Journal of Agribusiness and Rural Development
|
|
- Patrycja Stefańska
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ISSN Journal of Agribusiness and Rural Development 4(18) 2010, ŚWIADOMOŚĆ ŻYWIENIOWA A ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE KONSUMENTÓW Elżbieta Goryńska-Goldmann, Przemysław Ratajczak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Abstrakt. W pracy przedstawiono pojęcia świadomości żywieniowej i zachowań żywieniowych konsumentów oraz elementy istotne dla prawidłowej oceny i kształtowania tych czynników. Wyspecyfikowane elementy mogą stanowić podstawę do budowy testu wiedzy, którego zastosowanie poszerzy zasób informacji o znajomości zasad prawidłowego żywienia w Polsce i o ich wykorzystaniu w praktyce żywieniowej Polaków. Słowa kluczowe: żywność, żywienie, świadomość żywieniowa, zachowania żywieniowe WPROWADZENIE Zachodzące współcześnie na świecie zmiany, praktycznie we wszystkich sferach życia ludzi, wynikające między innymi z globalizacji w takich dziedzinach, jak gospodarka, wymiana informacji i kontakty społeczne, znajdują swoje odbicie w wyraźnych zmianach: zachowań, hierarchii wartości, trybu pracy itp., skutkujących zmianami w sposobie życia ludzi [Regmi 2001, Senauer 2001, Blisard i in. 2002, Cromartie 2002]. Jednym z przejawów odmiennego sposobu życia są zmiany w tak ważnej dziedzinie, jak odżywianie się, a więc zmiany w zachowaniach i zwyczajach konsumentów żywności [Goryńska-Goldmann 2010]. Są one wywołane m.in. przez coraz większą świadomość żywieniową, a ich skutkiem rynkowym jest wzrost zapotrzebowania na żywność postrzeganą jako sprzyjającą zdrowiu oraz zmniejszanie zainteresowania żywnością, która według konsumentów nie ma korzystnego wpływu na ich zdrowie bądź nawet ma wpływ niekorzystny. Sposób żywienia determinuje rozwój i ogólny stan zdrowia organizmu. Złe odżywianie może prowadzić do powstania i rozwoju wielu zaburzeń i chorób [Górnicka Copyright Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu Adres do korespondencji Corresponding author: dr Elżbieta Groryńska-Goldmann, Katedra Rynku i Marketingu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ul. Wojska Polskiego 28, Poznań, Polska, gorynska-goldmann@up.poznan.pl
2 42 E. Goryńska-Goldmann, P. Ratajczak i Gronowska-Senger 2005]. Badania epidemiologiczne stanu zdrowia Polaków wskazują na powszechne występowanie chorób dieto-zależnych, a badania sposobu odżywiania się dowodzą, że w znacznym stopniu odbiega on od zaleceń. Wynika to z jednej strony z sytuacji ekonomicznej konsumentów, a z drugiej z niezbyt dobrej znajomości zasad prawidłowego żywienia. Ocenienia się, że wyżywienie znacznej części polskiego społeczeństwa w ostatnich dwudziestu latach XX wieku uległo pogorszeniu [Gulbicka i Kwasek 2000 a, b, Kowrygo 2000]. Przeciętna racja pokarmowa zawierała mniej składników odżywczych od wartości zalecanych, a wiele rodzin zostało pozbawionych ekonomicznego dostępu do żywności. Sytuacja ta rodziła pytanie nie tyle o świadomość polskich konsumentów na temat zasad zdrowego żywienia, ile o chęci i możliwości skorzystania z tych zasad. Należy jednak oczekiwać, że postępujący wzrost gospodarczy pozwoli na tyle poprawić sytuację ekonomiczną przeciętnego Polaka, że dla szerokich rzesz społeczeństwa istotna stanie się nie tylko możliwość zaspokojenia potrzeb żywieniowych, lecz także sposób odżywiania się. Do tego jednak jest niezbędne podnoszenie świadomości żywieniowej rodaków. Trzeba więc rozpoznać jej obecny stan oraz określić sposoby popularyzacji zasad prawidłowego żywienia. CEL ARTYKUŁU Celem niniejszego artykułu jest dokonanie specyfikacji cech charakteryzujących sposób żywienia, których poznanie pozwoli ocenić poziom świadomości żywieniowej konsumentów, za pomocą tzw. testu wiedzy oraz prawidłowość ich zachowań żywieniowych. ŚWIADOMOŚĆ ŻYWIENIOWA SPOSÓB DEFINIOWANIA, OCENA Zarówno świadomość żywieniowa konsumentów, jak i zachowania żywieniowe były przedmiotem wielu badań. Ze względu na fakt, iż świadomość żywieniowa nie jest jedynym czynnikiem kształtującym zachowania żywieniowe, szczegółowej analizie należałoby poddać odchylenia pomiędzy znajomością zasad prawidłowego żywienia oraz faktycznie realizowanymi zachowaniami żywieniowymi. Do tego jest jednak niezbędne opracowanie sposobów identyfikacji zarówno świadomości żywieniowej, jak i zachowań żywieniowych. Nie można jednak wskazać jednoznacznych definicji, zarówno świadomości żywieniowej, jak i zachowań żywieniowych. W niniejszym artkule przyjęto, iż świadomość żywieniowa jest rozumiana jako wiedza na temat zasad prawidłowego żywienia, przechowywania produktów żywnościowych oraz przygotowywania posiłków. Problem świadomości żywieniowej konsumentów był przedmiotem rozważań wielu autorów. Był on formułowany zarówno w sposób ogólny, jak i szczegółowy. W dotychczasowych pracach, prowadzonych w Polsce, a poświęconych świadomości żywieniowej, badano jednak jedynie somoocenę formułowaną na ten temat przez konsumentów, bądź oceniano fakt występowania pojedynczych elementów, składających się na świadomość żywieniową. Badano, na przykład, deklaracje konsumentów odnośnie liczby posiłków i regularności ich spożywania bądź częstości konsumpcji wybranych grup Journal of Agribusiness and Rural Development
3 Świadomość żywieniowa a zachowania żywieniowe konsumentów 43 produktów spożywczych [Goryńska-Goldman 2005, 2006, Kołłajtis-Dołowy i in. 2005]. Wskazywano na powiązania relatywnie wysokiej świadomości żywieniowej ze stylem życia i stanem zdrowia. Inni autorzy dokonywali oceny poziomu spożycia wybranych składników odżywczych. Badano też wpływ nieprawidłowego żywienia na rozwój psychofizyczny dzieci. Prowadzono prace mające na celu określenie czynników powodujących wzrost zainteresowania żywnością niskoenergetyczną, wchodzącą w skład środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego. W opracowaniach poświęconych świadomości żywieniowej badano również wpływ niektórych cech osobowościowych na wybrane zachowania żywieniowe. Oceniano np.: związki między cechami osobowościowymi kobiet a ich zachowaniami żywieniowymi i poglądami na temat sposobów żywienia [Pilska 2005]. Rzadko przedmiotem badań był poziom wiedzy konsumentów na temat żywności, zdrowego i niezdrowego odżywiania się oraz jego konsekwencji, a także stopień wykorzystania tej wiedzy w kształtowaniu nawyków żywieniowych. Brak kompleksowych badań dotyczących świadomości żywieniowej wynika zapewne z wielości czynników, wpływających na jej kształtowanie. W literaturze przedmiotu nie znaleziono doniesień o badaniach, które pozwoliłyby na określenie poziomu świadomości żywieniowej konsumentów poprzez wykonanie testu wiedzy. Według autorów niniejszego artykułu, poziom świadomości żywieniowej konsumentów może zostać określony na podstawie znajomości następujących elementów: zawartości podstawowych składników pokarmowych (np.: białka, tłuszczów, węglowodanów, energii, witamin, pierwiastków śladowych itp.) w produktach żywnościowych, wartości prozdrowotnej (np.: stosowania produktów funkcjonalnych, suplementów diety itp.), zasad stosowania diet specjalnych, odpowiadających stanowi zdrowia, znajomości produktów zaliczanych do żywności dietetycznej, niskoprzetworzonej, ekologicznej, zasad podziału dziennej dawki pokarmowej na posiłki, zasad przechowywania produktów żywnościowych w gospodarstwie domowym, zasad przygotowywania posiłków. Ocena znajomości tych elementów powinna być przedmiotem testu wiedzy dotyczącego świadomości żywieniowej. Wielość cech składających się na świadomość żywieniową ludzi sprawia, że działania zmierzające do jej określenia oraz ewentualnej zmiany napotykają bardzo często na duże trudności. Większość badań krajowych wskazuje na fakt, że społeczeństwo polskie jest na ogół dobrze poinformowane o wpływie odżywiania na stan zdrowia. Szczególną uwagę konsumenci poświęcają ewentualnym, rzeczywistym bądź domniemanym, zagrożeniom dla zdrowia, jakie są związane z konsumpcją żywności. Posiadana wiedza często jednak nie stanowi motywacji do dokonania korzystnych zmian w sposobie odżywiania, czyli nie wpływa na zmianę zachowań żywieniowych. Fakt ten stwierdzano zarówno w krajowych, jak i zagranicznych pracach badawczych [Nti i in. 2002, McCullough i in. 2004, McLean-Meyinsse i Larks 2006, Zapeda i Deal 2008]. 4(18) 2010
4 44 E. Goryńska-Goldmann, P. Ratajczak ZACHOWANIA ŻYWIENIOWE SPOSÓB DEFINIOWANIA, OCENA I KSZTAŁTOWANIE Zachowania żywieniowe konsumentów należą do kategorii zachowań konsumpcyjnych. Gawęcki i Mossor-Pietraszewska [Kompendium wiedzy ] podkreślają, iż zachowania żywieniowe stanowią postawy i sposoby postępowania ludzi, które bezpośrednio wiążą się z zaspokojeniem potrzeb pokarmowych. Śledząc wyniki badań nad zachowaniami żywieniowymi, można zauważyć, iż autorzy poszukiwali również czynników warunkujących te zachowania [Żelazna i in. 2002, Jeżewska-Zychowicz 2004, Racjonalność konsumpcji , Szwacka-Salmonowicz 2003]. W niniejszym artykule przyjęto podejście zaproponowane przez Gutkowską i Ozimek [2005], iż zachowania żywieniowe obejmują wybór spożywanych artykułów żywnościowych i potraw, organizację ich kupowania, sposób przechowywania, planowania i przygotowywania żywności do spożycia, kompozycję posiłków, miejsce i czas ich spożywania oraz osoby, z którymi są one tradycyjnie spożywane, a także szeroko rozumianą jakość żywności. Zdaniem autorów tego artykułu, zachowanie żywieniowe konsumentów można określać na podstawie znajomości takich elementów, jak: kontrolowanie bądź niekontrolowanie zawartości składników w produktach żywnościowych, sprawdzanie terminów przydatności do spożycia, zwracanie uwagi na sposób opakowania produktów, kształtowanie warunków przechowywania produktów, wielkość zapasów gromadzonych w gospodarstwie domowym, znajomość zagrożeń wynikających z niewłaściwego przechowywania, stopień wykorzystania gromadzonych zapasów, sposoby postępowania z produktami przeterminowanymi, uwzględnianie bądź nieuwzględnianie w codziennej diecie produktów o korzystnym wpływie na zdrowie, częstotliwość i pory spożywania posiłków, układ diety dobowej wraz z podziałem dziennych dawek pokarmowych na posiłki, stosowanie, w razie potrzeby, diet leczniczych, różnorodność przygotowywanych posiłków, skłonność do korzystania z żywności wygodnej, stosowanie się do wymagań dotyczących obróbki różnych produktów żywnościowych przed ich spożyciem, stosowane techniki kulinarne, wyposażenie gospodarstwa domowego w sprzęt kuchenny. W literaturze przedmiotu nie odnaleziono pozycji omawiających wyniki badań przeprowadzonych z wykorzystaniem wymienionych grup czynników, dotyczących świadomości i zachowań żywieniowych. Prowadzone na szeroką skalę, w wielu ośrodkach naukowych, badania nad zmianami zachodzącymi w sposobie żywienia polskiego społeczeństwa po urynkowieniu gospodarki wskazują na korzystne tendencje z punktu widzenia zasad prawidłowego żywienia. Wśród pozytywnych zmian w nawykach żywieniowych należy wyróżnić wzrost Journal of Agribusiness and Rural Development
5 Świadomość żywieniowa a zachowania żywieniowe konsumentów 45 spożycia warzyw, owoców, drobiu i tłuszczy roślinnych. Korzystne było też zmniejszenie konsumpcji mięsa czerwonego. Ponadto obserwuje się wzrost zainteresowania coraz szerszych grup ludności prawidłowym żywieniem, prowadzącym do utrzymania bądź poprawy zdrowia. Szerokie kręgi społeczeństwa akceptują zalecane wzorce żywienia, co jest możliwe dzięki wzrostowi świadomości konsumentów o wpływie żywienia na zdrowie. Jednak pomimo dostępności wiedzy o regułach odżywiania i komponowania posiłków, w praktyce odżywianie się jest często niezgodne z zaleceniami żywieniowymi. Wiele badań potwierdza powszechność występujących nieprawidłowości w żywieniu. Niekiedy są to błędy powodujące ryzyko utraty zdrowia. Problem ten w Polsce opisują między innymi: Ziemlański [1998], Kowrygo [2000] i Gronowska-Senger [2005]. Nieprawidłowości mają charakter jakościowy i ilościowy. Do najczęstszych nieprawidłowości o charakterze jakościowym zalicza się: nieprawidłową częstotliwość żywienia i złą jakość posiłków, nieregularność spożywania posiłków oraz monotonię żywieniową. Niewłaściwe proporcje w podstawowych źródłach energii, mały udział ciemnego pieczywa w codziennej diecie to niektóre nieprawidłowości o charakterze ilościowym w żywieniu Polaków. Obserwuje się duże zróżnicowanie zachowań konsumenckich w obrębie grup społecznych i pomiędzy nimi, co jest przesłanką do prowadzenia badań nad zachowaniami konsumentów w powiązaniu z ich świadomością żywieniową. Wyniki tego typu badań mogą wnieść do nauk o żywności oraz do marketingu cenny wykład zarówno o charakterze poznawczym, jak i praktycznym. Fakt, że pomimo świadomości ryzyka utraty zdrowia nie dochodzi do zmiany i racjonalizacji niewłaściwych postaw żywieniowych wielu konsumentów, ma zapewne związek z czynnikami kulturowymi, ukształtowanymi wśród nich. Upodobania i przyzwyczajenia konsumentów trudno jest zmieniać, zwłaszcza gdy chodzi o żywność i odżywianie się. Konsumpcja żywności jest bowiem traktowana nie tylko jako konieczność życiowa, lecz także jako źródło przyjemności i zadowolenia, a preferencje smakowe wobec określonych produktów i potraw często są wśród konsumentów tak silne, że nawet informacje o negatywnym wpływie tych produktów na stan zdrowia mogą być ignorowane i odrzucane. Smak wielu produktów żywnościowych, określanych jako sprzyjające zdrowiu bądź nieszkodzące mu, często nie odpowiada niektórym konsumentom. Nie kojarzą bowiem niekiedy przestrzegania zasad prawidłowego żywienia z pozytywnym wpływem na zdrowie, a lekceważenia tych zasad z zagrożeniami dla zdrowia. Niewątpliwie, znacznym utrudnieniem w kształtowaniu się prawidłowych, ze względu na zdrowie, zachowań żywieniowych jest również działalność reklamowa producentów żywności. Przekazy zawarte w reklamach skupiają się na ogół na innych cechach produktów, niż ich wpływ na zdrowie. W reklamach jest przede wszystkim podkreślane znaczenie smaku, barwy, aromatu, co ma pobudzić wyobraźnię konsumentów i skutecznie kreować przychylną postawę wobec promowanych produktów [Morley i in. 2008, Świątkowska i Berger 2001]. Takie sterowanie zachowaniami konsumentów przez producentów i handlowców może umacniać niekorzystne nawyki żywieniowe i poprzez podkreślać przyjemności, jaka wypływa z trwania w nich, utrudniać zmianę tych zachowań. Dodatkową przeszkodą w zmianie nawyków żywieniowych jest ich zróżnicowanie w obrębie gospodarstwa domowego. Pozytywną zmianę nawyków jednego z członków gospodarstwa domowego uniemożliwia często zachowawcza postawa 4(18) 2010
6 46 E. Goryńska-Goldmann, P. Ratajczak pozostałych. Niekiedy przeszkodą jest też przekonanie, że zdrowe odżywianie wymaga dużych nakładów finansowych. Dbałość o zdrowie, której elementem jest właściwy sposób odżywiania się, jest nie tylko indywidualną sprawą każdego człowieka. Jest to sprawa publiczna. Wywiera bowiem silny wpływ zarówno na życie społeczne, jak i gospodarcze kraju. Stan zdrowia jest uwarunkowany, oczywiście, wieloma czynnikami. Jednak nawyki i zwyczaje dotyczące sposobu odżywiania się są szczególnie istotne, ze względu na znaczenie żywności dla fizycznego bytu każdego organizmu. Zwyczaje te formują się już w okresie dzieciństwa i młodości. Ulegają jednak modyfikacjom w ciągu całego życia. Jednym z ważnych czynników mających na nie wpływ jest odpowiednia edukacja. Znajomość problematyki edukacji zdrowotnej, w tym żywieniowej, jest niezbędna w procesie kształtowania postaw dzieci, młodzieży i dorosłych, a w konsekwencji propagowaniu określonego stylu życia [Chlebna-Sokół i in. 2007, Kołłajtis-Dołowy i in. 2005]. Konieczne jest kształtowanie świadomość znaczenia produktów spożywanych przez konsumentów dla ich zdrowia. Badania świadomości żywieniowej oraz zachowań żywieniowych konsumentów przyczyniają się do wzrostu skuteczności działań edukacyjnych w tym zakresie. Informacje na temat żywienia i produktów żywnościowych dostępnych na rynku docierają do konsumentów z wielu źródeł. Wyróżnić tu można źródła informacji: osobiste (własne doświadczenia), personalne (opinie rodziny, znajomych, liderów opinii, takich jak np. specjaliści od żywienia, bromatolodzy), publiczne (informacje płynące z mediów, organizacji konsumenckich i in.) oraz marketingowe (działalność informacyjna firm) [Gajewski 1994]. Zasoby informacji mogą mieć bezpośredni wpływ na poziom ryzyka dokonywanych wyborów konsumenckich. Niepokojący, i zwiększający to ryzyko, jest fakt, że do źródeł wiedzy o żywności i żywieniu konsumenci coraz częściej zaliczają promocję, której celem nie jest przecież propagowanie właściwego odżywiania, lecz maksymalizacja sprzedaży wytwarzanych produktów żywnościowych. PODSUMOWANIE Tylko świadomy konsument, wyposażony w odpowiednią wiedzę, może stać się równoprawnym partnerem dla producentów i dostawców produktów żywnościowych, wymagającym klientem, zdolnym do podejmowania racjonalnych i przemyślanych decyzji. Ważna jest więc ocena poziomu i kształtowanie świadomości żywieniowej różnych grup polskich konsumentów, której odbiciem będzie pozytywna zmiana ich zachowań żywieniowych. Dotyczy to zwłaszcza konsumentów o niskich dochodach oraz osób młodych. Pierwsi bowiem muszą przestrzegać racjonalności swoich wydatków na żywność, a drudzy często nie dysponują jeszcze w pełni ukształtowaną świadomością żywieniową. Identyfikacja stanu wiedzy żywieniowej i zachowań żywieniowych konsumentów oraz określenie poziomu i zróżnicowania ich świadomości żywieniowej powinny stać się podstawą do przygotowania wskazówek odnośnie treści przekazów popularyzujących zdrowe żywienie wśród konsumentów różnych grup. Usystematyzowanie tych treści pozwoli na zwiększenie efektywności nakładów (sił, środków, czasu), ponoszo- Journal of Agribusiness and Rural Development
7 Świadomość żywieniowa a zachowania żywieniowe konsumentów 47 nych na propagowanie zasad zdrowego żywienia, poprzez jego bardziej celowe ukierunkowanie. Należy spodziewać się, że kampanie popularyzacyjne będą bardziej skuteczne, co może przynieść pozytywne rezultaty w wymiarze społecznym i ekonomicznym. LITERATURA Blisard N., Biing-hwan L., Cromartie J., Ballenger N., America s changing appetite: Food consumption and spending to Economics Research Service USDA, Food Review 25, 1, 2-9. Chlebna-Sokół D., Zbęk E., Sobczak M., Health behaviour of Polish children, youth and selected groups of hound adults literature review. Zdrowie Publiczne 117 (1), Cromartie J., Population Growth and demographic change Economics Research Service USDA, Food Review 25 1, Gajewski S., Zachowanie się konsumenta a współczesny marketing. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu Red. J. Gawęcki, T. Mossor-Pietraszewska. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Goryńska-Goldmann E., Food habits related to time and the frequency of consumption of food products and drinks in Poland. EJPAU, Economics 8, 4. Goryńska-Goldmann E., Wpływ czynników demograficznych i ekonomicznych na częstotliwość spożywania produktów zbożowych przez Polaków. Rocz. Nauk. SERiA 8, 3, Goryńska-Goldmann E., Wybrane aspekty komunikacji marketingowej na rynku pieczywa w obliczu zmian w zachowaniach i zwyczajach konsumentów. W: Komunikacja rynkowa. Skuteczne narzędzia i obszary zastosowania. Red. B. Pilarczyk, Z. Waśkowski. Zesz. Nauk. UE Pozn. 136, Górnicka M., Gronowskiej-Senger A., Zmiany w spożyciu podstawowych grup produktów spożywczych w latach w polskich gospodarstwach domowych. W: Konsument żywności i jego zachowania w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa, Gronowska-Senger A., Zachowania żywieniowe Polaków w świetle zaleceń FAO/WHO z 2003 roku. W: Materiały konferencyjne Konsument żywności i jego zachowania w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa. Gulbicka B., Kwasek M., 2000 a. Wpływ dochodów na spożycie żywności w gospodarstwach domowych. IERiGŻ, Warszawa. Gulbicka B., Kwasek M., 2000 b. Zróżnicowanie spożycia żywności w Polsce w świetle wyników badań budżetów gospodarstw domowych. IERiGŻ, Warszawa. Gutkowska K., Ozimek I., Wybrane aspekty zachowań konsumentów na rynku żywności. Wyd. SGGW, Warszawa. Jeżewska-Zychowicz M., Zachowania żywieniowe i ich uwarunkowania. Wyd. SGGW, Warszawa. Kołłajtis-Dołowy A., Kasińska M., Pietruszka B., Niektóre zachowania żywieniowe wybranej grupy młodzieży i ich uwarunkowania. W: Konsument żywności i jego zachowania w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa, Kowrygo B., Studium wpływu gospodarki rynkowej na sferę żywności i żywienia w Polsce Rozprawy naukowe i monografie. Wyd. SGGW, Warszawa. McCullough F. S.W., Yoo S., Ainsworth P., Food choice, nutrition education and parental influence on British and Korean primary school children. Int. J. Cons. Stud. 28, 3, (18) 2010
8 48 E. Goryńska-Goldmann, P. Ratajczak McLean-Meyinsse P.E., Larks N.A., Measuring Consumers Awareness of the Major Health Problems Caused by Excessive Sodium Consumption. J. Food Distr. Res. 37(1), Morley B., Chapman K., Mehta K., Swinburn B., Wakefield M., Parental awareness and attitudes about food advertising to children on Australian television. Austr. New Zeal. J Publ. Health 32, 4, Nti Ch.A., Larweh P.M., Gyemfua-Yeboah Y., Food consumption patterns, dietary quality and health status of expectant mothers: case studies in suburban and rural communities in Ghana. Int. J. Cons. Stud. 26, 1, Pilska M., Wpływ niektórych cech osobowości na wybrane zachowania żywieniowe kobiet i ich poglądy na temat żywienia. W: Konsument żywności i jego zachowania w warunkach polskiego członkostwa w Unii Europejskiej. Wyd. SGGW, Warszawa, Racjonalność konsumpcji i zachowań konsumentów Red. E. Kieżel. PWE, Warszawa. Regmi A., Changing structure of global food consumption and trade: an introduction. Economics Research Service, USDA Agricultural and Trade Report WRS Senauer B., The food consumer in the XXI century. New Research Perspectives. Department of Applied Economics, University of Minnesota. Szwacka-Salmonowicz J., Zmiany zachowań nabywców jako determinanta kształtowania strategii segmentacyjnych przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce. Wyd. SGGW, Warszawa. Świątkowska M., Berger S., Reklama żywności jako narzędzie kształtowania postaw konsumentów i rynku produktów spożywczych. Wyd. SGGW, Warszawa. Zepeda L., Deal D., Think before you eat: photographic food diaries as intervention tools to change dietary decision making and attitudes. Int. J. Cons. Stud. 32, 6, Ziemlański Ś., Zalecenie żywieniowe dla ludności w Polsce. IŻŻ, Warszawa. Żelazna K., Kowalczuk I., Mikuta B., Ekonomika konsumpcji elementy teorii. Wyd. SGGW, Warszawa. NUTRITIONAL AWARENESS AND NUTRITIONAL BEHAVIOURS OF CONSUMERS Summary. The ongoing changes in the world today, practically in all spheres of human life, are reflected in distinct changes of behaviours, hierarchy of values, the way of working, etc., resulting in changes in the way people live. One of the manifestations of different life style is change on such an important field as nutrition, and thus changes in consumer behaviours and eating habits, caused, among others by increasing awareness of nutrition. The paper presents the concept of nutritional awareness and dietary behaviour of consumers and the elements essential for proper evaluation and formulation of these factors. The specified items can be the basis for building knowledge test, which will expand the application range of information about knowledge of the principles of proper nutrition in Poland and their use in nutritional practice of Poles. Key words: food, nutrition, nutritional awareness, eating habits Zaakceptowano do druku Accepted for print: Do cytowania For citation: Goryńska-Goldmann E., Ratajczak P., Świadomość żywieniowa a zachowania żywieniowe konsumentów. J. Agribus. Rural Dev. 4(18), Journal of Agribusiness and Rural Development
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Składniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: technik żywienia i usług gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 2. Ocena Nazwa
8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
Składniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: kucharz Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 1. Ocena Nazwa działu / wymagania Znaczenie nauki
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
Sylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Żywienie człowieka inżynieria produktów żywnościowych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Żywienie człowieka i ocena żywności
Załącznik nr 4 do Uchwały Nr 91-2014/2015 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z dnia 22 czerwca.2015 r. w sprawie wprowadzenia od roku akademickiego 2015/2016 efektów kształcenia
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: 01341-10-B Kierunek studiów: Nauki o rodzinie Specjalność:
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne i społeczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowy Kod ECTS:? Kierunek studiów: Nauki o rodzinie
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Żywność prozdrowotna i ekologiczna, kierunek: Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze; I rok; studia stacjonarne II stopnia
ŻYWNOŚĆ PROZDROWOTNA I EKOLOGICZNA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne, nauki przyrodnicze Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: B-przedmiot kierunkowy Kod ECTS: Kierunek studiów: Dziedzictwo
Zbiór założonych efekty kształcenia dla studiów podyplomowych: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA
Zbiór założonych efekty kształcenia dla studiów podyplomowych: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Efekty kształcenia dla przedmiotu Słuchacz, który zaliczył przedmiot, ma wiedzę, umiejętności i kompetencje 1. Współczesne
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY RACJONALNEGO ŻYWIENIA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne i społeczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowy Kod ECTS:? Kierunek studiów: Nauki o rodzinie
Podstawy żywienia człowieka, kierunek: nauki o rodzinie; III rok; studia stacjonarne I stopnia
PODSTAWY RACJONALNEGO ŻYWIENIA Obszar kształcenia: nauki humanistyczne i społeczne Status przedmiotu: Obligatoryjny Grupa przedmiotów: C-przedmiot specjalnościowy Kod ECTS:? Kierunek studiów: Nauki o rodzinie
SPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Pierwszy projekt - aplikacja mobilna
Warszawa 2015 Choroby cywilizacyjne to jeden z największych problemów zdrowotnych państw wysokorozwiniętych i krajów szybko rozwijających się, w tym Polski. Problem nadwagi i otyłości dotyczy 61% mężczyzn
Streszczenie rozprawy doktorskiej napisanej w Katedrze Badań Konsumpcji pod kierunkiem naukowym dr hab. Urszuli Grzegi, prof. UE
Streszczenie rozprawy doktorskiej napisanej w Katedrze Badań Konsumpcji pod kierunkiem naukowym dr hab. Urszuli Grzegi, prof. UE Tytuł: Nowe trendy w konsumpcji artykułów żywnościowych i zachowaniach żywieniowych
Znakowania Wartością Odżywczą GDA
Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowa Inspekcja Sanitarna Polska Federacja Producentów Żywności Warszawa, 19.09.2007 Znakowanie, a strategia walki z nadwagą i otyłością
SYLABUS. Żywienie w turystyce Wydział Wychowania Fizycznego Katedra Nauk Humanistyczno-Społecznych
Nazwa przedmiotu Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod przedmiotu SYLABUS Żywienie w turystyce Wydział Wychowania Fizycznego Katedra Nauk Humanistyczno-Społecznych Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia Kierunek ŻYWIENIE CZŁOWIEKA I OCENA ŻYWNOŚCI ZAGADNIENIA KIERUNKOWE 1. Przemiany materii
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
PARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2009 2007/2285(INI) 1.4.2008 OPINIA Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa
Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
profil ogólnoakademicki studia I stopnia
Opis na kierunku ŻYWIENIE CZŁOWIEKA z odniesieniem do oraz prowadzących profil ogólnoakademicki studia I stopnia Efekty NŻZ1_W01 NŻZ1_W02 NŻZ1_W03 NŻZ1_W04 WIEDZA Ma ogólną wiedzę z zakresu matematyki,
Turystyka i Rekreacja pytania na egzamin dyplomowy
Turystyka i Rekreacja pytania na egzamin dyplomowy ZAGADNIENIA Z PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH 1. Podstawowe typy i rodzaje przedsiębiorstw turystycznych w Polsce. Zakres ich funkcjonowania. Struktury organizacyjne
Dział programowy: Kuchnia bezpieczna i przyjazna użytkownikom
TECHNIKA ZAJĘCIA ŻYWIENIOWE Dział programowy: Kuchnia bezpieczna i przyjazna użytkownikom Nr 2 Zapoznanie z programem i systemem oceniania. Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) na lekcjach zajęć technicznych.
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Dietetyka studia pierwszego stopnia profil praktyczny
Symbol kierunkowych efektów kształcenia l K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07 K_W08 Efekty kształcenia dla kierunku studiów Dietetyka studia pierwszego stopnia profil praktyczny WIEDZA Zna budowę,
PROGRAM PRAKTYKI w SZPITALU DLA STUDENTÓW Wyższej Szkoły Zdrowia. Urody i Edukacji w Poznaniu
PROGRAM PRAKTYKI w SZPITALU DLA STUDENTÓW Wyższej Szkoły Zdrowia. Urody i Edukacji w Poznaniu ukształtowania cech, jakich wymaga zawód dietetyka: rzetelnego podejścia do pracy, uczciwości, odpowiedzialności
Założenia Realizacji Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! w latach 2012 2015 Założenia ogólne
Założenia Realizacji Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! w latach 2012 2015 Założenia ogólne 1. Celem Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego Trzymaj Formę! jest edukacja w zakresie trwałego
PLAN STUDIÓW PODYPLOMOWYCH: ŻYWIENIE CZŁOWIEKA I DIETETYKA W ROKU 2019/2020. Liczba godzin z. teoretyczne
Załącznik nr 16 do uchwały nr 79/2018-2019 Senatu Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie z dnia 24 maja 2019 r. Symbol modułu MK01 MK02 Nazwa modułu Anatomia i fizjologia człowieka Technologia żywności
Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2
Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia
Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
KARTA PRZEDMIOTU. 10. WYMAGANIA WSTĘPNE: zaliczenie z biologicznych podstaw człowieka i fizjologii człowieka
Załącznik Nr 1 KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie w turystyce i rekreacji 2. KIERUNEK: Turystyka i rekreacja 3. POZIOM STUDIÓW: I 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III/V 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 8 6.
Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż,
Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Główny Inspektorat Sanitarny i Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów
O żywieniu dzieci w żłobkach. dr n.med. Elżbieta Trafalska Zakład Higieny Żywienia i Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi
O żywieniu dzieci w żłobkach dr n.med. Elżbieta Trafalska Zakład Higieny Żywienia i Epidemiologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Rozwój Żywienie Współpraca między Miejskim Zespołem Żłobków w Łodzi a jednostką
Komentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 16 Strona 2 z 16 Strona 3 z 16 Strona 4 z 16 Strona 5 z 16 Strona 6 z 16 Strona 7 z 16 Strona 8 z 16 W pracach egzaminacyjnych oceniane były następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Program Projektu Nauczyciel ZDROWO myślący, dobrze uczący
Program Projektu Nauczyciel ZDROWO myślący, dobrze uczący I. Opis Należy wskazać, że edukacja zdrowotna jest kluczowym narzędziem promocji zdrowia. Odnoszenie sukcesów w procesie promowania zdrowia zależy
ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY
Agnieszka Palka, Kamil Rzeźnikowski Akademia Morska w Gdyni ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY Dieta kobiety ciężarnej jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.
[8ZSP/KII] Dietetyka
1. Ogólne informacje o module [8ZSP/KII] Dietetyka Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
Anna Platta* Anna Suszek-Namroży** Akademia Morska w Gdyni
Studia i Prace WNEiZ US nr 43/3 2016 DOI: 10.18276/sip.2016.43/3-31 Anna Platta* Anna Suszek-Namroży** Akademia Morska w Gdyni Ocena zachowań żywieniowych i realizacji funkcji żywieniowej rodziny przez
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Spis treści. Wstęp... 9 KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ...
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I KOMUNIKACJA MARKETINGOWA UCZELNI WYŻSZEJ... 11 Rozdział II ZNACZENIE MARKI W KOMUNIKACJI MARKETINGOWEJ UCZELNI WYŻSZEJ... 33 Rozdział III ROLA SERWISU INTERNETOWEGO UCZELNI
CENY ŻYWNOŚCI W PROCESIE RYNKOWYCH PRZEMIAN POLSKIEJ GOSPODARKI ( )
KRYSTYNA ŚWIETLIK CENY ŻYWNOŚCI W PROCESIE RYNKOWYCH PRZEMIAN POLSKIEJ GOSPODARKI (1994-2004) STUDIA I MONOGRAFIE ISSN 0239-7102 141 WARSZAWA 2008 DR KRYSTYNA SWIETLIK CENY ŻYWNOŚCI W PROCESIE RYNKOWYCH
II.1. Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia do efektów obszarowych:
II.1. Tabela odniesień kierunkowych efektów kształcenia do efektów obszarowych: Symbol Opis efektów kształcenia dla kierunku Dietetyka WIEDZA K_W01 Zna budowę, sposób biosyntezy i funkcje fizjologiczne
TEMATYKA PRAC. Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok
TEMATYKA PRAC Zapisy dnia 18.02.2015 r. o godz. 9.45 Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok Prof.nzdz. dr hab. Agnieszka Sitko-Lutek pok. 1018 1. Uwarunkowania i zmiana kultury organizacyjnej
Spis treści. Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym...
Wstęp... 9 Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym... 11 1.1. Zarys teorii marketingu... 11 1.2. Rodzaje marketingu... 16 1.3. Istota marketingu produktów spożywczych...
TEMATYKA PRAC. Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok
TEMATYKA PRAC Zapisy dnia 18.02.2015 r. o godz. 9.45 Prof.nzdz. dr hab. Agnieszka Sitko-Lutek Zapisy pok. 309 Zarządzanie Studia stacjonarne II stopień I rok 1. Uwarunkowania i zmiana kultury organizacyjnej
Program Owoce w szkole i jego ocena
Program Owoce w szkole i jego ocena Warszawa, marzec 2012 Od roku szkolnego 2009/2010 Agencja Rynku Rolnego administruje programem Wspólnej Polityki Rolnej Owoce w szkole Obecnie trwa trzeci rok szkolny
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI. Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA SYLABUS Nazwa przedmiotu Żywienie człowieka Kod przedmiotu
KONFERENCJA JAK ZARZĄDZAĆ AKTYWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I ZDROWYM ODŻYWIANIEM W FIRMACH? WNIOSKI PRAKTYCZNE Z OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA PRACOWNIKÓW.
ŁÓDŹ, 27 CZERWCA 2019 R. KONFERENCJA JAK ZARZĄDZAĆ AKTYWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I ZDROWYM ODŻYWIANIEM W FIRMACH? WNIOSKI PRAKTYCZNE Z OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA PRACOWNIKÓW. dr Krzysztof Puchalski Krajowe Centrum
DOROBEK NAUKOWY. 4) E. Gołąb-Andrzejak, Lojalność eurokonsumentów pokolenia Y, Handel Wewnętrzny 2015, nr 1, s (lista B 12 punktów)
dr Edyta Gołąb-Andrzejak Katedra Marketingu Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechnika Gdańska Gdańsk, 21.02.2017r. PO DOKTORACIE (od 2010 roku) ARTYKUŁY RECENZOWANE DOROBEK NAUKOWY 1) E. Badzińska, E.
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Podstawy zdrowego żywienia Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Mgr inż. Ewelina Trojanowska Zespół dydaktyczny Mgr inż. Ewelina Trojanowska Opis kursu (cele kształcenia)
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 0/03 WydziałZarządzania i Komunikacji Społecznej Kierunek studiów:
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
ZAŁOŻENIA REALIZACJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO
ZAŁOŻENIA REALIZACJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! W ROKU SZKOLNYM 2008/2009 III EDYCJA I. CEL GŁÓWNY: Zwiększenie świadomości dotyczącej wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie. II.
Doświadczenia firmy Unilever w zakresie stosowania oświadczeń zdrowotnych odnośnie tłuszczów do smarowania
Doświadczenia firmy Unilever w zakresie stosowania oświadczeń zdrowotnych odnośnie tłuszczów do smarowania Paweł Badowski Regulatory Affairs Manager Unilever Polska Oświadczenia zdrowotne w teorii i praktyce
Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
KARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu HIGIENA Z ELEMENTAMI DIETETYKI. 2. Numer kodowy BIO03c. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski
Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego
Launch. przygotowanie i wprowadzanie nowych produktów na rynek
Z przyjemnością odpowiemy na wszystkie pytania. Prosimy o kontakt: e-mail: kontakt@mr-db.pl tel. +48 606 356 999 www.mr-db.pl MRDB Szkolenie otwarte: Launch przygotowanie i wprowadzanie nowych produktów
INNOWACJA PEDAGOGICZNA. Nazwa szkoły: Zespół Szkół Ogólnokształcących w Godzianowie. Autor: Halina Majka. Temat: Zdrowo jem- zdrowo żyję
INNOWACJA PEDAGOGICZNA Nazwa szkoły: Zespół Szkół Ogólnokształcących w Godzianowie Autor: Halina Majka Temat: Zdrowo jem- zdrowo żyję Przedmiot: edukacja wczesnoszkolna Rodzaj innowacji: przedmiotowo-metodyczna
Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych
Warszawa, 14 września 2010 r. Informacja prasowa IAB Polska Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych Wyniki badania przeprowadzonego dla IAB przez PBI wskazują, że internauci aktywnie interesują
otyłości, jako choroby nie tylko groźnej samej w sobie, lecz sprzyjającej rozwojowi wielu innych schorzeń skracających życie współczesnemu
Informacja o Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy ( KIK/34) pt. Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej
Żyjmy zdrowo kolorowo
Żyjmy zdrowo kolorowo Publiczna Szkoła Podstawowa u Ujeździe już od lat promuje zdrowy tryb życia pod hasłem Żyjmy zdrowo kolorowo. Podejmowane w ramach tego przedsięwzięcia działania mają na celu wypracowanie
Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów
Opis struktury zagadnień rozważanych w obszarach badawczych projektu Quality of Life w czasie spotkania #1 Perspektywa Dynamiki Systemów Elementy określone przez liderów sekcji w obszarze Bezpieczna Żywność
WYDATKI KONSUMPCYJNE GOSPODARSTW DOMOWYCH Z DZIEĆMI NA UTRZYMANIU
WYDATKI KONSUMPCYJNE GOSPODARSTW DOMOWYCH Z DZIEĆMI NA UTRZYMANIU Miesięcznik Polityka Społeczna 7/2005. Powielanie, przedrukowywanie oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody Redakcji PS zabronione. Marlena
Żywienie i suplementacja w sporcie Kod przedmiotu
Żywienie i suplementacja w sporcie - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Żywienie i suplementacja w sporcie Kod przedmiotu 16.1-WL-WF-ŻiSwS Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2022 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)
Oszczędności gospodarstw domowych Analiza przekrojowa i analiza kohort
Oszczędności gospodarstw domowych Analiza przekrojowa i analiza kohort Barbara Liberda prof. zw. Uniwersytetu Warszawskiego Wydział Nauk Ekonomicznych Konferencja Długoterminowe oszczędzanie Szkoła Główna
Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Program własny Wiem, że zdrowo jem promujący zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia w Publicznym Gimnazjum im. Leszka Deptuły w Wadowicach Górnych
Program własny Wiem, że zdrowo jem promujący zdrowe odżywianie i aktywny tryb życia w Publicznym Gimnazjum im. Leszka Deptuły w Wadowicach Górnych Opracowała: mgr inż. Anna Zając 1 1. Wstęp Program własny
SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE
Anna Kasprzyk Mariusz Giemza Katedra Zarządzania Jakością Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie SATYSFAKCJA KLIENTÓW SKLEPÓW SPOŻYWCZYCH FUNKCJONUJĄCYCH W SIECI HANDLOWEJ - BADANIA ANKIETOWE Wprowadzenie
Przedmiotowy system oceniania dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań edukacyjnych Zajęcia techniczne klasa II gimnazjum
Przedmiotowy system oceniania dla uczniów z obowiązkiem dostosowania wymagań edukacyjnych Zajęcia techniczne klasa II gimnazjum L.P Temat Liczba godz. 1. Zapoznanie z programem oraz PSO. BHP podczas zajęć
Wymagania edukacyjne Zajęcia techniczne klasa II gimnazjum
Wymagania edukacyjne Zajęcia techniczne klasa II gimnazjum L.P Temat Liczba godz. 1. Zapoznanie z programem oraz PSO. BHP podczas zajęć technicznych. 2. Składniki pokarmowe i odżywcze. wymagania na ocenę
Osiągnięcia uczniów, plan wynikowy
Osiągnięcia uczniów, plan wynikowy Zajęcia żywieniowe Lp. Temat lekcji 1 Zapoznanie z programem i systemem oceniania. Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) na lekcjach zajęć technicznych Liczba Osiągnięcia
WSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Choroby cywilizacyjne a sztuka kulinarna. Studia niestacjonarne 0h
KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR WSHiG Karta przedmiotu/sylabus Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i gastronomii Stacjonarny / niestacjonarny II/ II stopnia Nazwa przedmiotu Choroby cywilizacyjne
Małgorzata Grzywińska-Rąpca
zeszyty naukowe uniwersytetu szczecińskiego NR 874 studia informatica nr 37 2015 DOI:10.18276/si.2015.37-03 Małgorzata Grzywińska-Rąpca Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie CZYNNIKI SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE
8ZSKME/KII] Dietetyka
1. Ogólne informacje o module 8ZSKME/KII] Dietetyka Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
Powszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GMINNEGO PRZEDSZKOLA NR 1 W CHEŁMIE ŚLĄSKIM ZAGADNIENIE PROGRAMU: BEZPIECZNE ZACHOWANIA W DOMU
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GMINNEGO PRZEDSZKOLA NR 1 W CHEŁMIE ŚLĄSKIM ZAGADNIENIE PROGRAMU: BEZPIECZNE ZACHOWANIA W DOMU Środowisko domowe to miejsce, w którym również istnieje wiele zagrożeń dla bezpieczeństwa
W ramach kampanii społecznej Wiem, co jem prowadzonej przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy we współpracy z Centrum Komunikacji Społecznej i
W ramach kampanii społecznej Wiem, co jem prowadzonej przez Biuro Edukacji Urzędu m.st. Warszawy we współpracy z Centrum Komunikacji Społecznej i Wydziałem Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW,
Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia
Barbara Adamczyk Dzieci ulicy w Polsce i na świecie Definicja typologia etiologia Akademia Ignatianum Wydawnictwo WAM Kraków 2015 Spis treści Wstęp 13 Rozdział 1 Pojęciowe i kategorialne ustalenia fenomenu
DIETETYKA W SPORCIE I ODNOWIE BIOLOGICZNEJ
OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Umiejscowienie w obszarach kształcenia: studia podyplomowe w zakresie Dietetyki w sporcie i odnowie biologicznej lokują się w obszarze nauk medycznych nauk o zdrowiu i nauk o kulturze
[8ZSTZS/KII] Dietetyka
1. Ogólne informacje o module [8ZSTZS/KII] Dietetyka Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status modułu Język
Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV szkoły podstawowej. Hasło programowe: Czynności życiowe, higiena i zdrowie człowieka.
Scenariusz lekcji przyrody w klasie IV szkoły podstawowej Hasło programowe: Czynności życiowe, higiena i zdrowie człowieka. Temat: Składniki pokarmowe i ich znaczenie dla organizmu. Korelacja ze ścieżką
Andrzej Gantner. Dyrektor Generalny Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców
Działania na poziomie międzynarodowym i Unii Europejskiej w zakresie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem i aktywnością fizyczną w kontekście zdrowego stylu życia Andrzej Gantner Dyrektor Generalny
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/
Suplementy diety znakowanie i ocena jakości. Borderline products warsztaty.
Termin 17 listopada Miejsce Jagiellońskie Centrum Innowacji ul. Bobrzyńskiego 14 30-348 Kraków Cena od 199 zł brutto Informacje o szkoleniu Akademia TKP wraz z prawnikami kancelarii Traple Konarski Podrecki
Sylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.
Sylabus z modułu [24A] Dietetyka 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
CECHY JAKOŚCI ŻYWNOŚCI A DECYZJE ZAKUPOWE POLSKICH KONSUMENTÓW SOKÓW OWOCOWYCH*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIX, 2016, 4, str. 788 794 Urszula Balon, Joanna M. Dziadkowiec, Tadeusz Sikora CECHY JAKOŚCI ŻYWNOŚCI A DECYZJE ZAKUPOWE POLSKICH KONSUMENTÓW SOKÓW OWOCOWYCH* Katedra Zarządzania