Kierunek i poziom studiów: Biologia, poziom pierwszy

Transkrypt

1 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: Biologia, poziom pierwszy Sylabus modułu: Fizjologia zwierząt kod modułu: 1BL_21 1. Informacje ogólne koordynator modułu Prof. dr hab. Paweł Migula rok akademicki 2014/2015 semestr III (zimowy) forma studiów stacjonarne sposób ustalania oceny końcowej modułu Średnia ważona z zaliczenia końcowego wykładów (waga 0,4) i zaliczenia ćwiczeń (waga 0,6). 2. Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta wykład 1BL_21_fs_1 prowadzący Prof. dr hab. Paweł Migula treści zajęć Wykłady obejmują zagadnienia związane z: 1. Utrzymywaniem homeostazy przez zwierzęta z różnych środowisk bytowania. Analizowane będą mechanizmy warunkujące utrzymywanie i integrację funkcji w pewnych przedziałach; sprzężenia zwrotne; procesy kontroli i regulacji z szczególnym uwzględnieniem udziału układu nerwowego i dokrewnego; procesy adaptacji do różnych środowisk bytowania. 2. Struktura i funkcje jako wynik procesów doboru naturalnego i niezbędność adaptacji do różnych środowisk. 3. Eksploatacja środowisk: pokarm; energia; czynniki limitujące w środowiskach skrajnych; termoregulacja, ruch, rozród metody jak w opisie modułu prowadzenia zajęć 30 dydaktycznych (kontaktowych) 30 pracy własnej studenta opis pracy Przygotowanie podstawie literatury obowiązkowej i materiałów z wykładów oraz wiedzy własnej studenta nabytej podczas ćwiczeń laboratoryjnych organizacja zajęć Dwugodzinny wykład przez cały semestr zimowy 1. K. Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt Adaptacja do środowiska PWN, Warszawa. obowiązkowa 2. D. McLaughlin, J. Stamford, D. White Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. uzupełniająca adres strony www zajęć 3. W. Traczyk Fizjologia człowieka w zarysie. WL PZWL, Warszawa 1. W.Z. Traczyk, A. Trzebski Fizjologia człowieka z elementami fizjologii klinicznej. PZWL, Warszawa I. Kay Wprowadzenie do fizjologii zwierząt. PWN, Warszawa. 2. T. Krzymowski J. Przała Fizjologia zwierząt. PWRiL, Warszawa

2 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 2 informacje dodatkowe laboratorium prowadzący treści zajęć 1BL_21_fs_2 Zespół pracowników i doktorantów Katedry Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii wg przydziału zajęć dydaktycznych w roku 2014/15. Osoba odpowiedzialna: dr hab. Alina Kafel Ćwiczenia laboratoryjne uczą studentów dokonywania obserwacji i pomiarów fizjologicznych oraz wykonywania niezbędnych obliczeń i sporządzania protokołów. Ważnym elementem ćwiczeń jest korzystanie z wirtualnych laboratoriów, filmów i animacji, pozwalających przybliżyć zagadnienia niedostępne bezpośredniej obserwacji. 1. Fizjologia pobudliwości Uwaga! Należy przynieść kalkulator liczący logarytmy lub tablice logarytmiczne. Konwersatorium z fizjologii pobudliwości komórek nerwowych i mięśni. Film dydaktyczny z fizjologii pracy mięśni. Obliczanie wartości potencjałów błonowych obejmujące przykłady różnych organizmów zwierzęcych (ćwicz. tablicowe). Modelowanie czynności neuronu - wpływ toksyn, wpływ nadmiaru jonów K + [opcjonalnie]. Analiza bodźca progowego - test gorącej szklanki [opcjonalnie]. 2. Fizjologia układu nerwowego cz. 1: Główne kategorie czynnościowe, ich podłoże strukturalne oraz znaczenie przystosowawcze. Konwersatorium: UN zwierząt tendencje ewolucyjne; UN człowieka główne podziały, budowa; główne kategorie czynnościowe i ich podłoże strukturalne: odruchy, sen i czuwanie; homeostaza. Anatomia i fizjologia układu nerwowego - przegląd przeźroczy, modeli i preparatów mikroskopowych. Badanie wybranych odruchów u człowieka. Pomiar czasu reakcji prostej i reakcji z wyborem L-P metodą Boringa. Pomiar czasu reakcji prostej na bodziec wzrokowy. 3. Fizjologia układu nerwowego cz. 2: Wyższe czynności nerwowe i ich podłoże. Konwersatorium: percepcja, emocje, uczenie się i pamięć, problem świadomości. Badanie percepcji (tachistoskopia, stereognozja, dermoleksja) Testy pamięci operacyjnej (np. test Jacobsa, Memory blocks, karty itp.). Tapping test. Test uwagi Burdona. 4. Fizjologia zmysłów Konwersatorium z fizjologii zmysłów. Badanie czucia proprioceptywnego; test Fukudy; Badanie słuchu: Audiometria. Różnicowanie przestrzenne bodźców dźwiękowych. Badanie wzroku: Doświadczenie Marriota; badanie ostrości wzroku, widzenia przestrzennego i widzenia barwnego (tablice Ishihary), kontrast następczy. Badanie współzależności między zmysłem smaku i węchu. Badania czucia dotyku: Pomiary z wykorzystaniem estezjometru. Badanie EEG (opcjonalnie) Badanie przewodnictwa skórnego (reakcja układu autonomicznego) (opcjonalnie) 5. Fizjologia płynów ustrojowych. Test podsumowujący z ćwiczeń 1-4. Konwersatorium z fizjologii płynów ustrojowych Porównanie morfologii krwinek różnych kręgowców obserwacja mikroskopowa. Oznaczanie rodzajów krwinek białych w preparacie barwionym (leukogram Schillinga). Oznaczanie grup krwi układu AB0 u człowieka (symulacja interaktywna). Film: immunologia [opcjonalnie].

3 Uniwersytet Śląski w Katowicach str Fizjologia układu krążenia Konwersatorium z fizjologii układu krążenia. Układ krążenia u bezkręgowców - dżdżownica, karaczan [opcjonalnie]. Filmy pokazowe z fizjologii układu krążenia kręgowca. Osłuchiwanie tonów serca u człowieka. Pomiar i analiza składowych zapisu EKG. Pomiar tętna i ciśnienia krwi u człowieka. Wyznaczanie pojemności minutowej i objętości wyrzutowej serca. Odruch włókienkowy u człowieka. Lokalna reakcja naczyniowa na anemizację tkanek. 7. Fizjologia oddychania Konwersatorium z fizjologii oddychania. Demonstracja mechaniki oddychania model Dondersa. Oznaczanie pojemności płuc i jej składowych (spirometria i wzory allometryczne). Testy spirometryczne u człowieka - wyznaczanie wentylacji minutowej, natężonej objętości wydechowej w próbie Tiffeneau (opcjonalnie). Próby krążeniowo oddechowe Valsavy. 8. Fizjologia trawienia. Konwersatorium z fizjologii trawienia. Trawienie u bezkręgowców na przykładzie świerszcza lub karaczana. Wpływ ph i temperatury na aktywność amylazy ślinowej. Wykrywanie etapów rozkładu skrobi przez amylazę ślinową. Wykazanie obecności mucyny w ślinie. Badanie aktywności podpuszczki. Określenie wpływu ph i temperatury na proteolityczną aktywność pepsyny. Emulgujące działanie żółci. Film nt. funkcji przewodu pokarmowego i wątroby. Wykrywanie rodanków w ślinie palaczy [opcjonalnie]. 9. Fizjologia przemiany materii. Termoregulacja. Konwersatorium z fizjologii przemiany materii i termoregulacji. Wyznaczenie tempa metabolizmu u bezkręgowców metodą respirometryczną prezentacja (opcjonalnie). Pomiar tempa przemian energetycznych u człowieka (ćwiczenia tablicowe). Wyznaczanie wartości energetycznej pokarmu przy użyciu bomby kalorymetrycznej (opcjonalnie). Wpływ różnych temperatur środowiska na temperaturę ciała zwierząt zmiennocieplnych. Obserwacja naczyniowych reakcji skórnych na zmiany temperatury. 10.Fizjologia wydalania. Test podsumowujący z ćwiczeń 5-9. Uwaga! Na ćwiczenia należy przynieść mocz (pobrany na czczo)! Test podsumowujący Konwersatorium z fizjologii wydalania i osmoregulacji. Rozkład mocznika. Analiza fizyczna i biochemiczna moczu ludzkiego (testy paskowe). Obliczanie klirensu nerkowego wybranych substancji Wykrywanie obecności kwasu moczowego w odchodach ptaków i owadów [opcjonalnie]. 11.Fizjologia motoryczności i wysiłku fizycznego. Uwaga! Obowiązuje strój i obuwie umożliwiające wykonywanie ćwiczeń! Konwersatorium z motoryczności i fizjologii wysiłku fizycznego. Pomiar wybranych cech motorycznych w oparciu o Indeks Sprawności Fizycznej. Zasady oceny rozwoju motorycznego na przykładzie testu Oziereckiego. Wyznaczanie maksymalnego poboru tlenu na podstawie częstości tętna z wykorzystaniem nomogramu (test Astranda).

4 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 4 metody prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontaktowych) pracy własnej studenta opis pracy własnej studenta organizacja zajęć obowiązkowa uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe konsultacje prowadzący treści zajęć metody prowadzenia zajęć dydaktycznych (kontaktowych) Ocena restytucji tętna po wysiłku fizycznym wykonanym na cykloergometrze. Wskaźnik PWC [opcjonalnie] 12.Fizjologia układu hormonalnego. Fizjologia rozrodu. Konwersatorium z fizjologii układu hormonalnego oraz fizjologii rozrodu. Filmy tematyczne. 13.Sesja referatowa z wybranych tematów z fizjologii i zwierząt Test podsumowujący z ćwiczeń i 15. Odrabianie zaległości i zaliczenie ćwiczeń. jak w opisie modułu Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych z zalecanego piśmiennictwa i źródeł internetowych, samodzielne wykonanie z użyciem komputera zadanych modułów wirtualnego laboratorium i sporządzenie stosownego protokołu do okazania prowadzącemu, dokończenie sprawozdań rozpoczętych podczas ćwiczeń przygotowanie referatu i prezentacji, przygotowanie do sprawdzianów. Czterogodzinne bloki ćwiczeniowe, według planu zajęć 1. D. McLaughlin, J. Stamford, D. White Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. 2. K. Schmidt-Nielsen Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. PWN, Warszawa. 3. R.D. Jurd Biologia zwierząt. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. 4. W. Traczyk Fizjologia człowieka w zarysie. WL PZWL Warszawa. 1. S. Konturek Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban & Partner. Wrocław. 2. T. Krzymowski, J. Przała Fizjologia Zwierząt. PWRiL, Warszawa. 3. B. Doleżych i P. Łaszczyca (red) Biomedyczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. 4. W. F. Ganong., red. wyd. pol. J. Lewin-Kowalik Fizjologia. WL PZWL, Warszawa Zespół pracowników Katedry Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii wg przydziału zajęć dydaktycznych w roku 2014/15. Osoba odpowiedzialna: dr Alina Kafel Obejmujące tematykę laboratoriów indywidualne konsultacje ze studentami

5 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 5 pracy własnej studenta opis pracy własnej studenta organizacja zajęć obowiązkowa uzupełniająca adres strony www zajęć informacje dodatkowe Przygotowanie zagadnień obejmujących tematykę laboratoriów, konsultacje w zakresie tematu i materiałów źródłowych związanych z przygotowaniem referatu i prezentacji. Indywidualne konsultacje ze studentami po wcześniejszym ustaleniu terminu z prowadzącym laboratoria 1. D. McLaughlin, J. Stamford, D. White Fizjologia człowieka. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. 2. R.D. Jurd Biologia zwierząt. Krótkie wykłady. PWN, Warszawa. 3. W. Traczyk Fizjologia człowieka w zarysie. WL PZWL Warszawa. 4. K. Schmidt-Nielsen Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. PWN, Warszawa. 1. S. Konturek Atlas fizjologii człowieka Nettera. Urban & Partner. Wrocław. 2. T. Krzymowski, J. Przała Fizjologia Zwierząt. PWRiL, Warszawa. 3. B. Doleżych i P. Łaszczyca (red) Biomedyczne podstawy rozwoju z elementami higieny szkolnej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń. 4. W. F. Ganong., red. wyd. pol. J. Lewin-Kowalik Fizjologia. WL PZWL, Warszawa 3. Opis sposobów efektów kształcenia modułu Zaliczenie końcowe Kolokwium 1BL_21_fs_1, 1BL_21_fs_2, 1BL_21_fs_3 Prof. dr hab. Paweł Migula 1BL_21_w_1 Zaliczenie końcowe obejmuje materiał objęty wykładami, ćwiczeniami i zalecanymi podręcznikami i polega na odpowiedzi na zestaw pytań testowych (test wyboru). Każda z odpowiedzi jest oceniana w skali 0 1, a warunkiem testu końcowego jest uzyskanie co najmniej 50%+1 punktów łącznie z wszystkich odpowiedzi. Pisemny sprawdzian na kartach odpowiedzi. 1BL_21_w_2 1BL_21_fs_2, 1BL_21_fs_3 Wszystkie osoby prowadzące laboratorium w poszczególnych grupach Zgodnie z podanym planem poszczególnych laboratoriów wykonywanych na zajęciach i wskazanym piśmiennictwem. Kolokwium pisemne sprawdza stopień zrozumienia, opanowania wiadomości i umiejętności nabytych w czasie laboratoriów i pracy własnej. Zakres materiały podany do każdego z laboratoriów jest analizowany w skali punktowej. Każde z kolokwiów jest oceniane maksymalnie na 30 pkt. Punktacja z kolokwiów sumuje się do oceny końcowej z części laboratoryjnej przedmiotu

6 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 6 Kolokwia zaliczeniowe (w formie pisemnej), obejmują materiał przerabiany na wykładach i ćwiczeniach, w oparciu o piśmiennictwo obowiązkowe. Zakresy materiału objętego kolokwiami podano w planie ćwiczeń (max 30 pkt każde) Ocena ciągła umiejętności praktycznych 1BL_21_fs02, Kafel 1BL_21_w_3 Zespół pracowników i doktorantów Katedry Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii wg przydziału zajęć dydaktycznych w roku 2014/15. Osoba odpowiedzialna: dr hab. Alina 1. Uczestnictwo w dyskusji nad materiałem objętym poszczególnymi ćwiczeniami (program w tabeli 2) 2. Objaśnienie istoty eksperymentu 3. Poprawne zanotowanie i interpretacja uzyskanych wyników 4. Krótki referat na wybrany temat (1 w trakcie wszystkich zajęć), ściśle związany z tematyką ćwiczeń i zaakceptowany przez prowadzącego zajęcia. Jest to aktywność fakultatywna, ale zgłoszenie się do referatu obliguje już do jego wygłoszenia. 1. Punkty 1 do 3 oceniane są w skali od 0 do 4, gdzie 0 odpowiada brakowi aktywności, a 4 maksymalne zaangażowanie, ocenione także maksymalnie pod względem merytorycznym. Maksymalna liczba punktów do zdobycia tej aktywności to Ocena w skali 0 6 wygłoszonego referatu, gdzie 0 to niewygłoszenie, a 6 wygłoszenie prezentacji bez błędów merytorycznych, odpowiednio głęboko naświetlającej temat i w pełni spełniającej kryteria formalne (czas prezentacji, czytelność slajdów). Za prezentację można maksymalnie można uzyskać 6 punktów. 3. Ocena końcowa z ćwiczeń zależy od łącznej liczby zdobytych punktów: < 70 punktów niedostateczny dostateczny plus dostateczny dobry plus dobry > 130 punktów bardzo dobry Aktywność jest oceniana przez prowadzących podczas wszystkich zajęć. Na zajęcia student powinien przyjść przygotowany zarówno do konwersatorium jak i teoretycznie do części praktycznej w oparciu o literaturę podstawową, wskazaną przez prowadzącego. OBOWIĄZUJĄ przepisy BHP dotyczące pracy z urządzeniami elektrycznymi, mechanicznymi oraz odczynnikami chemicznymi. Bezwzględnie biały fartuch. W przypadku ćwiczeń z fizjologii wysiłku należy się tak ubrać, aby bez skrępowania móc wykonywać ćwiczenia fizyczne. Na ćwiczeniach obowiązuje zeszyt (notatnik), w którym protokołowane są każde przeprowadzone ćwiczenia i demonstracje jak również obejrzany materiał filmowy. Przekroczenie limitu nieobecności (więcej niż 3 ćwiczenia) powoduje niezaliczenie całości ćwiczeń! W uzasadnionych przypadkach (za zgodą prowadzącego) istnieje możliwość odrobienia zajęć z inną grupą. Ćwiczenia oceniane są systemem punktowym. Promowana jest aktywność oraz opanowanie materiału. Na każdych zajęciach można uzyskać punkty, składające się na końcową ocenę z ćwiczeń. Udział w konwersatorium 0-4 pkt (łącznie nie mniej niż 12 pkt.)

7 Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 7 Test podsumowujący (3 w semestrze) 0-30 pkt (łącznie co najmniej 50 pkt.) Referat (1 x na studenta) 1-6 pkt Brak wymaganego minimum punktowego za testy podsumowujące można uzupełnić poprawiając najgorzej napisany test uzyskane punkty zastępują poprzednie. Jeśli ktoś z ważnych powodów nie spełnił wymogów ćwiczeń, może ubiegać się o zaliczenie komisyjne. Raport z pracy laboratoryjnej 1BL_21_fs_2, 1BL_21_fs_3 Kafel 1BL_21_w_4 Zespół pracowników i doktorantów Katedry Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii wg przydziału zajęć dydaktycznych w roku 2013/14. Osoba odpowiedzialna: dr hab. Alina W zakresie wykonywanych zadań w trakcie laboratoriów Poprawność wypełnienia protokołów z przeprowadzonych obserwacji Ocena poprawności wykonania protokołów. Wzór protokołów jest przedstawiany w trakcie pierwszych zajęć