Największy czy najlepszy?

Transkrypt

1 RAPORT ANALITYCZNY REKOMENDACJA Pekao Sektor bankowy AKUMULUJ 26 października 5 stycznia r. r. Kurs 76,0 zł Wycena 85,0 zł Kody ISIN Bloomberg Reuters PLPEKAO00016 PEO PW BAPE.WA Podstawowe dane Kapit. (mpln) ,9 Kapit. (meur) 3 438,0 Free float (%) 31,4 Liczba akcji (m) 165,7 WIG (pkt.) ,8 Kurs do WIG - u 1 m. 3 m. 6 m. +1,0% +1,2% +25,4% Analityk Marcin Wróblewski Tel. (48 22) marcin.wroblewski@ dmwbk.com.pl Sprzedaż Instytucjonalna Filip Paszke Tel. (48 22) Tomasz Roguwski Tel. (48 22) Paweł Czupryński Tel. (48 22) Łukasz Mitan Tel. (48 22) imie.nazwisko@dmwbk. com.pl Największy czy najlepszy? Pekao jest największym prywatnym bankiem w Polsce i instytucją finansową o największej kapitalizacji na GPW. Dzięki aktywnemu zaangażowaniu inwestorów strategicznych (UniCredito Italiano oraz Allianz) bank ma szansę stać się jednym z najbardziej rentownych polskich banków. Zmiana docelowych grup klientów Pekao polegająca na zwiększeniu ekspansji w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw oraz private bankingu nawet kosztem udziału w sektorze dużych przedsiębiorstw powinna przynieść konkretne efekty. Zwiększenie aktywności w grupach generujących wyższy ROE wpłynie korzystnie zarówno na przychody jak i zyski Pekao. Prognoza zarządu banku dotycząca zysku netto na poziomie 1,25 mld zł w br. jest ambitna. Ze względu na spowolnienie wzrostu gospodarczego należy się spodziewać, iż sposobem jej osiągnięcia będą większe redukcje kosztów, choć w II połowie 2001 roku należy się spodziewać umiarkowanej ekspansji kredytowej. Pekao jest wyceniany z premią w stosunku do innych dużych banków giełdowych, co jest uzasadnione zarówno udziałem w rynku, jak i osiąganymi wynikami finansowymi. Uważamy, że kurs akcji ma potencjał wzrostowy, dlatego rekomendujemy długoterminowe akumulowanie akcji Pekao. Rok Przychody z tytułu odsetek Wynik na działalności bankowej Zysk operacyjny Zysk netto Kapitał własny P/E P/BV P/WNDB P/OP PLNm PLNm PLNm PLNm PLNm (x) (x) (x) (x) , ,4 729,1 520, ,8 21,2 3,0 3,8 15, , ,7 404,8 171, ,0 64,4 2,8 3,4 27, , , ,8 794, ,0 15,8 2,2 3,0 10,6 2001E 7 592, , , , ,7 11,4 1,9 2,9 8,2 2002E 7 744, , , , ,3 9,7 1,6 2,8 7,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych raportów rocznych spółki, prognoza DM WBK SA

2 SPIS TREŚCI PODSUMOWANIE... 3 AKCJONARIAT... 5 WYCENA PEKAO... 5 Wycena metodą P/BV-ROE... 5 Wycena metodą porównań rynkowych... 5 PROFIL DZIAŁALNOŚCI I POZYCJA RYNKOWA... 7 Największa instytucja finansowa notowana na GPW... 7 Tradycyjne i alternatywne kanały dystrybucji... 8 Klienci instytucjonalni i indywidualni... 8 Docelowe grupy klientów Kredyty Depozyty Podtrzymanie prognoz na 2001 r Polityka dywidend Na razie bez fuzji Pekao z BRE Bankiem POLSKI SEKTOR BANKOWY STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU Polski system bankowy a inne systemy bankowe Rozwój bankowości detalicznej Bankowość elektroniczna, telefoniczna i telewizyjna Postępująca konsolidacja w sektorze Wyniki finansowe polskiego sektora bankowego za I półrocze 2001 r SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIA FINANSOWE PEKAO.. 20 ZAŁĄCZNIK NR Pekao S.A. 2

3 PODSUMOWANIE Silna pozycja rynkowa Pekao we wszystkich segmentach rynku finansowego Pekao jest największym prywatnym bankiem w Polsce i instytucją finansową o największej kapitalizacji na GPW. Bank dysponuje aktywami o wartości 72 mld zł (16,0% aktywów sektora bankowego, 2 miejsce po PKO BP) i kapitałami własnymi na poziomie 6,1 mld zł (17,2% kapitałów sektora bankowego, 1 miejsce). Dzięki rozwiniętej ogólnopolskiej sieci placówek (805), bankomatów (790) oraz alternatywnych kanałów dystrybucji (centrum telefoniczne, internet) bank ma możliwość dotarcia do znaczącej liczby podmiotów. Z usług Pekao korzysta 2,1 mln klientów detalicznych (18,5% udział w rynku) oraz prawie 280 tys. klientów korporacyjnych (17,8% udział w rynku). Podmioty z grupy kapitałowej Pekao działają we wszystkich segmentach rynku finansowego. Firma faktoringowa z grupy Pekao zajmuje 1 miejsce w Polsce, a spółka leasingowa plasuje się w pierwszej dziesiątce największych przedsiębiorstw leasingowych. Dom maklerski banku ma ok. 12% udział w rynku, a Pioneer Pekao Investments jest największym zarządzającym aktywami w Polsce (20% udziału w rynku). W grupie Pekao zdecydowanie brakuje firmy ubezpieczeniowej. Wprawdzie klienci mają dostęp do oferty ubezpieczeniowej Allianz jednak nie są wykorzystywane wszystkie możliwości banku w tym zakresie. W dłuższym okresie należy naszym zdaniem spodziewać się zwiększenia aktywności niemieckiego ubezpieczyciela. Solidne podstawy do wzrostu wyników i wyższego poziomu rentowności Pekao prowadził dotychczas dosyć ostrożną politykę ekspansji kredytowej. Podstawowym ograniczeniem w ekspansji w poprzednich latach był stosunkowo niski poziom kapitałów własnych w pasywach (ok. 6%). Obecnie, dzięki przeprowadzonej w ub. r nowej emisji akcji oraz niewypłaceniu dywidendy za 2000 r., Pekao ma szanse na znaczący wzrost akcji kredytowej (współczynnik wypłacalności na poziomie 14,8%, niska relacja kredytów do depozytów na poziomie 0,6). Sprzyjać temu będzie spadek stóp procentowych oraz dobrze rozwinięta sieć dystrybucji. Pekao zmienia politykę w zakresie grup docelowych klientów. Bank zapowiada większą ekspansję w segmencie średnich i małych przedsiębiorstw. Ważnym segmentem rynku będzie także private banking. Z drugiej strony bank dość ostrożnie podchodzi do ekspansji w sektorze dużych przedsiębiorstw, ze względy na niski poziom rentowności i wyższe ryzyko w tej grupie klientów oraz prowadzi selektywną politykę pozyskiwania klienta detalicznego. Redefinicja docelowych grup klientów wpłynie korzystnie na przychody, jak i zyski Pekao w przyszłości. Aktywny udział UniCredito Italiano w zarządzaniu bankiem Akcjonariuszami strategicznymi Pekao są: UniCredito Italiano (53,2% głosów na WZA) i Allianz (2,1% głosów). UCI od początku zaangażował się w proces restrukturyzacji uczestnicząc w określeniu czytelnej strategii rozwoju (rozszerzenie kanałów dystrybucji, prowadzenie restrykcyjnej polityki kosztowej). Dzięki jej wdrożeniu nastąpiło znaczące poprawienie efektywności banku. W najbliższych latach powinna nastąpić poprawa w zakresie pozycji konkurencyjnej Pekao w polskim sektorze bankowym. Umożliwi to zakończenie w 2002 r. projektu związanego z wdrożeniem nowego systemu informatycznego (wartość inwestycji 100 mln USD). Po jego wprowadzeniu spodziewamy się przyspieszenia obsługi klienta i poprawienia jej jakości. Z drugiej strony scentralizowany system da możliwość elastycznego podejścia do zatrudnienia (zwiększenie udziału pracowników sprzedaży/dalsze zmniejszanie poziomu zatrudnienia), co pozytywnie wpłynie na poziom kosztów i rentowność banku. Dzięki swym działaniom Pekao ma szansę stać się jednym z najbardziej rentownych polskich banków. Pekao S.A. 3

4 Prognozy zysku netto na 2001 r. Mimo trudnej sytuacji gospodarczej w Polsce Pekao podtrzymuje swoje prognozy dotyczące zysku netto (1,25 mld zł). Spowolnienie wzrostu gospodarczego zmusiło już w I półroczu br. bank do zmodyfikowania sposobów realizacji budżetu na br. i stworzenia realnych podstaw, aby zrealizować prognozę zysku. Przy ograniczonej ekspansji kredytowej i spadku stóp procentowych większy nacisk położono na utrzymanie dotychczasowego poziomu marży oraz restrykcyjną politykę w zakresie kosztów. Efektem działań Pekao jest 555 mln zł zysku netto (na poziomie jednostkowym) i 485 mln zł (na poziomie skonsolidowanym). W drugim półroczu br. spodziewamy się umiarkowanego wzrostu akcji kredytowej, niskiej dynamiki wzrostu kosztów ogólnych i mniejszych odpisów na rezerwy. Naszym zdaniem zysk netto Pekao w br. wyniesie 1,18 mld zł (skonsolidowany zysk netto grupy Pekao 1,1 mld zł). Wycena i konkluzje inwestycyjne Naszym zdaniem 1 akcja Pekao jest warta 85 zł. Do wyceny banku zastosowano metodę P/BV-ROE (90 zł) oraz metodę porównań rynkowych (80-85 zł). Uważamy, że kurs akcji ma potencjał wzrostowy, dlatego rekomendujemy akumulowanie akcji Pekao. Pekao S.A. 4

5 AKCJONARIAT Akcjonariuszami strategicznymi Pekao są UniCredito Italiano i Allianz. Konsorcjum UCI-Allianz dysponuje 55,3% głosów na WZA (UCI 53,2%, Allianz 2,1%). Wejście inwestorów nastąpiło w 1999 r., kiedy Skarb Państwa sprzedał 52,1% akcji. Dodatkowo w 2000 r. UCI oraz Allianz uczestniczyli w podniesieniu kapitałów banku dzięki czemu Pekao dysponuje najwyższym kapitałem własnym wśród banków polskich. UniCredito Italiano od początku zaangażował się w proces restrukturyzacji Pekao określając czytelną strategię rozwoju, z konkretnymi celami dotyczącymi efektywności banku (m. in. osiągnięcie w 2001 r. ROE 20%, relacja koszty/dochody 50%). Dzięki realizacji strategii nastąpiło już znaczące poprawienie efektywności banku. WYCENA PEKAO Wycena metodą P/BV-ROE Wartość akcji Pekao ustalono metodą P/BV-ROE w oparciu o prognozowane skonsolidowane sprawozdania finansowe. Wycena zakłada przeznaczanie 20% zysku netto od 2002 r. na wypłatę dywidendy. Wycena akcji Pekao metodą P/BV-ROE Wartość księgowa w 2004 r. 64,8 zł ROE (w 2004 r.) 16,5% Stopa wolna od ryzyka w 2004 r. 7,5% P/BV 2,20 Wartość akcji 142,7 zł Wymagana średnia roczna stopa zwrotu (do 2004 r.) + premia za ryzyko (5%) 16,5% Współczynnik dyskonta 0,615 Bieżąca wartość dywidend 2,0 Bieżąca wartość akcji 90 zł Źródło: opracowanie własne, prognozy DM BZ WBK S.A. Dywidendy Wartość dywidendy za rok 0,0 1,3 1,6 Współczynnik dyskonta 0,89 0,77 0,66 Zdyskontowana wartość dywidendy za rok 0,0 1,0 1,0 Zdyskontowana wartość dywidend ogółem 2,0 Źródło: opracowanie własne, prognozy DM BZ WBK S.A. Wycena metodą porównań rynkowych Do porównań rynkowych wzięto pod uwagę grupę największych polskich banków giełdowych (stan aktywów na koniec II kwartału 2001 r.). Aktywa Pekao stanowią 41% wartości aktywów 8 największych banków notowanych na GPW, a kapitały własne 30,8% wartości księgowej tych banków. Kapitalizacja rynkowa Pekao odpowiada 52,5% wartości porównywanych banków. Pekao S.A. 5

6 Banki P/E P/BV P/A P/WNDB P/OP BH 29,6 1,05 0,19 3,49 20,17 BIG - 0,94 0, BPH 21,6 1,14 0,14 2,07 12,06 BRE 7,6 1,05 0,13 2,63 6,07 BSK 20,3 2,09 0,18 2,68 14,89 BZWBK 12,2 1,49 0,14 2,06 11,35 KB 7,7 1,17 0,10 1,46 5,47 PBK 13,2 1,22 0,13 2,07 8,48 średnia * 14,8 1,22 0,14 2,39 10,72 Pekao 13,3 2,07 0,17 2,99 9,16 premia (dyskonto) do średniej -10,0% 69,3% 27,0% 25,3% -14,6% * średnie wskaźniki ważone kapitalizacją, dla spółek z zyskiem, dane na r. Źródło: opracowanie własne na podstawie raportów rocznych, półrocznych i kwartalnych za II kwartał 2001 spółek Wskaźniki rynkowe Pekao są wyższe od średnich wartości wskaźników dużych banków w przypadku wskaźników P/BV, P/A, P/WNDB (o 25,3%-69,3%) i niższe w przypadku P/E i P/OP (o 10,0%-14,6%). Biorąc pod uwagę udział w rynku, bardzo dobre wyniki finansowe Pekao, jak i dużą płynność walorów (free float Pekao wynosi 31,4%) uważamy, że notowanie akcji banku z premią jest w pełni uzasadnione. Przyjmując 25% premię w stosunku do każdego ze średnich wskaźników rynku kapitałowego (dla banków z zyskiem) określiliśmy ostrożnie wartość akcji na 85 zł (gdyby uwzględnić wskaźniki rynku kapitałowego skorygowane o straty generowane przez BIG akcja Pekao byłaby warta 85,5 zł bez 25% premii i 107 zł z 25% premią). Dodatkowo dla wskazania potencjalnej wartości akcji Pekao wzięto także pod uwagę podstawowe wskaźniki rynkowe europejskich banków o zbliżonej do Pekao wielkości (pod względem aktywów lub kapitałów własnych). Wybrano banki z następujących krajów: Czechy (Ceska Sporitelna, Komercni Banka), Grecja (Alpha Bank, Agricultural Bank, EFG Eurobank ERG, Commercial BK), Hiszpania (Banco Popular, Banco de Sabadel), Portugalia (Banco Totta & AC, BPI Bank, Banco Espitito), Włochy (BIPOP Carire, Banca Lombarda). Banki P/E P/E E 01 P/BV P/A ALPHA BANK A.E. 10,14 13,38 1,96 0,12 AGRICULTURAL BK 15,99 10,43 1,35 0,14 BANCO ESPIRITO-R 13,08 12,19 2,04 0,08 BIPOP-CARIRE SPA 17,37 17,81 2,69 0,26 BANCA LOMBARDA 14,17 11,92 1,97 0,09 BPI SGPS SA-REG 10,24 9,96 1,62 0,07 BANCO TOTTA & AC 16,60 b.d. 2,77 0,12 CESKA SPORITELNA 1 082,22 25,05 1,98 0,10 EFG EUROBANK ERG 16,65 16,03 2,31 0,24 KOMERCNI BANKA - 11,70 1,76 0,09 BANCO POPULAR 14,67 14,42 3,21 0,26 BANCO DE SABADEL 13,44 13,58 1,52 0,17 COMMERCIAL BK GR 8,81 9,83 1,27 0,15 średnia arytmetyczna 17,37 17,81 2,69 0,26 mediana 14,17 11,92 1,97 0,09 wskaźniki Pekao 13,61 11,44 2,07 0,17 premia (dyskonto) do ś red ni ej -13,9% -21,6% -5,8% 9,8% premia (dyskonto) do mediany -5,6% -10,5% 5,0% 38,9% Wycena akcji Pekao wg średniej 88,3 97,0 80,7 69,2 Wycena akcji Pekao wg mediany 80,5 84,9 72,4 54,7 Źródło: Bloomberg, wskaźniki liczone na danych skonsolidowanych, dane na r. Pekao S.A. 6

7 Pekao jest notowany z premią wg wskaźników P/A i P/BV w stosunku do średniej wartości wskaźników wybranych banków. Wynika to prawdopodobnie z niższego wzrostu akcji kredytowej i tym samym aktywów w związku ze spowolnieniem wzrostu gospodarczego w Polsce, a także wysokiego ROE. Pozostałe wskaźniki informują o dyskoncie wyceny Pekao w stosunku do średnich (rzędu 5,6%-21,6%). Ze względu na bardzo dobre wyniki finansowe banku, jego wielkość, a także dobre perspektywy rozwoju bankowości w Polsce Pekao powinien być, naszym zdaniem, notowany z niewielkim dyskontem w stosunku do średnich wskaźników charakterystycznych dla banków wziętych do porównań. Wartość akcji Pekao (określona jako średnia arytmetyczna z hipotetycznych wartości akcji wyliczonych wg poszczególnych wskaźników, po wyłączeniu wartości maksymalnej i minimalnej) wynosi 80 zł. Naszym zdaniem 1 akcja Pekao jest warta 85 zł. Do wyceny banku zastosowano metodę P/BV-ROE (90 zł) oraz metodę porównań rynkowych (80-85 zł). Rekomendujemy długoterminowe akumulowanie akcji Pekao. PROFIL DZIAŁALNOŚCI I POZYCJA RYNKOWA PEKAO Największa instytucja finansowa notowana na GPW Największy bank prywatny Znaczący udział w rynku Pekao jest największym prywatnym bankiem w Polsce i największą instytucją finansowa notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (12,6 mld zł). Do końca 1998 r. grupa Pekao składała się z czterech banków. Pekao był bankiem wiodącym, a trzy inne banki (Bank Depozytowo-Kredytowy, Powszechny Bank Gospodarczy, Pomorski Bank Kredytowy) jednostkami zależnymi. Dnia 1 stycznia 1999 roku w struktury Pekao włączono trzy banki regionalne. Druga co do wielkości w Polsce (po PKO BP) sieć Pekao obejmuje 805 placówek i 790 bankomatów. Bank dysponuje aktywami o wartości 72 mld zł, kapitałami własnymi na poziomie 6,1 mld zł. Kredyty udzielone przez Pekao na koniec czerwca br. wyniosły 30,7 mld zł, a suma depozytów zgromadzonych w banku wyniosła 50,7 mld zł. Bank ma dużą szansę być największym bankiem detalicznym w Polsce i jednym z najbardziej rentownych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Tabela 1. Pozycja Pekao w polskim sektorze bankowym Wyszczególnienie Udział w rynku Pozycja Aktywa 16,0% 2 Kapitały własne 17,2% 1 Kredyty 16,5% 1 Depozyty 18,7% 2 Placówki 7,7% 2 Bankomaty 13,5% 2 Karty płatnicze 31,2% 1 Rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe 18,9% 2 Obsługa handlu zagranicznego 12,6% 2 Źródło: Pekao, Rzeczpospolita, szacunki DM WBK S.A. Pekao S.A. 7

8 Wykres 1. Dynamika aktywów Pekao na tle sektora bankowego i banków giełdowych (1996=100%) 250% 200% 150% 100% 50% 0% I pół Pekao Sektor bankowy Duże banki giełdowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP oraz raportów spółek Tradycyjne i alternatywne kanały dystrybucji Ogólnopolska sieć placówek i bankomatów Nowy system informatyczny Dzięki rozwiniętej ogólnopolskiej sieci 805 placówek bank ma możliwość dotarcia do znaczącej liczby podmiotów. Oprócz tradycyjnych kanałów dystrybucji produktów (oddziały, filie) Pekao wykorzystuje także kanały alternatywne (centrum telefoniczne, internet). Z teleserwisu Pekao korzysta obecnie 300 tys. klientów, a z usług świadczonych przez internet 15,5 tys. Nowatorskim pomysłem wdrażanym w banku jest instytucja przedstawiciela banku, który nie jest pracownikiem Pekao, a którego wynagrodzenie jest uzależnione wyłącznie od wyników sprzedaży. Obecnie przedstawicieli jest 260. W przyszłości spodziewamy się wzrostu zarówno liczby przedstawicieli jak i zwiększenie ich aktywności. W najbliższych latach nie należy naszym zdaniem spodziewać się dalszego znaczącego przyrostu sieci placówek. Do końca 2002 roku liczba placówek wzrośnie do Po tym okresie nie spodziewamy się, że liczba tworzonych placówek będzie większa niż rocznie. Obecnie większy nacisk będzie położony na wdrożenie nowego systemu informatycznego Systematix (wydatki inwestycyjne na poziome 100 mln USD) oraz rozbudowę sieci bankomatów (w tym także wielofunkcyjnych). Pekao zamierza do końca 2002 r. wprowadzić system operacyjny we wszystkich placówkach (obecnie jest na etapie testowania). Wdrożenie systemu przyspieszy i podniesie jakość obsługi klientów. W dłuższym okresie skutkiem stworzenia centralnej bazy danych będzie dalszy spadek zatrudnienia, który połączony z mniejszą ekspansją w zakresie tworzenia nowych placówek, umożliwi obniżkę relacji koszty/dochody (obecnie relacja koszty/dochody wynosi 51,5%, a ma szansę spaść poniżej 50% w 2002 r.). Klienci instytucjonalni i indywidualni Segmentacja klientów W banku występuje wyraźna segmentacja klientów, co daje możliwości dostarczania produktów i usług zgodnie z oczekiwaniami klientów. Pekao oferuje pakiety produktów dla dużych przedsiębiorstw, dla małych i średnich przedsiębiorstw, dla samorządów oraz dla klientów indywidualnych. Pekao S.A. 8

9 Prawie 18% udział w rynku korporacyjnym 18,5% udział w rynku detalicznym Dla klientów korporacyjnych bank oferuje kredyty, lokaty, karty płatnicze, prowadzi rachunki bankowe oraz organizuje emisję papierów dłużnych. Obecnie Pekao obsługuje 277,8 tys. podmiotów gospodarczych, którzy posługują się prawie 95 tys. kart płatniczych. Szacujemy, że udział Pekao w rynku korporacyjnym wynosi 17,8% (z czego 17% udział w rynku kredytów i 19% w rynku depozytów). Bank działa aktywnie na rynku kredytów konsorcjalnych. W I półroczu br. Pekao był bankiem, który zorganizował lub uczestniczył w organizacji takich kredytów o wartości 568,2 mln zł (1 miejsce w Polsce, 17,9% udziału w rynku). W ciągu 6 miesięcy 2001 r. wartość emisji papierów dłużnych przedsiębiorstw zorganizowanych przez Pekao wyniosła 6,07 mld zł (18,3% udziału w rynku, 2 miejsce w Polsce po BH). Z usług Pekao korzysta 2,1 mln klientów indywidualnych, którzy mają w banku swój rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy i posługują się 3,4 mln kart płatniczych. Klienci, w zależności od potrzeb, mają do wyboru 8 rodzajów Eurokonta. Kasa mieszkaniowa prowadzona przez bank udzieliła już 8,8 tys. kredytów na kwotę 341,1 mln zł (udział Pekao w tym segmencie rynku 60%). Ogólny udział Pekao w rynku detalicznym szacujemy na 18,5% (z czego 13% udział w rynku kredytów i 19,8% depozytów). Tabela 2. Pozycja podmiotów z grupy Pekao na rynku usług finansowych Silna pozycja na rynku zarządzania aktywami Leasing i faktoring Ubezpieczenia Wyszczególnienie Udział w rynku Pozycja Zarządzanie aktywami 20,0% 1 Usługi maklerskie 11,8% 1 Usługi faktoringowe * 31,1% 1 Usługi leasingowe 4,1% 6 * stan na koniec 2000 r. Źródło: opracowanie własne, Rzeczpospolita, Parkiet Bank posiada silną pozycję jako broker oraz zarządzający aktywami. Wartość aktywów, jakimi zarządza Pioneer Pekao Investments przekracza 14,4 mld zł, przy czym 12,9 mld zł należy do Pekao. Bank jest aktywnym uczestnikiem konsolidacji na rynku funduszy emerytalnych. Dotychczas PTE Pekao, przejął już zarządzanie nad OFE Pioneer i OFE Epoka oraz przejmie zarządzanie nad OFE Rodzina. Do przejęcia pozostało jeszcze kilka podmiotów, jednak wydaje się, że o kolejne przejęcia będzie trudniej. W sumie po przejęciach OFE Pekao będzie dysponować aktywami o wartości ok. 250 mln zł (302 tys. uczestników), co da ok. 1,7% udziału w rynku OFE. W ramach grupy Pekao działa firma leasingowa (wartość aktywów netto oddanych w leasing w I półroczu br. wyniosła 90 mln zł, co daje miejsce w pierwszej dziesiątce przedsiębiorstw leasingowych). Nie jest to dużo, biorąc pod uwagę fakt, iż w I półroczu br. wartość aktywów oddanych w leasing wyniosła 2,2 mld zł. Wydaje się, że osłabienie ekspansji Pekao na rynku leasingu (w ub.r. wartość aktywów oddanych w leasing przez Pekao Leasing wyniosła 539 mln zł, co dawało 7,8% udziału w rynku) nastąpiło prawdopodobnie w związku ze spowolnieniem wzrostu gospodarczego, które ma wpływ na poziom inwestycji przedsiębiorstw. Wartość obrotów firmy faktoringowej należącej do Pekao w ub. r. przekroczyła 2,5 mld działa faktoringowa, co dało jej pierwsze miejsce w tym segmencie rynku. Można stwierdzić, iż w grupie Pekao zdecydowanie brakuje firmy ubezpieczeniowej. Wprawdzie dzięki Pekao klienci mają dostęp do oferty ubezpieczeniowej Allianz jednak nie są wykorzystywane wszystkie możliwości banku w tym zakresie. W dłuższym okresie należy naszym zdaniem spodziewać się zwiększenia aktywności niemieckiego ubezpieczyciela (ze względu na możliwość znaczącego wzrostu składki ubezpieczeniowej w związku dostępem do ogólnopolskiej sieci dystrybucji i dużym potencjałem polskiego rynku ubezpieczeniowego). Ze względu na fakt, iż Allianz jest akcjonariuszem banku nie spodziewamy się włączenia w skład grupy Pekao nowego ubezpieczyciela, gdyż byłoby to działanie konkurencyjne. Pekao S.A. 9

10 Docelowe grupy klientów Polityka sprzedaży Duże przedsiębiorstwa Selektywne podejście do klienta masowego Małe i średnie przedsiębiorstwa oraz bankowość prywatna Działalność maklerska w banku Pekao zmienia politykę w zakresie grup docelowych klientów. Już obecnie bank dość ostrożnie podchodzi do ekspansji w sektorze dużych przedsiębiorstw. Duży klient korporacyjny oczekuje bowiem znacznie lepszych warunków cenowych niż średni lub mały, co zdecydowanie przekłada się na poziom rentowności na danym kliencie. Ponadto obsługa dużych przedsiębiorstw jest znacznie bardziej ryzykowna niż w przypadku mniejszych podmiotów. Ewentualne kłopoty dużego klienta mogą spowodować utworzenie znaczących rezerw i obniżyć szybko wynik finansowy. Pekao szacuje, że ROE na grupie dużych przedsiębiorstw wynosi ok. 10%, tak więc nie jest wysokie w stosunku do ryzyka jakie ponosi bank (szacunki ROE zostały dokonane przez firmę McKinsey, w oparciu o próbę kilkunastu oddziałów Pekao). Mimo, że ostrożna ekspansja w sektorze dużych przedsiębiorstw może zmniejszyć dynamikę wzrostu kredytów to kroki podjęte przez Pekao należy ocenić pozytywnie. Dodatkowo należy także zwrócić uwagę na fakt systematycznego zmniejszania zaangażowania kredytowego w branżach o wysokim ryzyku (górnictwo, hutnictwo). Wydaje się, że należy spodziewać się także selektywnego podejścia do klienta masowego. Ponoszenie obecnie strat na kliencie masowym (ROE minus 20%) daje podstawy sądzić, że Pekao jest zdecydowany obniżyć koszty związane z obsługą tej grupy klientów. Może to tłumaczyć widoczne już mniejsze zainteresowanie zwiększaniem liczby nowo otwieranych rachunków dla klientów indywidualnych w Pekao (w ciągu ostatniego półrocza średnia dynamika przyrostu liczby rachunków w bankach detalicznych wyniosła 9,3%, a w Pekao 3,7%). Uważamy, że spadek kosztów może nastąpić poprzez zwiększenie sprzedaży produktów kartowych (przyczyni się także do zwiększenia przychodów prowizyjnych) oraz większą promocję korzystania z centrum telefonicznego TELEPEKAO24. W późniejszym okresie, kiedy bardziej popularne stanie się korzystanie z internetu, koszty obsługi klienta zostaną zredukowane w większym stopniu. Należy się jednak spodziewać, iż proces ten będzie trwał kilka lat i nie będzie dotyczył wszystkich klientów. Zmniejszenie czasochłonności obsługi klientów da możliwość skoncentrowania działań mających na celu zwiększenie ekspansji w segmencie klientów generujących wyższy poziom ROE. Uważamy, że Pekao będzie dążył do osiągnięcia progu rentowności na masowym kliencie detalicznym do końca 2002 r. Pekao zapowiada większą ekspansję w segmencie średnich przedsiębiorstw (ROE ca %) oraz segmencie małych przedsiębiorstw (ROE ca. 30%). Ważnym segmentem dla banku jest także private banking (ROE %). W tym względzie bank tworzy placówki specjalnie przygotowane do obsługi VIP, a w istniejących oddziałach powstają odpowiednie komórki tzw. okienka. Redefinicja docelowych grup klientów polegająca na zwiększeniu ekspansji w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw oraz private bankingu nawet kosztem udziału w sektorze dużych przedsiębiorstw przyniesie prawdopodobnie pozytywne efekty. Zwiększenie aktywności w grupach generujących większą rentowność wpłynie korzystnie zarówno na przychody jak i zyski Pekao. Ciekawym pomysłem, który prawdopodobnie przyniósłby efekty w postaci zwiększenia wydajności pracowników byłoby oferowanie usług maklerskich poprzez sieć placówek banku. Pekao rozważa obecnie taką możliwość. Wprowadzenie tego rozwiązania prawdopodobnie doprowadziłoby do wzrostu przychodów, chociażby ze względu na rozszerzenie sieci dystrybucji (sieć placówek Centralnego Domu Maklerskiego obejmuje 142 POK-i). Otwartym pytaniem pozostaje jednak jakość świadczonych usług, ze względu na oczywiste różnice pomiędzy działalnością inwestycyjną i depozytowo-kredytową. Wydaje się także, że ewentualne propozycje Pekao spotkają się ze sprzeciwem ze strony KPWiG, która od początku dążyła do wydzielenia przedsiębiorstw maklerskich ze struktur bankowych. Pekao S.A. 10

11 Kredyty Konserwatywne zarządzanie aktywami Dotychczas bank prowadził dosyć ostrożną politykę dotyczącą ekspansji kredytowej. Mimo, że dynamika wzrostu kredytów (w okresie 1996-I półrocze 2001) była wyższa niż średnia dla sektora wynikało to przede wszystkim z połączenia w 1999 r. czterech banków w jeden (Pekao włączył w swoje struktury Bank Depozytowo-Kredytowy, Powszechny Bank Gospodarczy, Pomorski Bank Kredytowy). Zdecydowanie szybciej niż Pekao zwiększały swoją akcję kredytową duże banki giełdowe. Mimo, że udział kredytów w aktywach jest zbliżony do średniej sektora (43,3%), to jest jednak niższy niż w przypadku dużych banków giełdowych (46,4%). Może to świadczyć o tym, że większe banki giełdowe dążą szybciej niż sektor do zwiększenia udziału bardziej dochodowych aktywów. Wymusza to spadek marży i oczekiwania akcjonariuszy co do poziomu generowanych zysków. Tabela 3. Charakterystyczne wskaźniki dotyczące akcji kredytowej I pół Kredyty/Aktywa 33,3% 38,3% 39,4% 44,4% 44,2% 43,3% Kredyty /Depozyty 52,9% 57,8% 55,3% 59,3% 61,5% 61,7% Kredyty zagrożone/kredyty ogółem 9,8% 8,2% 8,5% 10,9% 12,1% 15,9% Rezerwy celowe/kredyty zagrożone 61,8% 59,4% 57,3% 47,0% 47,6% 38,6% Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych raportów rocznych i raportu za I półrocze 2001 r. spółki Wykres 2. Dynamika wzrostu kredytów Pekao na tle sektora bankowego i banków giełdowych (1996=100%) 400% 300% 200% 100% 0% I pół Pekao Sektor bankowy Duże banki giełdowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP oraz raportów spółek Wyższa baza kapitałowa Podstawowym ograniczeniem w ekspansji w poprzednich latach był stosunkowo niski poziom kapitałów własnych w pasywach ( 6%). Obecnie, dzięki przeprowadzonej w ub.r. nowej emisji akcji oraz niewypłaceniu dywidendy za 2000 r. ich udział wzrósł o 2 pkt. proc. (współczynnik wypłacalności wzrósł z 10,5% do 14,8%). Daje to potencjalne możliwości na znaczący wzrost akcji kredytowej. Będzie to konieczne, chociażby ze względu na zawężający się poziom marż. Nie pozwoli on na utrzymanie znaczącego udziału dłużnych papierów wartościowych, zwłaszcza emitowanych przez Skarb Państwa, charakteryzujących się niższym poziomem rentowności. Szacujemy, że możliwy jest wzrost udziału kredytów w aktywach do poziomu ok. 50% w ciągu 3 lat. Pekao S.A. 11

12 Wzrost kredytów widoczny już w II półroczu br. Lepsza od sektora jakość portfela kredytowego W perspektywie krótkoterminowej większej dynamiki wzrostu kredytów (w porównaniu do I półrocza br.) oczekujemy już w III kwartale br. Pekao zawarł umowę na udzielenie znaczącego kredytu (na kwotę 400 mln zł na finansowanie budowy warszawskiego metra). Dodatkowo przewidywane ożywienie gospodarcze, które powinno nastąpić w IV kwartale br., pozytywnie wpłynie na dynamikę kredytów. Obniżki stóp procentowych, jakich dokonano w I półroczu br., nie miały znaczącego wpływu na poziom akcji kredytowej Pekao (wartość kredytów w stosunku do końca ub.r. wzrosła z 30,8 mld zł do 31,5 mld zł (wzrost o 2,3% w porównaniu do wzrostu sektora bankowego o 3,1%). W I półroczu 2001 r. bank zanotował słaby przyrost kredytów, ze względu na pogorszenie koniunktury, chęć ograniczenia poziomu potencjalnych rezerw na kredyty, jak i zmniejszenie zaangażowania oddziałów zagranicznych. Poprawiła się jednak struktura dochodowości, co pozwoliło utrzymać spread odsetkowy na poziomie z poprzedniego kwartału. Jakość portfela kredytowego Pekao jest obecnie lepsza niż średnia w sektorze (Pekao 13% kredytów to kredyty nieregularne /bez odsetek od kredytów zagrożonych/, średnia sektora powyżej 16%). W I półroczu br. utrzymaniu jakości portfela powyżej średniej sprzyjała dość konserwatywna polityka kredytowa w zakresie udzielania nowych kredytów oraz skuteczniejsza windykacja kredytów już udzielonych. W dłuższym okresie ze względu na przewidywane polepszenie koniunktury, spadek stóp procentowych oraz podejmowane działania banku w zakresie dywersyfikacji klientów i ograniczenia zaangażowania w duże projekty obarczone wyższym ryzykiem, należy spodziewać się poprawy jakości portfela kredytowego. Szansą dla Pekao będzie w tym względzie zapewne rynek kredytów mieszkaniowych, który charakteryzuje się niższym ryzykiem (już obecnie Pekao działa na nim aktywnie). Dzięki swojej sieci placówek i aktywnym przedstawicielom bank ma szansę pozostać liderem na tym rynku. Depozyty Typowy bank sieciowy Udział depozytów klientów Pekao w pasywach jest znacznie wyższy niż średnia charakterystyczna dla największych banków giełdowych (59,7%) i średnia sektora bankowego (58,9%). Świadczy to o skutecznym pozyskiwaniu depozytów od klientów, czemu sprzyja dobrze rozwinięta sieć placówek, jak i dobrze rozpoznawalna w Polsce marka Pekao. Systematycznie wzrastający udział depozytów terminowych zmniejsza wprawdzie ryzyko spółki powoduje jednak spadek marży odsetkowej netto. W sytuacji spadku stóp procentowych naturalne wydaje się dalsze zwiększanie zainteresowania lokatami terminowymi o wyższym oprocentowaniu. Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż udział depozytów bieżących klientów Pekao (25,7% w przypadku wyników skonsolidowanych i 25,5% w przypadku wyników jednostkowych) jest ciągle wyższy niż średnia w sektorze i średnia dla dużych banków giełdowych (obie średnie to 22%). Ponadto poziom oprocentowania depozytów oferowany przez Pekao nie należy do najwyższych na rynku. Tabela 4. Charakterystyczne wskaźniki dotyczące działalności depozytowej I pół Depozyty klientów/pasywa 62,9% 66,1% 71,3% 74,8% 71,9% 70,2% Depozyty instytucji finansowych/pasywa 6,0% 5,1% 3,1% 2,5% 4,5% 4,0% Depozyty ogółem/pasywa 69,0% 71,2% 74,4% 77,3% 76,3% 74,2% Depozyty bieżące klientów/depozyty klientów 35,9% 31,9% 31,4% 26,8% 25,7% b.d. Depozyty terminowe klientów/depozyty klientów 64,1% 68,1% 68,6% 73,2% 74,3% Kapitał własny/kredyty 18,5% 16,6% 17,2% 14,7% 18,3% 19,3% Kapitał własny/pasywa 6,2% 6,3% 6,8% 6,5% 8,1% 8,4% Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych raportów rocznych i raportu za I półrocze 2001 r. spółki Pekao S.A. 12

13 Wykres 3. Dynamika wzrostu depozytów Pekao na tle sektora bankowego i banków giełdowych (1996=100%) 300% 250% 200% 150% 100% 50% 0% I pół Pekao Sektor bankowy Duże banki giełdowe Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NBP oraz raportów spółek Znaczący udział depozytów walutowych Koszt pozyskania pieniądza w Pekao obniża także znaczący udział depozytów walutowych. Na koniec ub.r. depozyty walutowe stanowiły 37% depozytów klientów Pekao, podczas gdy średnia sektora wynosiła 21,6%. Ponadto relacja kredytów nominowanych w walutach do depozytów walutowych wynosi 0,43. Mogłoby to sugerować, że Pekao jest obarczony dużym ryzykiem walutowym. Nie jest tak jednak do końca, ponieważ poprzez udzielanie pożyczek w walutach obcych oraz zakup papierów dłużnych nominowanych w walutach, Pekao zmienia tę relację do poziomu 1,07 zmniejszając tym ryzyko walutowe (ryzyko to nie jest całkowicie zniwelowane, ponieważ istnieje pewne niedopasowanie dotyczące depozytów i kredytów w ramach poszczególnych walut). Pekao stara się także zmniejszać ryzyko walutowe poprzez swapy walutowe i prowadzenie restrykcyjnej polityki limitów zaangażowania walutowego. Podtrzymanie prognoz na 2001 r. Ambitny plan na br. Mimo trudnej sytuacji gospodarczej w Polsce Pekao podtrzymuje swoje prognozy dotyczące zysku netto (1,25 mld zł). Spowolnienie wzrostu gospodarczego zmusiło już w I półroczu br. bank do zmodyfikowania sposobów realizacji budżetu na br. i stworzenia realnych podstaw, aby zrealizować prognozę zysku. Przy ograniczonej ekspansji kredytowej i spadku stóp procentowych większy nacisk położono na utrzymanie dotychczasowego poziomu marży oraz restrykcyjną politykę w zakresie kosztów. Efektem działań Pekao jest 555 mln zł zysku netto (na poziomie jednostkowym) i 485 mln zł (na poziomie skonsolidowanym). W drugim półroczu br. spodziewamy się umiarkowanego wzrostu akcji kredytowej, niskiej dynamiki wzrostu kosztów ogólnych i mniejszych odpisów na rezerwy. Naszym zdaniem zysk netto Pekao w br. wyniesie 1,18 mld zł (skonsolidowany zysk netto grupy Pekao 1,1 mld zł). Pekao S.A. 13

14 Polityka dywidend Dywidenda prawdopodobnie dopiero w 2002 r. Uważamy, że bardziej prawdopodobne jest wypłacenie dywidendy za 2002 r. Wydaje się, że poziom dywidendy będzie prawdopodobnie zbliżony do dywidendy innych detalicznych banków giełdowych (ok. 20%). Wprawdzie obecny poziom współczynnika wypłacalności (14,8%) pozwala na wypłatę części zysku już za 2001 r. wydaje się jednak, że główni akcjonariusze przeznaczą zysk netto wypracowany w br. na zwiększenie kapitałów własnych. Przemawia za tym fakt obowiązywania (od r.) zaostrzonych regulacji dotyczących ryzyka walutowego, które wymagają utrzymania wyższego poziomu kapitałów własnych (planowane jest także wprowadzenie regulacji dotyczących ryzyka rynkowego). Ponadto posiadanie większej bazy kapitałowej umożliwi prowadzenie bardziej ekspansywnej polityki kredytowej. Na razie bez fuzji Pekao z BRE Bankiem Połączenie czy przejęcie? Ewentualne zwiększenie skali działalności Pekao mogłoby nastąpić, gdyby doszło do fuzji UniCredito Italiano z innym bankiem posiadającym akcje innego polskiego banku. Pojawiły się nawet informacje na temat możliwej fuzji UCI z Commerzbankiem. Ewentualna fuzja tych instytucji oznaczałaby połączenie Pekao oraz BRE Banku (50% akcji banku posiada Commerzbank). Dałoby to możliwość zdecydowanego zdystansowania przez Pekao największego jego konkurenta PKO BP i spowodowałoby powstanie największego banku w Polsce o silnej pozycji we wszystkich segmentach rynku finansowego. Na razie jednak nie zapowiada się na fuzję Pekao-BRE Bank. Ostatecznie bowiem nie doszło do porozumienia pomiędzy UCI i Commerzbankiem. Naszym zdaniem warunki zaproponowane przez UCI donośnie fuzji nie były satysfakcjonujące dla akcjonariuszy Commerzbanku. Pekao S.A. 14

15 POLSKI SEKTOR BANKOWY STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU Polski system bankowy a inne systemy bankowe Coraz lepsza dostępność do usług bankowych Na koniec I półrocza br. w Polsce działało 69 banków komercyjnych oraz 663 banki spółdzielcze. Bankami o zasięgu ogólnopolskim są tylko 3 banki: PKO BP, Pekao oraz Bank Gospodarki Żywnościowej (wykorzystujący sieć banków regionalnych i spółdzielczych). Pozostałe banki można uznać za banki operujące w poszczególnych regionach. Średnia liczba mieszkańców przypadająca na jeden oddział bankowy wynosi w Polsce ok. 7 tys. osób podczas, gdy np. w Hiszpanii 1,2 tys., w Niemczech 1,7 tys., w Portugalii 2,9 tys., a we Włoszech 2,4 tys. osób. Mimo, że dostępność usług bankowych w Polsce jest coraz lepsza (liczba placówek bankowych od 1996 r. do I półrocza 2001 r. wzrosła z od ) to w Polsce funkcjonuje nadal przestarzały model dystrybucji produktów oparty na dużych oddziałach bankowych. Polskie oddziały są dwukrotnie większe niż w Niemczech czy Holandii i trzykrotnie niż we Włoszech i Belgii (jedynie w Szwajcarii liczba pracowników jest zbliżona do średniej liczby pracowników na oddział w Polsce). Według opinii specjalistów z IBnGR poziom nasycenia placówkami bankowymi nie będzie jednak tak duży jak w Unii Europejskiej, ponieważ coraz więcej klientów będzie korzystać wyłącznie z wirtualnych kanałów dystrybucji produktów bankowych. Szacuje się, że docelowo na jedną placówkę bankową będzie przypadać ok. 5 tys. osób (w związku z tym może przybyć ok. 2 tys. nowych placówek bankowych). W Polsce dość słabo rozwinięta jest jeszcze sieć bankomatów (ponad 5,5 tys.), a liczba terminali przypadających na 1 mln mieszkańców (ok. 120) jest kilkakrotnie niższa niż w Europie Zachodniej i USA (Hiszpania 845 bankomatów na 1 mln mieszkańców, Luksemburg 659, Austria i Portugalia po 580, Niemcy 568, USA 540). Najbliższy czas przyniesie rozwój sieci bankomatów, w tym przede wszystkim wielofunkcyjnych (największą siecią bankomatów dysponują PKO BP, Pekao, BSK). Wg IBnGR w 2004 r. będzie 8,5 tys. bankomatów (ponad 220 bankomatów na 1 mln mieszkańców), czyli 1,5-krotnie więcej niż obecnie. Wykres 4. Produkt Krajowy Brutto i aktywa polskiego sektora bankowego mld zł E Aktywa sektora bankowego Produkt Krajowy Brutto Źródło: NBP, prognoza NBP, prognoza DM BZ WBK S.A. Pekao S.A. 15

16 Systematyczny wzrost udziału aktywów sektora w relacji do PKB Polski system bankowy, mimo że rozwija się szybko to znajduje się jeszcze na wstępnym etapie rozwoju w porównaniu do systemów bankowych w rozwiniętych gospodarkach rynkowych. Relacja aktywów ogółem banków polskich w stosunku do PKB na koniec 2000 roku wyniosła 62,1% (w 1996 r. - 51,2% PKB), natomiast relacja depozytów w stosunku do PKB 36,8% (w 1996 r. 29,0% PKB). W krajach o rozwiniętych gospodarkach rynkowych aktywa banków są co najmniej równe PKB, natomiast relacja depozytów w stosunku do PKB jest co najmniej 2-krotnie wyższa niż w Polsce (Szwajcaria 4xPKB, Francja 3xPKB, Holandia 2,5xPKB, Niemcy 2,4xPKB). Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż przeciętne zadłużenie Polaka jest równe ok. 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia, podczas gdy mieszkaniec Europy Zachodniej jest zadłużony w banku na kwotę równą wartości rocznego dochodu (należy zauważyć, że następuje systematyczne zwiększanie udziału kredytów osób prywatnych w aktywach ogółem polskiego sektora bankowego - w 1996 r. wyniósł on 5,6%, a w I półroczu 2001 r. 10,5% aktywów ogółem). Wykres 5. Poziom kredytów i depozytów w polskich bankach komercyjnych mld zł E Kredyty Depozyty Źródło: NBP, prognoza DM BZ WBK S.A. Osłabienie wzrostu gospodarczego wpływa na poziom akcji kredytowej Wolniejszy wzrost gospodarczy w sposób widoczny przekłada się na niższy niż w ub.r. wzrost akcji kredytowej (wzrost od początku roku o 3,1% wobec wzrostu depozytów o 5,5%). W kolejnych latach powinno być lepiej. Ze względu na przewidywane ożywienie gospodarcze w przyszłym roku, spadek stóp procentowych i inflacji (w 2001 r. 5,2%, w 2002 r. 5,0%, w 2003 r. 4,2%) spodziewamy się zwiększenia popytu na kredyty i spadku udziału roli bonów skarbowych i obligacji skarbowych (w końcu 1999 r. stanowiły ok. 14% aktywów sektora, w I półroczu 2001 r. 12,1% a w końcu 2002 r. mają one wg IBnGR stanowić ok. 7% aktywów). Rozwój bankowości detalicznej Atrakcyjna bankowość detaliczna Niskie nasycenie polskiego rynku usługami bankowymi w porównaniu z krajami Europy Zachodniej, powoduje, że polski sektor bankowy ma duży potencjał rozwojowy. Najbardziej obiecującym obszarem usług bankowych jest obecnie i będzie w najbliższej przyszłości bankowość detaliczna. Duży potencjał tego segmentu wynika przede wszystkim z niskiego stopnia korzystania przez polskie społeczeństwo z usług bankowych w porównaniu ze społeczeństwami krajów wysoko rozwiniętych. Obecnie wartość depozytów klienteli detalicznej wynosi ok. 28% PKB (w najbliższych kilku latach powinna ona jeszcze wzrosnąć o co najmniej kilka punktów procentowych). Pekao S.A. 16

17 Wzrost liczby ROR-ów i kart płatniczych Dodatkowo nadal koszty pozyskania pieniądza od klientów indywidualnych są niższe o ok. 1/3 od ceny pieniądza na rynku międzybankowym (10% wobec 15%). Według danych GUS w najbliższych latach w społeczeństwie wzrośnie liczba ludności w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. IBnGR przewiduje, że liczba kont osobistych w 2004 r. powinna ukształtować się na poziomie 14,6-15,5 mln (co oznaczałoby 25-30% przyrost w stosunku do 2000 r.). Obecnie liczba rachunków osobistych przekroczyła 12,9 mln zł. Największy udział w rynku prowadzonych kont osobistych mają: PKO BP (32,8%), Pekao (16,7%) i BZWBK (7,7%). W najbliższych latach ma utrzymać się wysokie tempo wzrostu wydawanych kart płatniczych. Liczba kart na koniec I półrocza 2001 r. liczba kart zwiększyła się do 12,4 mln (wzrost o ponad 50% w stosunku do 1999 r.), a w 2004 r. na 1 rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy ma przypadać 1 karta. Liderami w liczbie wydanych kart płatniczych są obecnie: Pekao (30% udziału w rynku), PKO BP (23%) i Bank Śląski (12%). IBnGR szacuje, że do 2004 roku ok. 50% klientów banków będzie posiadało kartę służącą do pobierania gotówki z bankomatu, spełniającą jednocześnie funkcję karty płatniczej. Dodatkowo wydaje się, że w przyszłości większą popularnością będą się cieszyły karty wyposażone w mikroprocesor (w 2004 r. może to być 20-30% kart ogółem). Rozwój tego segmentu rynku będzie jednak zależał od odpowiedniej infrastruktury technicznej oraz akcji informacyjnej prowadzonej przez banki. Wykres 6. Dynamika wzrostu depozytów i kredytów detalicznych oraz korporacyjnych w sektorze bankowym (1996=100%) 500% 400% 300% 200% 100% 0% I pół Dynamika wzrostu kredytów detalicznych Dynamika wzrostu kredytów korporacyjnych Dynamika depozytów detalicznych Dynamika depozytów przedsiebiorstw Źródło: NBP Bankowość elektroniczna, telefoniczna i telewizyjna Większe znaczenie alternatywnych kanałów dystrybucji Widoczną już dziś tendencją, która będzie dominować w przyszłości, jest wzrost znaczenia zdalnych kanałów dystrybucji. Z elektronicznej oferty banków (homebanking) korzystają zarówno firmy, jak i osoby prywatne. Obecnie większość transakcji przeprowadzają duże przedsiębiorstwa. Liderem w tym segmencie są Bank Handlowy, BRE Bank i BSK. Wydaje się jednak, że w miarę ograniczania obiegu dokumentów papierowych na rzecz elektronicznych, zdecydowana większość banków będzie oferowała takie usługi. Pekao S.A. 17

18 Bankowość internetowa Centra telefoniczne Bankowość telewizyjna E-banking jest coraz bardziej popularny wśród klientów indywidualnych. Systemy internetowego dostępu do rachunku działają już w BGŻ, Banku Przemysłowo- Handlowym, Banku Śląskim, Banku Zachodnim WBK, Citibanku, Fortis Banku, Lukas Banku, Pekao i PKO BP. Z ofertą internetową ma wystartować w br. Kredyt Bank. Coraz więcej banków tradycyjnych decyduje się na zaoferowanie klientom dostępu do usług przez internet, ze względu na narastającą konkurencję jak i sukces banków wirtualnych, przede wszystkim mbanku (ponad 140 tys. rachunków, ponad 800 mln zł depozytów). IBnGR przewiduje, że do 2002 r. co najmniej 12 dużych banków komercyjnych umożliwi swoim klientom dokonywanie operacji bankowych przez internet. Jest to bardzo prawdopodobne, zważywszy na fakt, że liczba klientów wykorzystujących w kontaktach z bankiem internet przekroczyła 300 tys. osób, a liczba klientów korzystających z usług banków wirtualnych przekroczyła 150 tys osób. Kolejnymi działaniami banków jakich należy się spodziewać w najbliższych latach będzie uruchamianie centrów telefonicznych, które de facto pozwolą w dłuższym okresie na zmniejszenie poziomu zatrudnienia. Call-center prowadzi już Pekao, Citibank, Kredyt Bank, Millennium. Obsługę przez telefon oferują także banki wirtualne: mbank, VW Direct i Intelligo. We wrześniu rozpoczęło działać centrum telefoniczne powołane wspólnie przez BPH, PBK i HVB Direct. Rozwojowi bankowości telefonicznej sprzyja żywiołowy wzrost rynku telefonii komórkowej i zwiększająca się penetracja rynku. Obecnie liczba klientów telefonii stacjonarnej w Polsce wynosi 19,4 mln (z tego 8,27 mln to klienci telefonii komórkowej). Liczba telefonów przypadająca na 100 mieszkańców przekroczyła 50, a na 100 gospodarstw domowych przypada 78 telefonów. Dobrze to wróży bankom, które postawiły lub zdecydują się na obsługę klientów przez telefon. Zupełnie nowym kanałem dystrybucji jest oferowanie produktów i usług bankowych poprzez odbiorniki telewizyjne. Obecnie usługi bankowości telewizyjnej w Polsce oferuje jednak tylko Invest Bank. Wydaje się, że pewnym zagrożeniem dla rozwoju tego kanału dystrybucji jest coraz większy dostęp klientów do internetu (nawet poprzez sieci telewizji kablowych) oraz konieczność korzystania z dodatkowych urządzeń (dekodery). Naszym zdaniem nie będzie miał on istotnego znaczenia w rozwoju polskiej bankowości detalicznej. Zwiększające się znaczenie alternatywnych kanałów dystrybucji nie oznacza jednak, że klienci zrezygnują zupełnie z usług oferowanych w oddziałach. IBnGR szacuje, że w 2004 r % klientów będzie kontaktować się z bankiem tylko poprzez stacjonarne punkty obsługi lub agentów i pośredników bankowych. Postępująca konsolidacja w sektorze Fuzje i przejęcia W polskim sektorze widoczna jest coraz większa koncentracja, będąca wynikiem łączenia się banków. O ile na koniec ub.r. banki o aktywach powyżej 20 mld zł były 3, o tyle do końca br. może ich być już 8. W br. nastąpiło już połączenie BIG Banku Gdańskiego z BIG Bankiem, Banku Handlowego z Citibank Poland, Bank Zachodniego z WBK oraz Banku Śląskiego z ING Bank Polska. Do końca roku dojdzie prawdopodobnie do fuzji Banku Przemysłowo-Handlowego z Powszechnym Bankiem Kredytowym. W 2002 r. może dojść do połączenia Kredyt Banku z Polskim Kredyt Bankiem (Kredyt Bank zdecydował się na włączenie do swojej sieci 40 placówek PKB (pozostawiając wyodrębnioną centralę i 1 oddział). Niewykluczone jest połączenie także DB24 (dawniej BWR) z Deutsche Bank Polska. Wydaje się, że do kolejnej fali połączeń może dojść w Polsce, jeśli inwestorzy strategiczni polskich banków (banki zagraniczne) podejmą decyzję o fuzji lub przejęciu innego banku zagranicznego mającego swój oddział lub podmiot zależny również w Polsce. Procesy te w polskich bankach mogą przyspieszyć nasilające się fuzje banków w Europie i na świecie. Po fuzjach i przejęciach pozostanie w Polsce prawdopodobnie Pekao S.A. 18

19 5-6 dużych banków sieciowych oraz kilka banków regionalnych. Jest to nieuniknione, ponieważ koszty działania banków w stosunku do dochodów będą musiały zostać zredukowane. W obliczu spadku marż wynikających z niższej inflacji i narastającej konkurencji nieunikniony jest także spadek zatrudnienia w sektorze wynikający z zarówno z dublowania się stanowisk, jak i wdrażania nowoczesnych technologii. Wykres 7. Udział w rynku największych banków w Polsce (wg aktywów na koniec I półrocza 2001 r.) Pozostałe 42.3% PKO BP 17,4% Pekao 16,0% BZWBK 5,3% BSK + ING 6,1% BH 7,0% BPH + PBK 9,3% Źródło: opracowanie własne, dane NBP, Rzeczpospolita Wyniki finansowe polskiego sektora bankowego za I półrocze 2001 r. Zysk netto sektora w I półroczu 2001 r. wyniósł mln zł, a w I półroczu ub.r mln zł. Wskazuje to na realny wzrost wyniku finansowego w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego. Jednak gdyby uwzględnić, że w 2000 r. banki musiały przeznaczyć jednorazowo 485 mln zł na wypłaty dla klientów upadłego Banku Staropolskiego (wynik netto wyższy w I półroczu ub.r. o ok. 340 mln zł) to wynik sektora w I półroczu br. w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku byłby niższy (nominalnie o 1,6%, realnie 7,4%). Główną przyczyną słabych wyników sektora w br. jest słabsze tempo wzrostu gospodarczego wpływające zarówno na popyt na kredyty, jak i poziom tworzonych przez banki rezerw. Tabela 5. Wybrane wyniki finansowe oraz pozycje bilansowe sektora bankowego w okresie 1996-I półrocze 2001 Wybrane pozycje rachunku zysków i strat sektora bankowego (w mld zł) H 2001 Przychody ogółem 33,55 45,23 64,42 78,91 122,82 74,52 Koszty ogółem 27,15 38,57 59,76 73,82 116,62 70,95 Wynik brutto 6,40 6,66 4,66 5,09 6,20 3,56 Wynik netto 4,42 4,50 1,82 3,18 4,40 2,57 Źródło: NBP Pekao S.A. 19

20 SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIA FINANSOWE PEKAO Bilans (mln zł) E 2002E 2003E Aktywa , , , , , ,8 wzrost / spadek (%) 9,6% 10,0% 16,0% 8,0% 18,6% 16,6% Kasa, operacje z bankiem centralnym 5 479, , , , , ,8 Należności od sektora finansowego 4 307, , , , , ,4 wzrost / spadek (%) -13,8% 4,2% 96,4% 10,1% 14,8% 14,3% Należności od sektora niefinansowego i budżetowego , , , , , ,6 wzrost / spadek (%) 13,0% 23,9% 15,6% 8,4% 25,4% 21,5% Dłużne papiery wartościowe , , , , , ,9 Akcje, udziały i inne papiery wartościowe 746,9 664,8 618,8 677,9 804,2 937,6 Wartości niematerialne i prawne 127,3 142,4 111,3 191,3 371,3 391,3 Rzeczowy majątek trwały 1 582, , , , , ,5 wzrost / spadek (%) 19,1% 33,7% -1,3% 1,0% 0,7% 0,7% Pozostałe aktywa 4 592, , , , , ,7 Pasywa , , , , , ,8 Zobowiązania wobec sektora finansowego 1 678, , , , , ,4 wzrost / spadek (%) -33,7% -12,0% 110,2% 10,4% 10,6% 18,2% Zobowiązania wobec sektora niefinansowego i budżetowego , , , , , ,5 wzrost / spadek (%) 18,2% 15,5% 11,5% 7,1% 21,2% 18,2% Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych 17,1 51,3 560,4 960, , ,4 Fundusze własne 3 713, , , , , ,6 wzrost / spadek (%) 17,6% 5,3% 44,3% 19,5% 19,3% 16,1% - w tym zysk netto 520,3 171,5 794, , , ,7 Pozostałe pasywa , , , , , ,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych raportów rocznych spółki, prognozy DM BZ WBK S.A. Rachunek zysków i strat (mln zł) E 2002E 2003E Przychody z tytułu odsetek 5 909, , , , , ,7 Koszty z tytułu odsetek 3 975, , , , , ,3 Wynik z tytułu odsetek 1 933, , , , , ,4 wzrost/spadek (%) 5,0% 5,7% 30,1% -1,5% 1,1% 0,4% Przychody z tytułu prowizji 763,6 934, , , , ,0 Koszty z tytułu prowizji 96,3 100,5 139,7 156,5 176,0 198,4 Wynik z tytułu prowizji 667,3 833, , , , ,7 wzrost/spadek (%) 16,3% 24,9% 31,8% 13,1% 14,2% 15,3% papierów wartościowych 33,0 5,3 8,4 10,0 10,0 10,0 Wynik na operacjach finansowych 43,2 20,9 144,3 150,0 175,0 180,0 Wynik z pozycji wymiany 268,5 325,4 283,1 300,1 250,2 195,5 Wynik na działalności bankowej 2 945, , , , , ,5 wzrost/spadek (%) 8,6% 9,6% 29,9% 3,1% 4,2% 4,0% Pozostałe przychody opercyjne 101,0 305,3 426,0 390,0 528,0 675,0 Pozostałe koszty operacyjne 81,8 78,4 107,3 90,0 110,0 125,0 Koszty działania banku 1 761, , , , , ,1 wartości niematerialnych i prawnych 187,5 347,7 398,7 420,0 505,0 515,0 Różnica wartości rezerw i aktualizacji 286,1 650,3 681,7 537,9 432,6 495,8 Wynik na działalności operacyjnej 729,1 404, , , , ,6 Wynik na operacjach nadzwyczajnych 0,7 0,4-26,8 0,0 0,0 0,0 Zysk (strata) brutto 965,2 413, , , , ,6 wzrost/spadek (%) -21,8% -57,1% 183,1% 30,7% 18,0% 10,7% Podatek dochodowy 442,1 188,3 384,6 428,5 505,8 479,9 Zysk (strata) netto 520,3 171,5 794, , , ,7 wzrost/spadek (%) - -67,0% 363,4% 38,6% 18,0% 16,9% Źródło: opracowanie własne na podstawie skonsolidowanych raportów rocznych spółki, prognozy DM BZ WBK S.A. Pekao S.A. 20