OCENA POBRANIA MIEDZI Z CAŁODOBOWYMI RACJAMI POKARMOWYMI I SUPLEMENTAMI W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI

Transkrypt

1 BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str Wojciech Koch, Zigniew Mrzec OCENA POBRANIA MIEDZI Z CAŁODOBOWYMI RACJAMI POKARMOWYMI I SUPLEMENTAMI W GRUPIE STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI Ktedr i Zkłd Żywności i Żywieni Uniwersytetu Medycznego w Lulinie Kierownik: dr h. Z. Mrzec Metodą tomowej spektrometrii sorpcyjnej znlizowno pornie miedzi z cłodoowymi rcjmi pokrmowymi w grupie studentów z trzech luelskich uczelni wyższych Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Przyrodniczego orz Ktolickiego Uniwersytetu Luelskiego. Pondto wykorzystując oprcowni nkietowe oceniono poziom suplementcji diety tym pierwistkiem. Wykzno, iż średnie spożycie miedzi we wszystkich oceninych grupch, zrówno koiet, jk i mężczyzn w pełni pokrywło oowiązujące zlecne normy spożyci. Suplementcj istotnie zwiększł cłkowite pornie tego mikroelementu,jednkże nie powodowł przekrczni ezpiecznego poziomu porni. Hsł kluczowe: cłodoowe rcje pokrmowe, suplementcj, miedź Key words: dily food rtions, supplementtion, copper Miedź jest jednym z njistotniejszych mikroelementów, wrunkujących prwidłowy przeieg wielu przemin iochemicznych w ustroju. Jej znczenie dl ustroju ludzkiego związne jest głównie z produkcją energii w komórce, syntezą kolgenu i elstyny, kluczową rolą w procesie przyswjni żelz, dektywcji wolnych rodników, czy też produkcją niektórych neuroprzekźników (1, 2, 3, 4, 5). W związku z fktem, iż jedynym nturlnym źródłem miedzi dl orgnizmu jest żywność, postnowiono ocenić poziom jej spożyci i sprwdzić, czy zsdne jest stosownie suplementów zwierjących w skłdzie ten pierwistek. MATERIAŁ I METODY W ltch zerno metodą 24-godzinnego wywidu żywieniowego dne dotyczące spożyci żywności od 648 studentów luelskich uczelni Uniwersytetu Medycznego (UM), Uniwersytetu Przyrodniczego (UP) i Ktolickiego Uniwersytetu Luelskiego (KUL). Bdn grup zostł dorn w sposó losowy i uwzględnił osoy prowdzące styl życi o umirkownym wydtku energetycznym. N podstwie uzysknych dnych dotyczących ilościowego i jkościowego skłdu cłodoowych rcji pokrmowych 4-krotnie odtworzono średnie diety dl kżdej dnej grupy studentów. Odtworzone rcje pokrmowe zminerlizowno poprzez spopielenie w piecu muflowym, nstępnie oznczono

2 292 Wojciech Koch, Zigniew Mrzec Nr 3 zwrtość miedzi techniką płomieniową tomowej spektrometrii sorpcyjnej (F-AAS). Poprwność zstosownej metodyki sprwdzono wyliczjąc wrtości odzysku i średniego łędu metody. Poziom suplementcji diet miedzią oliczono wykorzystując oprcowni nkietowe wypełnione przez studentów. Otrzymne wyniki poddno nlizie sttystycznej wykorzystując oprogrmownie MS Excell 2003 orz Sttsoft Sttistic 6.0 PL. WYNIKI I ICH OMÓWIENIE Średnie pornie miedzi z dietą orz suplementmi w grupie koiet i mężczyzn przedstwiono w teli I. (TABELA I)W kżdej z oceninych grup, zrówno studentek stosujących suplementy diety, jk i nie używjących tego rodzju preprtów, średnie pornie tego mikoroelementu z dietą w pełni pokryw normę EAR - Estimted Averge Requirement (średnie zpotrzeownie grupy). Średni wrtość spożyci tego pierwistk wśród koiet ze wszystkich oceninych uczelni ksztłtuje się n zliżonym poziomie. Njwyższe pornie w grupie koiet suplementujących odnotowno wśród studentek z KUL, ntomist w grupie nie stosującej suplementów diety wśród koiet z UM. Nleży podkreślić, iż nliz sttystyczn wykzł, że w przypdku żdnej uczelni średnie spożycie miedzi w grupie osó suplementujących nie różniło się sttystycznie istotnie przy p<0,05 od porni w grupie niesuplementującej. Łączne pornie miedzi, uwzględnijące dietę i suplementcję, we wszystkich oceninych grupch yło sttystycznie istotnie wyższe od porni wyłącznie z dietą, jednkże nie przekrczło górnego tolerownego spożyci tego skłdnik, wynoszącego 10 mg/osoę/doę (6, 7). Zdecydownie njwiększy odsetek koiet stosujących suplementy diety zwierjące w skłdzie związki miedzi odnotowno wśród studentek z UM, zdecydownie wyższy w stosunku do osó studiujących n UP i KUL. Podonie jk w przypdku koiet średnie pornie miedzi z dietą wśród mężczyzn prwie we wszystkich oceninych grupch przekrcz wrtość EAR. Porównnie średniego porni tego mikroelementu pomiędzy osomi suplementującymi i niesuplementującymi dje wyniki zróżnicowne. W przypdku mężczyzn z UM spożycie miedzi przez osoy suplementujące i niesuplementujące jest dość zliżone i nie różni się istotnie. W grupie studentów z Uniwersytetu Przyrodniczego wyższe spożycie tego pierwistk odnotowno wśród osó suplementujących, ntomist w przypdku studentów z KUL w grupie osó niesuplementujących. Wrto jednkże zwrócić uwgę, że w grupie mężczyzn z KUL suplementy diety zwierjące miedź używło zledwie dwóch studentów, w związku z tym wynik ten jest orczony znczną niepewnością. Pondto wykzno, iż podonie jk w przypdku studentek, łączne spożycie miedzi z dietą orz suplementmi, yło istotnie wyższe wśród mężczyzn z kżdej oceninej uczelni w porównniu do porni tego pierwistk wyłącznie z dietą w grupie osó zrówno suplementujących, jk i niesuplementujących. Użycie suplementów nie powodowło również przekrczni górnego tolerownego poziomu porni tego pierwistk. Njwiększy odsetek osó stosujących tego rodzju preprty odnotowno wśród studentów z UP, zś njniższy z KUL.

3 Nr 3 Ocen porni miedzi z cłodoowymi rcjmi pokrmowymi 293 Tel I. Średnie pornie oznczone nlitycznie orz suplementcj diety miedzią przez studentki i studentów Uniwersytetu Medycznego (UM), Uniwersytetu Przyrodniczego (UP) i Ktolickiego Uniwersytetu Luelskiego (KUL) w ltch T l e I. Anlyticlly determined verge intke of copper with dietry supplementtion considered mong women nd men from three Lulin Universities: Medicl University (UM), University of Nturl Sciences (UP) nd Ctholic University of Lulin (KUL) in , c, c różnice istotne sttystycznie przy p<0,05; ns różnice nie istotne, c, -c differences sttisticlly significnt t p<0,05; ns differences insignificnt Miedź [mg] UM UP KUL Prmetr Osoy suplementujące (34) (6)* (192) (71)* Osoy suplementujące (10) (6)* (150) (43)* Osoy suplementujące (6) (2)* (95) (33)* Diet Supl. Diet+Supl. Diet Diet Supl. Diet+Supl. Diet Diet Supl. Diet+Supl. Diet STUDENTKI Średni 0,83 1,34 2,18 0,89 c; ns 0,79 1,28 2,07 0,76 c; ns 0,87 1,42 2,29 0,76 c; ns SD 0,23 0,93 0,96 0,36 0,31 0,64 0,62 0,34 0,18 0,86 0,93 0,32 Min. 0,55 0,0006 0,82 0,27 0,27 0,50 1,38 0,20 0,63 0,50 1,28 0,13 Mx. 1,43 4,00 4,67 2,15 1,16 2,00 3,16 2,27 1,14 2,50 3,43 2,11 STUDENCI Średni 1,06 1,04 2,09 1,09 c; ns 1,61 0,84 2,44 1,35 c 0,36 0,50 0,86 0,95 c SD 0,49 0,81 1,25 0,45 0,76 0,70 0,94 0,69 0,06 0,00 0,06 0,37 Min. 0,35 0,01 0,36 0,44 0,59 0,0006 1,40 0,17 0,32 0,50 0,82 0,44 Mx. 1,53 2,00 3,53 2,36 2,81 1,50 3,56 4,02 0,40 0,50 0,90 2,11 * w nwisie podno liczę osó suplementujących i niesuplementujących, kolejno dl koiet i mężczyzn * in rckets students who used dietry supplements nd did not use, dequtelly for women nd men

4 294 Wojciech Koch, Zigniew Mrzec Nr 3 Spożycie miedzi z dietmi zrówno koiet, jk i mężczyzn przedstwione w niniejszej prcy yło niezncznie niższe w porównniu do wyników podnych innych utorów djących krjowe rcje pokrmowe (8, 9). Porównując otrzymne wyniki ze spożyciem miedzi w innych krjch wykzno, że jest ono porównywlne z porniem oznczonym w Kndzie, Niemczech czy Hiszpnii, ntomist zncznie niższe niż we Włoszech lu Turcji (6, 10, 11). WNIOSKI Wykzno, iż pornie miedzi z dietą, zrówno wśród koiet, jk mężczyzn w pełni relizuje zlecną normę EAR. W większości przypdków nie wykzno istotnych różnic pomiędzy zwrtością tego pierwistk w dietch osó suplementujących i niesuplementujących. Stosownie suplementów nie powodowło przekrczni górnego tolerownego poziomu porni miedzi, zrówno wśród studentek, jk i studentów. Nleży podkreślić, że średnie wyniki porni miedzi we wszystkich oceninych grupch wskzują, iż nie istnieje potrze dodtkowego uzupełnini diety tym pierwistkiem. W. K o c h, Z. M r z e c DIETARY INTAKE ESTIMATION OF COPPER WITH DAILY FOOD RATIONS AND SUPPLEMENTS IN THE GROUP OF STUDENTS FROM LUBLIN UNIVERSITIES S u m m r y The im of the study ws to estimte the copper intke with 648 dily food rtions of students from Lulin universities. The diets duplictes were composed using the informtion otined from 24-hour dietry recll interviewed in The intke of copper ws determined using flme tomic sorption spectrometry method. The level of supplementtion ws ssessed using dietry questionnires. The study reveled tht the intke of copper mong oth, women nd men, ws higher thn EAR vlue. Dietry supplements significntly incresed the intke of this microelement, ut the totl copper intke remined elow the sfe upper level of intke. PIŚMIENNICTWO 1. Uuy R., Olivres M., Gonzlez M.: Essentility of copper in humns. Am. J. Clin. Nutr., 1998; 67 (5 Suppl): Shils E. M., Shike M., Ross A. C., Cllero B., Cousins R. J.: Modern Nutrition in Helth nd Disese. 10th ed. Lippincott Willims & Wilkins, Phildelphi O Dell B. L., Sunde R. A.: Hndook of nutritionlly essentil minerls. Mrcel Dekker, Inc., New York, Kur M., Krzesiński P., Kowlczyk E., Błszczyk J.: Znczenie miedzi dl równowgi oksydcyjno ntyoksydcyjnej i mechnizmy odpowiedzilne z tę homeostzę. Żyw. Człow. Metol., 2005; 32 (Supl.): Lndis G. N., Tower J.: Superoxide dismutse evolution nd life spn regultion. Mech. Ageing Dev., 2005; 126; 3: Dietry Reference Intkes for Vitmin A, Vitmin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Mngnese, Molydenum, Nickel, Silicon, Vndium, nd Zinc. Food nd Nutrition Bord. Institute of Medicine. Ntionl Acdemy Press, Wshington, Sfe Upper Levels for Vitmins nd Minerls. UK Expert Group for Vitmins nd Minerls, Bolesłwsk I., Przysłwski J.: Zwrtość wyrnych mikropierwistków w cłodziennych rcjch pokrmowych oso

5 Nr 3 Ocen porni miedzi z cłodoowymi rcjmi pokrmowymi 295 dorosłych z terenu Wielkopolski. Żyw. Człow. Metol., 2005; 32 (Supl.): Soch K., Borwsk M. H., Mrkiewicz M., Chrkiewicz W. J.: Ocen sposou odżywini studentek Wyższej Szkoły Kosmetologii i Ochrony Zdrowi w Biłymstoku. Bromt. Chem. Toksykol., 2009; 42 (3): Jorhem L., Becker W., Slorch S.: Intke of 17 Elements y Swedish Women, Determined y 24 h Duplicte Portion Study. J. Food Comp. Anl., 1998; 11: Prr R. M., Ars N. K., Iyengr G. V.: Dietry intkes of essentil trce elements: results from totl diet studies supported y the IAEA. J. Rdionl. Nucl. Chem., 2006; 270; 1: Adres: Lulin, ul. Chodźki 4.