Jakie nowe możliwości daje właścicielom i zarządcom budynków znowelizowana Ustawa termomodrnizacyjna

Transkrypt

1 dr inż. Wiesław Sarosiek mgr inż. Beata Sadowska mgr inż. Adam Święcicki Katedra Podstaw Budownictwa i Fiyki Budowli Politechniki Białostockiej Narodowa Agencja Posanowania Energii S.A. Filia w Białymstoku Jakie nowe możliwości daje właścicielom i arądcom budynków noweliowana Ustawa termomodrniacyjna Wprowadenie Noweliacja Ustawy o wspieraniu predsięwięć termomoderniacyjnych wprowadiła sereg ocekiwanych mian, które apewne w nacący sposób wpłyną na więksenie ainteresowania inwestycjami termomoderniacyjnymi finansowanymi pry pomocy Ustawy. Włącenie w akres jej diałania budynków amieskania biorowego, liberaliowanie wymagań odnośnie efektów energetycnych i finansowych, a prede wsystkim miana w sposobie prynawania premii, ma dodatkowo achęcić właścicieli i arądców termomoderniacją budynków. Jest więc to dobry krok w kierunku upowsechnienia diałań mających na celu oscędność arówno energii jak i ochronę środowiska. Podstawową mianą w Ustawie jest wprowadenie nowych warunków prynawania premii. Zasada wypłacania premii termomoderniacyjnej natychmiast po wykonaniu inwestycji (dotychcas wypłata warunkowana była dodatkowo spłatą 75% aciągniętego kredytu wra ) spowodowała, iż premia nie jest już nagrodą a wykonanie inwestycji. Stała się faktycną pomocą dla inwestora w jej wykonaniu. Pomoc Państwa w momencie akońcenia inwestycji sprawia, iż inwestor spłaca jedynie 75 % aciągniętego kredytu i należne od tej kwoty odsetki. Jest to praktycnie powięksenie premii. Do korystania pomocy Ustawy pry termomoderniacji ma dodatkowo achęcić inwestorów wydłużenie okresu kredytowania 7 do 10-ciu lat, co w nacący sposób redukuje obciążenie finansowe wiąane obsługą kredytu więksając jego atrakcyjność. Jednocesne niesienie warunku (NPV>0) sprawia, że warunek na wielkość miesięcnej raty kredytu staje się jedynym kryterium ekonomicnym odnośnie wariantu alecanego do realiacji. Onaca to, że nie ogranica się akresu proponowanych diałań termomoderniacyjnych, a jedynie wielkość kredytu, a tym samym pomoc Państwa. Praktycnie więc w wariancie alecanym można uwględnić do-

2 wolną licbę predsięwięć akceptowaną pre inwestora, który powinien jednak dawać sobie sprawę, że to właśnie on poniesie kosty realiacji dodatkowych nierentownych abiegów. Wielkość premii termomoderniacyjnej, na jaką może licyć inwestor ma bowiem wiąek jedynie osiąganymi po realiacji inwestycji efektami, a nie koniecnymi nakładami. Audytory diałając w interesie inwestora powinni oblicać i predstawiać mu wyniki analiy wskaźnika NPV pomimo niesienia tego wymogu, gdyż właśnie on obrauje efektywność ekonomicną inwestycji punktu widenia kredytobiorcy. Analia audytów energetycnych wybranych budynków Z audytów energetycnych wykonanych pre autorów wg Ustawy i wiąanych nią aktów prawnych wynika, że właściciele cęści obiektów, które należałoby moderniować pod kątem użycia ciepła nie mogli dotychcas skorystać pomocy Państwa. Złagodenie warunków odnośnie minimalnej wymaganej ( 25% na 15% gdy była wceśniej moderniowana instalacji c.o.) energii uyskanej dięki termomoderniacji umożliwia objęcie akresem Ustawy sersej grupy budynków. Chodi tu głównie o pochodące lat tych. Stosowane wówcas technologie prewidywały już astosowanie efektywnej iolacji termicnej, która nie apewniała jednak ogrewania na odpowiednio niskim poiomie. Pregrody ewnętrne budynków tego okresu (na podstawie wykonanych audytów) charakteryują się następującą iolacyjnością termicną: ściany ewnętrne U = 0,65 1,20 W/m 2 K, stropodachy U = 0,45 0,75 W/m 2 K, okna U = 2,60 3,12 W/m 2 K, stropy nad piwnicami nieogrewanymi U=0,90 1,20 W/m 2 K. Jak widać są to wartości, które odbiegają nacnie od obecnie obowiąujących wymagań. Realiacja inwestycji termomoderniacyjnych wyżej wymienionych pregród pryniosłaby więc nacące efekty arówno energetycne jak i finansowe. Aby jednak możliwe było uyskanie premii należało spełnić odpowiednie wymagania, międy innymi energetycne. Problem pojawiał się wówcas, gdy moderniowano jedynie bryłę budynku be ingerencji w instalację c.o.. Osiągnięcie 25 % w powiąaniu wymaganą dodatnią wartością NPV było cęsto wręc niemożliwe. Inwestycje polegające na dociepleniu ścian ewnętrnych i wymianie okien dają dużą redukcję apotrebowania na ciepło, lec należą do abiegów wysokonakładowych (uwględnienie ich powodowało cęsto spadek NPV poniżej era). Kosty docieplenia stropodachów i stropów piwnic nieogrewanych są nacnie mniejse i charakteryują się wysoką efektywnością ekonomicną (SPBT<10 lat), lec nie

3 dają odpowiednio wysokich energii ( mniejse od 25%). Obniżenie do 15 % wymaganej energii w prypadku budynków w których wceśniej moderniowano instalacją c.o. (po 1985 roku) stwara możliwość uyskania premii w budynkach tego typu. W artykule preanaliowano ctery budynki o różnym prenaceniu, których audyty wykonano w 2001 roku. W tabeli 1 amiescono niektóre dane tych obiektów. Tabela 1. Podstawowe parametry ropatrywanych budynków. l.p. Rodaj budynku System, w którym wniesiono Kubatura Wskaźnik E Rok budowy budynek [m 3 ] [kwh/(m 3 a)] 1. mieskalny jednorod. tradycyjny ,56 2. skoła internatem tradycyjny ,48 3. użytecności publicnej tradycyjny udoskonalony, rama H ,70 4. mieskalny, wielorod. OWT ,03 Audyty budynków nr 1, 3 wykonane były w oparciu o nową, a budynków 2 i 4 o starą ustawę. Na potreby niniejsego artykułu dodatkowo prelicono budynki 1 i 3 wg starej, a budynki nr 2 i 4 wg nowej ustawy. Wsystkie preentowane obiekty lokaliowane są na terenie wojewódtwa podlaskiego. Charakteryowały się one niską iolacyjnością pregród ewnętrnych ora wysokim wskaźnikiem seonowego apotrebowania na ciepło E. W 1992 roku w budynku nr 4 ostała moderniowana instalacja c.o.. W wyniku analiy tych budynków opracowano w każdym prypadku indywidualny akres prac termomoderniacyjnych, efektem realiowania którego byłoby nacne ogranicenie użycia ciepła na cele ogrewce, a tym samym wyraźne obniżenie eksploatacyjnych. Pry analiie uwględniono finansowanie inwestycji pry pomocy Ustawy termomoderniacyjnej. Potencjalne maksymalne reultaty jakie można osiągnąć w tych prypadkach predstawia tabela 2. Tabela 2. Efekty moderniacji omawianych budynków dla wariantu o najsersym akresie prac (pred i po noweliacji Ustawy). B u d y- n e k n r NPV Nakłady własne Kredyt termomoderniacyjna Oscędność energii [ł] [ł] [ł] [ł] [ł/m-c] [%] pred po pred po pred po pred po pred po pred po ,8 62, ,9 56, ,0 52, ,1 34,2 W budynku nr 1 (jednorodinny) noweliacja Ustawy termomoderniacyjnej nie spowo-

4 dowała roserenia alecanego akresu prac, gdyż pierwotnie prewidiany był do realiacji wariant maksymalnie robudowany. Zmieniła się natomiast wielkość kredytu (wrost ł na ł), a tym samym premii ( ł na ł), pry achowaniu miesięcnej raty kredytu ( 568 ł na 570 ł). W budynkach nr 2 (skoła) i 3 (użytecności publicnej) ora 4 (mieskalny) noweliowana ustawa dała możliwość realiacji sersego akresu prac, co wynika reygnacji e wskaźnika NPV. W prypadku budynku nr 3 możliwa jest realiacja dodatkowego predsięwięcia termomoderniacyjnego (docieplenie stropodachu pełnego) jednocesnym wrostem udiału kredytu ( ł na ł) i premii termomoderniacyjnej ( ł na ł) pry achowaniu podobnej wielkości miesięcnej raty kredytu ( ł na ł). Dla budynków nr 2 (skoła) i nr 4 (mieskalny wielorodinny) amiescono prykładowe estawienie wariantów predsięwięć termomoderniacyjnych. Zestawienie charakterystyk inwestycji tych obiektów awierają tabele 3 i 4 w dwóch wariantach: oblicenia wykonane pred noweliacją ustawy ora po jej noweliacji. Tabela 3. Termomoderniacja budynku skoły (nr 2). L.p. Procentowa Wariant predsięwięcia terność a- oscędmomoderniacyjnego wania potrebo na ciepło j.n. + wymiana okien w pomiesceniach 1. ogrewanych do temperatury 16 C j.n. + wymiana okien w pomiesceniach 2. ogrewanych do temperatury 20 C j.n. + wymiana drwi 3. wejściowych (presklonych) j.n. + docieplenie ścian ewnętrnych 4. budynku j.n. + docieplenie stropu nad piwnicą nieogrewa- 5. ną j.n. + docieplenie stropodachu wentylowanego j.n. + moderniacja instalacji c.w.u. NPV STARA WERSJA USTAWY + odsetki NOWA WERSJA USTAWY + odsetki % ł ł ł/m-c ł ł ł ł ł/m-c ł ł ł 56, ,- 53, , , ,- 85% , ,- 80% , , , ,- 26, , , , , , , ,- 200, , , ,- 46, , , , , , , ,- 358, , , ,- 80% 45, , , , , , , ,- 2, , , ,- 74,3% 34, , ,- -835, , , , ,- 5, , , ,- 49,9% 33, , ,- -627, , , , ,- 45,8% 9, , , ,- 20, , ,- 97, , ,- 728, , ,- 76,9% , ,- 66,4% , , , ,- 15, , , , , , , ,- 10, , , , , , , , , ,- 62,2% 3, , , , , , , , , ,- 60,7% 7, , , , ,- -54, , , , ,- 23,4% 9, , , , , ,- 57, , , ,- 350, , ,- 475,-

5 8. moderniacja instalacji c.o. 18, , ,- 77, , ,- 681, ,- 313, , ,- 445,- Jak wynika tabeli 3 w prypadku budynku nr 3 miana warunków ustawowych pry achowaniu warunku (NPV>0, wariant 5) wpływa na więksenie udiału kredytu w finansowaniu inwestycji 50,1% ( ł) na 76,6% ( ł) ora wielkość premii ( ł na ł) pry achowaniu podobnej miesięcnej raty kredytu ( ł na 1406 ł). Noweliacja daje jednak możliwość alecenia do realiacji wariantu o maksymalnym akresie prac (NPV<0, wariant 1), który charakteryuje się wrostem wielkości kredytu (do ł), premii (do ł) i jednoceśnie podniesieniem miesięcnej raty kredytu (do ł) uwagi na więksenie całkowitych nakładów inwestycyjnych. W tabeli nr 4 predstawiono wyniki analiy efektów termomoderniacji budynku mieskalnego wielorodinnego (budynek nr 4). Tabela 4. Charakterystyka termomoderniacji wielorodinnego budynku mieskalnego (budynek nr 4). L.p. Wariant predsięwięcia ter- momodernia- cyjnego Procentowa oscędność apotrebow ania na ciepło NPV STARA WERSJA USTAWY Rata kredytu + odsetki NOWA WERSJA USTAWY + odsetki % ł ł ł/m-c ł ł ł ł ł/m-c ł ł ł 1. jn + okna, 34, , , , , , , , , , , , , ,- 80% -829, , , ,- 73% 178, , , , ,- jn + strop nad , , , , , , , , ,- piwnicą 23, , , ,- nieogr., 54, , , ,- 69, , , ,- 69% 52% , , , , , , , , , ,- jn + ściany ewnętrne, , ,- 22, ,- 5, , , ,- 60, , , ,- 66% 48% 4. jn + stropodach, 15, , ,- 754, , ,- 550, ,- 950, , ,- 354,- 5. jn + instalacja c.w.u., 11, , ,- 812, , ,- 274, ,- 910, , ,- 176,- 6. instalacja c.o. 7, , ,- 431, , ,- 162, ,- 489, , ,- 104,- W prypadku tego obiektu redukowanie ustawowego wymagania odnośnie energii dla budynków moderniowaną po roku 1985 instalacją c.o. wpływa na mianę alecanego wariantu. Pry achowaniu warunku opłacalności inwestycji (NPV>0) możliwy do realiacji staje się bowiem wariant 4. Owocuje to w efekcie więkseniem wielkości kredytu w finansowaniu inwestycji pry achowaniu jego maksymalnego udiału 80 % ( ł na ł) ora wielkość premii ( ł na ł) pry jedynie nienacnym wroście miesięcnej raty kredytu (

6 274 ł na 354 ł). Zmiana poostałych wymagań awartych w Ustawie (prede wsystkim wydłużenie okresu kredytowania do 10 lat) spowodowała również poprawę efektywności wariantu 1 (wielkość miesięcnej raty kredytu). Mógłby więc on również być obecnie realiowany, ocywiście pry akceptacji inwestora (NPV<0). Podsumowanie Należy stwierdić, że wprowadone noweliacją Ustawy termomoderniacyjnej miany spełniają ocekiwania inwestorów i są dla nich korystne. Znacąco wpływają na podniesienie atrakcyjności inwestycji realiowanych pry pomocy Ustawy ora redukują obciążenie finansowe inwestorów. Zniesienie obowiąku sprawdania wskaźnika NPV budi miesane ucucia. Z jednej strony (pokaano to na prykładie analiowanych budynków) może to powodować polepsenie warunków finansowania inwestycji koniecnej do realiacji pomimo ujemnej wartości NPV - inwestor chce wykonać pewne prace innych niż ekonomicna pobudek (na prykład koniecna wymiana stolarki okiennej na skutek użycia). Realiacja predsięwięcia pomimo ujemnej wartości NPV może być dla inwestora korystna jeżeli uyska on dopłatę innego źródła (NFOŚ, WFOŚ, Ekofundus itp.). Jak wynika to preentowanych prykładów możliwość realiacji wariantu o sersym akresie powoduje wrost kredytu i premii. Z drugiej jednak strony nie wynacenie wskaźnika NPV może prowadić do nieświadomego alecania predsięwięć nieopłacalnych. Obowiąujące po noweliacji Ustawy warunki na energii i wielkość miesięcnej raty kredytu nie charakteryują opłacalności inwestycji i nie dają możliwości ekonomicnie uasadnionego wyboru akresu realiowanych prac. Zdaniem autorów inwestory powinni wymagać od wykonawców audytów opracowania analiy opłacalności ekonomicnej. Państwo ma bowiem prawo dopłacać w imię nadrędnych racji do predsięwięć w danej chwili nie w pełni opłacalnych (np. dopłaty do nowych, drogich rowiąań chroniących środowisko), ale inwestor powinien wiedieć na co się decyduje i robić to świadomie, a obowiąkiem audytora jest prekaać mu jak najpełniejsą wiedę o inwestycji. Zrealiowano w ramach pracy IIB/S/5/99