Wykład: Pieniądz i Polityka monetarna

Transkrypt

1 i Polityka monetarna Makroekonomia II Zima 2018/ SGH Jacek Suda

2 Barter a pieniądz Gospodarka bez pieniądza to gospodarka barterowa - wymiana ma charakter bezpośredni, w której jedne dobra i usługi wymieniane są na inne Wymaga spotkania się dwóch osób, które chcą dokonać wzajemnej wymiany Pieniądz pozwala ominąć tą podwójną zbieżność potrzeb (double coincidence of wants) Pieniadz to zbiór aktywów, które ludzie wykorzystują do kupowania dóbr i usług Pieniądz jest prawnie określonym środkiem płatniczym

3 Funkcje pieniądza 3 funkcje pieniądza: 1 środek przechowywania wartości umożliwia przeniesienie siły nabywczej w czasie 2 jednostka rozliczeniowa miara służąca do określania cen i zapisywania zobowiązań 3 środek wymiany ułatwia wymianę handlową Pieniądz musi być prawnie określonym środkiem płatniczym niejasny status kryptowalut, np. bitcoin: legalny środek płatniczy tylko w niektórych krajach

4 Rodzaje pieniądzy Pieniądz towarowy pieniądz, który przyjmuje postać towaru o wartości samoistnej np. złoto, srebro, bydło (Imperium rzymskie), papierosy,... kamienie z wysp Yap,... Pieniądz fiducjarny/symboliczny (fiat money) pieniądz niemający oparcia w dobrach materialnych uznany jako legalny środek płatniczy wartość większa niż materiał, z którego został wytworzony np. gotówka

5 Agregaty pieniężne Gotówka = banknoty + monety w obiegu M0 = baza monetarna = gotówka + rezerwy bankowe (wkłady trzymane przez banki komercyjne w banku centralnym M1 = M0 + wkłady bankowe a vista (rachunki na żądanie) używane w codziennych transakcjach M2 = M1 + bankowe wkłady terminowe (lub oszczędnościowe) o nieograniczonej dostępności M3 = M2 + duże depozyty terminowe + wkłady w instytucjach pozabankowych Poszczególne agregaty różnią się płynnością: łatwością przekształcenia W naszych rozważaniach pieniądz to M = gotówka (C) + wkłady bankowe (D)

6 Agregaty pieniężne Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Table 9.1 Pieniądz w 4 krajach i strefie euro w 2015 Gotówka M0 M1 M2 M3 Wielka Brytania w mld funtów 67,4 373,3 1464,3 2130,6 2401,3 w % PKB 3,6 20,0 78,5 114,3 128,8 Strefa Euro w mld euro 1110,8 1930,8 6630, , ,8 w % PKB 10,7 18,6 63,7 98,3 104,1 Stany Zjednoczone w mld dolarów 1380,5 3611,4 3147, ,5 w % PKB 7,7 20,1 17,5 69,1 Polska w mld PLN 163,0 215,0 692,1 1145,7 1155,4 w % PKB 9,1 12,0 38,7 64,0 64,6 Szwecja w mld koron 73,5 144,4 2289,4 2728,9 2788,7 w % PKB 1,8 3,5 55,1 65,7 67,1 Źródło: IMF, Central banks' bulletins Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

7 Podaż pieniądza Podaż pieniądza to ilość pieniądza krążącego w gospodarce Podaż pieniądza M0, a pośrednio M1, określona jest przez bank centralny w Polsce: Narodowy Bank Polski (NBP) w strefie euro: Europejski Bank Centralny (ECB) (1999/2002) 19 krajów w strefie euro: Austria, Belgia, Cypr (2008), Estonia (2011), Finlandia, Francja, Grecja (2001), Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa (2015), Luksemburg, Łotwa (2014), Malta (2008), Niemcy, Portugalia, Słowacja (2009), Słowenia (2007), Włochy w Stanach Zjednoczonych: System Rezerwy Federalnej (Fed) 12 banków regionalnych + zarząd Rezerwy Federalnej + FOMC przy pomocy polityki pieniężnej Neutralność pieniądza (w długim okresie) Zasada neutralności pieniądza: (w długim okresie) zmiany podaży pieniądza zmieniają tylko zmienne nominalne, a nie realne ceny rosną w takim samym tempie jak podaż pieniądza

8 Popyt na pieniądz Gospodarstwa domowe (i przedsiębiorstwa) potrzebują pieniędzy do transakcji handlowych i przeniesienia swoich zasobów w czasie Popyt na pieniądz określa ile pieniędzy potrzebują gospodarstwa domowe Załóżmy, że gospodarstwa domowe trzymają część swojego dochodu (k) w pieniądzach w celu przeprowadzeniu transakcji Popyt na pieniądz określony jest wielkością nominalną dochodu (równanie Cambridge) M = kpy PY = nominalne PKB M = popyt na pieniądz Dla V = 1/k = szybkość obiegu pieniądza ilościowa teoria pieniądza MV = PY Popyt na pieniądz zależy od nominalnego (PY) a nie realnego (Y) PKB

9 Siła nabywcza i wzrost podaży pieniądza Wartość (= siła nabywcza) pieniądza jest odwrotnie proporcjonalna do poziomu cen M P = ky M/P to realna wartość pieniądza a M P = ky określa realny popyt na pieniądz jak funkcję realnego PKB (Y) Co jeżeli ilość (podaż) pieniądza rośnie? k jest stałe (z założenia) M = kpy = M PY PY P (wzrost poziomu cen = inflacja) i/lub Y (wzrost PKB)

10 Podaż pieniądza i inflacja Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Wzrost ilości pieniądza i inflacja, Fig. 5.1 (a) Inflacja Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved. Wzrost ilości pieniądza Źródło: IMF International Financial Statistics

11 Inflation rate (percent, logarithmic scale) Podaż pieniądza i inflacja 2. Money supply and money demand Inflacja i wzrost podaży pieniądza, Inflation and money growth, ,0 Ecuador Belarus Indonesia Turkey 10,0 Euro Area Argentina U.S. 1,0 Switzerland Singapore China 0, Money supply growth (percent, logarithmic scale)

12 Pieniądze, ceny i wielkość produkcji Popyt na pieniądz: M d = kpy Tempo wzrostu popytu na pieniądz ( M/M) M M P P + Y (+ Y P Y P Y ) tempo wzrostu popytu na pieniądz = inflacja + wzrost realnego PKB P : potrzeba więcej pieniędzy do przeprowadzenia tej samej liczby transakcji Y : potrzeba więcej pieniędzy do przeprowadzenia większej liczby transakcji W równowadze: podaż pieniądza M s = M d popyt na pieniądz. π = Ms M s Y Y Jeżeli podaż pieniądza rośnie szybciej niż PKB (np. bank centralny wydrukuje więcej pieniędzy) pieniędzy jest za dużo w stosunku do liczby dóbr i usług wzrost cen przywraca równowagę (M/P) M/P = Y Y

13 Zasada neutralności i zasada dychotomii W długim okresie obserwujemy zasadę neutralności Zmiany podaży pieniądza nie wpływają na realny PKB Zmiany podaży pieniądza wpływają tylko na poziom cen M P jest stałe, jeżeli Y jest stałe Brak wpływu na PKB oznacza π = M M W długim okresie wzrost podaży pieniądza nie wpływa na zmiany PKB ale wzrost PKB wpływa na popyt na pieniądz: zasada dychotomii wzrost PKB zależy od wzrostu czynników produkcji i technologii wzrost PKB powoduje wzrost zapotrzebowania na pieniądz, żeby przeprowadzić więcej transakcji Wzrost PKB oznacza π = M M Y Y stopa inflacji zależy od polityki pieniężnej (M s ) i tempa wzrostu PKB (Y)

14 Równowaga na rynku pieniądza Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 5.4 Równowaga na rynku pieniądza P S 1 S 2 D M d =PkY P 2 A 2 P 1 A 1 M 1 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved. M 2 M

15 Instytucje monetarne Pieniądz tworzony jest przez instytucje pieniężne 1 bank centralny 2 banki komercyjne M = C + D Bank centralny: ma wyłączne prawo do kontroli obiegu pieniądza i kredytu jest bankiem banków: banki mają własne rachunki w banku centralnym emituje gotówkę (C) tworzy rezerwy bankowe (wkłady trzymane prez banki komercyjne) (R) = kontroluje bazę monetarną, M0 = C + R Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Bilans banku centralnego Aktywa Aktywa zagraniczne Kredyty dla banków komercyjnych Papiery wartościowe Pasywa Gotówka w obiegu Wkłady banków komercyjnych Wkłady państwa Wartość netto Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

16 Banki komercyjne Banki to pośrednicy finansowi pomiędzy właścicielami wkładów/depozytów a kredytobiorcami Banki przyjmują krótkookresowe zobowiązania (D) i tworzą długookresowe aktywa (L) = przekształcają termin płatności Przekształcaniu terminu płatności towarzyszy ryzyko: jeżeli (część/wszyscy) depozytariusze zarządają swoich środków ulokowanych jako depozyty (run na bank) bank może nie być w stanie wywiązaćburda się & Wyplosz ze swoich zobowiązań MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.1 Bilans banku komercyjnego Aktywa Gotówka w skarbcu i wkłady w banku centralnym Papiery wartościowe Pasywa Zobowiązania wobec banku centralnego Wkłady klientów Kredyty Wartość netto

17 Tworzenie pieniędzy przez banki komercyjne Tworzenie pieniądza ma formę udzielania kredytów Idea: banki używają depozytów do udzielania kredytów, które stworzą kolejne depozyty (W większości krajów) banki muszą utrzymywać rezerwy: część wkładów pieniężnych, które nie są pożyczane Dwa przykłady: 1 Stopa rezerw = 100% bank trzymają wszystkie depozyty jako rezerwy 2 Stopa rezerw < 100% - banki trzymają tylko część depozytów jako rezerwy, resztą finansują kredyty

18 Przykład 1: 100% rezerw Robinson ma C = 1000 USD D = $0 i M = $1000 Deponuje pieniądze w "Pierwszym Banku" Bank musi odłożyć 100% depozytu jako rezerwę C = $0, D = $1000 i M = $1000 Pierwszy Bank Aktywa Pasywa rezerwy 1000 depozyty 1000 Przy stopie rezerw = 100% brak kreakcji pieniądza przez bank komercyjny

19 Przykład 2: 10% rezerw - "Pierwszy bank" Robinson ma C = 1000 USD D = $0 i M = $1000 Deponuje pieniądze w "Pierwszym Banku" Bank musi odłożyć 10% depozytu jako rezerwę Bank udziela pożyczki Robertowi: (100%-10%) wielkości depozytu Robinsona Pierwszy Bank Aktywa Pasywa rezerwy 100 depozyty 1000 kredyty 900 C = $900, D = $1000 i M = $1900

20 Przykład 2: 10% rezerw - "Drugi bank" Robert za C = 900 USD kredytu kupuje laptopa Właściciel sklepu deponuje pieniądze za sprzedanego laptopa w "Drugim Banku" Drugi bank musi odłożyć 10% depozytu jako rezerwę Drugi bank udziela pożyczki Włodkowi: (100%-10%) wielkości depozytu Roberta Pierwszy Bank Aktywa Pasywa Drugi Bank Aktywa Pasywa rezerwy 100 depozyty 1000 kredyty 900 rezerwy 90 depozyty 900 kredyty 810 C = $810, D = $ $900 i M = $2710 System bankowy tworzy pieniądze w postaci depozytów Ale: system bankowy nie tworzy majątku (depozyty rosną w tym samym tempie co dług)

21 Mnożnikowa kreacja pieniądza Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.2 Mnożnik kreacji pieniądza Proces ten będzie trwał aż wszystkie możliwe depozyty zostana pożyczone 1000 Kredyt 900 Kredyt 810 Kredyt itd. Rezerwy Rezerwy itd. W sumie w sytemie bankowym będzie depozyty (D) = Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved. kredyty (L) = rezerwy (R) = Proces tworzenia pieniądza i kredytu nazywany jest procesem mnożnikowej kreacji pieniądza Jeżeli część rr wkładu zostaje jako rezerwa a część (1 rr) jest pożyczana to wartość depozytów z początkowego wkładu C wyniesie D = C+C (1 rr)+c (1 rr) 2 +C (1 rr) = C 1 (1 rr) = C rr a wielkość rezerw R = C rr + C (1 rr) rr + C (1 rr) 2 rr +... = D rr = C

22 Stopa rezerw obowiązkowych Mnożnik kreacji pieniądza: odwrotność stopy rezerw obowiązkowych 1 rr Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Table 9.2 Wymagana stopa rezerw, wybrane kraje Kraj Wkłady, których dotyczy obowiązek posiadania rezerw Nie ma Obowiązkowa minimalna stopa rezerw Australia Chiny Wkłady w dużych instytucjach finansowych 18,5% Czechy Wkłady dwuletnie i krótsze 2,0% Stefa euro Wkłady dwuletnie i krótsze 1,0% Węgry Wszystkie wkłady 2,0% Polska Wszystkie wkłady z wyjątkiem repo 3,5% Szwajcaria Wkłady trzymiesięczne i krótsze 2,5% Wielka Brytania Nie ma Stany Zjednoczone Rachunki transakcyjne większe niż $15,2 mln ale mniejsze niż $110,2 mln 3,0% Rachunki transakcyjne większe $110,2 mln 10,0%

23 Rezerwy Rezerwy banków komercyjnych mogą przybrać formę gotówki w skarbcu lub wkładów w banku centralnym Bankom opłaca się trzymać dokładnie tyle rezerw, ile jest to wymagane prawem Stopa rezerw określana jest przez bank centralny, który w ten sposób określa stopień kreacji pieniądza przez banki komercyjne Zmiana stopy rezerw obowiązkowych (rr) zmienia ilość depozytów i ilość pieniądza Burda & Wyplosz w gospodarce MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.4 Związek między rezerwami a zasobem pieniądza R = rr D = D (=) 1 rr R w gospodarce Rezerwy Zmiana wielkości rezerw Wkłady Zmiana wielkości wkładów

24 Zmiany mnożnika pieniądza Zmiana M0 zmienia ilość pieniądza w gopodarce M0 = C + R M1 zależy od ilości depozytów M1 = C + D = M1 = C + 1 rr R Im niższe rr tym więcej depozytów D i tym większy M1 Jeżeli gospodarstwa domowe wolą trzymać gotówkę od depozytów to M1 spada Jeżeli bank nie ma wkładów na udzielenie (nowego) kredytu lub nie ma wymaganej ilości rezerw, może pożyczyć wymagane rezerwy od banku centralnego lub innego banku (na rynku międzybankowym) = kreacja pieniądza

25 Instrumenty polityki pieniężnej Bank centralny wpływa na podaż pieniądza (M) za pomocą 3 instrumentów: 1 Stopa rezerw obowiązkowych, rr rr M1 2 Operacje otwartego rynku: kupno i sprzedaż aktywów (np. obligacji rządowych) NBP kupuje obligacje na rynku i płaci C (lub R) M0 M1 NBP sprzedaje obligacje na rynku za C (lub R) M0 M1 3 Oprocentowanie pożyczek dla banków, i i rezerwy są tańsze podaż kredytów M0 M1 Bank centralny kontroluje w pełni tylko M0, nie M1

26 Rynek pieniądza Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.5 Stopy procentowe w strefie euro w latach Źródło: ECB Monthly Bulletin, Grudzień 2016 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

27 Popyt na pieniądz Jak dotąd: popyt na pieniądz M d = kpy Koszt trzymania pieniądza = nominalna stopa procentowa koszt utraconych możliwości k(i) określa ile pieniędzy gospodarstwa chcą trzymać jako funkcję stopy procentowej: im wyższe i, tym mniejsze k(i) : (k (i) < 0) M d = k(i)py

28 Rynek pieniądza: popyt na pieniądz Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.7 (a) Rynek pieniądza: popyt na bazę monetarną Stopa międzybankowa Popyt podmiotów gospodarczych na pieniądz wpływa na pochodny popyt na bazę monetarną, zgłaszany przez banki komercyjne. D M0 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

29 Rynek pieniądza: podaż bazy monetarnej Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.7 (b) Rynek pieniądza: podaż bazy monetarnej Stopa międzybankowa M0 s A D Podaż bazy monetarnej kontrolowana jest przez bank centralny M0 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

30 Rynek pieniądza: stała podaż Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.7 (c) Rynek pieniądza: stała podaż pieniądza Stopa międzybankowa M0 s C A D D Wzrost popytu przy braku reakcji banku centralnego M0 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

31 Rynek pieniądza: stała stopa procentowa Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.7 (d) Rynek pieniądza: stała stopa procentowa Stopa międzybankowa M0 s A M 0 s B D D Popyt rośnie ale bank centralny chce utrzymać stałą stopę procentową. Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved. M0

32 Rynek pieniądza Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.7 (d) Rynek pieniądza: przypadek ogólny Stopa międzybankowa C A B D Bank centralny może wybrać dowolny punkt na krzywej popytu na bazę monetarną D M0 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

33 Rynek pieniądza: stopa procentowa w równowadze Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig. 9.8 (a) Ustalanie stopy procentowej Stopa międzybankowa Bank centralny może ustalić dowolną stopę procentową, dostarczając taką ilość pieniądza M0 na jaką przy tej stopie zgłasza zapotrzebowanie sektor prywatny. D S M0 Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

34 Stopa procentowa a podaż pieniądza Bank centralny ustala równowagę na rynku pieniądza M0 d = M0 s poprzez: 1 trzymanie stopy procentowej i na określonym przez bank centralny poziomie bank dostarcza żadan a przy danej stopie procentowej ilość M0 s (czyli M0 d = M0 s przy stopie i) 2 trzymanie bazy monetarnej M0 s na określonym przez bank centralny poziomie bank pozwala by popyt na pieniądz (i rynek) określił stopę procentową Oba sposoby mogą dać taką samą podaż pieniądza M0 s i stopę procentową i

35 Stopy procentowe Stopa depozytowa (23 listopada 2018: 0,50%) wyznacza dolny poziom stóp procentowych na rynku międzybankowym mówi, ile bank centralny zapłacić za depozyty przyjmowane od banków komercyjnych w EBC: deposit rate Stopa referencyjna (23 listopada 2018: 1,50%) stanowi podstawę do określenia krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym w Polsce wyznaczona przez rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych sprzedawanych przez NBP bankom komercyjnym w EBC: main refinancing operations (MRO) rate Stopa lombardowa (23 listopada 2018: 2,50%) określa górny pułap stawek na rynku międzybankowym stawka, po której bank centralny godzi się udzielać pożyczek bankom komercyjnym, które nie uzyskają dostępu do płynności z innych źródeł (np. z innych banków) Kredyt lombardowy zabezpieczany jest bezpiecznymi papierami wartościowymi, które banki komercyjne oddają do dyspozycji bankowi centralnemu w EBC: marginal lending rate

36 Podstawowe stopy procentowe na rynku międzybankowym Podstawowe stopy procentowe na rynku międzybankowym w Polsce WIBOR: Warsaw Interbank Offered Rate średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez najwieksze banki działajace w Polsce; referencyjna wysokość oprocentowania kredytów na polskim rynku międzybankowym 23 listopada 2018: O/N: 1,50%; 1W: 1,54%; 1M: 1,64%; 3M: 1,72%; 6M: 1,79%; 1Y: 1,87% POLONIA średnia ważona oprocentowania niezabezpieczonych depozytów miedzybankowych zawartych na termin overnight (O/N) w danym dniu roboczym 23 listopada 2018: 1,21% w strefie euro EONIA: Euro Overnight Index Average 23 listopada 2018: -0,362%

37 Stopa procentowa w Polsce yplosz Podstawowe stopy procentowe MACROECONOMICS NBP 7/e Źródło: NBP

38 Stopy procentowe w Polsce Stopy procentowe NBP i stawka Polonia Stopa procentowa Stopy procentowe NBP i stawka Polonia Polonia Depozytowa Lombardowa Referencyjna Data Źródło: NBP, Bielecki (2018)

39 0 Stopy procentowe w Polsce Data Stawka Polonia i stopy WIBOR Stopa procentowa Stawka Polonia i stopy WIBOR: średnie miesieczne Polonia WIBOR ON WIBOR 2W WIBOR 1M WIBOR 3M WIBOR 6M WIBOR 1Y Zakres stóp NBP Data Źródło: NBP, Bielecki (2018)

40 1 0 Stopy procentowe w Polsce Data WIBOR i średnie oprocentowanie depozytów i kredytów WIBOR i średnie oprocentowanie depozytów i kredytów Depozyty gosp. dom. WIBOR 1Y Kredyty kons. Kredyty mieszk. Kredyty przeds. Stopa procentowa Data

41 Polityka pieniężna Cele banku centralnego stabilnośc cen (cel inflacyjny NBP: 2.5% ± 1%) zatrudnienie i wzrost gospodarczy Cele NBP: Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Stabilność cen jest niezbędna do zbudowania trwałych fundamentów długofalowego wzrostu gospodarczego. ECB: stabilność cen przede wszystkim Fed: oba cele równie ważne Konflikt celów wyższa podaż pieniądza M wyższa inflacja w długim okresie (neutralność pieniądza) wyższa podaż pieniądza M niższe stopy procentowe i wyższy wzrost i zatrudnienie w krótkim okresie (W większości krajów) bank centralny jest niezależny od rządu

42 Wybór strategii polityki pieniężnej Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig (a) Wybór strategii polityki pieniężnej S M Stopa procentowa S i D M Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

43 Strategia i cele pośrednie Inflacja, wzrost gospodarczy i zatrudnienie nie są pod bezpośrednią kontrolą banku centralnego Bank centralny wpływa na te wielkości poprzez politykę pieniężną ustalając albo podaż pieniądza albo stopę procentową Polityka pieniężna: kontrolowanie ilości pieniądza w gospodarce podaż pieniądza jako cel pośredni (lata 1970.) wymaga określenia, który agregat pieniężny będzie kontrolowany wymaga stabilnego popytu na pieniądz trudności z implementacją w latach 80. i 90. po deregulacji sektora finansowego Polityka pieniężna: cel inflacyjny określony cel dla inflacji zakotwicza oczekiwania inflacyjne oparta na prognozach przyszłej inflacji prognoza wysokiej inflacji bank podnosi stopy procentowe prognoza niskiej inflacji bank obniża stopy procentowe

44 Koszty inflacji (Rozdział ) Bank centralny stara się o niską i stabilną inflację. Dlaczego? ekonomia klasyczna: inflacja to tylko zmiana jednostki obliczeniowej Redystrybucja dochodów i majątku wysoka inflacja zmniejsza majątek niepodlegający indeksacji lub nieuwzględniający dostatecznie zmiany cen (ale aktywa realne: domy, mieszkania, metale szlachetne nie tracą na wartości) (negocjowane) płace rosną, płace nienegocjowane (np. emerytury) nie zamrożone progi podatkowe zmieniają obciążenia podatkowe pożyczkobiorcy vs pożyczkodawcy Zniekształcenie cen względnych ceny przestaja spełniać swoją rolę alokacyjną i informacyjną Koszty zmian karty dań (menu)

45 Prognoza inflacji przed kryzysem 4. Monetary policy - role of the central bank Swedish Prognoza inflacji Riksbank's szwedzkiego inflation Riksbanku, forecast, czerwiec 2008June 2008 Actual inflation

46 Prognozy inflacji po kryzysie Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig Prognoza inflacji szwedzkiego Riksbanku, grudzień 2011 Źródło: Monetary Policy Update, Riksbank, Dec Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved. Źródło: Monetary Policy Update, Riksbank, grudzień 2011

47 Reguła Taylora Reguła Taylora ilustruje jak bank centralny stara się utrzymać niską inflację i ograniczyć wahania produkcji i zatrudniena odzwierciedla zachowanie banku centralnego USA badane przez Johna Taylora (lata 1990.) Reguła Taylora i = ī + a(π π) + b Y Ȳ Ȳ i: stopa procentowa kontrolowana przez bank centralny ī: neutralna/naturalna stopa procentowa π: docelowy poziom inflacji (cel inflacyjny) Ȳ: potencjalny/zgodny ze ścieżką zrównoważonego wzrostu poziom PKB Y Ȳ Ȳ : luka produkcji Interpretacja przy a > 0 i b > 0: Bank centralny podnosi stopy procentowe i, jeżeli inflacja jest powyżej celu (π π) lub produkcja powyżej poziomu potencjalnego (Y Ȳ) Taylor (1993): w USA a = 1.5; b = 0.5 nominalna stopa procentowa rośnie szybciej niż inflacja realna stopa procentowa

48 Reguła Taylora: strefa euro Burda & Wyplosz MACROECONOMICS 7/e Fig (a) Reguła Taylora: strefa euro Źródło: OECD, Econ. Outlook; IMF, Int. Fin. Statistics Michael Burda and Charles Wyplosz, All rights reserved.

49 Inne zadania banku centralnego Monitorowanie stabilności systemu finansowego Asymetria informacji banki mają mniej informacji o możliwościach/zamiarach spłaty kredytu niż pożyczkobiorca ryzyko złego kredytu (niespłaconego) Ryzyko systemowe banki tworzą sieć i są wzajemnie powiązane problemy jednego banku mogą przełożyć się na problemy innych banków i całego systemu finansowego Innowacje technologiczne Kredytodawca ostatniej instancji Bank centralny jako kredytodawca banku komercyjnego Zmniejszenie prawdopodobieństwa bankructwa banku komercyjnego Ale: too-big-too-fail i ryzyko nadużyć (ze strony banku komercyjnego)