Problem zakażeń szpitalnych. Racjonalna antybiotykoterapia w praktyce lekarza.

Transkrypt

1 Problem zakażeń szpitalnych. Racjonalna antybiotykoterapia w praktyce lekarza. 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne): Wydział Lekarski Wydział Lekarski Rok akademicki: 2019/2020 Nazwa modułu/przedmiotu: Kod przedmiotu (z systemu Pensum): Jednostka/i prowadząca/e kształcenie: Kierownik jednostki/jednostek: Problem zakażeń szpitalnych. Racjonalna antybiotykoterapia w praktyce lekarza. Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej, Ul. Chałubińskiego 5, Warszawa Prof. dr hab. n. med. Grażyna Młynarczyk Rok studiów (rok, na którym realizowany jest przedmiot): Semestr studiów (semestr, na którym realizowany jest przedmiot): Typ modułu/przedmiotu (podstawowy, kierunkowy, fakultatywny): Osoby prowadzące (imiona, nazwiska oraz stopnie naukowe wszystkich wykładowców prowadzących przedmiot): Erasmus TAK/NIE (czy przedmiot dostępny jest dla studentów w ramach programu Erasmus): Osoba odpowiedzialna za sylabus (osoba, do której należy zgłaszać uwagi dotyczące sylabusa): I-VI rok studiów dla studentów WUM Dowolny rok studiów dla studentów UW Zajęcia odbywają się w soboty w Sali im. E. Mikulaszka (sala ćwiczeń) mieszczącej się w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej w godzinach 9:00 15:00 w następujących terminach: Rok akademicki 2019/ października 2019 r. 26 października 2019 r. 16 listopada 2019 r. 23 listopada 2019 r. 30 listopada 2019 r. Fakultatywny prof. dr hab. Katarzyna Dzierżanowska-Fangrat, dr n. med. Dorota Żabicka, dr n. med. Elżbieta Stefaniuk, mgr Anna Ziółko, dr n. med. Iwona Korzeniewska, dr n. med. Beata Sokół-Leszczyńska, dr n. med. Paweł Grzesiowski, dr n. med. Piotr Leszczyński Tak Dr n. med. Beata Sokół-Leszczyńska beata.sokol-leszczynska@wum.edu.pl Strona 1 z 7

2 Liczba punktów ECTS: 2 pkt 2. Cele kształcenia 1. Zna akty prawne z zakresu kontroli zakażeń i chorób zakaźnych i posiada umiejętność wykorzystywania ich w praktyce. 2. Zna znaczenie polityki antybiotykowej i wpływu antybiotykoterapii na sytuację epidemiologiczną szpitala. 3. Zna zasady doboru racjonalnej antybiotykoterapii. 4. Zna zasady projektowania receptariusza oraz znaczenia monitorowania zużycia antybiotyków na sytuację epidemiologiczną szpitala. 5. Zna zasady współpracy z komitetem terapeutycznym szpitala. 6. Zna zasady prowadzenie dochodzenie epidemiologicznego, bierze czynny udział w dochodzeniu epidemiologicznym. 7. Zna podstawowe rezerwuary i źródła drobnoustrojów wywołujących zakażenia szpitalne. 8. Zna podział narzędzi na krytyczne, półkrytyczne i niekrytyczne. 9. Zna zasady reprocesowania instrumentarium medycznego. 10. Potrafi zaprojektować cykl reprocesingu wyrobów wielorazowych. 11. Potrafi prawidłowo zaplanować kontrolę reprocessingu w zakresie dezynfekcji i sterylizacji. 12. Zna czynniki ryzyka i specyfikę zakażeń w oddziałach intensywnej terapii, chirurgicznym, noworodkowym, itp. i potrafi prawidłowo wykorzystać te informacje w zapobieganiu zakażeniom szpitalnym w w/w oddziałach. 13. Potrafi prawidłowo zaplanować i wdrożyć izolację ze względu na prawdopodobny lub potwierdzony czynnik etiologiczny zakażenia oraz izolację ochronną pacjentów szczególnie narażonych na zakażenie. 14. Zna zasady włączania pacjentów i ich rodzin w nadzór nad prawidłową realizacją izolacji. 15. Zna definicję zakażenia szpitalnego, potrafi je rozpoznać i prawidłowo zarejestrować z wykorzystaniem przykładowej karty. 16. Zna znaczenie strefy pacjenta i informacje te potrafi wykorzystać w praktyce podczas udzielania świadczeń zdrowotnych w celu ochrony pacjentów przed transmisją drobnoustrojów wywołujących zakażenie szpitalne. 17. Zna zasady ochrony osobistej przed najczęściej występującymi wśród pracowników ochrony zdrowia zakażeniom i chorobom zakaźnym i zna zasady postępowania poekspozycyjnego. 1. Zna znaczenie laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i zna zasady współpracy lekarza prowadzącego z kierownikiem laboratorium w tym zakresie. 3. Wymagania wstępne 1. Studenci powinni znać grupy leków przeciwdrobnoustrojowych (antybiotyki, leki przeciwgrzybicze) oraz rozumieć pojęcia terapia empiryczna, celowana i skojarzona. 2. Studenci powinni znać źródła i drogi przenoszenia się patogenów w środowisku szpitalnym 4. Przedmiotowe efekty kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia Symbol tworzony przez osobę wypełniającą sylabus (kategoria: W- wiedza, U-umiejętności, K-kompetencje oraz numer efektu) W1 Lista efektów kształcenia Treść przedmiotowego efektu kształcenia Efekty kształcenia określają co student powinien wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać po zakończeniu zajęć. Efekty kształcenia wynikają z celów danego przedmiotu. Osiągniecie każdego z efektów powinno być zweryfikowane, aby student uzyskał zaliczenie. Zna aktualne podstawy prawne dotyczące kontroli zakażeń szpitalnych. Odniesienie do efektu kierunkowego (numer) Numer kierunkowego efektu kształcenia zawarty w Rozporządzeniu Ministra Nauki bądź Uchwały Senatu WUM właściwego kierunku studiów. M2_W01, M2_W03, M2_W04, M2_W08 Strona 2 z 7

3 W2 W3 W4 W5 W6 W7 W8 W9 U1 U2 U3 U4 U5 U6 U7 K1 K2 K3 K4 K5 Zna podstawy prawne odpowiedzialności lekarza w zakresie prewencji zakażeń szpitalnym w miejscu pracy. Zna najczęstsze postaci zakażeń szpitalnych. Zna zasady izolacji pacjentów. Zna zasady współpracy lekarza oddziału z zespołem kontroli zakażeń szpitalnych, w tym z pielęgniarką epidemiologiczną. Zna rolę laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i w dochodzeniu epidemiologicznym. Zna zasady polityki antybiotykowej i jej wpływ na rozwój zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia antybiotykoterapii. Wyjaśnia konieczność wdrażania zasad monitorowania antybiotykooporności kluczowych patogenów oraz kontrolę i nadzór nad konsumpcją antybiotyków. Potrafi rozpoznać i zaplanować modyfikację czynników ryzyka zakażeń szpitalnych. Zna mechanizmy i sposoby zapobiegania poszczególnych postaci zakażeń szpitalnych. Potrafi opracować program kontroli zakażeń szpitalnych. Zna zasady izolacji i potrafi ocenić sytuację wymagającą wdrożenia izolacji w odpowiednim zakresie. Zna źródła, rezerwuary i drogi szerzenia się chorób zakaźnych. Wyjaśnia zasady racjonalnej chemioterapii w aspekcie zakażeń szpitalnych. Posiada wiedzę z zakresu podstaw prawnych kontroli zakażeń szpitalnych oraz odpowiedzialność lekarza Kieruje się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu. Przestrzega tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta Posiada świadomość własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się. Potrafi wytłumaczyć pacjentom i współpracownikom znaczenie czynności podejmowanych w zakresie profilaktyki zakażeń szpitalnych. Rozumie potrzebę współpracy ze specjalistą mikrobiologiem w zakresie prowadzenia skutecznego leczenia oraz profilaktyki selekcji szczepów opornych. M2_U03,M2_U05, M2_U07 M2_K01, M2_K02, M2_K05, M2_K06 M2_K07, M2_K08 5. Formy prowadzonych zajęć Forma Liczba godzin Liczba grup Minimalna liczba osób w grupie Wykład Seminarium, w tym e-learning Ćwiczenia Strona 3 z 7

4 6. Tematy zajęć i treści kształcenia S1 - Seminarium 1 Temat 1 - Elementy programu kontroli zakażeń szpitalnych. Organizacja Zespołu do Spraw Zakażeń Szpitalnych. Organizacja prywatnej praktyki lekarskiej w aspekcie kontroli zakażeń szpitalnych. Rola lekarza pierwszego kontaktu w zapobieganiu zakażeń szpitalnych. Odpowiedzialność lekarza za zakażenie szpitalne. Lekarz jako przewodniczący zespołu do spraw kontroli zakażeń szpitalnych. Treści kształcenia: Zna akty prawne z zakresu kontroli zakażeń i chorób zakaźnych i posiada umiejętność wykorzystywania ich w praktyce. Zna definicję zakażenia szpitalnego, potrafi je rozpoznać i prawidłowo zarejestrować z wykorzystaniem przykładowej karty. Zna aktualne podstawy prawne dotyczące kontroli zakażeń szpitalnych. Zna podstawy prawne odpowiedzialności lekarza w zakresie prewencji zakażeń szpitalnym w miejscu pracy. Zna najczęstsze postaci zakażeń szpitalnych. Zna zasady współpracy lekarza oddziału z zespołem kontroli zakażeń szpitalnych, w tym z pielęgniarką epidemiologiczną. Potrafi rozpoznać i zaplanować modyfikację czynników ryzyka zakażeń szpitalnych. Zna mechanizmy i sposoby zapobiegania poszczególnych postaci zakażeń szpitalnych. Potrafi opracować program kontroli zakażeń szpitalnych. Posiada wiedzę z zakresu podstaw prawnych kontroli zakażeń szpitalnych oraz odpowiedzialność lekarza. Wykładowca - dr Piotr Leszczyński S2-Seminarium 2 Temat 2 - Rola laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych. Katalog badań mikrobiologicznych. Jak działać aby utrzymać skuteczność antybiotyków. Treści kształcenia: Zna znaczenie laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i zna zasady współpracy lekarza prowadzącego z kierownikiem laboratorium w tym zakresie. Zna rolę laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i w dochodzeniu epidemiologicznym. Posiada wiedzę z zakresu odpowiedzialności lekarza. Rozumie potrzebę współpracy ze specjalistą mikrobiologiem w zakresie prowadzenia skutecznego leczenia oraz profilaktyki selekcji szczepów opornych. Wykładowca- dr Beata Sokół-Leszczyńska S3-Seminarium 3 Temat 3 - Szkolenie w zakresie dezynfekcji rąk. Program 5 momentów higieny rąk wg WHO. Pojęcie strefy pacjenta. Treści kształcenia: Zna znaczenie strefy pacjenta i informacje te potrafi wykorzystać w praktyce podczas udzielania świadczeń zdrowotnych w celu ochrony pacjentów przed transmisją drobnoustrojów wywołujących zakażenie szpitalne. Posiada wiedzę z zakresu podstaw prawnych kontroli zakażeń szpitalnych oraz odpowiedzialność lekarza. Potrafi wytłumaczyć pacjentom i współpracownikom znaczenie czynności podejmowanych w zakresie profilaktyki zakażeń szpitalnych. Wykładowca - dr Piotr Leszczyński S4-Seminarium 4 Temat 4 - Reprocesowanie instrumentarium medycznego (dezynfekcja, sterylizacja), procesy pomocnicze. Ochrona personelu, ze specjalnym uwzględnieniem wirusa Ebola. Treści kształcenia: Zna podział narzędzi na krytyczne, półkrytyczne i niekrytyczne. Zna zasady reprocesowania instrumentarium medycznego. Potrafi zaprojektować cykl reprocesingu wyrobów wielorazowych. Potrafi prawidłowo zaplanować kontrolę reprocessingu w zakresie dezynfekcji i sterylizacji. Zna zasady ochrony osobistej przed najczęściej występującymi wśród pracowników ochrony zdrowia zakażeniom i chorobom zakaźnym i zna zasady postępowania poekspozycyjnego. Wykładowca - mgr Anna Ziółko S5-Seminarium 5 Temat 5 - Antybiotyki i ich charakterystyka. Antybiotyki i zasady racjonalnej antybiotykoterapii. Farmakokinetyczno-farmakodynamiczne zasady stosowania antybiotyków. Rekomendacje do diagnostyki i terapii zakażeń w szpitalu. Szpitalna Polityka Antybiotykowa. Lista czynników alarmowych. Treści kształcenia: Zna znaczenie polityki antybiotykowej i wpływu antybiotykoterapii na sytuację epidemiologiczną szpitala. Zna zasady doboru racjonalnej antybiotykoterapii. Zna zasady projektowania receptariusza oraz znaczenia monitorowania zużycia antybiotyków na sytuację epidemiologiczną szpitala. Zna zasady współpracy z komitetem terapeutycznym szpitala. Zna zasady polityki antybiotykowej i jej wpływ na rozwój zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia antybiotykoterapii. Wyjaśnia konieczność wdrażania zasad monitorowania antybiotykooporności kluczowych patogenów oraz kontrolę i nadzór nad konsumpcją antybiotyków. Wykładowca - dr Iwona Korzeniewska S6-Seminarium 6 Temat 6 - Trudności interpretacji wyników badań mikrobiologicznych. Treści kształcenia: Wyjaśnia zasady racjonalnej chemioterapii w aspekcie zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia antybiotykoterapii. Zna rolę laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i w dochodzeniu epidemiologicznym. Zna zasady polityki antybiotykowej i jej wpływ na rozwój zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia antybiotykoterapii. Wykładowca - Prof. Katarzyna Dzierżanowska - Fangrat S7-Seminarium 7 Temat 7 - Strategia zapobiegania lekooporności. Mikrobiologia jako podstawa decyzji terapeutycznych w zakażeniach skóry i tkanki podskórne, zakażeniach układu moczowego. Rekomendacje postępowania w w/w zakażeniach. Treści kształcenia: Wyjaśnia zasady racjonalnej chemioterapii w aspekcie zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia antybiotykoterapii. Wykładowca - dr Elżbieta Stefaniuk S8-Seminarium 8 Temat 8 - Możliwości i ograniczenia diagnostyki mikrobiologicznej zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych oraz układu nerwowego. Budowanie podstaw racjonalnej antybiotykoterapii empirycznej. Mikrobiologia jako podstawa decyzji terapeutycznych w zakażeniach ośrodkowego układu nerwowego, zakażeniach układu moczowego. Rekomendacje postępowania w w/w zakażeniach. Treści kształcenia: Wyjaśnia zasady racjonalnej chemioterapii w aspekcie zakażeń szpitalnych. Potrafi wskazać przyczyny niepowodzenia Strona 4 z 7

5 antybiotykoterapii. Wykładowca - dr Dorota Żabicka S9-Seminarium 9 Temat 9 - Nadzór nad epidemią. Dochodzenie epidemiologiczne. Analiza przypadków zakażeń szpitalnych. Treści kształcenia: Zna zasady prowadzenie dochodzenie epidemiologicznego, bierze czynny udział w dochodzeniu epidemiologicznym. Zna źródła, rezerwuary i drogi szerzenia się chorób zakaźnych. Zna rolę laboratorium mikrobiologicznego w kontroli zakażeń szpitalnych i w dochodzeniu epidemiologicznym. Wykładowca - dr Paweł Grzesiowski S10-Seminarium 10 Temat 10 - Izolacja - znaczenie w kontroli zakażeń szpitalnych. Nadzór nad szczepami wielolekoopornymi. Specyfika czynników etiologicznych zakażeń szpitalnych. Mechanizmy powstawania zakażeń szpitalnych, czynniki ryzyka, rejestracja, rozpoznawanie i monitorowanie ze szczególnym uwzględnieniem najczęściej występujących postaci (szpitalne zakażenia układu moczowego, szpitalne zapalenie płuc, zakażenia łożyska naczyniowego, zakażenie miejsca operowanego, szpitalne zakażeni: przewodu pokarmowego). Treści kształcenia; Zna podstawowe rezerwuary i źródła drobnoustrojów wywołujących zakażenia szpitalne. Zna czynniki ryzyka i specyfikę zakażeń w oddziałach intensywnej terapii, chirurgicznym, noworodkowym, itp. i potrafi prawidłowo wykorzystać te informacje w zapobieganiu zakażeniom szpitalnym w w/w oddziałach. Potrafi prawidłowo zaplanować i wdrożyć izolację ze względu na prawdopodobny lub potwierdzony czynnik etiologiczny zakażenia oraz izolację ochronną pacjentów szczególnie narażonych na zakażenie. Zna zasady włączania pacjentów i ich rodzin w nadzór nad prawidłową realizacją izolacji. Zna znaczenie strefy pacjenta i informacje te potrafi wykorzystać w praktyce podczas udzielania świadczeń zdrowotnych w celu ochrony pacjentów przed transmisją drobnoustrojów wywołujących zakażenie szpitalne. Zna zasady izolacji pacjentów. Zna zasady izolacji i potrafi ocenić sytuację wymagającą wdrożenia izolacji w odpowiednim zakresie. Zna źródła, rezerwuary i drogi szerzenia się chorób zakaźnych. Wykładowca - dr Piotr Leszczyński Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol przedmiotowego efektu kształcenia W1-W9 U1-U7 K1-K5 Kryteria oceniania Symbole form prowadzonych zajęć Seminarium, w tym e- learning Forma zaliczenia przedmiotu: test Sposoby weryfikacji efektu kształcenia W zakresie wiedzy - kartkówki, test wielokrotnego wyboru, pytania prawda-fałsz, esej, dyskusja; w zakresie umiejętności i kompetencji społecznych - obserwacja studenta podczas zajęć Kryterium zaliczenia >51% ocena kryteria Nieobecność na zajęciach, nie wykonanie prac pisemnych w wyznaczonym terminie, nie uczestniczenie 2,0 (ndst) w warsztatach na temat higieny rąk; nie przystąpienie do zaliczenia końcowego lub uzyskanie < 50% 3,0 (dost) warsztatach na temat higieny rąk, uzyskanie 51-60% 3,5 (ddb) warsztatach na temat higieny rąk, uzyskanie 61-70% 4,0 (db) warsztatach na temat higieny rąk, uzyskanie 71-80% 4,5 (pdb) warsztatach na temat higieny rąk, uzyskanie 81-90% 5,0 (bdb) Strona 5 z 7

6 9. Literatura warsztatach na temat higieny rąk, uzyskanie % Literatura obowiązkowa: 1.Rekomendacje do diagnostyki i terapii zakażeń 2.Heczko P., Wójkowska-Mach J. Zakażenia szpitalne: podręcznik dla zespołów kontroli zakażeń 3.Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U nr 234 poz. 1570) wraz z aktami wykonawczymi 4.Decyzja Wykonawcza Komisji z dnia 8 sierpnia 2012 r. zmieniająca decyzję 2002/253/WE ustanawiającą definicje przypadku w celu zgłaszania chorób zakaźnych do sieci wspólnotowej na podstawie decyzji nr 2119/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (notyfikowana jako dokument nr C(2012) 5538). Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej z dnia L 262/1 Literatura uzupełniająca: 1.Denys A. Zakażenia szpitalne. 2.Fleischer M., Bober-Gheek B. Podstawy pielęgniarstwa epidemiologicznego. 3.Damani NN. Praktyczne metody kontroli zakażeń. 4.Kanclerski K., Kuszewski K., Tadeusiak B. Wybrane zagadnienia ochrony pracowników medycznych przez zagrożeniami biologicznymi. 5.Dulny G., Leibrandt E. Higiena w placówkach opieki medycznej. Fachowy poradnik dla zarządzających placówkami opieki medycznej oraz lekarzy. 6.Aktualne publikacje udostępnione na zajęciach seminaryjnych. 10. Kalkulacja punktów ECTS (1 ECTS = od 25 do 30 godzin pracy studenta) Forma aktywności Liczba godzin Liczba punktów ECTS Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim: Wykład 0 Seminarium, w tym e-learning 30 Ćwiczenia 0 Samodzielna praca studenta (przykładowe formy pracy): W tym polu opisujemy nakład samodzielnej pracy przeciętnego studenta konieczny aby zaliczyć przedmiot. W kalkulacji należy uwzględnić m.in. konieczność przygotowania się do zajęć, wykonania pracy domowych, przygotowania się do zaliczeń itp. Przygotowanie studenta do zajęć 15 godzin (czytanie) Przygotowanie studenta do zaliczeń Inne (jakie?) e-learning 5 godzin (powtarzanie) 10 godzin (prace pisemne) 11. Informacje dodatkowe Razem 60 godzin 2 Strona 6 z 7

7 Maksymalna liczba miejsc 29, w tym 5 dla studentów Uniwersytetu Warszawskiego. Zajęcia fakultatywne odbywają się w Katedrze i Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej na sali im. prof. E. Mikulaszka, budynek Anatomicum, II piętro, ul. Chałubińskiego 5 (róg Oczki). Szczegółowy plan zajęć jest podany na stronie internetowej Katedry ( oraz tablicach informacyjnych. Studenci zobowiązani są posiadać bawełniany fartuch ochronny z długim rękawem. Na zajęciach fakultatywnych wykorzystane będą następujące metody dydaktyczne: prezentacja multimedialna, analiza, rozmowa heurystyczna. Strona 7 z 7