob ro tu i sto so wa - nia w y wie niu zwie rzàt pasz ge ne - tycz nie zmo dy fi ko wa nych oraz or ga - ni zmów ge ne tycz nie zmo dy fi ko - wa nych prze zna czo nych do u yt ku pa szo we go. Zmia na ter mi nu wej Êcia w y cie za ka zu, okre Êlo ne go w art. 15 ust. 1 pkt 4 usta wy o pa szach, a nie je go cał ko wi te uchy le nie jest wy - ra zem ostro ne go sta no wi - ska Pol ski w od nie sie niu do sto so wa nia GMO, a za - ra zem umo li wiaç b dzie za cho wa nie kon ku ren cyj nej po zy cji kra jo wym pro du cen - tom yw no Êci za rów no na ryn ku kra jo wym jak i ryn - kach za gra nicz nych. Wy ni ki ba daƒ, któ re zo - sta ły prze pro wa dzo ne w la - tach przez kra - jo we jed nost ki na uko wo - -ba daw cze, nie wy ka za ły szko dli we go wpły wu tych pasz na zdro wie zwie rzàt, lu dzi i Êro - do wi sko. W Pol sce, po dob nie, jak i w po zo - sta łych kra jach UE, wy st pu je de fi cyt biał ka pa szo we go, któ ry uzu peł nia - ny jest im por tem Êru ty so jo wej, głów nie z Ar gen ty ny, Bra zy lii i USA. Obec nie Pol ska nie ma re al nych mo li wo Êci cał ko wi te go za stà pie nia Êru ty so jo wej in ny mi al ter na tyw ny mi pro duk ta mi biał ko wy mi po cho dze - nia kra jo we go, a jej sub sty tu cja jest moc no ogra ni czo na czyn ni ka mi upra wo wy mi i y wie nio wy mi. W ce lu zła go dze nia nie do bo ru biał ka pa szo we go i unie za le nie nia kra jo wej pro duk cji zwie rz cej od ro - Êlin GMO, ja ko êró dła biał ka pa - szo we go, wdra a ne sà roz wià za nia sys te mo we, umo li wia jà ce stop nio - we od cho dze nie od sto so wa nia w y wie niu zwie rzàt pasz, po cho dzà - cych z ro Êlin ge ne tycz nie mo dy fi ko - wa nych i za st po wa nie ich pa sza mi, po cho dzà cy mi z upraw ro Êlin biał - ko wych, kra jo we go po cho dze nia. Do tych cza so we dzia ła nia, pod j te w tym kie run ku, sà na st pu jà ce: wspar cie spe cjal ne, wy ni ka jà ce z płat no Êci ob sza ro wej do po - wierzch ni upraw ro Êlin stràcz ko wych Za kaz sto so wa nia w y wie niu zwie rzàt pasz ge ne tycz nie zmo dy fi ko wa nych wej dzie w y - cie 1 stycz nia 2017 r. i mo tyl ko wa tych drob no na sien nych, prze zna czo ne bez po Êred nio dla rol - ni ków, do pła ty do ma te ria łu siew ne - go ka te go rii eli tar ny lub kwa li fi ko - wa ny, re ali zo wa ne ze Êrod ków fi nan - so wych, do st p nych w ra mach po - mo cy de mi ni mis, uzu peł nia jà ca płat noêç ob sza ro wà (UPO) w ra - mach upra wy nie któ rych ro Êlin wy - so ko biał ko wych oraz stràcz ko wych. Od 2010 r. w Pol sce re ali zo wa ne jest wspar cie spe cjal ne dla rol ni ków, upra wia jà cych ro Êli ny stràcz ko we i mo tyl ko wa te drob no na sien ne w plo nie głów nym. Od 2012 r. prze - wi dzia no zwi k sze nie pu li Êrod ków prze zna czo nych na to wspar cie z 10,8 mln eu ro do 30 mln eu ro rocz nie. No ty fi ko wa no rów nie Ko mi sji Eu ro pej skiej prze dłu e nie re - ali za cji te go dzia ła nia do 2013 r. Za kła da jàc, e pro gra mem tym ob - j tych zo sta nie ok. 300 tys. ha upraw, staw ka płat no Êci dla te go dzia ła nia zo sta nie zwi k szo na do ok. 100 eu ro/ha. Re ali zo wa ny jest rów nie wie lo let - ni pro gram ba daw czy pt. Ulep sza nie kra jo wych êró deł biał ka ro Êlin ne go, ich pro duk cji, sys te mu ob ro tu i wy ko - rzy sta nia w pa szach, któ re go jed nym z za ło eƒ jest stwo rze nie wa run ków do zmniej sze nia im por tu biał ka pa szo we go (Êru ta so jo wa) w wy ni ku zwi k sze nia war to Êci bio lo - gicz nej i u yt ko wej biał ka ro Êlin ne go, po cho dzà ce go z ro dzi mych su row ców. Wej Êcie w y cie z dniem 1 stycz nia 2013 r. za ka zu wy - twa rza nia, wpro wa dza nia do ob ro tu i sto so wa nia w y wie niu zwie rzàt pasz GMO oraz or ga ni zmów ge ne tycz nie zmo dy fi ko wa - nych prze zna czo nych do u yt ku pa szo we go skut ko wa ło by wy - stà pie niem trud no Êci, zwià za nych z za ku pem kon wen cjo nal nych ma te - ria łów pa szo wych w ilo Êci po kry wa - jà cej za po trze bo wa nie kra jo wych pro du cen tów, osła bie niem ich po zy - cji w kon ku ren cji z wy twór ca mi z UE, wzro stem kosz tów pro duk cji zwie rz - cej oraz cen Êrod ków spo yw czych po cho dze nia zwie rz ce go. De par ta ment Bez pie czeƒ stwa yw no Êci i We te ry na rii [ Zdj cie: fo to lia MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012 7

10 Rolnictwo In te gro wa na Pro duk cja MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI w Êwie tle in te gro wa nej ochro ny ro Êlin In te gro wa na ochro na ro Êlin jest spo so bem ochro ny ro Êlin przed or ga ni zma mi szko dli wy mi, po le ga jà cym na wy ko rzy sta niu wszyst kich do st p nych me tod ochro ny ro Êlin, w szcze gól no Êci me tod nie che micz nych, w spo sób mi ni ma li zu jà cy za gro e nie dla zdro wia lu dzi, zwie rzàt oraz dla Êro do wi ska. In te gro wa na ochro - na ro Êlin wy ko rzy stu je w peł ni wie dz o or ga ni zmach szko dli wych dla ro Êlin (w szcze gól no Êci o ich bio lo gii i szko dli wo Êci) w ce lu okre Êle nia opty mal nych ter mi nów do po dej mo wa nia dzia łaƒ, zwal cza jà cych te or ga ni zmy, a tak e wy ko rzy stu je na tu ral ne wy - st po wa nie or ga ni zmów po y tecz nych, w tym dra pie ców i pa so - y tów or ga ni zmów szko dli wych dla ro Êlin oraz po słu gu je si ich in tro duk cjà. Obo wià zek sto so wa nia za - sad in te gro wa nej ochro ny ro Êlin przez wszyst kich pro - fe sjo nal nych u yt kow ni ków Êrod - ków ochro ny ro Êlin po czàw szy od dnia 1 stycz nia 2014 r. wy ni ka z po sta no wieƒ art. 14 dy rek ty wy Par la men tu Eu ro pej skie go i Ra dy nr 2009/128/WE z dnia 21 paê - dzier ni ka 2009 r. usta na wia jà cej ra my wspól no to we go dzia ła nia na rzecz zrów no wa o ne go sto so wa - nia pe sty cy dów oraz roz po rzà dze - nia Par la men tu Eu ro pej skie go i Ra - dy nr 1107/2009/WE z dnia 21 paê dzier ni ka 2009 r. do ty czà ce go wpro wa dza nia do ob ro tu Êrod ków ochro ny ro Êlin i uchy la jà ce go dy - rek ty wy Ra dy 79/117/EWG i 91/414/EWG. Ar ty kuł 55 ww. roz po rzà dze nia sta no wi, e Êrod ki ochro ny ro Êlin mu szà byç sto so wa - ne wła Êci wie. Wła Êci we sto so wa nie Êrod ków ochro ny ro Êlin obej mu je m.in. zgod noêç z po sta no wie nia mi dy rek ty wy 2009/128/WE, a od dnia 1 stycz nia 2014 r. zgod noêç z ogól ny mi za sa da mi in te gro wa nej ochro ny ro Êlin, o któ rych mo wa w art. 14 oraz za łàcz ni ku III do tej dy rek ty wy. Zgod nie z ogól ny mi za sa da mi in - te gro wa nej ochro ny ro Êlin, okre Êlo - ny mi w za łàcz ni ku III do dy rek ty - wy 2009/128/WE: 1 nad che micz ne me to dy zwal - cza nia or ga ni zmów szko dli wych przed kła daç na le y me to dy bio lo - gicz ne, fi zycz ne i in ne me to dy nie - che micz ne, je e li za pew nia jà one ochro n przed or ga ni zma mi szko - dli wy mi; Za po bie ga nie wy st po wa niu or ga ni zmów szko dli wych po win no byç osià ga ne, m.in. przez sto so wa nie zrów no wa o ne go na wo e nia, wap no wa nia, na wad nia nia i me lio ra cji 8 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

11 Rolnictwo 1 za po bie ga nie wy st po wa niu or - ga ni zmów szko dli wych po win no byç osià ga ne, m.in. przez: sto so wa nie pło do zmia nu, sto so wa nie wła Êci wej agro tech - ni ki, sto so wa nie od mian od por nych lub to le ran cyj nych oraz ma te ria łu siew ne go i na sa dze nio we go pod - da ne go oce nie zgod nie z prze pi sa - mi o na sien nic twie, sto so wa nie zrów no wa o ne go na wo e nia, wap no wa nia, na wad - nia nia i me lio ra cji, sto so wa nie Êrod ków za po bie - ga jà cych in tro duk cji or ga ni zmów szko dli wych, ochro n i stwa rza nie wa run ków sprzy ja jà cych wy st po wa niu or ga - ni zmów po y tecz nych, sto so wa nie Êrod ków hi gie ny fi - to sa ni tar nej, (ta kich jak re gu lar ne czysz cze nie ma szyn i sprz tu wy ko - rzy sty wa ne go w upra wie ro Êlin), aby za po biec roz prze strze nia niu si or ga ni zmów szko dli wych, sto so wa nie Êrod ków ochro ny ro Êlin w spo sób ogra ni cza jà cy ry zy - ko po wsta nia od por no Êci u or ga ni - zmów szko dli wych. Wa ny mi na rz dzia mi, wy ko rzy - sty wa ny mi w in te gro wa nej ochro nie ro Êlin sà: 1 me to dy ki in te gro wa nej ochro ny ro Êlin po szcze gól nych upraw, 1 pro gi eko no micz nej szko dli wo - Êci pa to ge nów pro gi te okre Êla jà, kie dy sto so wa nie che micz nej ochro ny ro Êlin sta je si eko no micz - nie opła cal ne, tzn. przy ja kiej li - czeb no Êci or ga ni zmu szko dli we go dla ro Êlin stra ty, ja kie mo e on spo - wo do waç, prze wy sza jà kosz ty je go che micz ne go zwal cza nia, 1 sys te my wspo ma ga nia de cy zji w ochro nie ro Êlin sys te my te, ba - zu jà ce na zna jo mo Êci bio lo gii or - ga ni zmów szko dli wych, wska zu jà opty mal ny ter min wy ko na nia che - micz nych za bie gów ochro ny ro Êlin. Na stro nie In ter ne to wej MRiRW (In for ma cje bran o we -> Pro duk - cja ro Êlin na -> Ochro na ro Êlin -> In te gro wa na ochro na ro Êlin) b dà za miesz cza ne i ak tu ali zo wa ne me - to dy ki in te gro wa nej ochro ny ro Êlin dla po szcze gól nych upraw, po rad - ni ki do brej prak ty ki ochro ny ro Êlin oraz in for ma cje o do st p nych sys - te mach wspo ma ga nia de cy zji w ochro nie ro Êlin. Nie za le nie od po wy sze go, w usta wie o ochro nie ro Êlin, ju w ro ku 2004 wpro wa dzo no prze pi - sy, któ re stwa rza ły mo li woêç uczest nic twa w do bro wol nym sys te - mie ja ko Êci yw no Êci In te gro wa - nej Pro duk cji (IP), opar tym na za sa - dach in te gro wa nej ochro ny ro Êlin. Pro duk cja, w ra mach sy te mu IP, pod le ga cer ty fi ka cji. Cer ty fi kat IP jest po Êwiad cze niem, e wska za ne w nim pło dy rol ne zo sta ły wy two - rzo ne w opar ciu o szcze gó ło we me to dy ki IP, za twier dza ne przez Głów ne go In spek to ra Ochro ny Ro - Êlin i Na sien nic twa, a ich pro ces pro duk cji był nad zo ro wa ny. Gwa - ran tu je to, e wy pro du ko wa ne pło - dy rol ne sà bez piecz ne dla kon su - men ta, a w szcze gól no Êci nie za - wie ra jà po zo sta ło Êci Êrod ków ochro ny ro Êlin oraz me ta li ci kich, azo ta nów i in nych pier wiast ków oraz sub stan cji szko dli wych w ilo - Êciach prze kra cza jà cych obo wià zu - jà ce nor my. Szcze gó ło we in for ma - cje na te mat przy stà pie nia i uczest - nic twa w sys te mie IP mo na uzy skaç w od dzia łach PIORiN. Jed no cze Ênie ist nie je mo li woêç re fun da cji cz Êci po nie sio nych kosz tów zwià za nych z uczest nic - twem w sys te mie IP oraz pro mo cjà IP w ra mach dzia łaƒ PROW Wszel kie in for ma cje, do ty - czà ce wspar cia fi nan so we go w ra - mach PROW , mo - na uzy skaç w od dzia łach re gio nal - nych Agen cji Re struk tu ry za cji i Mo - Ma te riał siew ny i na sa dze nio wy, zgod nie z prze pi sa mi o na sien nic twie, po wi nien byç pod da ny oce nie der ni za cji Rol nic twa, Cen tra li Agen cji Ryn ku Rol ne go oraz w Mi - ni ster stwie Rol nic twa i Roz wo ju Wsi. WÊród licz nych ko rzy Êci, wy ni ka - jà cych z wdro e nia IP, na le y wy - mie niç fakt, e przy stà pie nie do sys - te mu in te gro wa nej pro duk cji jest gwa ran cjà wy peł nie nia ob li ga to ryj - ne go wy mo gu sto so wa nia w upra - wie ro Êlin za sad in te gro wa nej ochro ny ro Êlin. De par ta ment Ho dow li i Ochro ny Ro Êlin [ Zdj cia: fo to lia MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012 9

12 Rolnictwo MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI Bez piecz ne Go spo dar stwo Rol ne X edy cja kon kur su Ogól no kra jo wy Kon kurs Bez piecz ne Go spo dar stwo Rol ne, któ re go ce lem jest pro mo cja bez piecz nych wa run ków pra cy i za sad ochro ny y cia i zdro - wia w go spo dar stwie rol nym zo - stał roz strzy gni ty po raz dzie sià ty. Je go or ga ni za to ra mi by li: Mi ni - ster stwo Rol nic twa i Roz wo ju Wsi, Ka sa Rol ni cze go Ubez pie cze nia Spo łecz ne go, Agen cja Nie ru cho - mo Êci Rol nych, Paƒ stwo wa In spek - cja Pra cy, pa tro ni me dial ni oraz in ne in sty tu cje i or ga ni za cje, dzia - ła jà ce na rzecz po pra wy wa run - ków pra cy w go spo dar stwie rol - nym i je go oto cze nia. Kon kurs od - by wa si pod ho no ro wym pa tro - na tem Pre zy den ta Rze czy po spo li tej Pol skiej. Po dob nie jak w la tach po przed - nich, kon kurs prze bie gał w dwóch ka te go riach: 1 go spo darstw in dy wi du al nych, 1 za kła dów rol nych. Ini cja ty wa ta cie szy si du à po - pu lar no Êcià i re no mà, o czym Êwiad czy iloêç zgła sza nych go spo - darstw. W ry wa li za cji, we wszyst kich dzie si ciu edy cjach kon kur su, wzi - ło udział osób pro wa dzà - cych in dy wi du al nie go spo dar stwa rol ne oraz 927 przed si bior ców rol nych, za trud nia jà cych łàcz nie oko ło 40 tys. pra cow ni ków rol nych. W te go rocz nej edy cji swój udział zgło si ły 982 oso by pro wa dzà ce in - dy wi du al ne go spo dar stwa rol ne i 37 za kła dów rol nych, za trud nia jà - cych oko ło 2100 osób. Go spo dar - stwa in dy wi du al ne by ły wi zy to wa ne i oce nia ne przez re gio nal ne ko mi - sje kon kur so we pod wzgl dem bez - pie czeƒ stwa i wa run ków pra cy, a naj lep sze z nich zo sta ły za kwa li fi - ko wa ne do eta pu wo je wódz kie go. Do oce ny w eta pie kra jo wym wy ty - po wa no 16 go spo darstw in dy wi du - al nych (lau re atów wo je wódz kich). Cen tral na Ko mi sja Kon kur so wa na po sie dze niu w dniu 1 sierp - nia 2012 r., po wcze Êniej szej wi zy - ta cji 16 go spo darstw i wni kli wej ich oce nie, wy ło ni ła zwy ci z ców lau - re atów X edy cji Ogól no kra jo we go Kon kur su Bez piecz ne Go spo dar - stwo Rol ne i przy zna ła na gro dy. 1 I miej sce za j li Mag da le na i Ja - kub Woj cie cho wie z miej sco wo Êci Grza wa w woj. Êlà skim, któ rych go - spo dar stwo zo sta ło uzna ne za naj - bez piecz niej sze go spo dar stwo rol - ne w kra ju w 2012 ro ku. 1 Dwa rów no rz d ne II miej sca za - j li: Jo lan ta i Adam Ko chaƒ scy pro - wa dzà cy go spo dar stwo rol ne w miej sco wo Êci Ja sio nó wecz ka w woj. pod la skim oraz Li dia i Zbi - gniew Krzyw do wie, pro wa dzà cy go spo dar stwo rol ne w Alek san drii w woj. wiel ko pol skim. 1 Dwa rów no rz d ne III miej sca przy zna no Bar ba rze i Mar ko wi Laureaci konkursu, Magdalena i Jakub Wojciechowie z dzieçmi oraz minister Stanisław Kalemba (pierwszy z prawej) i prezes KRUS Artur Brzóska (trzeci z prawej) obok głównej nagrody, ciàgnika rolniczego Gr ê li kow skim z Do brze je wic w woj. ku jaw sko -po mor skim uczest ni - kom fi na łu w 2007 r. oraz Krzysz to - fo wi Sku bi szyƒ skie mu z Brze - na w woj. za chod nio po mor skim. Cen tral na Ko mi sja Kon kur so wa przy zna ła rów nie na gro dy specjal ne: 10 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

13 Rolnictwo 1 Be acie i Pio tro wi Kon drac kim z Gór ne go w woj. lu bel skim za wpro wa dza nie roz wià zaƒ zwi k sza - jà cych bez pie czeƒ stwo pra cy w go - spo dar stwie oraz wy jàt ko wà dba - łoêç o po rzà dek w po miesz cze niach warsz ta to wych i go spo dar skich. 1 Jó ze fie Biał ce Gold z Ra dło wic w woj. dol no Êlà skim za wzo ro wà or - ga ni za cj go spo dar stwa z uwzgl d - nie niem we wn trz nych cià gów ko - mu ni ka cyj nych umo li wia jà cych bez - piecz ne po ru sza nie si po go spo dar - stwie oraz bez piecz ne sto - so wa nie Êrod ków ochro ny ro Êlin. 1 Mag da le nie i Paw ło wi Pła zom z miej sco wo Êci Ró ki w woj. Êwi to krzy - skim za wzo ro we pro wa - dze nie go spo dar stwa sa - dow ni cze go z dba ło Êcià o bez pie czeƒ stwo pra cy i wy po czy nek. 1 Ma rii i Ja nu szo wi Szczy pio rom z Ły Ênie wa w woj. po mor skim za bez - pie czeƒ stwo i za pew nie - nie do bro sta nu zwie rzàt w pro wa dzo nym cho wie trzo dy chlew nej. 1 Ewie i Ma ria no wi Wierz bic kim z Za gó rzan w woj. pod kar pac kim za utrzy ma nie w peł nej spraw no Êci eks plo ato wa - nych ma szyn rol ni czych i wzo ro wo zor ga ni zo wa ne miej sce do re kre acji oraz punkt prze ciw po a ro wy. 1 Ro ma no wi Pa so nio wi z Mosz cze ni cy Ni nej w woj. ma ło pol skim, naj młod sze - mu rol ni ko wi w fi na le kon kur su, za do bór i sto so wa nie bez piecz - nych ma szyn do prac w te re nie gó - rzy stym. 1 Ry szar do wi Jusz cza ko wi z Po nia - to wa w woj. łódz kim za uwzgl d nie - nie za sad bez pie czeƒ stwa pra cy przy mo der ni za cji bu dyn ków go spo - dar skich. Cen tral na Ko mi sja Kon kur so wa przy zna ła rów nie sta tu et ki: 1 Ma riu szo wi Bu ga jo wi z Drwa le - wic w woj. lu bu skim za sto so wa nie no wo cze snych, bez piecz nych roz - wià zaƒ kon struk cyj nych i tech no lo - gicz nych w cho wie kur nio sek. 1 Bar ba rze i Je rze mu Urba nia kom ze Słop ska w woj. ma zo wiec kim za bez piecz ne pro wa dze nie dzia łal - no Êci rol ni czej w po łà cze niu z dzia - łal no Êcià go spo dar czà prze twór - stwem mi sa. Zwyci zcà X edycji konkursu w kategorii zakładów rolnych zostało Gospodarstwo Ogrodnicze Ł GAJNY Sp. z o.o. 1 Iwo nie i Ja nu szo wi Pło skim z Miecz ni ko wa Ko ła ków w woj. war - miƒ sko -ma zur skim za uno wo cze - Ênie nie go spo dar stwa z uwzgl d nie - niem za sad bez pie czeƒ stwa pra cy. 1 Krzysz to fo wi To ma li z Na cz sła - wic w woj. opol skim za bez piecz ne, za da szo ne cià gi ko mu ni ka cyj ne w ob r bie go spo dar stwa. Wszyst kie wi zy to wa ne go spo dar - stwa rol ne pro wa dzo ne sà w spo - sób no wo cze sny, z dba ło Êcià o es - te ty k miej sca pra cy oraz je go oto - cze nia. Bez pie czeƒ stwo jest na tu - ral nym ele men tem or ga ni za cji pra - cy, cz sto wy pra co wa nym od wie lu po ko leƒ. Na szcze gól nà uwa g za - słu gu jà, sto so wa ne przez rol ni ków roz wià za nia or ga ni za cyj ne, tech no - lo gicz ne i tech nicz ne, a tak e do bre prak ty ki rol ni cze, któ re de cy du jà o bez pie czeƒ stwie osób pra cu jà - cych w tych go spo dar stwach. W ka te go rii za kła dów rol nych, Kra jo wa Ko mi sja Kon kur so wa przy Biu rze Pre ze sa Agen cji Nie ru - cho mo Êci Rol nych, na po sie dze niu w dniu 1 sierp nia oce ni ła przed si - bior stwa, któ re zwy ci y ły na szcze blu re gio nal nym i wy ło ni ła trzech fi na li - stów. Stwier dzo no, e fi - na li Êci sà no wo cze Ênie zor ga ni zo wa ny mi i za rzà - dza ny mi go spo dar stwa mi rol ny mi, w któ rych pro ce - sy pra cy i pro duk cji w peł ni uwzgl d nia jà i za pew nia jà wy mo gi bez - pie czeƒ stwa i hi gie ny pra cy oraz bez pie czeƒ - stwa prze ciw po a ro we go. Lau re ata mi X Ogól no - kra jo we go Kon kur su Bez piecz ne Go spo dar - stwo Rol ne w ka te go rii za kła dów rol nych zo sta li: 1 I miej sce Go spo - dar stwo Ogrod ni cze Ł - gaj ny Sp. z o.o. (zgłoszo ne przez OT ANR Olsz tyn). 1 II miej sce Go spo dar stwo Rol - ne Sta ry Lu bli niec Zy gar lic ki Ma - rek (zgło szo ne przez OT ANR Rze szów). 1 III miej sce Bio ga zow nie Rol ni - cze POLDANOR SA (zgło szo ne przez OT ANR Gdaƒsk). Uro czy ste pod su mo wa nie kon - kur su i wr cze nie na gród od by ło MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI BIULETYN INFORMACYJNY 11/

14 Rolnictwo MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI si 21 wrze Ênia br. pod czas XIV Mi dzy na ro do wej Wy sta wy AGROSHOW 2012 w Bed na rach k/ Po zna nia. Wszy scy fi na li Êci otrzy ma li dy plo - my oko licz no Êcio we ufun do wa ne przez Mi ni stra Rol nic twa i Roz wo ju Wsi, dy plo my od or ga ni za to rów pod pi sa ne przez Mi ni stra Rol nic twa i Roz wo ju Wsi, Pre ze sa KRUS i Głów ne go In spek to ra Pra cy, oraz cen ne na gro dy ufun do wa ne przez: Mi ni stra Rol nic twa i Roz wo ju Wsi, Pre ze sa Ka sy Rol ni cze go Ubez pie - cze nia Spo łecz ne go, Pre ze sa Agen - cji Nie ru cho mo Êci Rol nych, Głów - ne go In spek to ra Pra cy, Za rzàd Kra - jo wy Zwiàz ku Mło dzie y Wiej skiej, Kra jo wà Ra d Izb Rol ni czych, Kra - jo wy Zwià zek Rol ni ków, Kó łek i Or - ga ni za cji Rol ni czych, Za rzàd Głów - ny Ochot ni czych Stra y Po ar nych RP, Fir m Syn gen ta, re dak cj dwu - ty go dni ka AGRO SERWIS i re dak - cj mie si cz ni ka AGROmechanika oraz sta tu et ki re dak cji Zie lo ne go Sztan da ru i In sty tu tu Tech no lo gicz - no -Przy rod ni cze go. Głów nà na gro - dà był cià gnik rol ni czy ufun do wa ny przez Pre ze sa Ka sy Rol ni cze go Ubez pie cze nia Spo łecz ne go. De par ta ment Do radz twa, OÊwia ty Rol ni czej i Na uki [ Zdj cia: ar chi wum MRiRW, Gospodarstwo Ogrodnicze Ł gajny Kon kurs Ja ko Êci Prac Sca le nio wych Wzo rem lat ubie głych Mi ni - ster stwo Rol nic twa i Roz - wo ju Wsi or ga ni zu je XXXVI Ogól no pol ski Kon kur su Ja ko Êci Prac Sca le nio wych, któ re go ce lem jest pro mo wa nie zdo by tych do - Êwiad czeƒ i naj lep szych, sto so wa - nych prak tyk pod czas re ali za cji sca - leƒ grun tów, fi nan so wa nych ze Êrod - ków wspól no to wych. Kon kurs or ga - ni zo wa ny jest przy współ udzia le Sto - wa rzy sze nia Geo de tów Pol skich. Or ga ni zo wa nie kon kur su ma na ce lu sys te ma tycz ne do sko na le - nie ja ko Êci wy ko naw stwa prac sca - le nio wych pod wzgl dem go spo - dar czym, tech nicz nym i or ga ni za - cyj nym, w tym pro mo wa nie do - brych prak tyk oraz wy mia n do - Êwiad czeƒ, zdo by tych przy re ali za cji sca leƒ grun tów, fi nan so wa nych ze Êrod ków wspól no to wych. W kon kur sie mo gà uczest ni czyç geo de ci wy ko naw cy prac sca le - nio wych, wy st pu jà cy in dy wi du al - nie lub ze spo ło wo. Do kon kur su mo gà byç zgła sza - ne pra ce w dwóch ka te go riach, tj. pro jek ty sca leƒ grun tów, cał ko wi cie za koƒ czo ne w la tach , któ re zo sta ły sfi nan so wa ne ze Êrod - ków wspól no to wych oraz za ło e nia do pro jek tu sca le nia grun tów obiek tów, któ re zo sta ły wpi sa ne na za twier dzo nà li st ope ra cji, re - ali zo wa nych w ra mach dzia ła nia Po pra wia nie i roz wi ja nie in fra struk - tu ry zwià za nej z roz wo jem i do sto - so wa niem rol nic twa i le Ênic twa przez sca la nie grun tów, ob j te go Pro gra mem Roz wo ju Ob sza rów Wiej skich na la ta Co rocz na or ga ni za cja Ogól no - pol skie go Kon kur su Ja ko Êci Prac Sca le nio wych oraz to wa rzy szà ce mu kon fe ren cje na uko wo -tech nicz ne przy czy nia jà si do po pu la ry za cji, tak nie zwy kle wa nych i po trzeb nych rol nic twu, prac urzà dze nio wo -rol - nych, oraz wpły wa jà na zwi k sze nie licz by ich wy ko na nia. Pra ce sca le nio we ma jà na ce lu po pra w roz ło gu go spo darstw rol - nych po przez zmniej sze nie ilo Êci dzia łek w po szcze gól nych go spo - dar stwach, do sto so wa nie gra nic tych dzia łek do sys te mu urzà dzeƒ me lio ra cji wod nych i rzeê by te re nu oraz wy ty cze nie i urzà dze nie funk - cjo nal nej sie ci dróg trans por tu rol - ne go, za pew nia jà cej do jazd do ka dej po sca le nio wej dział ki. Po przez re ali za cj ta kich prac, ob - j ty ni mi ob szar jed nej bàdê kil ku wsi, stwa rza mo li wo Êci sze ro ko po j te go ich dal sze go zrów no wa - o ne go roz wo ju. W du ej mie rze do in ten sy fi ka cji tych prac przy czy nia si za an ga o - wa nie w nie Êrod ków wspól no to - wych. Na le y pod kre Êliç, e od mo - men tu ak ce sji Pol ski do Unii Eu ro - pej skiej pra ce te wy ko ny wa ne sà kom plek so wo wraz z za go spo da ro - wa niem po sca le nio wym, ma jà cym mi dzy in ny mi na ce lu urzà dze nie wy ty czo nych dróg do jaz do wych do grun tów rol nych i le Ênych oraz do jaz dów do za bu do waƒ po szcze - gól nych uczest ni ków sca le nia. De par ta ment Go spo dar ki Zie mià [ BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

15 Rybołówstwo Nie tylko na ryby Przykładowe operacje w ramach osi priorytetowej 4 Zrównowa ony rozwój obszarów zale nych od rybactwa (II cz Êç) Wra mach pro gra mu ope ra - cyj ne go Zrów no wa o ny roz wój sek to ra ry bo łów - stwa i nad brze nych ob sza rów ry - bac kich (PO RYBY ) wnio sku jà cy ma jà mo li woêç uzy skaç do fi nan so wa nie na pro jek ty o sze ro kim zró ni co wa - niu. Ka ta log ope ra cji, ja kie mo gà uzy skaç do fi nan so wa nie, za wie ra Roz po rzà dze nie Mi ni stra Rol nic twa i Roz wo ju Wsi z dnia 15 paê dzier ni - ka 2009 r. w spra wie szcze gó ło wych wa run ków i try bu przy zna wa nia, wy - pła ty i zwra ca nia po mo cy fi nan so wej na re ali za cj Êrod ków ob j tych osià prio ry te to wà 4 Zrów no wa o ny roz - wój ob sza rów za le nych od ry bac - twa, za war te w pro gra mie ope ra cyj - nym Zrów no wa o ny roz wój sek to ra ry bo łów stwa i nad brze nych ob sza - rów ry bac kich (zwa ne da lej roz po rzà dze niem). W nu me rze 8-9/2012 Biu le ty nu przed sta wi li Êmy czy tel ni kom mo li - wo Êci, ja kie sto jà przed po ten cjal - nym be ne fi cjen tem Osi 4 PO RYBY. Po ni ej przy bli a my ope ra cje w ra - mach Ârod ka 4.1. po le ga jà ce na ochro nie Êro do wi ska lub dzie - dzic twa przy rod ni cze go na ob sza - rach za le nych od ry bac twa w ce lu utrzy ma nia je go atrak cyj no Êci lub przy wra ca nie po ten cja łu pro duk cyj - ne go sek to ra ry bac twa, w przy pad ku je go znisz cze nia w wy ni ku kl ski y - wio ło wej ( 6 roz po rzà dze nia). Ce lem te go Êrod ka jest stwo rze nie mo li wo Êci uzy ska nia przez wnio sko - daw c do fi nan so wa nia za rów no w przy pad ku, kie dy za mie rza on pro wa dziç dzia ła nia w za kre sie utrzy ma nia atrak cyj no Êci przy rod ni - czej ob sza ru za le ne go od ry bac twa, jak i w przy pad ku, kie dy na stà pi ło znisz cze nie po ten cja łu pro duk cyj ne - go ry bac twa w wy ni ku za ist nie nia zja wisk na tu ral nych o cha rak te rze kl ski y wio ło wej. Z za pi sów roz po - rzà dze nia wy ni ka, e nie któ re ope ra - cje mo gà byç re ali zo wa ne je Êli do - szło do zda rzeƒ od po wia da jà cych po tocz ne mu ro zu mie niu ter mi nu kl ska y wio ło wa, na to miast po - zo sta łe z nich mo gà uzy skaç do fi - nan so wa nie, bez wzgl du na fakt, czy ta kie wy da rze nia mia ły miej sce czy nie. Z do fi nan so wa nia wy łà czo - ne sà in we sty cje do ty czà ce obiek tów cho wu i ho dow li ryb, któ re mo gà byç sfi nan so wa ne z Osi 2 PO RYBY Zgod nie z roz po rzà dze niem, in we - sty cje me lio ra cyj ne mo gà byç zwià - za ne z re kul ty wa cjà, re na tu ry za cjà i utrzy ma niem zbior ni ków wod nych oraz z ochro nà prze ciw po wo dzio wà. In we sty cje mo gà rów nie do ty czyç re gu la cji mo li wo Êci re ten cyj nych wód. Przy kła dem dzia łaƒ po dej mo wa - nych w za kre sie po j cia re kul ty wa - cja mo e byç np. na tle nia nie wód zbior ni ków zeu tro fi zo wa nych lub od - dzia ły wa nie na osa dy den ne (usu - wa nie, aera cja, od ci na nie do st pu do to ni). Mo gà byç tak e po dej mo - Du e kompleksy stawowe majà istotny wpływ na kształtowanie poziomu wód gruntowych wa ne dzia ła nia o cha rak te rze bio - ma ni pu la cyj nym, któ rych ce lem jest od dzia ły wa nie na ja koêç wo dy w zbior ni ku (usu wa nie nad mia ru ma kro fi tów, czy in ter wen cje w skład po pu la cji or ga ni zmów wod nych za - sie dla jà cych zbior nik). Przy kła dem ope ra cji wià à cych si z re na tu ry za cjà jest przy wra ca nie ure gu lo wa nym ko ry tom rzek wszel - kich cech cha rak te ry stycz nych dla sta nu na tu ral ne go. Do fi nan so wa ne mo gà byç w zwiàz ku z tym in we sty - cje pro wa dzà ce do przej Êcia brze gu MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI BIULETYN INFORMACYJNY 11/

16 Rybołówstwo MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI W ra mach Osi 4 PO Ry by mo gà zo staç do fi nan so wa ne in we - sty cje po le ga jà ce na bu do wie lub za bez pie cze niu szla ków wod nych rze ki w ob szar ko ry ta al bo li kwi da cji sztucz nych bu dow li za bu do wy po - przecz nej. W od nie sie niu do zbior ni - ków wod nych b dà to dzia ła nia zwià za ne z przy wra ca niem zbior ni - kom ich stref cha rak te ry stycz nych, usu wa niem za bu do wy brze gów, czy ró ni co wa niem dna. Pod po j ciem utrzy ma nie zbior - ni ka wod ne go kry je si ze spół dzia łaƒ zmie rza jà cych do wy ko rzy - sta nia cech zbior ni ka, z uwzgl d - nie niem prze pro wa dzo nych uprzed - nio dzia łaƒ re kul ty wa cyj nych, czy re na tu ry za cyj nych. Ochro n lu dzi i mie nia przed po - wo dzià re ali zu je si w szcze gól no Êci przez: za cho wa nie i two rze nie wszel - kich sys te mów re ten cji wód, bu do w i roz bu do w zbior ni ków re ten cyj - nych, su chych zbior ni ków prze ciw - po wo dzio wych oraz po lde rów prze - ciw po wo dzio wych i ra cjo nal ne re - ten cjo no wa nie wód oraz u yt ko wa - nie bu dow li prze ciw po wo dzio wych, a tak e ste ro wa nie prze pły wa mi wód. W ta kim uj ciu, nie któ re obiek ty zwià za ne z go spo dar kà ry - bac kà mo gà byç trak to wa - ne ja ko ele men ty za bez pie - cze nia prze ciw po wo dzio - we go, dzia ła nia z ni mi zwià za ne pro wa dzi si zgod nie z pla na mi ochro ny prze ciw po wo dzio wej. Je e li staw ryb ny lub in ne urzà - dze nia me lio ra cji zwià za ne z pro wa dzo nà go spo dar kà ry bac kà zo sta ły uwzgl d - nia ne w pla nach ochro ny prze ciw po wo dzio wej, to b dà mo gły byç uwzgl d - nio ne przy dzia ła niach zwià za nych z do fi nan so wa - niem ze Êrod ka 4.1. Roz po rzà dze nie do pusz - cza rów nie do fi nan so wa - nie in we sty cji me lio ra cyj - nych, po le ga jà cych na re - gu la cji mo li wo Êci re ten cyj - nych wód przez re ali za cj pro gra mu ma łej re ten cji. Pro gra my ma łej re ten cji two rzo ne sà przede wszyst kim w ce lu za pew nie - nia za trzy ma nia wód w ska li lo kal - nej. Dzia ła nia te ma jà na ce lu kształ to wa nie wła Êci wych sto sun ków wod nych, tak, by na da nym ob sza - rze nie po ja wia ły si okre so we nie - do bo ry lub nad mia ry wód. Obiek ty ry bac kie, zwłasz cza wi k sze kom - plek sy sta wo we sà bez wàt pie nia jed ny m z naj bar dziej istot nych ele - men tów wpły wa jà cych na lo kal nie wy st pu jà ce sto sun ki wod ne, zwłasz - cza w za kre sie kształ to wa nia wła Êci - we go po zio mu wód grun to wych. Nie zb d ne jest za tem za bie ga nie, by kom plek sy ta kie, lub na wet po je dyn - cze sta wy o du ej po wierzch ni za le - wu, by ły uwzgl d nia ne w pro gra - mach ma łej re ten cji opra co wy wa - nych dla da ne go ob sza ru. Je e li da - ny kom pleks sta wów ryb nych znaj - du je si w pro gra mie ma łej re ten cji, ist nie je mo li woêç do fi nan so wa nia okre Êlo nych in we sty cji me lio ra cyj - nych do ty czà cych te go kom plek su. Po moc na re ali za cj ope ra cji po - le ga jà cej na ochro nie Êro do wi ska lub dzie dzic twa przy rod ni cze go lub przy wra ca niu po ten cja łu pro duk cyj - ne go sek to ra ry bac twa, w przy pad ku je go znisz cze nia nie ogra ni cza si jed nak wy łàcz nie do in we sty cji me - lio ra cyj nych. Ist nie je bo wiem mo li - woêç uzy ska nia przez be ne fi cjen ta do fi nan so wa nia do in we sty cji do ty - czà cych bu do wy lub za bez pie cze nia szla ków wod nych, któ re na le y de fi - nio waç bar dzo sze ro ko tj. ja ko wy - zna czo ny trakt wod ny. W ra mach opi sy wa ne go Êrod ka mo na tak e uzy skaç do fi nan so wa - nie na ope ra cje przy czy nia jà ce si do ochro ny Êro do wi ska lub dzie dzic - twa przy rod ni cze go na ob sza rach za le nych od ry bac twa. Mo gà to byç ope ra cje ma jà ce na ce lu za cho wa - nie ró no rod no Êci bio lo gicz nej i chro nio nych ga tun ków ryb lub in - nych or ga ni zmów wod nych. W ra - mach tej gru py ope ra cji mo na uzy - skaç do fi nan so wa nie dla dzia łaƒ od two rze nio wych, w przy pad ku stwier dzo ne go zmniej sza nia si tych wskaê ni ków. Przed sta wio ny Êro dek do ty czy rów - nie dzia łaƒ zwià za nych z mo ni to ro - wa niem ró no rod no Êci bio lo gicz nej, któ rych ce lem jest okre Êle nie zmian w Êro do wi sku przy rod ni czym. W mo li woêç uzy ska nia wspar cia w ra mach te go ty pu ope ra cji bar dzo do brze wpi su jà si dzia ła nia do ty - czà ce ochro ny ga tun ków ryb po - przez wal k z kłu sow nic twem. Przy - kła dem ope ra cji kwa li fi ku jà cej si do uzy ska nia do fi nan so wa nia mo e byç two rze nie sztucz nych miejsc roz - ro du, w za le no Êci od pre fe ren cji ga tun ku. Dzia ła niem ce lo wym b - dzie tu taj z pew no Êcià two rze nie sztucz nych tar lisk dla chro nio nych ga tun ków ryb o ile sprzy jaç b dzie za cho wa niu tych ga tun ków, lub wspo mnia na wcze Êniej wal ka z kłu - sow nic twem. W ra mach opi sy wa ne go prze pi su, po moc mo gà uzy skaç rów nie ope - ra cje ró ne go ro dza ju zwià za ne ze szcze gól ny mi for ma mi ochro ny przy - 14 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

17 Rybołówstwo ro dy. Na po j cie szcze gól ne for my ochro ny przy ro dy, skła da jà si : re - zer wa ty przy ro dy, po mni ki przy ro dy, u yt ki eko lo gicz ne, ochro na ga tun - ków chro nio nych, za gro o nych i rzad kich. Do fi nan so wa nie mo e uzy skaç np. in wen ta ry za cja oraz ozna ko wa nie po mni ków przy ro dy, two rze nie sys te mów in for ma cji przy - rod ni czej do ty czà cych ob sza rów szcze gól nych form ochro ny przy ro dy. Wsparciem obj te mo gà zostaç rów nie dzia ła nia zwià za ne z ozna - ko wa niem kà pie lisk oraz ich za bez - pie cze niem. Za bez pie cze niem kà - pie li ska b dzie urzà dze nie np. stre fy wy zna czo nej do kà pie li dla dzie ci. In nym po j ciem, któ rym po słu gu je si prze pis jest za cho wa nie kà pie - li ska. Pre fe ro wa ne dzia ła nia obej - mo waç po win ny czyn no Êci zwià za ne np. z utrzy ma niem od po wied niej gł bo ko Êci wo dy w miej scach wy - zna czo nych, czy te za bez pie cze nie li nii brze go wej kà pie li ska przed de gra da cjà. W ra mach ope ra cji jest tak e mo li woêç uzy ska nia po mo cy na za - bez pie cze nie i ozna ko wa nie po mni - ków przy ro dy, któ ra do ty czyç mo e je dy nie po mni ków przy ro dy, ale nie ka de go miej sca po sia da jà ce go wa lo ry przy rod ni cze. OÊ 4 PO RYBY da je tak e mo li woêç uzy ska nia do fi nan - so wa nia na pro jek ty zwià za ne z na - pra wà uszko dzeƒ spo wo do wa nych kl skà y wio ło wà. Pod po j ciem kl - ski y wio ło wej na le y ro zu mieç ka ta - stro f na tu ral nà lub awa ri tech nicz - nà, któ rej skut ki za gra a jà y ciu lub zdro wiu du ej licz by osób, mie niu w wiel kich roz mia rach al bo Êro do wi - sku na znacz nych ob sza rach. W ta - kim przy pad ku, zgod nie z usta wà, po moc i ochro na mo gà byç sku tecz - nie pod j te tyl ko przy za sto so wa niu nad zwy czaj nych Êrod ków, we współ - dzia ła niu ró nych or ga nów i in sty tu - cji oraz spe cja li stycz nych słu b i for - ma cji dzia ła jà cych pod jed no li tym kie row nic twem. Co istot ne, jak wy ni - ka z roz po rzà dze nia, opi sy wa ny prze pis nie po słu gu je si usta wo wym po j ciem kl ski y wio ło wej. Be ne fi - cjent mo e za tem uzy skaç do fi nan - so wa nie na re ali za cj nie któ rych ope ra cji w sy tu acji, gdy za szły wy da - rze nia od po wia da jà ce ce chom kl - ski y wio ło wej, ale nie zo sta ła ona ofi cjal nie ogło szo na. Oprócz oczy - wi stych wy da rzeƒ o cha rak te rze kl - ski y wio ło wej, prze pis roz po rzà dze - nia obej mu je tak e lo kal nie wy st - pu jà ce zda rze nia o cha rak te rze kl - ski na tu ral nej, np. hu ra ga no wy wiatr, na wał ni ce, lo kal ne wy stà pie - nia rzek z ko ryt czy cho ro by ryb. Jak ju po wy ej wspo mnia no, oprócz ewi dent nych przy pad ków kl sk y wio ło wych, do fi nan so wa - niem w ra mach Osi 4 ob j te b dà tak e szko dy spo wo do wa ne wy stà - pie niem kl sk na tu ral nych o za si gu lo kal nym. Ce lem ope ra cji b dzie od two rze nie pier wot ne go sta nu Êro - do wi ska. Ja ko pier wot ny na le y ro zu mieç stan sprzed wy stà pie nia kl ski y wio ło wej lub lo kal nej kl ski na tu ral nej. Dzia ła nia mi od two rze - nio wy mi b dà w tym przy pad ku czyn no Êci zwià za ne np. z usu wa - niem ro Êlin no Êci i sub stan cji na nie - sio nych przez wo d lub wiatr. Be ne fi cjent b dzie mógł rów nie uzy skaç do fi nan so wa nie do ope ra - cji, po le ga jà cych na usu wa niu nad - mia ru ru mo szu skal ne go lub in nych osa dów na nie sio nych przez fa l po wo dzio wà. Po moc na re ali za cj ope ra cji po - le ga jà cych na ochro nie Êro do wi ska lub dzie dzic twa przy rod ni cze go na ob sza rach za le nych od ry bac twa w ce lu utrzy ma nia je go atrak cyj no Êci lub przy wró ce nia po ten cja łu pro - duk cyj ne go sek to ra ry bac twa, w przy pad ku je go znisz cze nia w wy - ni ku kl ski y wio ło wej, przy zna je si, w for mie zwro tu kosz tów kwa li fi ko - Dofinansowaniem w ramach Osi 4 mogà równie zostaç obj te działania polegajàce na zachowaniu i tworzeniu wszelkich systemów retencji wód wa nych w wy so ko Êci do 85%, do wy so ko Êci li mi tu, któ ry w okre - sie re ali za cji pro gra mu wy no si zł na jed ne go be ne fi - cjen ta, z tym, e po moc na jed nà ope ra cj nie mo e prze kro - czyç zł. Na pod sta wie po wy szych przy kła - dów wy raê nie wi daç du e mo li wo - Êci do fi nan so wa nia pro jek tów z Osi 4 PO RYBY Dzi - ki lo kal nym gru pom ry bac kim i po - mo cy przy zna wa nej za ich po Êred - nic twem, ob sza ry za le ne od ry bac - twa ma jà szan s na zrów no wa o ny roz wój, a OÊ prio ry te to wa 4 PO RYBY b dzie za kil ka lat po strze ga na ja ko uda na ini cja ty wa. De par ta ment Ry bo łów stwa [ Zdj cia: fo to lia MINISTERSTWO ROLNICTWA I ROZWOJU WSI BIULETYN INFORMACYJNY 11/

18 FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA Stra te gia UE Re gio nu Mo rza Bał tyc kie go Przy j ta w 2009 r. Stra te gia UE dla re gio nu Mo rza Bał - tyc kie go (SUE RMB) sta no wi po ro zu mie nie wy bra nych paƒstw Unii Eu ro pej skiej o dłu go fa lo wej per spek ty wie dzia ła nia. Osiem z dzie wi ciu nad bał tyc kich paƒstw b dà cych człon ka mi Unii Eu ro pej - skiej, za bie ga ło o utwo rze nie ma - kro re gio nal ne go pro gra mu wspar - cia Mo rza Bał tyc kie go, któ re b - dàc we wn trz nym mo rzem UE sta - no wi wa ny ele ment kra jo bra zu, go spo dar ski i kul tu ry. WÊród za pi - sów ce lów po wsta nia stra te gii zna - la zły si 4 głów ne fi la ry: zrów no - wa e nie Êro do wi sko we, ob szar do bro by tu, do st p noêç i atrak cyj - noêç a tak e bez pie czeƒ stwo i ochro na. Plan dzia ła nia SUE RMB za kła dał re ali za cj 15 za gad nieƒ prio ry te to wych. Prze kształ ce nie re gio nu Mo rza Bał tyc kie go w ob szar zrów no wa - o ny Êro do wi sko wo 1 Zmniej sze nie ilo Êci zwiàz ków od yw czych w mo rzu do do pusz - czal nych po zio mów. 1 Za cho wa nie na tu ral nych stref oraz ró no rod no Êci bio lo gicz nej, rów nie w ło wi skach. 1 Ogra ni cze nie sto so wa nia i od - dzia ły wa nia sub stan cji nie bez piecz - nych. 1 Stwo rze nie wzor co wych wa - run ków eko lo gicz nej e glu gi w re gio nie. 1 Ła go dze nie skut ków zmia ny kli - ma tu i ada pta cja do niej. Prze kształ ce nie re gio nu Mo rza Bał tyc kie go w ob szar do bro by tu 1 Usu ni cie utrud nieƒ dla ryn ku we wn trz ne go w re gio nie mo rza bał tyc kie go, w tym po pra wa współ - pra cy w dzie dzi nie ceł i po dat ków. 1 Wy ko rzy sta nie ca łe go po ten cja - łu re gio nu w dzie dzi nie ba daƒ na - uko wych i in no wa cji. 1 Wdra a nie kar ty ma łych przed - si biorstw : wspie ra nie przed si - bior czo Êci, wzmac nia nie MÂP i zwi k sze nie efek tyw ne go wy ko rzy - sty wa nia za so bów ludz kich. 1 Wzmoc nie nie zrów no wa o ne go rol nic twa, le Ênic twa i ry bo łów stwa. Prze kształ ce nie re gio nu Mo rza Bał tyc kie go w miej sce do st p ne i atrak cyj ne 1 Po pra wa do st pu do ryn ków ener gii, ich wy daj no Êci i bez pie - czeƒ stwa. 1 Ulep sze nie we wn trz nych i ze - wn trz nych po łà czeƒ trans porto wych. 1 Utrzy ma nie i zwi k sze nie atrak - cyj no Êci re gio nu mo rza bał tyc kie - go, zwłasz cza dzi ki edu ka cji, tu ry - sty ce, mło dzie y, kul tu rze i zdro wiu. Prze kształ ce nie re gio nu Mo rza Bał tyc kie go w ob szar bez piecz ny i chro nio ny 1 Osià gni cie przez re gion czo ło - wej po zy cji w dzie dzi nie bez pie - czeƒ stwa i ochro ny na mo rzu. 1 Zwi k sze nie zdol no Êci do re - ago wa nia na wy pad ki na mo rzu i ochro ny przed po wa ny mi sy tu - acja mi nad zwy czaj ny mi. 1 Zmniej sze nie ska li prze st p czo - Êci trans gra nicz nej i jej skut ków. Do pra wi dło wej re ali za cji SUE RMB, ko niecz ne jest wy two rze nie po Êród oby wa te li paƒstw nad bał - tyc kich sil ne go po czu cia bał tyc - kiej to sa mo Êci, któ re nie po win - no ogra ni czaç si je dy nie do pro - ble mów spo łecz no Êci te re nów przy brze nych. Dla te go w ko lej - nych pra cach nad SUE RMB usta - lo no 3 ce le stra te gicz ne: ochro - na mo rza, zjed no cze nie re gio nu, do bro byt. 16 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012

19 Wa nym ob sza rem z punk tu wi - dze nia sku tecz no Êci wdro e nia Stra te gii Re gio nu Mo rza Bał tyc kie - go jest rol nic two. U yt ki rol ne zaj - mu jà oko ło 27% łàcz nej po - wierzch ni oêmiu nad bał tyc kich paƒstw, zaê lud noêç za trud nio - na w rol nic twie sta no wi 1,9% ich cał ko wi tej po pu la cji. Rol nic two, po mi mo du e go zró ni co wa nia kra jów nad bał tyc kich w tym wzgl - dzie, peł ni wa nà ro l we wszyst - kich, za war tych w stra te gii prio ry te - tach o cha rak te rze Êro do wi sko wym, go spo dar czym i spo łecz nym. Głów nym pro ble mem do ty czà - cym Mo rza Bał tyc kie go jest eu tro fi - za cja wód, spo wo do wa na na pły - wem zwiàz ków od yw czych (azo tu i fos fo ru). Jed nym ze êró deł na pły - wu tych zwiàz ków jest go spo dar ka rol na pro wa dzo na na te re nie zlew - ni Mo rza Bał tyc kie go. Nie mo - na jed nak obar czaç cał ko wi tà wi nà za stan czy sto Êci wód re gio nu go - spo dar ki rol nej. Na jej czy stoêç wpły wa jà bo wiem rów nie emi sje z in nych êró deł, w tym za nie czysz - cze nia z go spo darstw do mo - wych zwłasz cza zu y cie fos fo ra - nów w de ter gen tach. Pro ble ma tycz - ne sà tak e kwe stie pre sji urba ni za - cyj nej na nie któ rych ob sza rach wiej skich, po wo du jà ce kur cze nie si cen nych pod wzgl dem upraw - nym te re nów wo kół aglo me ra cji miej skich. Rol nic two, po przez sto - so wa ne sys te my go spo da ro wa nia, sil nie od dzia łu je na stan bio ró no - rod no Êci re gio nu. Rol nic two eks - ten syw ne i zrów no wa o ne utrzy mu - je wie le war to Êcio wych sie dlisk przy rod ni czych, jed nak zbyt in ten - syw na pro duk cja rol ni cza mo e ne - ga tyw nie od dzia ły waç na za so by na tu ral ne po przez za nie czysz cza nie wo dy, gleb i po wie trza, roz drab nia - nie sie dlisk przy rod ni czych czy za nik dzi kiej fau ny i flo ry. Pro ble ma tycz - nym dzia ła niem rol nic twa jest wpro wa dza nie do eko sys te mu ga - tun ków ob cych (w tym GMO) mo - gà cych wy ka zy waç in wa zyj ne ce chy wzgl dem or ga ni zmów ro dzi mych. Sek tor rol ny jest rów nie bior cà za - nie czysz czeƒ ge ne ro wa nych po - przez in ne ga ł zie go spo dar ki na - pły wa jà cych wraz z ru cha mi mas po wie trza czy z po wierzch nio wy mi cie ka mi wod ny mi. Na pod kre Êle nie za słu gu je szcze gól na wra li woêç rol nic twa na skut ki zmian kli ma - tycz nych, prze kła da jà ca si rów nie na sy tu acj ma te rial nà miesz kaƒ - Go spo dar ka rol na po no si cz Êcio wà od po wie dzial noêç za eu tro fi za cj wód Bał ty ku ców te re nów wiej skich. Wy two rze - nie spo łe czeƒ stwa do bro by tu w re - gio nie bał tyc kim, wy ma ga dzia łaƒ skie ro wa nych na sze ro ko po j te ob sza ry wiej skie. Przy czyn kiem do te go, win ny byç dzia ła nia ba - daw cze słu à ce roz wo jo wi zrów no - wa o ne go rol nic twa w re gio nie Mo rza Bał tyc kie go, po zwa la jà ce na utrzy ma nie kon ku ren cyj no Êci w za kre sie eko no micz nym jak i na speł nie nie wy ma gaƒ Êro do wi - sko wych. Rów nie dzia ła nia ma jà ce na ce lu zwi k sze nie do st p no Êci in - fra struk tu ry ener ge tycz nej, trans - por to wej czy in for ma tycz nej w ra - mach SUE RMB przy czy nia jà si do za po bie ga nia wy lud nia niu ob - sza rów wiej skich. Zrów no wa o ny roz wój ob sza rów wiej skich nie mo - e od by waç si bez za an ga o wa nia lo kal nych spo łecz no Êci. Zwłasz cza do ko ny wa ne w ra mach SUE RMB dzia ła nia skie ro wa ne do mło dzie y wiej skiej przy czy nia jà si do wzro stu in no wa cyj no Êci tych te re nów i bu - do wa nia to sa mo Êci bał tyc kiej od ko leb ki. Bio ràc pod uwa g obec nà sy tu - acj, jed nym z naj wi k szych wy - zwaƒ SUE RMB jest wy rów na nie ist - nie jà cych w re gio nie ró nic pod wzgl dem stop nia roz wo ju rol - nic twa i spo łe czeƒ stwa oby wa tel - skie go te re nów wiej skich. Fun da cja Pro gra mów Po mo cy dla Rol nic twa [ Zdj cia: fo to lia FUNDACJA PROGRAMÓW POMOCY DLA ROLNICTWA BIULETYN INFORMACYJNY 11/

20 AGENCJA RYNKU ROLNEGO Eu ro pej ski Pro gram Po mo cy yw no Êcio wej 9. rok re ali za cji w Pol sce Wtym ro ku przy pa da 25 rocz ni ca ob cho dów Mi - dzy na ro do we go dnia Wal ki z Ubó stwem ogło szo ne go przez Zgro ma dze nie ONZ. W ob li czu ro snà cych ró nic po - mi dzy do cho da mi lu dzi bo ga tych i lu dzi bied nych, szcze gól ne zna - cze nie ma jà pro gra my wspie ra jà ce oso by naj ubo sze. Przed sta wi cie le in sty tu cji eu ro pej skich pod kre Êla jà, e jed nà z wa niej szych idei w Unii Eu ro pej skiej jest wal ka z ubó stwem i wy klu cze niem spo łecz nym. Jed nym z pro gra mów wspie ra jà - cych oso by naj bar dziej po trze bu jà - ce w UE jest pro gram Do star cza nie nad wy ek yw no Êci naj ubo szej lud no Êci Unii Eu ro pej skiej (PEAD). Pro gram jest ad mi ni stro wa ny przez agen cje płat ni cze w po szcze gól - nych kra jach człon kow skich. Ad mi ni stra cjà pro gra mu w Pol - sce zaj mu je si Agen cja Ryn ku Rol ne go. Ko mi sja Eu ro pej ska prze zna cza na re ali za cj pro gra mu ok. 500 mln eu ro rocz nie. Pol ska jest w gro nie paƒstw, któ re po zy sku jà naj wi cej Êrod ków na re - ali za cj pro gra mu trze cie miej sce po Wło szech i Hisz pa nii (w 2011 ro ku 75,4 mln eu ro, w 2012 ro - ku 75,3 mln eu ro, w ,9 mln eu ro). W Pol sce po moc do cie ra do ok. 4 mi lio nów po trze bu jà cych. Przed si bior cy wy bra ni przez ARR w dro dze prze tar gu, do star cza jà go - to we ar ty ku ły spo yw cze do ma ga zy - nów or ga ni za cji cha ry ta tyw nych wy - zna czo nych przez Mi ni ster stwo Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej (Fe de ra cja Pol - skich Ban ków yw no Êci, Ca ri tas Pol - ska, Pol ski Ko mi tet Po mo cy Spo łecz - nej, Pol ski Czer wo ny Krzy ). W ra mach pro gra mu 2012 ARR za war ła umo wy na do - sta wy 17 ró nych pro duk tów do ma ga zy nów 4 or ga ni za - cji cha ry ta tyw nych na te re nie ca łej Pol ski Wszyst kie pro duk ty sà spe cjal nie ozna ko wa ne za wie ra jà nie tyl ko in for ma cje o pro du cen cie czy da cie przy dat no Êci do spo y cia, ale te spe cjal ne na dru ki, w tym m. in.: in - for ma cje o tym, e ar ty ku ły do star - cza ne w ra mach pro gra mu sà fi nan - so wa ne ze Êrod ków UE oraz nie mo - gà byç prze zna cza ne do sprze da y. W ra mach pro gra mu 2012 ARR za war ła umo wy z 23 przed si bior - ca mi na do sta wy 17 ró nych pro - duk tów do po nad 140 ma ga zy - nów 4 or ga ni za cji cha ry ta tyw nych na te re nie ca łej Pol ski. Do sta wy obej mu jà ok. 101,8 tys. ton ar ty ku łów spo yw czych o war to - Êci ok. 325,1 mln zł, w tym (ar ty ku - ły zbo o we ok. 31%, ar ty ku ły owo co wo -wa rzyw ne ok. 25%, ar - ty ku ły mlecz ne ok. 23%, ar ty ku ły mi sne ok. 17%, olej rze pa ko - wy ok. 4%). Do sta wy ar ty ku łów mlecz nych re - ali zo wa ne sà od mar ca do grud - nia 2012 ro ku, na to miast do sta wy po zo sta łych ar ty ku łów spo yw czych od lip ca 2012 ro ku do lu te - go 2013 ro ku. Or ga ni za cje cha ry ta tyw ne dys try - bu ujà otrzy my wa ne ar ty ku ły spo - yw cze, bez po Êred nio lub za po - Êred nic twem in nych lo kal nych or - ga ni za cji, wêród osób naj ubo - szych speł nia jà cych kry te ria okre - Êlo ne w usta wie o po mo cy spo łecz - nej oraz w wy tycz nych Mi ni ster stwa Pra cy i Po li ty ki Spo łecz nej. Po moc yw no Êcio wa prze ka zy wa na jest m.in. ubo gim ro dzi nom wie lo dziet - nym, oso bom bez ro bot nym i bez - dom nym. Ob cho dy ma jà uêwia do miç opi - nii pu blicz nej po trze b li kwi da cji ubó stwa we wszyst kich kra jach, szcze gól nie w kra jach roz wi ja jà - cych si i zwró ciç uwa g na fakt, e wal ka z ubó stwem sta ła si prio ry - te tem roz wo ju. Iwo na Cie chan Rzecz nik Pra so wy ARR [ Zdj cie: fo to lia 18 BIULETYN INFORMACYJNY 11/2012