Kompetencje w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego w roku szkolnym 2017/2018

Transkrypt

1 1

2 Badanie zostało wykonane w ramach projektu Cyfrowobezpieczni.pl Bezpieczna Szkoła Cyfrowa, realizowanego przez Stowarzyszenie Miasta w Internecie ze środków pochodzących z Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach rządowego programu wspomagania w latach organów prowadzących szkoły w zapewnieniu bezpiecznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach Bezpieczna+ Autorzy Dr Kamil Błaszczyński Dr Łukasz Srokowski Tarnów, 31. maja 18 r. Stowarzyszenie Miasta w Internecie 2

3 Spis treści Streszczenie raportu 4 Próba badawcza 4 Wyniki ogólne 7 Podsumowanie wyników ogólnych 11 Wyniki szczegółowe 11 Wyniki szczegółowe: klasy Wyniki cząstkowe: klasy Wyniki cząstkowe: klasy 7 i Gimnazjum 17 Wyniki cząstkowe: klasy ponadgimnazjalne 19 Podsumowanie wyników szczegółowych 21 Największe korzyści projektu Cyfrowobezpieczni.pl 22 3

4 Streszczenie raportu Niniejszy raport prezentuje wyniki przeprowadzonych dwóch pomiarów badawczych. Celem pomiaru była diagnoza jakości kompetencji cyfrowych wśród polskich uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Pomiar podzielony był na dwa etapy, pierwszy - początkowy i drugi - końcowy. Pierwszy (pomiar początkowy) miał miejsce w listopadzie/grudniu roku 17, natomiast drugi pomiar (końcowy) miał miejsce w kwietniu/maju 18 roku. Pomiary dokonane zostały pośród uczestników projektu Cyfrowobezpieczni.pl Bezpieczna Szkoła Cyfrowa. W ramach badania sprawdzone zostały kompetencje osób badanych, w zakresie wiedzy technologicznej, technicznej oraz wiedzy z zakresu przeciwdziałania zagrożeniom cyfrowym. Raport przedstawia również zmianę jaka nastąpiła w ciągu omawianego przedziału czasowego tj. półrocza, zaobserwowaną w populacji osób uczestniczących w projekcie, dotyczącą kompetencji cyfrowych osób objętych działaniami projektowymi. W pomiarze początkowym i końcowym użyto tych samych narzędzi diagnostycznych oraz tych samych algorytmów obliczania wyników, uzyskując dzięki temu pełną porównywalność wyników z obydwu pomiarów. Uczestnicy wypełniali ten sam test, sprawdzający ich kompetencje w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom cyfrowym. Raport prezentuje wyniki obydwu fal badań oraz zestawia je ze sobą, analizując wpływ uczestnictwa w projekcie na zmianę kompetencji cyfrowych osób badanych. Próba badawcza W pomiarze początkowym wzięło udział osób, w tym 319 (7%) uczniów, 53 (19%) rodziców oraz 319 (11%) nauczycieli. W pomiarze końcowym wzięło udział 3583 osób, w tym 2842 (79%) uczniów, 425 (12%) rodziców oraz 316 (9%) nauczycieli. W pomiarze początkowym jak i pomiarze końcowym brali udział ci sami respondenci. Błąd statystyczny, który liczony był na podstawie liczności reprezentacji danej grupy w pomiarze początkowym wynosił dla całości populacji poniżej 3 punktów procentowych. Graficzna 4

5 reprezentacja prób badawczych przedstawiona jest na Wykresie 1. Strukura próby badawczej - pomiar końcowy (12%) (9%) (79%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Struktura próby badawczej - pomiar początkowy (11%) (19%) (7%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 1. Struktury prób badawczych pomiaru początkowego oraz końcowego. Najliczniejszą grupę społeczną, zdiagnozowaną w ramach projektu stanowili uczniowie. W pomiarze początkowym wśród 319 uczniów było 3 uczniów szkół podstawowych klas 1-3, 754 uczniów szkół podstawowych klas 4-6, 657 uczniów szkół gimnazjalnych oraz klas 7-mych oraz 2445 uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Drugą najliczniejszą grupę w pomiarze początkowym stanowili rodzice. Wśród 53 rodziców było 1978 rodziców uczniów szkół podstawowych klas 1-3, 58 rodziców uczniów szkół podstawowych klas 4-6, 837 rodziców uczniów szkół gimnazjalnych oraz klas 7-mych oraz 467 rodziców uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ostatnią diagnozowaną grupą byli 5

6 nauczyciele. W pomiarze początkowym wzięło udział 319 nauczycieli, wśród których było 965 nauczycieli szkół podstawowych klas 1-3, 197 nauczycieli uczniów szkół podstawowych klas 4-6, 837 nauczycieli szkół gimnazjalnych i klas 7-mych oraz 467 nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Podsumowanie powyższych danych znajduje się w tabeli nr 1 niniejszego raportu. Pomiar początkowy K1-3 K4-6 KG-7 KPG Uczniowie Rodzice Nauczyciele Tabela 1. Wyszczególnione liczności poszczególnych grup biorących udział w pomiarze początkowym. W pomiarze końcowym wzięło udział 3583 osoby. Najliczniejszą grupą społeczną w pomiarze końcowym stanowili uczniowie. Wśród 2842 uczniów w pomiarze końcowym odnotowano 928 uczniów szkół podstawowych klas 1-3, 1376 uczniów szkół podstawowych klas 4-6, 316 uczniów szkół gimnazjalnych oraz klasy 7-mej oraz 222 uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Drugą najliczniejszą grupę w pomiarze końcowym stanowili rodzice. Wśród 425 rodziców odnotowano 157 rodziców uczniów szkół podstawowych klas 1-3, 1 rodziców uczniów szkół podstawowych klas 4-6, 73 rodziców uczniów szkół gimnazjalnych oraz klasy 7-mej oraz zaledwie 15 rodziców uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Ostatnią diagnozowaną grupą byli nauczyciele. W pomiarze końcowym wzięło udział 319 nauczycieli, wśród których było 73 nauczycieli szkół podstawowych klas 1-3, 117 nauczycieli szkół podstawowych klas 4-6, 68 nauczycieli szkół gimnazjalnych oraz klas 7-mych oraz 58 nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych. Pomiar końcowy K1-3 K4-6 K7-Gim KPG Uczniowie Rodzice Nauczyciele Tabela 2. Wyszczególnione liczności poszczególnych grup biorących udział w pomiarze końcowym. 6

7 Wyniki ogólne W zakres wyników ogólnych wchodziła liczba punktów uzyskana przez danego respondenta w teście. Test zakładał możliwość uzyskania maksymalnie % punktów. Test podzielony był na serie pytań zamkniętych lub półotwartych. Liczba pytań wchodzących w zakres danego testu była różna i zależała od rodzaju grupy społecznej jak i etapu kształcenia, na którym dokonywany był pomiar. Poszczególne oceny cząstkowe wchodzące w zakres punktacji końcowej miały wartości punktowe zarówno dodatnie (np. +3 itd.), neutralne () jak i ujemne (np. -1). Zestawione średnie wyniki testu, wyrażone w postaci procentowej (%), odnoszące się osobno do pomiaru początkowego () jak i pomiaru końcowego (), znajdują się na wykresach słupkowych od 2 do 6. Na wykresach uwzględniono również różnicę procentową (zmianę ilościową) jaką odnotowano między jednym i drugim pomiarem, kolor odnotowanej różnicy (zmiana jakościowa) sugeruje kierunek odnotowanej zmiany: zielonyprogres, szary-stagnacja, czerwony-regres. Warto tu także zaznaczyć, że w obliczeniach na potrzeby niniejszego raportu zastosowano udoskonalony algorytm, za pomocą którego przeliczono ponownie także wyniki z pomiaru jesiennego oznacza to, że nie należy wyników procentowych z niniejszego raportu porównywać z wynikami raportu początkowego, przedstawionego jesienią 17. Porównanie wyników - podział na grupy społeczne (+6%) 61 (+1%) 62 (%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 2. Zestawienie średnich wyników procentowych dla diagnozowanych grup społecznych. 7

8 Wyniki ujawniły, że wśród uczniów odnotowano 6% wzrost wyników z testu kompetencji cyfrowych, który przy pomiarze początkowym wynosił 61% punktów, natomiast obecnie plasował się on na średnim poziomie 67%, co sugeruje, że w interesującym badaczy przedziale czasowym, dokonała się istotna progresywna zmiana. W przypadku rodziców odnotowano 1% wzrost, co przy uwzględnieniu błędu statystycznego dla tejże grupy społecznej, powoduje, że faktycznie nie nastąpiła żadna znacząca pozytywna zmiana. W przypadku nauczycieli (%) odnotowano wynik w interpretacji podobny jak w przypadku grupy rodziców. Skala odnotowanej zmiany w klasach podział na grupy społeczne 81 (+6%) 64 (+2%) 65 (-1%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 3. Zestawienie średnich wyników procentowych dla grup społecznych klas 1-3. Wyniki ujawniły, że wśród uczniów szkół podstawowych klas 1-3 odnotowano 6% wzrost wyników z testu kompetencji cyfrowych, który przy pomiarze początkowym wynosił 81% punktów, natomiast obecnie plasował się on na średnim poziomie 87%, co sugeruje, że w interesującym badaczy przedziale czasowym, dokonała się istotna progresywna zmiana. W przypadku rodziców uczniów szkół podstawowych 1-3 odnotowano 2% wzrost z 64% do 66%. Natomiast wśród nauczycieli zaobserwowano -1% spadek wyników z 65% na 64%, co mieści się w granicach błędu statystycznego, stąd można twierdzić, iż w grupie tej nie nastąpiła, jakakolwiek poważna zmiana w zakresie kompetencji. 8

9 Skala odnotowanej zmiany w klasach podział na grupy społeczne 59 (+1%) 59 (-2%) 63 (%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 4. Zestawienie średnich wyników procentowych dla grup społecznych klas 4-6. Wyniki ujawniły, że wśród uczniów szkół podstawowych klas 4-6 odnotowano 1% wzrost wyników z testu kompetencji cyfrowych, który przy pomiarze początkowym wynosił 59% punktów, natomiast obecnie plasował się on na średnim poziomie %, co przy uwzględnieniu skali błędu statystycznego dla tej grupy sugeruje, że w interesującym badaczy przedziale czasowym, nie dokonała się istotna progresywna zmiana. W przypadku rodziców odnotowano -2% spadek, co przy uwzględnieniu błędu statystycznego dla tejże grupy społecznej, powoduje, że faktycznie nie nastąpiła żadna znacząca pozytywna jak i negatywna zmiana. Taki sam wynik jak w przypadku rodziców odnotowano również w grupie nauczycieli uczniów klas 4-6. Skala odnotowanej zmiany w klasach G-7 - podział na grupy społeczne 53 (+1%) (+5%) (+1%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 5. Zestawienie średnich wyników procentowych dla grup społecznych klas gimnazjalnych (G) i klas 7-mych (7). 9

10 Wyniki ujawniły, że wśród uczniów szkół gimnazjalnych i klas 7-mych odnotowano 1% wzrost wyników z testu kompetencji cyfrowych, który przy pomiarze początkowym wynosił 53% punktów i obecnie plasował się on na poziomie 54%, co sugeruje, że w interesującym badaczy przedziale czasowym, nie dokonała się istotna progresywna zmiana. W przypadku rodziców odnotowano 5% wzrost, co przy uwzględnieniu błędu statystycznego dla tejże grupy społecznej, powoduje, że faktycznie mogła nastąpić znacząca pozytywna zmiana, to natomiast pozwala na stawianie pewnych przypuszczeń o możliwym pozytywnym oddziaływaniu projektu. W przypadku nauczycieli odnotowano 1% zmianę, co przy uwzględnieniu błędu statystycznego dla tejże grupy, pozwala twierdzić, że nie dokonała się żadna istotna pozytywna zmiana. Skala odnotowanej zmiany w klasach PG - podział na grupy społeczne 51 (-4%) 55 ()%) (+1%) Uczniowie Rodzice Nauczyciele Wykres 6. Zestawienie średnich wyników procentowych dla grup społecznych klas ponadgimnazjalnych. Wyniki ujawniły, że wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych odnotowano -4% spadek wyników z testu kompetencji cyfrowych, który przy pomiarze początkowym wynosił 51% punktów, natomiast obecnie plasował się on na średnim poziomie 47%, co sugeruje, że w interesującym badaczy przedziale czasowym, dokonała się istotna regresywna zmiana. W przypadku rodziców nie odnotowano żadnej zmiany. W przypadku nauczycieli odnotowano 1% zmianę, co przy uwzględnieniu błędu statystycznego dla tejże grupy, pozwala twierdzić, że nie dokonała się żadna istotna pozytywna zmiana. 1

11 Podsumowanie wyników ogólnych Przedstawione do tej pory dane pozwalają twierdzić, że projekt Cyfrowobezpieczni.pl jest skuteczny w znacznej mierze w odniesieniu do uczniów oraz rodziców, w mniejszej natomiast w stosunku do nauczycieli. Jawnie widoczne jest, iż grupą uczniów, która korzysta pozytywnie na uczestnictwie w projekcie są uczniowie klas 1-3. Wśród rodziców największymi i jedynymi beneficjentami są rodzice gimnazjalistów. Natomiast wśród nauczycieli wszystkie wyniki czy to pozytywne, czy też negatywne mieszczą się w granicach 1% i w perspektywie błędu statystycznego, zdaje się, iż w tej grupie nie zachodzą jakiekolwiek zmiany. Niepokojąca i zastanawiająca jest regresywna zmiana wśród uczniów klas ponadgimnazjalnych. W ostatecznej ocenie należy stwierdzić, że choć odnotowano różnice w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych wśród diagnozowanych grup społecznych, to niezaprzeczalnie projekt posiada spory potencjał rozwojowy i może przynosić korzyści długoterminowe, które będą możliwe do zdiagnozowania dopiero w dłuższej perspektywie czasowej. Wyniki szczegółowe Narzędzie diagnostyczne w postaci testu kompetencji cyfrowych rozbite było kilka kategorii tematycznych, które również stanowiły obiekt diagnozy. Liczba kategorii analitycznych była dla wszystkich diagnozowanych grup stała (z wyjątkiem uczniów klas 1-3, którzy ze względu na ograniczenia rozwojowe nie byliby w stanie dostarczyć wiarygodnych informacji na interesujące badaczy temat, stąd liczba kategorii dla tej grupy została ograniczona do 4). Zakres tematyczny kategorii analitycznych dla poszczególnych grup i etapów kształcenia był różny i dostosowany merytorycznie do etapu rozwojowo-kształceniowego danej grupy. Zestawienie kategorii tematycznych dla poszczególnych grup społecznych oraz etapów edukacyjnych znajdują się w tabeli nr. 3. (Plusy w tabeli oznaczają, że dana kategoria występowała dla danej grupy społecznej, natomiast minusy oznaczają brak owej kategorii analitycznej dla danej grupy społecznej). 11

12 Grupy respondentów Kategorie analityczne Klasy 1-3 ERGONOMIA WIARYGODNOŚĆ WPŁYW REKLAM LOGINY, HASŁA I OCHRONA KORZYSTANIA Z INFORMACJI NA W KONTAKCIE Z BEZPIECZNE PRZED NARZĘDZI DOSTĘPNYCH W DZIECI INNYMI LOGOWANIE WIRUSAMI CYFROWYCH UŻYTKOWNIKAMI SIECI Uczniowie Rodzice Nauczyciele Klasy 4-6 ERGONOMIA WIARYGODNOŚĆ LOGINY, HASŁA I PRAWO KORZYSTANIA Z INFORMACJI W KONTAKCIE Z BEZPIECZNE WIZERUNKU W AUTORSKIE NARZĘDZI DOSTĘPNYCH W INNYMI LOGOWANIE CYFROWYCH UŻYTKOWNIKAMI SIECI Uczniowie Rodzice Nauczyciele Klasy G-7 WIARYGODNOŚĆ PRAWO CYBERPRZEMOC OPERACJE INFORMACJI W KONTAKCIE Z WIZERUNKU W AUTORSKIE FINANSOWE DOSTĘPNYCH W INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI Uczniowie Rodzice Nauczyciele Klasy PG WIARYGODNOŚĆ PRAWO CYBERPRZEMOC OPERACJE INFORMACJI W KONTAKCIE Z WIZERUNKU W AUTORSKIE FINANSOWE DOSTĘPNYCH W INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI Uczniowie Rodzice Nauczyciele Tabela 3. Zestawienie subkategorii analitycznych z uwzględnieniem grupy społecznej oraz etapu kształcenia respondentów. 12

13 Reprezentacje graficznie zestawienia wyników (P-pomiar początkowy; K-pomiar końcowy) dla poszczególnych grup analitycznych znajdują się na wykresach od 7 do 18. Analogicznie jak w przypadku wyników ogólnych, wykresy danych szczegółowych zawierają również informacje o ilościowym (różnica %) i jakościowym (kolor) charakterze zmiany. Ze względu na różnice w ilości jak i jakości poszczególnych kategorii analitycznych, możliwe było wyłącznie zaprezentowanie różnicy średniej procentowej wyników dla poszczególnych grup społecznych z osobna z uwzględnieniem również etapu kształcenia. Wyniki szczegółowe: klasy 1-3 Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Uczniowie Klas (+1%) (+2%) ERGONOMIA KORZYSTANIA Z NARZĘDZI CYFROWYCH WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W (+5%) 83 W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI (+16%) 51 LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE Wykres 7. Wyniki uczniów szkół podstawowych klas 1-3 w poszczególnych kategoriach. Wyniki ujawniły progresywne zmiany wśród uczniów klas 1-3 we wszystkich kategoriach tematycznych. Najbardziej znaczącą zmianę (16%) odnotowano w kategorii: LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE. Mało znaczące pozytywne zmiany (1%) odnotowano w kategoriach: ERGONOMIA KOZRYSTANI Z NARZĘDZI CYFROWYCH oraz WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W. Istotną (5%) pozytywną zmianę odnotowano w kategorii W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI. 13

14 Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Rodzice Klas (+2%) (+4%) (%) (+3%) (+2%) (+2%) Wykres 8. Wyniki rodziców uczniów szkół podstawowych klas 1-3 w poszczególnych kategoriach. Wyniki ujawniły progresywne zmiany wśród rodziców uczniów klas 1-3 w większości kategorii tematycznych. Najbardziej pozytywne zmiany odnotowano w kategorii: WIARYGNODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W (+4%) oraz OCHRONA PRZED WIRUSAMI (+3%). W jednej z kategorii WPŁYW REKLAM NA DZIECI - nie stwierdzono żadnych zmian. Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Nauczyciele Klas (%) 77 (+1%) (+1%) (-1%) (-2%) 65 (-1%) 71 Wykres 9. Wyniki nauczycieli szkół podstawowych klas 1-3 w poszczególnych kategoriach. Wyniki nauczycieli szkół podstawowych klas 1-3 ujawniły brak istotnych zmian we wszystkich kategoriach tematycznych. Odnotowano bardzo małe (1%) progresywne zmiany w takich kategoriach jak: WIARYGNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W oraz WPŁYW REKLAM NA DZIECI. Ostatecznie też odnotowano -2% zmianę regresywną w kategorii LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE. 14

15 Wyniki cząstkowe: klasy 4-6 Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Uczniowie Klas (+2%) (+2%) (+2%) (-1%) (+2%) ()%) 31 Wykres 1. Wyniki uczniów szkół podstawowych klas 4-6 w poszczególnych kategoriach. Wyniki dla uczniów szkól podstawowych klas 4-6 ujawniły małe (2%) progresywne zmiany w czterech kategoriach tematycznych tj. ERGONOMIA KORZYSTANIA Z NARZĘDZI CYFROWYCH, WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W, W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI ORAZ WIZERUNKU W. Odnotowano brak zmian w kategorii PRAWO AUTORSKIE oraz mało znaczący regres (-1%) w kategorii LOGINY, HASŁA, BEZPIECZNE LOGOWANIE. Porównanie skali zmian w diagnoowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Rodzice Klas (-3%) 77 (-5%) (-1%) (-5%) (-3%) (%) 33 Wykres 11. Wyniki rodziców uczniów szkół podstawowych klas 4-6 w poszczególnych kategoriach. 15

16 Wyniki rodziców uczniów szkół podstawowych klas 4-6 ujawniły znaczące regresywne zmiany w zakresie posiadanych kompetencji cyfrowych. Najwyższe zmiany negatywne odnotowano w takich kategoriach tematycznych jak WIARYODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W (-5%) oraz LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE (-5%). Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Nauczyciele Klas (%) 79 (-4%) (+4%) (-1% (-1%) (+2%) Wykres 12. Wyniki nauczycieli szkół podstawowych klas 4-6 w poszczególnych subkategoriach. Wyniki nauczycieli szkół podstawowych klas 4-6 ujawniły jedną znaczącą pozytywną zmianę w kategorii: W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI (+4%) oraz jedną znaczącą negatywną zmianę w kategorii WIARYGNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W (- 4%). W pozostałych kategoriach zmiany były bardzo małe (od -1% do +2%), stąd można postawić tezę, iż nie zaobserwowano w tych kategoriach znaczących zmian. 16

17 Wyniki cząstkowe: klasy 7 i Gimnazjum Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Uczniowie Klas G (-1%) (%) (%) (%) 22 (+2%) 65 (+1%) 32 Wykres 13. Wyniki uczniów szkół gimnazjalnych i klas 7-mych w poszczególnych kategoriach. Wyniki uczniów klas gimnazjalnych oraz klas 7-mych ujawniły małe pozytywne zmiany w kategoriach CYBERPRZEMOC (+2%) oraz OPERACJE FINANSOWE (+1). Odnotowano również bardzo mało istotne (-1%) zmiany regresywne w takiej kategorii jak: WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W. W pozostałych kategoriach tematycznych nie odnotowano żadnych zmian. Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Rodzice Klas G (+6%) (+1%) (+2%) (-1%) (+6%) (+5%) Wykres 14. Wyniki rodziców uczniów szkół gimnazjalnych oraz klas 7-mych w poszczególnych kategoriach. 17

18 Wyniki rodziców uczniów szkół gimnazjalnych oraz klas 7-mych ujawniły, że we w prawie wszystkich kategoriach tematycznych odnotowano progresywne zmiany (od 2% do 1%). Tylko w jednej kategorii - WIZERUNKU W nie odnotowano żadnych znaczących zmian. Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Nauczyciele Klas G (+3%) (+5%) (+3%) (-3%) (+1% (+2%) Wykres 15. Wyniki nauczycieli szkół podstawowych klas 4-6 w poszczególnych subkategoriach. Wyniki nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych i klas 7-mych ujawniły progresywne zmiany (od 1 do 5%) prawie we wszystkich kategoriach tematycznych. Jedyną kategorią, która odnotowała zmianę regresywną (-3%) była WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W. 18

19 Wyniki cząstkowe: klasy ponadgimnazjalne Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Uczniowie Klas PG (-6%) 39 (-6%) (-2%) (-8%) (-7%) (+1%) Wykres 16. Wyniki uczniów szkół ponadgimnazjalnych w poszczególnych kategoriach. Wyniki uczniów szkół ponadgimnazjalnych ujawniły, że w prawie wszystkich kategoriach tematycznych odnotowano znaczące zmiany regresywne (od -2% do -8%). Jedyną kategorią, w której odnotowano nieznaczne progresywne zmiany było PRAWO AUTORSKIE (+1%). Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Rodzice Klas PG (+7%) (+3%) (-4%) (-3%) (-2%) (+4%) Wykres 17. Wyniki rodziców uczniów szkół ponadgimnazjalnych w poszczególnych kategoriach. 19

20 Wyniki rodziców uczniów szkół ponadgimnazjalnych ujawniły progresywne zmiany w trzech kategoriach tematycznych: WIARYGODNOŚC INFORMACJI DOSTĘPNYCH W (+3%), W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI (+7%) oraz PRAWO AUTORSKIE (4%). Nieznaczne regresywne zmiany odnotowano w pozostałych kategoriach tj.: W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI (-2%) oraz OPERACJE FINANSOWE (-3%). W tym znaczące regresywne zmiany odnotowano w kategorii CYBERPRZEMOC (-5%). Porównanie skali zmian w diagnozowanych obszarach kompetencji cyfrowych - Nauczyciele Klas PG (+1%) (-1%) WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI (+7%) 76 WIZERUNKU W (+3%) 47 PRAWO AUTORSKIE (%) (+1%) 74 CYBERPRZEMOC 66 OPERACJE FINANSOWE Wykres 18. Wyniki nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych w poszczególnych kategoriach. Wyniki nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych ujawniły, progresywne zmiany w trzech kategoriach tematycznych: nieznaczącą w kategorii WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCY W (+1%), bardzo znaczącą w kategorii WIZERUNKU W (+7) oraz istotną w kategorii PRAWO AUTORSKIE (+3%). Brak zmian odnotowano w takich kategoriach jak CYBERPRZEMOC (%) oraz OPERACJE FINANSOWE (+1%). Nieznaczną regresywną zmianę (-1%) odnotowano w kategorii WIZERUNKU W.

21 Podsumowanie wyników szczegółowych Wyniki szczegółowe ujawniły wielkie zróżnicowane w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych wszystkich grup społecznych biorących udział w projekcie. Najwięcej pozytywnych zmian biorąc pod uwagę zarówno różne grupy społeczne jak i liczbę kategorii tematycznych odnotowano na etapie kształcenia podstawowego (gdzie odnotowano największą pozytywną zmianę) i kształcenia gimnazjalnego i 7 klas szkoły podstawowej. Najczęstsze i największe spadki odnotowano na etapie klas ponadgimnazjalnych (szczegółowe przedstawienie i zestawienie wyników znajduje się w tabeli nr. 4). Klasy 1-3 Klasy 4-6 Klasy G-7 Klasy PG ERGONOMIA KORZYSTANIA Z NARZĘDZI CYFROWYCH WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W WPŁYW REKLAM NA DZIECI W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE OCHRONA PRZED WIRUSAMI Uczniowie Rodzice Nauczyciele ERGONOMIA KORZYSTANIA Z NARZĘDZI CYFROWYCH WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI LOGINY, HASŁA I BEZPIECZNE LOGOWANIE WIZERUNKU W PRAWO AUTORSKIE Uczniowie Rodzice Nauczyciele WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI WIZERUNKU W PRAWO AUTORSKIE CYBERPRZEMOC OPERACJE FINANSOWE Uczniowie Rodzice Nauczyciele WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI WIZERUNKU W PRAWO AUTORSKIE CYBERPRZEMOC OPERACJE FINANSOWE Uczniowie Rodzice Nauczyciele Tabela 4. Odnotowane zmiany wśród uczestników projektu 21

22 Największe korzyści projektu Cyfrowobezpieczni.pl Spośród wszystkich odnotowanych wyników, kilkanaście z nich wymaga szczegółowego omówienia i podsumowania, ponieważ przedstawiają one interesującą perspektywę na temat roli i wartości projektu jako świadomego, systematycznego i celowego projektu edukacyjnego. Niżej zaprezentowana lista, zawiera zestawienie najbardziej obiecujących wyników, ukazujących pozytywne oddziaływanie projektu, a które to sugerują jego dalsze kontynuowanie. Aczkolwiek lista ta nie tylko uwypukla najbardziej pozytywne zmiany jakie zaszły w zakresie kompetencji cyfrowych uczestników projektu, lecz również stanowią cenne źródło wniosków i interpretacji, które mogą służyć do kontynuowania naukowej jak i publicznej debaty na temat profilaktyki zagrożeń cyfrowych: 1) Uczniowie Szkół Podstawowych Klas 1-3: LOGINY, HASŁA, BEZPIECZNE LOGOWANIE: +16% 2) Rodzice Uczniów Szkół Gimnazjalnych i Klas 7: WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W : +1% 3) Rodzice Uczniów Szkół Podstawowych Klas 1-3: W KONTAKCI Z INNYMI UŻYTKWNIKAMI SIECI: +9% 4) Rodzice Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych: WIZERUNKU W : +7% 5) Nauczyciele Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych: WIZERUNKU W : +7% 6) Rodzice Uczniów Szkół Gimnazjalnych i Klas 7: OPERACJE FINANSOWE: +6% 7) Rodzice Uczniów Szkół Gimnazjalnych i Klas 7: CYBERPRZEMOC: + 6% 8) Uczniowie Szkół Podstawowych Klas 1-3: W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI: +5% 9) Rodzice Uczniów Szkół Gimnazjalnych i Klas 7: PRAWO AUTORSKIE: +5% 1) Nauczyciele Uczniów Szkół Gimnazjalnych i Klas 7: W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI: +5% 11) Rodzice Uczniów Szkół Podstawowych Klas 1-3: WIARYGODNOŚĆ INFORMACJI DOSTĘPNYCH W : +4% 12) Nauczyciele Uczniów Szkół Podstawowych Klas 4-6: W KONTAKCIE Z INNYMI UŻYTKOWNIKAMI SIECI: +4% 13) Rodzice Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych: PRAWO AUTORSKIE: +4% 22

23 W oparciu o zaprezentowane wyniki można postawić kilka interesujących i perspektywicznych tez, dotyczących wartości i roli samego projektu: 1) Grupą, która zdominowała listę najbardziej obiecujących wyników w zakresie wzrostu kompetencji cyfrowych byli rodzice. Warto podkreślić, po pierwsze to, że nie byli to rodzice reprezentujący tylko jeden etap edukacyjny, lecz aż trzy tzn.: szkół podstawowych klas 1-3, gimnazjum i klas 7-mych oraz szkół ponadgimnazjalnych, zatem bardzo różne etapy, których problematyka szkolna jak i etap rozwojowy tworzą inne jakości egzystencjalne zarówno dla dzieci jak i ich dzieci. Jest to najbardziej zaskakujący rezultat tej edycji projektu, wskazujący, że grupą społeczną najbardziej chłonną nowinki tematyczne w zakresie zagrożeń cyfrowych są rodzice uczniów i to nie tylko rodzice dzieci najmłodszych, po których można spodziewać się wysokiego stopnia cyfryzacji i informatyzacji w codziennym funkcjonowaniu, lecz osoby których dzieci są już dojrzałe oraz dorosłe, zatem osoby o ugruntowanych poglądach i nawykach, których raz ugruntowane postawy względem jakiegoś zagadnienia trudno zmienić w tym zakresie projekt jest dużym sukcesem i niewątpliwie powinien być kontynuowany jeśli rodzice stanowią ważny podmiot na którego chce się nakierować działania edukacyjne; 2) Na pierwszym miejscy listy odnotowano uczniów klas 1-3, jako nie tylko posiadających najwyższe kompetencje cyfrowe i to zarówno na etapie pomiaru początkowego jak i końcowego, jak również tych, którzy odnotowali najwyższy ogólny (+4%) przyrost kompetencji w tej edycji projektu, lecz odnotowali go w mniejszym bądź większym zakresie w każdej kategorii tematycznej, co miało miejsca w żadnej innej grupie społecznej biorącej udział w tej edycji badania. Wynik ten pokazuje jak sprawne, otwarte i progresywne w swej świadomości są najmłodsze dzieci szkole. Nie tylko posiadają stosowne do swojego rozwoju zadowalające kompetencje cyfrowe, lecz również są w stanie je rozwijać niewspółmiernie lepiej niż którekolwiek inne grupy społeczne biorące udział w badaniu. Wynik pozwala twierdzić, że gdyby działania edukacyjne w zakresie cyfrowego bezpieczeństwa były rozpoczynane na etapie klas 1-3 i kontynuowane bez dłuższych przerw przez cały okres nauki szkolnej do matury włącznie, mielibyśmy do czynienia ze świetnie przygotowanym w zakresie świadomego radzenia sobie z zagrożeniami cyfrowymi pokoleniem dorosłych ludzi. Co więcej rozłożenie treści edukacyjnych w czasie obowiązkowej nauki szkolnej, zarówno zakresem merytorycznym jak i stopniem złożoności pozwoliłoby na wykorzystanie specyficznego potencjału rozwojowego każdego etapu edukacyjnego synergizując rezultaty poszczególnych etapów ze sobą. 3) W przypadku nauczycieli mamy do czynienia z grupą społeczną, która wymaga w ocenie autorów raportu bardzo specjalistycznych i wąsko zorientowanych szkoleń z zakresu cyfrowego bezpieczeństwa. Świadczą o tym wysokie wyniki dwóch grup nauczycieli w pojedynczych, niepowiązanych kategoriach tematycznych oraz nieznacznym lub niezauważalnym poziomem zmian na poziomie ogólnych wyników. Nauczyciele pomimo tego, że pozornie nierozpoznawalni na tle pozostałych grup społecznych omówionych wcześniej, są grupą, która, gdy ma prawidłowo sondowane potrzeby w zakresie braków w wiedzy, potrafi odnotować znaczące wzrosty kompetencji - omawiany projekt jest zatem również działaniem edukacyjnym, w którym odnoszą oni stosowne benefity. 23