MEASUREMENT AND ASSESSMENT OF THE LEVEL OF ECONOMIC DEVELOPMENT OF THE COUNTIES OF THE OPOLSKIE VOIVODESHIP

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO W SIEDLCACH Nr 120 pl ISSN POMIAR I OCENA POZIOMU ROZWOJU EKONOMICZNEGO POWIATÓW ZIEMSKICH WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO MEASUREMENT AND ASSESSMENT OF THE LEVEL OF ECONOMIC DEVELOPMENT OF THE COUNTIES OF THE OPOLSKIE VOIVODESHIP Marian Podstawka 1, Bartłomiej Suchodolski 2 1 Polska, Uniwersytet Pryrodnico-Humanistycny w Siedlcach, Wydiał Nauk Ekonomicnych i Prawnych Nr ORCID: , marian.podstawka@uph.edu.pl 2 Polska, Uniwersytet Pryrodnico-Humanistycny w Siedlcach, Wydiał Nauk Ekonomicnych i Prawnych Nr ORCID: , bartlomiej.suchodolski@uph.edu.pl Strescenie. Artykuł predstawia problematykę rowoju lokalnego na prykładie powiatów wojewódtwa opolskiego. Celem analiy jest próba oceny poiomu różnicowania rowoju ekonomicnego powiatów iemskich wchodących w skład wojewódtwa opolskiego w latach Ocena poiomu rowoju tych powiatów preprowadona ostała wykorystaniem taksonomicnego miernika rowoju Hellwiga. Badanie potwierdiło postawioną hipoteę akładającą występowanie różnicowania rowoju ekonomicnego badanych powiatów. Wykaało również utrymywanie się relatywnie stałego poiomu różnicowania rowoju badanych powiatów we wsystkich analiowanych latach. Słowa klucowe: powiat, rowój lokalny, miernik rowoju Hellwiga, wojewódtwo opolskie Abstract. The publication presents the problems of local development on the eample of counties in opolskie voivodeship. The aim of the article is an attempt to assess the level of diversification of economic development in the counties belonging to the opolskie voivodeship in The evaluation of the level of counties development was carried out using Hellwig taonomic development measure. The study confirmed the research hypothesis assuming the eistence of diversification of economic development of the studied counties. The study showed the eistence of a relatively constant diversification of the development of the counties in all of the analyed years. Keywords: county, local development, Hellwig development measure, opolskie voivodeship Wstęp Powiaty wspólnie wojewódtwami i gminami tworą polską administrację samorądową. Podstawowym celem istnienia powiatów jest aspokajanie pre nie biorowych i indywidualnych potreb swoich mieskańców. Odpowiedialne są one a realiację adań publicnych, które swoim akresem wykracają poa możliwości gmin. Jedną najważniejsych potreb, które musi aspokoić powiat jest dbanie o rowój dokonujący się na jego terenie. Rowój lokalny obejmuje arówno miany ilościowe, jak i jakościowe achodące w społecnym ora gospodarcym funkcjonowaniu jednostek samorądu terytorialnego. Rowój nie dokonuje się niestety wsędie w tym samym tempie i taką samą intensywnością. W wyniku tego na mapie kraju be trudu można wskaać arówno powiaty wysoko rowinięte, jak i powiaty acofane. Celem artykułu jest próba oceny poiomu różnicowania rowoju ekonomicnego powiatów iemskich wchodących w skład wojewódtwa opolskiego. Wojewódtwo opolskie jest najmniejsym pod wględem powierchni regionem w Polsce (GUS. Powierchnia według wojewódtw, 2018). W jego skład wchodi 11 powiatów iemskich. Powiaty te mimo ulokowania w jednym wojewódtwie nie są jednak jednolite pod wględem poiomu swojego ekonomicnego rowoju. Celem preprowadonego badania było weryfikowanie hipotey akładającej występowanie różnicowania rowoju ekonomicnego powiatów w wojewódtwie opolskim. Badanie objęło lata W artykule wykorystana ostała literatura predmiotu, odpowiednie akty prawne ora informacje poyskane Banku Danych Lokalnych Głównego Urędu Statystycnego. 25

2 Predmiot badań i metody badawce Wojewódtwo opolskie w obecnym kstałcie powstało 1 stycnia 1999 roku w wyniku wdrożenia w Polsce Ustawy o wprowadeniu asadnicego trójstopniowego podiału terytorialnego państwa. Zgodnie tym aktem prawnym trecim sceblem polskiego samorądu terytorialnego są wojewódtwa, które stanowią scebel regionalny włady publicnej. Zgodnie pryjętym ałożeniem wojewódtwa musą charakteryować się skalą wystarcającą do koncentracji asobów w wybranych kierunkach diałania. Decydujące nacenie dla regionalnych jednostek samorądowych ma także ich tworenie wokół metropolitalnych ośrodków miejskich, które apewniają odpowiedni potencjał gospodarcy, instytucjonalny i intelektualny (Gorelak, Jałowiecki, Stec, 2001, s. 52). W wyniku reformy utworonych ostało 16 wojewódtw. Pierwotnie planowano utworenie jedynie 12 regionalnych jednostek samorądowych. W trakcie prac więksono jednak ich licbę o dodatkowe ctery (kujawsko-pomorskie, lubuskie, opolskie i święto-kryskie). Wojewódtwo opolskie położone jest w południowej cęści Polski, granicy Republiką Ceską. Sąsiaduje wojewódtwami: dolnośląskim, łódkim, śląskim i wielkopolskim. Jest to najmniejse arówno pod wględem powierchni, jak i licby mieskańców wojewódtwo w Polsce; jego powierchnia stanowi jedynie 3% powierchni całego kraju (GUS. Powierchnia według wojewódtw, 2018). Zamieskuje je mniej niż milion mieskańców (GUS. Ludność według wojewódtw, 2018). Stolicą wojewódtwa i najwięksym miastem jest Opole, które pełni rolę administracyjnego, gospodarcego i kulturalnego centrum regionu. Innymi więksymi miastami położonymi w woj. opolskim są: Kędieryn-Koźle, Nysa i Breg. W skład wojewódtwa opolskiego wchodi jedenaście powiatów iemskich (tab. 1). Tabela 1. Lista powiatów wchodących w skład wojewódtwa opolskiego Nawa powiatu Siediba powiatu powiat breski Breg powiat głubcycki Głubcyce powiat kędieryńsko-koielski Kędieryn-Koźle powiat klucborski Klucbork powiat krapkowicki Krapkowice powiat namysłowski Namysłów powiat nyski Nysa powiat oleski Olesno powiat opolski Opole powiat prudnicki Prudnik powiat strelecki Strelce Opolskie Źródło: oprac. własne na podstawie Jak już wceśniej anacono, rowój lokalny to miany ilościowe i jakościowe achodące w społecnym ora gospodarcym funkcjonowaniu lokalnych jednostek samorądu terytorialnego (Markowski, 2008, s. 9). Zdaniem L. Wojtasiewic, rowój lokalny stanowi proces poytywnych mian ilościowych i jakościowych achodących w danym układie uwględnieniem właściwych mu potreb, preferencji i hierarchii wartości (Sobcyk, 2010, s. 127). R. Brol traktuje natomiast rowój lokalny jako harmoniowane i systematycne diałanie społecności lokalnej, włady lokalnej ora innych podmiotów funkcjonujących w danej jednostce terytorialnej, mierające do kreowania nowych ora poprawy istniejących walorów użytkowych w tej jednostce, tworenia korystnych warunków dla gospodarki ora apewnienia ładu prestrennego i ekologicnego (Brol, 1998, s. 11). Podobny pogląd wyraża J. Parysek, dla którego rowój lokalny to prowadenie diałań na rec rowoju ekonomicnego i społecnego danej jednostki samorądu terytorialnego pry wykorystaniu jej asobów, uwględnieniem potreb jej mieskańców ora pry ich udiale w podejmowanych diałaniach (Parysek, 1995, s. 37). Analogicny pogląd preentuje także A. Kożuch, którego daniem rowój lokalny może być roumiany jako harmoniowane i systematycne diałania prowadone w społecności lokalnej, wykorystujące miejscowe asoby i służące aspokajaniu miejscowych potreb społecnych powodując równoceśnie ogólny postęp i rowój na sceblu lokalnym (Kożuch, 2013, s. 81). W procesie rowoju realiowanego na poiomie lokalnym powinny ostać osiągnięte licne cele. Podstawowe nich daniem L. Wojtasiewic mogą być ropatrywane w cterech wymiarach (Wojtasiewic, 1997, s. 8-9): 1) aspokojenie podstawowych potreb ludności; 2) wykorystanie posiadanych asobów ora istniejących możliwości do kreowania rowoju gospodarcego i predsiębiorcości; 3) usprawnienie diałań i apewnienie integralnego rowoju o charaktere równoważonym ora sprawnego funkcjonowania wsystkich podmiotów i instytucji diałających na terenie lokalnej jednostki samorądu terytorialnego; 4) nieawodność funkcjonowania systemów ora ich właściwego asilania w niebędne asoby wytwórce. Sersą listę celów stojących pred rowojem lokalnym predstawia M. Trojanek, która alica do nich (Trojanek, 1994, s. 16): 26

3 apewnienie lokalnej społecności miejsc pracy i stałego atrudnienia; stworenie lokalnej społecności odpowiednich warunków bytu materialnego; agwarantowanie lokalnej społecności pocucia bepieceństwa i stabiliacji ora sans rowoju dla kolejnych pokoleń; apewnienie lokalnej społecności możliwości rowoju duchowego; prowadenie racjonalnej gospodarki asobami naturalnymi w celu ich achowania dla prysłych pokoleń. Cechą charakterystycną rowoju lokal-nego jest jego podielność funkcjonalna. Może być on ropatrywany bowiem na różnych płascynach, wśród których jedną najważniejsych stanowi płascyna ekonomicna. Rowój ekonomicny to długofalowy proces premian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje on m.in. miany ilościowe dotycące wielkości produkcji, atrudnięnia, inwestycji, romiarów aangażowanego kapitału ora poiomu dochodów i ich struktury. Ocena poiomu różnicowania rowoju powiatów wojewódtwa opolskiego ostała dokonana pry wykorystaniu taksonomicnego miernika wynaconego metodą Hellwiga. Zastosowanie tej metody powoliło na preprowadenie porądkowania wyodrębnionych jednostek terytorialnych, a następnie ich podiał na klasy. Wartości taksonomicnego miernika rowoju stanowiły wypadkową poiomu różnych miennych opisujących ekonomicny rowój powiatu. Celem wynacania taksonomicnego miernika rowoju było uporądkowanie powiatów wojewódtwa opolskiego e wględu na poiom ich rowoju ekonomicnego. Miara rowoju Hellwiga syntetyuje informacje ciągu miennych diagnostycnych i pryporądkowuje analiowanemu jawisku jedną miarę agregatową (Krakowiak-Bal, 2005, s. 72). Badanie preprowadono w trech etapach (Podstawka, Suchodolski, 2018, s. 11): 1. Wybór estawu miennych diagnostycnych ora określenie ich charakteru; 2. Budowa taksonomicnego miernika rowoju metodą Hellwiga; 3. Budowa rankingu badanych powiatów e wględu na ich poiom rowoju ekonomicnego ora ich podiał na klasy. Pierwsy etap badania stanowił dobór miennych diagnostycnych pryjętych do budowy miernika. Niebędne dane poyskane ostały Banku Danych Lokalnych Głównego Urędu Statystycnego. Do grupy miennych diagnostycnych wybranych ostało 11 miennych charakteryujących ekonomicny rowój powiatów. Preentuje je tabela 2. Tabela 2. Zmienne diagnostycne pryjęte w badaniach Symbol Zmienna diagnostycna Charakterystyka miennej X1 Saldo migracji w osobach na 1000 mieskańców Pryrost lub ubytek ludności danego powiatu na skutek migracji prypadający na 1000 jego mieskańców. Migracje prebiegają reguły od powiatów cechujących się niskim poiomem rowoju ekonomicnego X2 X3 X4 X5 Stopa berobocia rejestrowanego (w %) Odsetek ludności w wieku produkcyjnym: lat kobiety, lata mężcyźni (w %) Preciętny poiom wynagrodeń (w ł) Produkcja spredana premysłu ogółem na 1 mieskańca (podmioty o licbie pracujących > 9) (w ł) do powiatów wyżej rowiniętych. Udiał arejestrowanych berobotnych wśród cywilnej ludności aktywnej awodowo danego powiatu. Wysoki poiom berobocia występuje reguły na obsarach cechujących się niskim poiomem rowoju ekonomicnego Udiał ludności w wieku produkcyjnym w całości ludności danego powiatu. Wysoki odsetek ludności w wieku produkcyjnym świadcy o wyżsym rowoju ekonomicnym powiatu, bowiem reguły osoby w wieku produkcyjnym opuscają regiony acofane na rec regionów charakteryujących się wyżsym poiomem rowoju Stosunek sumy wynagrodeń osobowych brutto, honorariów wypłaconych niektórym grupom pracowników a prace wynikające umowy o pracę, wypłat tytułu udiału w ysku do podiału lub w nadwyżce bilansowej w spółdielniach ora dodatkowych wynagrodeń rocnych dla pracowników jednostek sfery budżetowej do preciętnej licby atrudnionych w danym okresie w powiecie, po wyeliminowaniu osób wykonujących pracę nakładcą ora atrudnionych a granicą. Preciętny poiom wynagrodeń jest reguły niżsy w powiatach cechujących się niskim poiomem rowoju ekonomicnego niż w powiatach wysoko rowiniętych Wartość produkcji spredanej w preliceniu na mieskańca powiatu. Wysoka wartość produkcji spredanej na mieskańca świadcy o wysokim poiomie gospodarcego rowoju powiatu 27

4 X6 X7 X8 X9 X10 X11 Podmioty wpisane do rejestru REGON na 1000 ludności Dochody własne powiatu w preliceniu na 1 mieskańca (w ł) Udiał dochodów PIT w całości dochodów własnych powiatu (w %) Udiał dochodów CIT w całości dochodów własnych powiatu (w %) Wartość brutto środków trwałych w predsiębiorstwach na 1 mieskańca (w ł) Wydatki majątkowe inwestycyjne powiatów (w ł) Źródło: opracowanie własne; (Podstawka, Suchodolski, 2016, s ). Licba podmiotów gospodarcych arejestrowanych w Rejestre Gospodarki Narodowej w powiecie prypadająca na 1000 mieskańców. Świadcy o poiomie rowoju powiatu i o predsiębiorcości jego mieskańców Poiom dochodów własnych uyskiwanych pre powiat w preliceniu na jednego mieskańca powiatu. Wysoki poiom dochodów własnych na mieskańca jest cechą świadcącą o wysokim poiomie rowoju powiatu Relacja dochodów uyskiwanych tytułu udiału powiatu w podatku od osób fiycnych amieskujących na terenie powiatu do całości dochodów własnych uyskiwanych pre powiat. Wysoki udiał dochodów PIT w całości dochodów własnych powiatu świadcy o amożności mieskańców i tym samym o wysokim poiomie rowoju powiatu Relacja dochodów uyskiwanych tytułu udiału powiatu w podatku od osób prawnych posiadających siedibę na terenie powiatu do całości dochodów własnych uyskiwanych pre powiat. Wysoki udiał dochodów CIT w całości dochodów własnych powiatu świadcy o dobrej sytuacji finansowej firm diałających w powiecie i tym samym o wysokim poiomie rowoju powiatu Wartość brutto środków trwałych w predsiębiorstwach prypadających na jednego mieskańca danego powiatu. Wartość ta jest reguły wyżsa w powiatach wysoko rowiniętych Wartość wydatków majątkowych inwestycyjnych danego powiatu w preliceniu na jednego jego mieskańca. Znacne wydatki majątkowe inwestycyjne cynione pre powiat stanowią dla niego cynnik rowoju, ale stanowią również wynacnik jego rowoju poiom wydatków jest bowiem reguły wyżsy w powiatach o wyżsym poiomie rowoju Opis licbowy bioru badanych powiatów można apisać w postaci maciery obserwacji X (1). Pryjęte w badaniu mienne diagnostycne cechowały się różnicowanymi, nieporównywalnymi miarami. W celu ich ujednolicenia preprowadona ostała normaliacja cech popre ich standaryację godnie e worem (2). W następstwie preprowadonej normaliacji otrymano macier standaryowanych wartości cech Z (3). (1) X n n ij wartości j-tej cechy dla i-tego obiektu. 2 1p 2 p np,(i = 1, 2,, n; n=11 j = 1, 2,, p; p=11) (2) ij ij estandaryowana wartość ij; ij j S j j średnia arytmetycna j-tej miennej; Sj odchylenie standardowe j-tej miennej.,(i = 1, 2,, n; j = 1, 2,, p) 28

5 (3) Z n n ij estandaryowana wartość ij. 2 1p 2 p np,(i = 1, 2,, n; j = 1, 2,, p) Na podstawie maciery Z wynacony ostał worec rowoju, cyli abstrakcyjny powiat P 0 o współrędnych estandaryowanych 01, 02,, 0j, gdie 0j = ma{ ij}, gdy Z j jest stymulantą ora 0j = min{ ij}, gdy Z j jest destymulantą. Spośród miennych diagnostycnych pryjętych w badaniu jedynie stopa berobocia rejestrowanego unana ostała a destymulamntę. Do ustalonego worca pryrównywana ostała następnie sytuacja recywistych badanych jednostek lokalnego samorądu terytorialnego. W wyniku tego ustalono, jak bardo każdy badanych powiatów był odległy od poiomu worcowego. Odległość każdego powiatów od worca rowoju (d i) oblicona ostała godnie formułą: (4) di 1 D i0,(i = 1, 2,, n) D 0 di taksonomicny miernik rowoju dla i-tego obiektu; Di0 odległość i-tego obiektu od obiektu P0, wynacona na podstawie woru: p (5) D i0 j 1 ij 2 0 j,(i = 1, 2,, n; j = 1, 2,, p) ij normaliowana wartość j-tej miennej dla i-tego obiektu; 0j worcowa normaliowana wartość j-tej miennej; D0 norma apewniająca pryjmowanie pre di wartości należących do prediału od 0 do 1, wynacona na podstawie woru: (6) D 0 średnia wartość normy; D 0 D 0 S0 odchylenie standardowe normy. 2S 0 W wyniku preprowadonych obliceń wynacone ostały wskaźniki syntetycne dla każdego badanych powiatów. Taksonomicny miernik rowoju Hellwiga d i pryjął wartości prediału [0,1] im bardiej wartości cech danego powiatu były bliżone do worca, cyli do 1, tym poiom jego rowoju był wyżsy, a im bardiej oddalone, tym niżsy. Kolejno dokonano podiału powiatów na klasy różniące się pod wględem poiomu rowoju. Podiał ten odbył się wykorystaniem średniej arytmetycnej odległości od worca (d i ). Wsystkie powiaty podielone ostały na dwie grupy: grupa I powiaty o niskim poiomie rowoju powiaty, dla których wartość miernika d i była mniejsa od średniej arytmetycnej odległości od worca; grupa II powiaty o wysokim poiomie rowoju powiaty, dla których wartość miernika d i była więksa od średniej arytmetycnej odległości od worca. 29

6 Wyniki i dyskusja Średnie poiomy oddalenia powiatów wojewódtwa opolskiego od wynaconego worca rowoju w latach preentuje tabela 3. Średnie poiomy odległości od worca utrymywały się na dość niskim i równoceśnie wględnie stałym poiomie wahając się od 0,221 do 0,262. Świadcy to o bardo wyraźnym średnim oddaleniu badanych powiatów od pryjętego worca rowoju i pewnej stagnacji w tym akresie. Tabela 4 preentuje powiaty, które osiągnęły najlepse wartości poscególnych cech w latach Jak można auważyć żaden powiatów nie dominował we wsystkich kategoriach. Również w wielu prypadkach w obrębie wyodrębnionych cech w kolejnych latach mieniali się lidery. Najcęściej najwyżse noty w odniesieniu do badanych cech uyskiwał powiat kędieryńsko-koielski. Na drugim miejscu uplasował się powiat opolski. Miejsce trecie uyskał natomiast powiat krapkowicki. Na drugim biegunie uplasował się powiat nyski, który nie mógł poscycić się uyskaniem w żadnym badanych lat poycji lidera w odniesieniu do badanych cech. W tabeli 5 amiescono ranking wsystkich powiatów wchodących w skład wojewódtwa opolskiego klasyfikowanych na podstawie taksonomicnego miernika rowoju Hellwiga wra ich podiałem na powiaty nisko i wysoko rowinięte. Tabela 3. Średnia arytmetycna odległości powiatów wojewódtwa opolskiego od worca rowoju w latach (d i ) Rok Średnia arytmetycna odległości od worca 0,242 0,221 0,255 0,260 0,251 0,262 Źródło: opracowanie własne. Tabela 4. Powiaty o najlepsych wartościach badanych cech w latach Cecha opolski opolski opolski opolski opolski opolski 2 oleski krapkowicki oleski krapkowicki strelecki strelecki 3 opolski opolski opolski opolski opolski opolski 4 krapkowicki kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski 5 kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski 6 breski breski breski breski breski breski 7 prudnicki głubcycki głubcycki klucborski głubcycki głubcycki 8 breski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski 9. krapkowicki krapkowicki kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski krapkowicki krapkowicki 10 opolski breski krapkowicki krapkowicki krapkowicki krapkowicki 11 namysłowski namysłowski klucborski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski klucborski Źródło: opracowanie własne. 30

7 Tabela 5. Taksonomicne mierniki rowoju Hellwiga dla badanych powiatów w latach (cerwonym kolorem onacono powiaty nisko rowinięte, a carnym powiaty wysoko rowinięte) Powiat 2010 Powiat 2011 Powiat 2012 Powiat 2013 Powiat 2014 Powiat 2015 prudnicki 0,071 prudnicki 0,064 prudnicki 0,072 prudnicki 0,078 głubcycki 0,093 prudnicki 0,076 głubcycki 0,100 nyski 0,085 głubcycki 0,120 nyski 0,131 prudnicki 0,098 głubcycki 0,094 nyski 0,126 głubcycki 0,093 oleski 0,142 głubcycki 0,148 nyski 0,132 nyski 0,142 oleski 0,191 breski 0,176 nyski 0,154 breski 0,169 breski 0,163 breski 0,160 breski 0,210 oleski 0,178 breski 0,195 oleski 0,192 oleski 0,172 oleski 0,227 strelecki 0,224 strelecki 0,228 klucborski 0,288 klucborski 0,267 strelecki 0,270 strelecki 0,290 klucborski 0,259 klucborski 0,257 namysłowski 0,288 strelecki 0,272 namysłowski 0,306 klucborski 0,303 namysłowski 0,273 namysłowski 0,294 strelecki 0,302 namysłowski 0,306 klucborski 0,308 namysłowski 0,320 opolski 0,413 0,370 opolski 0,331 0,379 opolski 0,384 opolski 0,376 opolski 0,410 0,345 opolski 0,426 krapkowicki 0,437 krapkowicki 0,418 krapkowicki 0,422 krapkowicki 0,376 krapkowicki 0,444 kędieryńskokoielski Źródło: opracowanie własne. 0,471 kędieryńsko -koielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski kędieryńskokoielski 0,418 0,427 krapkowicki 0,437 Najbliżsymi wynaconego worca rowoju we wsystkich latach były powiaty krapkowicki, kędieryńsko-koielski i opolski. Najdalej od ideału najdował się natomiast powiat prudnicki, który jedynie w 2013 roku nie uyskał najniżsej noty. Podobnie jak średnia odległość od worców rowoju, również oddalenie poscególnych powiatów od worców w kolejnych latach było porównywalne. Należy więc stwierdić, że poiom dysproporcji rowojowych powiatów wchodących w skład wojewódtwa opolskiego nie ulegał nacącym mianom. Zauważyć należy także, że pre więksość lat ponad połowa spośród powiatów wojewódtwa opolskiego uyskiwała taksonomicne mierniki rowoju Hellwiga na poiomie powyżej średniej. Ponad połowa powiatów była więc unawana a powiaty wysoko rowinięte. Niepokojące są jednak bardo nacące różnice w poiomie rowoju pomiędy powiatami pocątku i końca listy rankingowej. Odległość powiatu najwyżej rowiniętego była bowiem nawet ponad seściokrotnie bliżsa worca niż w prypadku powiatu najniżej rowiniętego. W wyniku analiy informacji ebranych w tabeli 5 można stwierdić, że hipotea akładająca występowanie różnicowania poiomu rowoju powiatów iemskich w wojewódtwie opolskim ostała potwierdona. Wnioski w skład wojewódtwa opolskiego. Do oceny poiomu ich ekonomicnego rowoju astosowano taksonomicny miernik rowoju Hellwiga. Badanie potwierdiło hipoteę o występowaniu różnicowania poiomu rowoju ekonomicnego w powiatach wojewódtwa opolskiego. Poiom rowoju badanych powiatów opisano popre 11 miennych. Na ich podstawie oblicono dla każdego nich syntetycny miernik rowoju. Średnie poiomy oddalenia powiatów od wynaconego worca rowoju w latach utrymywały się na dość niskim i równoceśnie wględnie stabilnym poiomie. Jednoceśnie poscególne powiaty także utrymywały swoją odległość od worca i miejsca na liście rankingowej na wględnie stabilnym poiomie. Świadcyło to o relatywnie stałym różnicowaniu rowoju badanych powiatów we wsystkich analiowanych latach. Najwyżej rowiniętym powiatami okaały się powiaty krapkowicki, kędieryńskokoielski i opolski, a natomiast najniżsy poiom rowoju aobserwowano w powiecie prudnickim. Problematyka rowoju lokalnego i jego polaryacji na poiomie poscególnych wojewódtw i całego kraju jest tematyką niewykle istotną. Badania predstawione w artykule mogą stanowić podstawę do podejmowania diałań ukierunkowanych na mniejsanie dysproporcji rowojowych powiatów ulokowanych w różnych cęściach wojewódtwa opolskiego i kraju. Predstawione w artykule badanie wykaało występowanie różnicowania poiomu rowoju ekonomicnego powiatów iemskich wchodących 31

8 Bibliografia Brol, R. (1998). Rowój lokalny nowa logika rowoju gospodarcego. W: Gospodarka lokalna w teorii i w praktyce. Wrocław: Prace Naukowe Akademii Ekonomicnej we Wrocławiu nr 785. Gorelak, G., Jałowiecki, B., Stec, M. (red.). (2001). Reforma terytorialnej administracji kraju: dwa lata doświadceń. Warsawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Kożuch, A. (2013). Rola samorądu terytorialnego w procesie rowoju lokalnego. W: M. Cisek, A. Marciniuk-Kluska (red.), Efektywność organiacji. Warsawa: Wydawnictwo Studio Emka. Krakowiak-Bal, A. (2005). Wykorystanie wybranych miar syntetycnych do budowy miary rowoju infrastruktury technicnej. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich (3) Markowski, T. (2008). Teoretycne podstawy rowoju lokalnego i regionalnego. W: Z. Strelecki (red.), Gospodarka regionalna i lokalna. Warsawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Parysek, J. (1995). Rola samorądu terytorialnego w rowoju lokalnym. W: J. Parysek (red.). Rowój lokalny: agospodarowanie prestrenne i nise atrakcyjności gospodarcej, Warsawa: KPZK Polska Akademia Nauk. Podstawka, M., Suchodolski, B. (2018). Dochodowe uwarunkowania rowoju powiatów wojewódtwa lubelskiego. Zesyty Naukowe UPH w Siedlcach nr 116. Seria: Administracja i Zarądanie (43) Podstawka, M., Suchodolski, B. (2016). Rowój lokalny i jego wynacniki na poiomie powiatu. Marketing i Rynek (10) Sobcyk, A. (2010). Rowój lokalny wybrane problemy finansowania. Zesyty Naukowe SGGW Ekonomika i Organiacja Gospodarki Żywnościowej (81) Trojanek, M. (1994), Oddiaływanie włady lokalnej na efektywność predsięwięć inwestycyjnych. Zesyty Naukowe Akademii Ekonomicnej, seria II, Prace habilitacyjne (137) Wojtasiewic, L. (1997). Cynniki rowoju lokalnego nowe ujęcia metodologicne. Biuletyn KPZK Źródła internetowe GUS, (2018). Ludność według wojewódtw. Pobrane (dostęp ). GUS, (2018). Powierchnia według wojewódtw. Pobrane rankingi-statystycne/powierchnia-wedlugwojewodtw/ (dostęp ). Zwiąek Powiatów Polskich, (2018). Wojewódtwo opolskie. Pobrane (dostęp ). 32