Fundacja Sportowo-Edukacyjna Infinity. OPRACOWANE WYNIKÓW WROCŁAWSKIEGO TESTU SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (Przedszkola z programu Ministerstwa Sportu)

Transkrypt

1 Fundacja Sportowo-Edukacyjna Infinity OPRACOWANE WYNIKÓW WROCŁAWSKIEGO TESTU SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (Przedszkola z programu Ministerstwa Sportu) Opracowali: dr inż. Krzysztof Przednowek mgr inż. Łukasz Wójcik WROCŁAW 2016

2 Spis treści 1. Wstęp Materiał i metoda Wyniki Analiza zmian poziomu sprawności fizycznej w skutek półrocznego podejmowania aktywności ruchowej Analiza zmian siły, szybkości, mocy oraz zwinności w skutek półrocznego podejmowania aktywności ruchowej Charakterystyka liczbowa poszczególnych prób Procentowa analiza zmian wyników między badaniami 1 i Wpływ wieku i płci na poziom sprawności fizycznej oraz osiąganie lepszych wyników w obszarze wybranych zdolności motorycznych Wpływ wieku i płci na skategoryzowany poziom sprawności fizycznej Wpływ wieku i płci na siłę, szybkość, moc oraz zwinność Wnioski

3 1. Wstęp Celem badania była ocena poziomu sprawności fizycznej dzieci w wieku 4, 5 oraz 6 lat na tle norm wrocławskiego testu sprawności fizycznej [B.Sekita, w: Rozwój sprawności i wydolności fizycznej dzieci i młodzieży: raporty z badań; pod red. S. Pilicza; Warszawa 1989;]. Badaniem zostały objęte losowo wybrane dzieci, które uczestniczyły w programie zajęć ogólnorozwojowych z elementami karate Mali Wspaniali. Dzieci uczęszczały na zajęcia raz w tygodniu po 30 min. Realizując ten cel podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania. 1. Czy poziom sprawności fizycznej poprawi się w skutek podejmowania aktywności ruchowej w ww. programie Mali Wspaniali? 2. Czy siła, szybkość moc oraz zwinność poprawią się w skutek podejmowania aktywności ruchowej w ww. programie Mali Wspaniali? 3. Czy wiek ma znaczenie dla osiągania wyższego poziomu sprawności fizycznej oraz osiągania lepszych wyników w obszarze zdolności motorycznych? 4. Czy płeć ma znaczenie dla osiągania wyższego poziomu sprawności fizycznej oraz osiągania lepszych wyników w obszarze zdolności motorycznych? 3

4 2. Materiał i metoda Oceny poziomu sprawności fizycznej dzieci w wieku od 4 do 6 lat dokonano za pomocą wrocławskiego testu sprawności fizycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym. Badaniami objęto 56 placówek przedszkolnych z 7 województw: podkarpackie, łódzkie, lubelskie, dolnośląskie, małopolskie, mazowieckie i kujawsko-pomorskie. Analizowana grupa składała się z 1378 dzieci, w tym 707 chłopców i 671 dziewcząt w wieku 4, 5, 6 lat (Tab. 2.1, Ryc. 2.1). Najliczniejszą frakcje stanowiły dzieci w wieku 5 lat (ok. 59%), natomiast najmniejszą czterolatki (chłopcy ok.10%, dziewczęta ok. 8%). Tabela 2.1. Struktura badanej grupy Wiek 4 lata 5 lat 6 lat Ogół Płeć Chłopcy Dziewczęta Razem ,9% 7,8% 17,8% ,2% 29,3% 58,5% ,2% 11,5% 23,7% ,3% 48,7% 100,0% 4

5 Rycina 2.1. Struktura badanej grupy Testy przeprowadzono na przełomie października 2015 oraz czerwca Odbywały się one w pomieszczeniach przedszkolnych oraz na terenach przylegających do placówki (boiska, teren zielony). W trakcie ich trwania starano się o zachowanie jednakowych warunków pomiaru. Trzy pierwsze próby mocy, siły, zwinności wykonano na boso i w pomieszczeniu zamkniętym, a próbę szybkości w obuwiu i ubraniu codziennego użytku, na zewnątrz budynku. Kolejność prowadzenia prób była następująca: 1 próba zwinności, 2 próba mocy, 3 próba siły, 4 próba szybkości. Pomiary były dokonywane zgodnie z obowiązującymi zasadami a właściwe wykonanie próby poprzedzone krótką rozgrzewką. Dodatkową każdą z prób poprzedzał pokaz ich wykonania a każdemu dziecku podawano indywidualne instrukcje wykonania testów bezpośrednio przed przystąpieniem do próby. Jednorazowo w sali badań przebywało pięcioro dzieci oraz osoba badająca. Podczas przeprowadzania prób korzystano zawsze z tych samych przyborów oraz przyrządów pomiarowych. Badania te ze względu na metodę prowadzenia miały charakter obserwacji poczynionej w warunkach naturalnych. W doborze materiału zastosowano dwa kryteria selekcji: określony wiek metrykalny płeć badanych osób, co podzieliło badaną zbiorowość na 6 grup. Zastosowano następującą klasyfikację wieku metrykalnego badanych dzieci: do grupy dzieci 4-letnich zaliczono wszystkie te, które w dniu badania miały ukończone 3 lata i 5 miesięcy, a nie przekroczyły 4 lat i 5 miesięcy. Analogiczną zasadę klasyfikacji wieku przyjęto w stosunku do dzieci 5-cio i 6-cio letnich. 5

6 3. Wyniki 3.1. Analiza zmian poziomu sprawności fizycznej w skutek półrocznego podejmowania aktywności ruchowej W pierwszej kolejności analizie poddano skategoryzowany poziom sprawności fizycznej podczas pomiaru pierwszego (październik 2015) oraz pomiaru drugiego (czerwiec 2016). Jak wynika z przeprowadzonej analizy dominującym poziomem sprawności fizycznej podczas pierwszego pomiaru był poziom dostateczny i charakteryzowało się nim ok. 40% wszystkich dzieci (Ryc. 3.1). Jedna czwarta badanej grupy odznaczała się poziomem dobrym. Najwyższy poziom prezentowało ok. 7% dzieci. Wprowadzenie programu "Mali wspaniali" zaowocowało tym, że podczas drugiego pomiaru zwiększył się procent dzieci na poziomie wysokim (8%), dobrym (36%) oraz dostatecznym (44%), natomiast znacząco zmalał poziom niski (12%) (Tab. 3.1). Warto również zaznaczyć, że podczas pierwszego jak i drugiego pomiaru żadno z dzieci nie odznaczała się poziomem niedostatecznym. Otrzymane wyniki wskazują na to, że zanotowano wzrost poziomu sprawności fizycznej w badanej grupie. Dodatkowo wyniki te wykazują istotność statystyczną na poziomie α=0,001. Rycina 3.1. Udział procentowy dzieci osiągających dany poziom sprawności fizycznej 6

7 Tabela 3.1. Poziom sprawności fizycznej badanej grupy Poziom sprawności fizycznej Badanie Bardzo Razem Niedostateczny Niski Dostateczny Dobry Wysoki dobry Pomiar I 0% 27,7% 40,3% 25,0% 0,3% 6,6% 100% Pomiar II 0% 12,4% 44,1% 35,6% 0% 7,9% 100% * istotność statystyczna na poziomie α=0,01 p 0,001* Ważnym kryterium w ocenie poziomu sprawności fizycznej jest suma punktów uzyskanych w teście. Charakterystyki liczbowe tej zmiennej (Tab. 3.2, Ryc. 3.2) wskazują również na istotny wzrost poziomu sprawności fizycznej po przeprowadzeniu eksperymentu w postaci wprowadzenia aktywności fizycznej. Przeciętna liczba punktów uzyskanych w pomiarze pierwszym wynosiła 181,8 pkt., natomiast podczas pomiaru drugiego ta sama grupa odznaczała się sprawnością na poziomie ok. 192,8 pkt. Zatem zanotowano istotny statystycznie wzrost poziomu o 11 pkt. Dodatkowo, jak wynika ze współczynnika zmienności, zróżnicowanie otrzymywanych wyników było mniejsze o 5% w badaniu drugim względem badania pierwszego, co wskazuje na ustabilizowanie się poziomu sprawności w danej grupie. Rycina 3.2. Porównanie sumy punktów uzyskanych we wrocławskim teście sprawności fizycznej 7

8 Istotność różnic pomiędzy pierwszym i drugim pomiarem określono za pomocą testu par Wilcoxona. Dodatkowo dla zwiększenia wiarygodności zmian zbadano istotność w każdej grupie wiekowej z uwzględnieniem płci (Tab. 3.3). Znaczącym jest fakt, że we wszystkich grupach wiek/płeć zanotowano istotne różnice. Tabela 3.2. Suma punktów uzyskana we wrocławskim teście sprawności Próba Pomiar I Pomiar II (P2-P1) Suma punktów w teście , ,0 21,4% 192, ,2 16,7% 11,0 0,0001* *- istotność statystyczna na poziomie α=0,001 Tabela 3.3. Istotność różnic sumy punktów w teście między pomiarem pierwszym i drugim Istotność statystyczna (płeć/wiek) Zmienna 4/K (N=108) 4/M (N=137) 5/K (N=404) 5/M (N=402) 6/K (N=159) 6/M (N=168) Suma punktów w teście 0,015* 0,0001** 0,005* 0,0001** 0,0001** 0,0001* *- istotność statystyczna na poziomie α=0,05; **- istotność statystyczna na poziomie α=0,001 Rycina 3.3. Histogram zmian procentowych dla sumy punktów uzyskanych w teście Analizując procentowe przyrosty względne zauważa się, że ok. 33% wszystkich dzieci znacząco poprawiło swój poziom sprawności fizycznej uzyskując większą ilość punktów (o co najmniej 10%). U ok. 55% badanych dzieci nie zaobserwowano zmiany wyników lub ta 8

9 zmiana była nieznaczna (od -10% do 10%). Około 12% dzieci zanotowało pogorszenie wyniku względem badania pierwszego Analiza zmian siły, szybkości, mocy oraz zwinności w skutek półrocznego podejmowania aktywności ruchowej Charakterystyka liczbowa poszczególnych prób Charakterystykę liczbową poszczególnych prób sprawności fizycznej zaprezentowano dla zmiennych wyrażonych w odpowiednich jednostkach miary (Tab. 3.4) oraz w skali punktowej (Tab. 3.5) wyliczonej zgodnie z przyjętymi normami. Tabela 3.4. Charakterystyka liczbowa przeprowadzonych prób Próba Pomiar I (N=1378) Pomiar II (N=1378) D Próba zwinności: Bieg wahadłowy [s] 10,9 6,2 23,8 1,7 16,1 10,1 6,2 83,9 2,4 23,4-0,8 0,001* Próba mocy: skok w dal [cm] 90,5 0,0 170,0 20,6 22,8 106,4 35,0 170,0 18,5 17,4 15,9 0,001* Próba siły: rzut piłką [cm] 204,6 0,0 370,0 52,9 25,9 243,0 80,0 420,0 53,2 21,9 38,4 0,001* Próba szybkości: bieg 20 m [s] 6,4 0,0 15,2 1,2 18,5 5,7 3,7 10,6 0,8 13,8-0,7 0,001* * - istotność statystyczna na poziomie α= 0,01 Tabela 3.5. Charakterystyka liczbowa przeprowadzonych prób - skala punktowa Pomiar I (N=1378) Pomiar II (N=1378) Próba D Próba zwinności: 47,9 0,0 81,0 14,0 29,2 50,1 0,0 81,0 11,5 23,0 2,2 0,0001*** Punkty Próba mocy: Punkty 49,5 0,0 100,0 13,4 27,0 51,9 22,0 85,0 11,6 22,3 2,4 0,0001*** Próba siły: Punkty 47,3 0,0 176,0 13,6 28,8 48,1 0,0 84,0 11,8 24,6 0,8 0,021* Próba szybkości: 37,2 0,0 79,0 15,7 42,2 42,6 9,0 87,0 13,7 32,3 5,4 0,001** Punkty * - istotność statystyczna na poziomie α= 0,05; ** - istotność statystyczna na poziomie α= 0,01, *** - istotność statystyczna na poziomie α= 0,001 Przeprowadzona analiza wykazała, że dla każdej z analizowanych prób zanotowano poprawę wyniku (Tab. 3.4). Dla próby mocy zauważa się przyrost na poziomie 15,9 cm, natomiast dla próby siły wzrost o ok. 38,4 cm. Dla prób zwinności oraz szybkości zanotowano spadki osiąganych czasów o ok. 0,8 s dla zwinności i 0,7 s dla szybkości, co oznacza wzrost w zakresie badanych zdolności motorycznych. Wszystkie próby za wyjątkiem biegu wahadłowego charakteryzowały się mniejszym rozproszeniem podczas drugiego pomiaru, co wskazuje na ustabilizowanie się poziomu badanej grupy w zakresie tych zdolności motorycznych (Tab. 3.4). Dodatkowo wszystkie zaobserwowane zmiany 9

10 charakteryzują się istotnością statystyczną. Analizując wyniki prób wyrażonych w skalach punktowych zauważa się, że największy progres odnotowano dla próby szybkości (ok. 5,4 pkt.), w pozostałych próbach także zanotowano wzrost osiąganych punktów (zwinność i moc ok. 2% oraz siła ok. 1%). Dodatkowo wszystkie próby wyrażone w skali punktowej wykazują istotność statystyczną. Poziomy analizowanych cech przedstawiono i porównano na rycinach Należy jednak zaznaczyć, że miary statystyczne w tym przypadku liczone były ze wszystkich pomiarów (N=1378) bez podziału na wiek i płeć. Dlatego w celu zwiększenia wiarygodności obserwowanych przyrostów przeanalizowano wartości średnie dla wszystkich analizowanych grup (rozdział 3.3.1). Rycina 3.4. Porównanie poziomów próby mocy przed i po programie "Mali wspaniali" 10

11 Rycina 3.5. Porównanie poziomów próby zwinności przed i po programie "Mali wspaniali" Rycina 3.6. Porównanie poziomów próby szybkości przed i po programie "Mali wspaniali" 11

12 Rycina 3.7. Porównanie poziomów próby siły przed i po programie "Mali wspaniali" Bardzo ważnym aspektem podczas analizy rozpatrywanego eksperymentu jest określenie istotności zmian pomiędzy pierwszym i drugim badaniem w ujęciu płci i wieku dziecka. W tym celu zastosowano test par Wilcoxona (Tab. 3.6). Jak wynika z przeprowadzonej analizy większość obserwowanych różnic pomiędzy pierwszym i drugim pomiarem wykazuje istotność statystyczną. We wszystkich próbach wyrażonych w jednostkach pomiarowych zanotowano istotne zmiany. Nieistotne okazały się m.in.: próba siły wyrażona w skali punktowej dla dzieci cztero- i pięcioletnich (zarówno dla chłopców jak i dziewcząt), próba mocy w skali punktowej dla cztero- i pięcioletnich dziewcząt (Tab. 3.6). Tabela 3.6. Istotność różnic między pomiarami pierwszym i drugim Istotność statystyczna (płeć/wiek) Zmienna 4/K (N=108) 4/M (N=137) 5/K (N=404) 5/M (N=402) 6/K (N=159) 6/M (N=168) Wynik próby zwinności [s] 0,0001** 0,0001** 0,001* 0,0001** 0,0001** 0,0001** Próba zwinności [pkt] 0,089 0,0001** 0,722 0,092 0,0001** 0,0001** Wynik próby mocy [cm] 0,0001** 0,0001** 0,001 0,001* 0,0001** 0,0001** Próba mocy [pkt] 0,421 0,0002** 0,506 0,001* 0,0001** 0,0001** Wynik próby siły [cm] 0,0001** 0,0001** 0,001* 0,001* 0,0001** 0,0001** Próba siły [pkt] 0,672 0,683 0,062 0,733 0,0001** 0,001* Wynik próby szybkości [s] 0,0001** 0,0001** 0,001 0,001* 0,0001** 0,0001** Próba szybkości [pkt] 0,231 0,0001** 0,0001** 0,0001** 0,0001** 0,0001** * - istotność statystyczna na poziomie α= 0,01, ** - istotność statystyczna na poziomie α= 0,001 12

13 Procentowa analiza zmian wyników między badaniami 1 i 2 W celu przeprowadzenia analizy procentowej zmian pomiędzy wynikami z pierwszego i drugiego badania wyliczono różnicę pomiędzy pomiarami, standaryzowaną na wynik pomiaru 1. Do wyliczenia procentowych zmian zastosowano następujący wzór: gdzie: P1 - wartość cechy w pomiarze pierwszym, P2 - wartość cechy w pomiarze drugim. Zaprezentowane wcześniej przyrosty względne obliczono dla wszystkich przeprowadzonych prób sprawnościowych wyrażonych w jednostkach miary (Ryc. 3.8) oraz w skali punktowej (Ryc. 3.9). Charakterystykę liczbową przyrostów względnych zaprezentowano w Tabeli 3.7. Tabela 3.7. Charakterystyka liczbowa zmian procentowych Zmienna [%] Przyrosty - próba zwinności: bieg wahadłowy -6,4-54,1 627,7 19,8-307,5 Przyrosty - próba zwinności: punkty 9,3-100,0 268,8 33,7 361,7 Przyrosty - próba mocy: skok w dal 21,3-36,9 344,4 26,4 124,2 Przyrosty - próba mocy: punkty 7,6-52,0 143,5 26,5 349,6 Przyrosty - próba siły: rzut piłką 21,8-46,1 166,7 23,8 109,1 Przyrosty - próba siły: punkty 4,5-100,0 148,2 24,4 546,4 Przyrosty - próba szybkości: bieg 20 m -10,2-58,5 35,7 11,2-110,6 Przyrosty - próba szybkości: punkty 22,7-52,3 611,1 59,3 261,3 Rycina 3.8. Przyrosty względne analizowanych zdolności motorycznych 13

14 Z wyliczonych przyrostów względnych wynika, że dla prób mocy oraz siły zanotowano wzrost otrzymywanych wartości. Dla prób zwinności i szybkości zaobserwowano skrócenie notowanych czasów, a co za tym idzie wzrost poziomu tych zdolności. Największy przyrost procentowy odnotowano dla próby siły (ok. 22%), przy czym najmniejszy dla próby zwinnościowej (6,4%). Rycina 3.9. Przyrosty względne analizowanych zdolności motorycznych (skala punktowa) Przyrosty względne dla poziomów zdolności wyrażonych w skali punktowej wskazują na to, że największy postęp zaobserwowano w próbie szybkości (23%). Drugim w kolejności pod względem wielkości okazał się przyrost punktów w próbie zwinności, który wynosił ok. 9%. Najmniejszym średnim przyrostem w skali punktowej odznaczała się próba siły (4,5%) (Tab. 3.7). Na kolejnym etapie analizy zaprezentowano histogramy przyrostów względnych dla wszystkich analizowanych zmiennych wyrażonych w jednostkach pomiarowych oraz w skali punktowej (Ryc ). 14

15 Rycina Histogram zmian procentowych dla próby zwinności Rycina Histogram zmian procentowych dla próby zwinności (skala punktowa) Analizując zmiany procentowe dla próby zwinności obserwuje się, iż u około 65% wszystkich badanych nie zaobserwowano zmian lub zmiany te były nieznaczne (od -10% do 10%) (Ryc. 3.10). Dodatkowo zauważa się, iż wśród ok. 31% dzieci nastąpiła poprawa wyników większa niż 10%. W przypadku skali punktowej można zauważyć, że u ok. 28% nastąpił wyraźny wzrost liczby zdobytych punktów podczas drugiego pomiaru, a 18,8% badanych uzyskało tą samą liczbę punktów lub nieznacznie większą (Ryc. 3.11). 15

16 Rycina Histogram zmian procentowych dla próby mocy Rycina Histogram zmian procentowych dla próby mocy (skala punktowa) Analiza próby mocy (skok w dal z miejsca) wykazała, że u ok. 36% wszystkich dzieci nie zaobserwowano zmian w zakresie badanego parametru lub zmiany te były nieznaczne (od -10% do 10%). Zauważa się także, iż ponad 60% badanych wyraźnie poprawiło swoje wyniki w trakcie II pomiaru. Wśród 24,8% wszystkich dzieci nastąpiła poprawa 10-20%, a u 15% poprawa od 20% do 30% (Ryc. 3.12). W przypadku analizy próby mocy w skali punktowej stwierdza się, że ok. 33% dzieci uzyskało większą liczbę punktów podczas II pomiaru. 16

17 Natomiast wśród ok. 42,1% nie zaobserwowano wzrostu liczby punktów lub wzrost ten był nieznaczny (Ryc. 3.13). Rycina Histogram zmian procentowych dla próby siły Rycina Histogram zmian procentowych dla próby siły (skala punktowa) Z przeprowadzonych badań wynika, że wśród ok. 64% wszystkich dzieci nastąpiła wyraźna poprawa wyników w trakcie II pomiaru w zakresie próby siły. Dodatkowo zauważa się, iż ok. 1/5 dzieci poprawiła wynik nieznacznie lub nie uległ on żadnym zmianom, 22,9% badanych zanotowało wzrost od 10% do 20%, a 18,1% - wzrost od 20% do 30% (Ryc. 3.14). Analiza wartości punktowych próby mocy wykazała, że podczas II pomiaru ok. 15% dzieci 17

18 otrzymało tą samą liczbę punktów lub nieznacznie większą, natomiast wyraźny wzrost liczby zdobytych punktów (powyżej 10%) zanotowano wśród ok. 31% dzieci (Ryc. 3.15). Rycina Histogram zmian procentowych dla próby szybkości Rycina Histogram zmian procentowych dla próby szybkości (skala punktowa) Ostatnią analizowaną próbą jest próba szybkości (bieg 20 m). Z przeprowadzonych badań wynika, że wyraźną poprawę w zakresie badanej zdolności (powyżej 10%) podczas II pomiaru zanotowano u 43% dzieci, z czego 24,9% dzieci uzyskało poprawę na poziomie od 10% do 20%, a wśród 11,5% badanych polepszenie nastąpiło w przedziale od 20% do 30%. Dodatkowo zauważa się, iż u 45% dzieci zmiany te nie nastąpiły lub były nieznaczne (od 0 do 18

19 10%) (Ryc. 3.16). Analiza zmian liczby punktów w zakresie próby szybkości pokazuje, że wyraźną poprawę zanotowano wśród ok. 32% badanych, natomiast u 31% nie zanotowano znaczących zmian (Ryc. 3.17) Wpływ wieku i płci na poziom sprawności fizycznej oraz osiąganie lepszych wyników w obszarze wybranych zdolności motorycznych Wpływ wieku i płci na skategoryzowany poziom sprawności fizycznej Analizując wyniki pierwszego badania w grupie dziewcząt zauważa się, że wśród czterolatków dominuje dobry poziom sprawności fizycznej (6,3%). Pozostały udział czteroletnich dziewcząt w poszczególnych kategoriach to odpowiednio 4,8% dla poziomu dostatecznego, 2,2% dla niskiego i 2,8% dla poziomu wysokiego. Sytuacja wśród dziewczynek w wieku 5 lat przedstawiała się nieco inaczej. W tej grupie najczęściej występującym poziomem sprawności był poziom dostateczny (24,7%). Należy zwrócić także uwagę, iż drugi w kolejności wśród tej grupy był poziom dobry (16,2%). Znaczącym jest fakt, że wśród dziewczynek pięcioletnich odnotowano osoby, których poziom sprawności oceniono jako bardzo dobry, jednakże osoby te nie przekraczały 0,5% wszystkich badanych. Analizując poziom sprawności wśród najstarszych dziewcząt zauważa się, iż 10,7% dzieci charakteryzowało się niskim poziomem sprawności fizycznej, a 8,8% dostatecznym. Sprawność oceniana jako dobra występowała najrzadziej w tej grupie i stanowiła 4,2% wszystkich badanych dziewcząt (Ryc. 3.18). Przeprowadzona analiza wykazała, iż podczas II pomiaru w grupie 4-letnich dziewczynek dominującym poziomem sprawności fizycznej był poziom dobry (7,6%). Jednocześnie zauważa się, iż 3,7% wszystkich badanych to niniejsza grupa wiekowa dziewcząt, która charakteryzowała się wysokim poziomem sprawności, 3,6% - dostatecznym, a niskim - 1,2%. W grupie 5-latek najwięcej było dziewcząt prezentujących również dobry poziom sprawności fizycznej - 25,4%, następnie dostateczny - 23,4%, niski - 7,2% oraz wysoki - 4,2%. Wśród najstarszych dziewczynek analiza poziomu sprawności fizycznej podczas I pomiaru przedstawia się odmiennie. Najwięcej 6-latek (11,8%) charakteryzowało się dostatecznym poziomem sprawności fizycznej, 7% - dobrym, a 4,5% - niskim. Jednocześnie obserwuje się, iż 0,4% wszystkich dziewczynek to 6-letnie dziewczynki, które prezentowały wysoki poziom sprawności fizycznej (Ryc. 3.19). 19

20 Rycina Skategoryzowany poziom sprawności fizycznej dziewcząt w ujęciu wieku (Pomiar I) Rycina Skategoryzowany poziom sprawności fizycznej dziewcząt w ujęciu wieku (Pomiar II) Analizując poziom sprawności fizycznej chłopców podczas I pomiaru (Ryc. 3.20) zauważa się, iż zarówno w grupie 4-latków (7,9%) jak i 5-latków (26%) dominującym poziomem sprawności fizycznej był poziom dostateczny. W grupie najstarszej badanych największą grupę (11,5%) stanowili chłopcy prezentujący niski poziom sprawności fizycznej, następnie dostateczny (8,3%), dobry (3,5%) oraz wysoki (0,3%). 20

21 Rycina Skategoryzowany poziom sprawności fizycznej chłopców w ujęciu wieku (Pomiar I) Rycina Skategoryzowany poziom sprawności fizycznej chłopców w ujęciu wieku (Pomiar II) Sytuacja podczas II pomiaru przedstawia się odmiennie. Wśród najmłodszych badanych podczas II pomiaru najwięcej chłopców (8,1%) charakteryzowało się dobrym poziomem sprawności fizycznej, następnie dostatecznym (6,6%), wysokim (4,4) oraz niskim (0,3%). Dodatkowo zauważa się, iż w grupie 5- i 6-latków dominującym był poziom dostateczny (odpowiednio 28,3% i 12,3% wszystkich ). Jednocześnie należy podkreślić fakt, 21

22 iż największą grupą, która charakteryzowała się wysokim poziomem sprawności fizycznej podczas II pomiaru była grupa najmłodszych chłopców (Ryc. 3.21). W celu określenia wpływu płci na ogólny poziom sprawności fizycznej zastosowano test niezależności chi-kwadrat (Tab. 3.8). Jak wynika z otrzymanych poziomów prawdopodobieństwa płeć różnicuje istotnie poziom sprawności jedynie wśród czteroletnich dzieci w drugim badaniu. W pozostałych przypadkach nie zanotowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy chłopcami i dziewczętami w ogólnej sprawności fizycznej. Podczas badania wpływu wieku na ogólny poziom sprawności fizycznej, podobnie jak wcześniej, zastosowano test niezależności chi-kwadrat. Znaczącym jest, że poziom sprawności fizycznej przed wprowadzeniem programu "Mali wspaniali" jak i po różnił się istotnie wśród badanych dzieci pod względem wieku (Tab. 3.8). Tabela 3.8. Istotność statystyczna Wiek Płeć Istotność wpływu na poziom sprawności fizycznej Pomiar I Pomiar II 4 lat M K 0,315 0,033* 5 lat M K 0,184 0,0001** 0,199 0,0001** 6 lat M K 0,937 0,913 * - istotność statystyczna na poziomie α=0,05; ** - istotność statystyczna na poziomie α=0, Wpływ wieku i płci na siłę, szybkość, moc oraz zwinność Analizując różnice pomiędzy wartościami przeciętnymi uzyskiwanymi przez poszczególne grupy (4/K, 4/M, 5/K, 5/M, 6/K, 6/M) podczas badania I zauważa się, że w każdym z przypadków odnotowano istotność statystyczną pomiędzy badanymi grupami (Tab. 3.9). Biorąc pod uwagę poszczególne próby stwierdza się, że w przypadku prób mocy, siły oraz szybkości niezależnie od wieku badanych, grupa chłopców uzyskała lepsze rezultaty od grupy dziewczynek. Identyczną zależność obserwuje się dla próby zwinności, ale tylko dla grup 4- i 5-latków. Dodatkowo zauważa się, iż wraz z wiekiem badanych dziewcząt i chłopców obserwuje się wzrost poziomu w zakresie wszystkich prób zdolności motorycznych. 22

23 Tabela 3.9. Charakterystyka pomiarów badania pierwszego w ujęciu wieku i płci badanych dzieci Zmienna Próba zwinności: Bieg wahadłowy 4/K (N=108) 4/M (N=137) 5/K (N=404) 5/M (N=402) 6/K (N=159) 6/M (N=168) 12,1 11,7 10,9 10,6 10,4 10,5 0,0001* 1,9 1,9 1,8 1,6 1,4 1,7 p Próba zwinności: punkty Próba mocy: skok w dal Próba mocy: punkty Próba siły: rzut piłką Próba siły: punkty Próba szybkości: bieg 20 m Próba szybkości: punkty 49,3 48,4 48,6 49,9 42,9 44,6 0,0001* 13,1 14,2 14,9 12,4 13,8 14,4 76,3 82,6 90,5 91,3 97,2 97,6 0,0001* 21,4 22,8 20,0 19,1 17,0 19,9 54,2 53,4 51,8 49,8 43,9 42,9 0,0001* 15,4 14,3 12,8 12,1 11,6 13,1 172,6 186,0 196,8 203,8 226,3 240,2 0,0001* 38,6 47,3 47,7 47,4 53,3 62,5 55,7 52,1 49,2 45,3 42,8 42,2 0,0001* 12,9 12,8 13,5 13,0 13,8 11,8 6,7 6,6 6,5 6,5 6,3 6,2 0,0001* 0,8 1,0 1,2 1,3 1,1 1,2 45,6 40,3 37,8 37,0 33,1 32,2 0,0001* 14,7 14,7 16,6 15,9 13,1 13,7 Suma punktów 204,3 194,1 187,6 181,6 162,7 161,9 0,0001* 39,4 37,6 38,0 33,8 37,5 39,5 * - istotność statystyczna na poziomie α=0,001 Pomimo, iż to grupa chłopców w większości przypadków zanotowała wyższy poziom badanych zdolności, wartości punktowe przedstawiają się w niektórych próbach odmiennie. W grupie 4-latków to chłopcy uzyskali lepsze rezultaty w próbie zwinności (11,7) od swoich rówieśniczek (12,1). Tymczasem więcej punktów w tej próbie zanotowały dziewczęta (49,3) niż chłopcy (48,4). Podobną zależność zaobserwowano w próbie mocy oraz szybkości wśród wszystkich grup wiekowych. Przeciętne poziomy analizowanych prób sprawnościowych zaprezentowano w formie graficznej w ujęciu grup wiek/płeć na rycinach Dodatkowo w celu zbadania istotności różnic pomiędzy poszczególnymi grupami zastosowano porównania wielokrotne, gdzie kolorem czerwonym zaznaczono istotne zmiany (Tab. 3.10). 23

24 Tabela Prawdopodobieństwa testowe dla porównań wielokrotnych wiek/płeć - badanie pierwsze Prawdopodobieństwa testowe porównań wielokrotnych Zmienna Grupa 4/K 4/M 5/K 5/M 6/K 6/M 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 Próba zwinności: 5/K 0,000 0,000 0,420 0,006 0,008 Bieg wahadłowy 5/M 0,000 0,000 0,420 0,868 1,000 6/K 0,000 0,000 0,006 0,868 1,000 6/M 0,000 0,000 0,008 1,000 1,000 Próba zwinności: punkty Próba mocy: skok w dal Próba mocy: punkty Próba siły: rzut piłką Próba siły: punkty Próba szybkości: bieg 20 m Próba szybkości: punkty Próba szybkości: punkty 4/K 1,000 1,000 1,000 0,007 0,106 4/M 1,000 1,000 1,000 0,020 0,299 5/K 1,000 1,000 1,000 0,001 0,034 5/M 1,000 1,000 1,000 0,000 0,003 6/K 0,007 0,020 0,001 0,000 1,000 6/M 0,106 0,299 0,034 0,003 1,000 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,001 0,000 0,000 0,000 5/K 0,000 0,001 1,000 0,000 0,001 5/M 0,000 0,000 1,000 0,002 0,006 6/K 0,000 0,000 0,000 0,002 1,000 6/M 0,000 0,000 0,001 0,006 1,000 4/K 1,000 0,321 0,001 0,000 0,000 4/M 1,000 1,000 0,100 0,000 0,000 5/K 0,321 1,000 0,171 0,000 0,000 5/M 0,001 0,100 0,171 0,000 0,000 6/K 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 4/K 0,268 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 0,268 0,678 0,007 0,000 0,000 5/K 0,000 0,678 0,516 0,000 0,000 5/M 0,000 0,007 0,516 0,000 0,000 6/K 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,148 0,000 0,000 0,000 5/K 0,000 0,148 0,000 0,000 0,000 5/M 0,000 0,000 0,000 1,000 0,396 6/K 0,000 0,000 0,000 1,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,396 1,000 4/K 1,000 0,030 0,008 0,000 0,000 4/M 1,000 0,204 0,064 0,000 0,000 5/K 0,030 0,204 1,000 0,057 0,001 5/M 0,008 0,064 1,000 0,199 0,006 6/K 0,000 0,000 0,057 0,199 1,000 6/M 0,000 0,000 0,001 0,006 1,000 4/K 0,094 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 0,094 1,000 0,787 0,001 0,000 5/K 0,000 1,000 1,000 0,003 0,000 5/M 0,000 0,787 1,000 0,045 0,005 6/K 0,000 0,001 0,003 0,045 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,005 1,000 4/K 0,727 0,001 0,000 0,000 0,000 4/M 0,727 0,926 0,007 0,000 0,000 5/K 0,001 0,926 0,349 0,000 0,000 5/M 0,000 0,007 0,349 0,000 0,000 6/K 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,000 1,000 24

25 Rycina Porównanie średnich poziomów próby mocy w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas pierwszego badana Rycina Porównanie średnich poziomów próby zwinności w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas pierwszego badania 25

26 Rycina Porównanie średnich poziomów próby szybkości w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas pierwszego badana Rycina Porównanie średnich poziomów próby siły w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas pierwszego badana Rycina Porównanie średnich poziomów sumy uzyskanych punktów w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas pierwszego badana Charakterystyka wykonanych pomiarów podczas II badania w ujęciu wieku i płci przedstawia się odmiennie w porównaniu z I badaniem. Niemniej jednak, również podczas II badania zanotowano istotne różnice pomiędzy grupą dziewczynek i chłopców (Tab. 3.11). Analizując próbę zwinności podczas II pomiaru zauważa się, iż średnie wyniki uzyskane przez populację chłopców i dziewczynek są zbliżone z nieznaczną przewagą chłopców. Potwierdzają to wyższe wartości punktowe uzyskane przez populację męską w każdej grupie wiekowej. 26

27 Tabela Charakterystyka pomiarów badania drugiego w ujęciu wieku i płci badanych dzieci 4/K 4/M 5/K 5/M 6/K 6/M Zmienna p (N=108) (N=137) (N=404) (N=402) (N=159) (N=168) Próba zwinności: Bieg wahadłowy 10,7 10,2 10,1 10,1 9,9 9,8 0,0001** 1,3 1,1 1,3 3,9 1,2 1,3 Próba zwinności: punkty Próba mocy: skok w dal Próba mocy: punkty Próba siły: rzut piłką Próba siły: punkty Próba szybkości: bieg 20 m Próba szybkości: punkty 51,8 53,6 49,4 51,0 47,6 48,1 0,0001** 11,7 8,9 12,4 10,8 11,2 12,1 96,1 104,8 105,6 107,9 108,6 110,6 0,0001** 19,1 21,2 19,3 17,7 14,9 16,5 55,8 57,7 52,0 51,6 49,0 48,0 0,0001** 12,3 12,8 12,0 11,1 9,2 9,7 218,0 236,1 232,7 243,8 257,9 273,2 0,0001** 46,8 52,9 52,2 50,7 47,9 54,1 55,6 52,8 48,6 45,4 48,2 44,9 0,0001** 12,8 12,1 13,0 10,2 10,6 9,2 5,9 5,7 5,7 5,7 5,8 5,5 0,8 0,7 0,8 0,8 0,8 0,7 0,008* 48,1 49,3 43,2 41,3 38,8 38,7 0,0001** 13,3 12,2 13,3 14,2 12,1 13,3 Suma punktów 211,1 213,4 193,5 189,3 183,7 179,8 0,0001** 37,6 30,7 31,4 28,9 28,7 29,4 * - istotność statystyczna na poziomie α=0,01; ** - istotność statystyczna na poziomie α=0,001; W przypadku próby mocy zauważą się, że to grupa chłopców uzyskała zdecydowanie lepsze rezultaty w każdej grupie wiekowej. Podobną sytuację obserwuje się w przypadku próby siły. Analizując natomiast próbę szybkości zauważa się, iż populacja 5-letnich dziewczynek i 5-letnich chłopców zanotowała takie same rezultaty w zakresie badanego parametru. Podobne zjawisko zaobserwowano w przypadku próby zwinności również w grupie 5 letnich dzieci. Pomimo, iż to grupa chłopców uzyskiwała lepsze rezultaty w poszczególnych próbach, analiza punktowa nie odzwierciedla tego zjawiska. Analizując próbę siły (rzut piłką) obserwuje się, iż w każdym przedziale wiekowym wyższy poziom badanej zdolności zanotowała populacja chłopców. Należy jednak zwrócić uwagę, iż chłopcy w poszczególnych grupach wiekowych zanotowali mniej punktów w porównaniu z dziewczynkami. W przypadku próby szybkości sytuacja przedstawia się odmiennie. W populacji chłopców 4- i 6-letnich zanotowano wyższy poziom w zakresie próby szybkości niż 27

28 u swoich rówieśniczek. Przeciętne poziomy analizowanych prób sprawnościowych zaprezentowano w formie graficznej w ujęciu grup wiek/płeć na rycinach Dodatkowo w celu zbadania istotności różnic pomiędzy poszczególnymi grupami zastosowano porównania wielokrotne, gdzie kolorem czerwonym zaznaczono istotne zmiany (Tab. 3.12). Tabela Prawdopodobieństwa testowe dla porównań wielokrotnych wiek/płeć - badanie drugie Prawdopodobieństwa testowe porównań wielokrotnych Zmienna Grupa 4/K 4/M 5/K 5/M 6/K 6/M 4/K 0,268 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 0,268 1,000 0,279 0,074 0,005 Próba zwinności: 5/K 0,000 1,000 1,000 0,815 0,058 Bieg wahadłowy 5/M 0,000 0,279 1,000 1,000 0,753 6/K 0,000 0,074 0,815 1,000 1,000 6/M 0,000 0,005 0,058 0,753 1,000 Próba zwinności: punkty 2.Próba mocy: skok w dal 2.Próba mocy: punkty Próba siły: rzut piłką Próba siły: punkty Próba szybkości: bieg 20 m Próba szybkości: punkty 4/K 1,000 0,244 1,000 0,017 0,042 4/M 1,000 0,005 0,164 0,000 0,001 5/K 0,244 0,005 1,000 1,000 1,000 5/M 1,000 0,164 1,000 0,113 0,310 6/K 0,017 0,000 1,000 0,113 1,000 6/M 0,042 0,001 1,000 0,310 1,000 4/K 0,073 0,002 0,000 0,000 0,000 5/M 0,073 1,000 0,858 0,355 0,018 5/K 0,002 1,000 0,692 0,315 0,006 4/M 0,000 0,858 0,692 1,000 0,653 6/K 0,000 0,355 0,315 1,000 1,000 6/M 0,000 0,018 0,006 0,653 1,000 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 5/K 0,000 0,000 1,000 0,168 0,002 5/M 0,000 0,000 1,000 0,173 0,003 6/K 0,000 0,000 0,168 0,173 1,000 6/M 0,000 0,000 0,002 0,003 1,000 4/K 0,047 0,036 0,000 0,000 0,000 4/M 0,047 1,000 1,000 0,002 0,000 5/K 0,036 1,000 0,037 0,000 0,000 5/M 0,000 1,000 0,037 0,039 0,000 6/K 0,000 0,002 0,000 0,039 0,393 6/M 0,000 0,000 0,000 0,000 0,393 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,009 0,000 0,030 0,000 5/K 0,000 0,009 0,002 1,000 0,017 5/M 0,000 0,000 0,002 0,102 1,000 6/K 0,000 0,030 1,000 0,102 0,182 6/M 0,000 0,000 0,017 1,000 0,182 4/K 1,000 0,380 1,000 1,000 0,003 4/M 1,000 1,000 1,000 1,000 0,640 5/K 0,380 1,000 1,000 1,000 0,254 5/M 1,000 1,000 1,000 1,000 0,054 6/K 1,000 1,000 1,000 1,000 0,179 6/M 0,003 0,640 0,254 0,054 0,179 4/K 1,000 0,031 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 5/K 0,031 0,000 0,205 0,004 0,002 5/M 0,000 0,000 0,205 1,000 0,910 6/K 0,000 0,000 0,004 1,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,002 0,910 1,000 28

29 Suma punktów 4/K 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 4/M 1,000 0,000 0,000 0,000 0,000 5/K 0,000 0,000 0,479 0,024 0,000 5/M 0,000 0,000 0,479 1,000 0,026 6/K 0,000 0,000 0,024 1,000 1,000 6/M 0,000 0,000 0,000 0,026 1,000 Rycina Porównanie średnich poziomów próby mocy w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas drugiego badana Rycina Porównanie średnich poziomów próby zwinności w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas drugiego badania 29

30 Rycina Porównanie średnich poziomów próby szybkości w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas drugiego badana Rycina Porównanie średnich poziomów próby siły w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas drugiego badana 30

31 Rycina Porównanie średnich poziomów sumy uzyskanych punktów w analizowanych grupach (wiek/płeć) podczas drugiego badana 31

32 4. Wnioski Przeprowadzona analiza pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków: poziom sprawności fizycznej wśród badanych dzieci uległ istotnej poprawie po zastosowaniu programu "Mali wspaniali", we wszystkich analizowanych zdolnościach motorycznych tj. siła, szybkość, moc i zwinność zaobserwowano istotne wzrosty poziomów poszczególnych zdolności na skutek wprowadzenia zajęć ruchowych "Mali wspaniali", wiek dziecka ma znaczenie dla osiągania wyższego poziomu sprawności fizycznej oraz wpływa na poziom poszczególnych zdolności motorycznych, przeprowadzone badania wykazały, że w większości przypadków chłopcy osiągali wyższe poziomy sprawności fizycznej, jednakże przeprowadzona analiza nie wykazała istotnego wpływu płci na ogólny poziom sprawności fizycznej. 32