Kontrola produktu leczniczego. Piotr Podsadni

Transkrypt

1 Kontrola produktu leczniczego Piotr Podsadni

2 Kontrola Kontrola - sprawdzanie czegoś, zestawianie stanu faktycznego ze stanem wymaganym. Zakres czynności sprawdzający zapewnienie jakości. Jakość to stopień, w jakim zbiór właściwości obiektu spełnia wymagania. Księga jakości, polityka jakości, zgodność z normami.

3 Kontrola Na każdym etapie wykonywania procedury Razem z wykonywaniem procedury Tuż po wykonaniu procedury lub etapu Po ustalonym czasie Ciągła Wyrywkowa To nie audyt

4 Wyniki kontroli Przechowywane z dokumentacją wytwórczą produktu (raport szarżowy) Zgodne ze specyfikacją lub innymi wytycznymi zawartymi w procedurach Konieczne są do zwolnienia produktu (świadectwo analizy) Przegląd kolejnych wyników z pewnego okresu pozwala na ocenę jakości poszczególnych elementów produkcji

5 Zapewnienie prawidłowej kontroli Legalizacja, przeglądy i serwis urządzeń, Walidacja procesu, Kalibracja metod, Daty ważności odczynników Daty ważności szkoleń i kompetencje pracowników Know-how

6 Metody Badania tabletek Aby produkt był zaakceptowany przez odbiorcę musi spełniać narzucone warunki, czyli mieć właściwą jakość. Dokumenty wyznaczające jakość są normami np. Farmakopea Polska IX. Działanie zgodnie z normami ułatwia życie.

7 Metody Badania tabletek Wygląd Czas rozpadu Jednolitość masy Odporność na ścieranie Odporność na zgniatanie Zawartość substancji leczniczej Uwalnianie substancji leczniczej Czystość zanieczyszczenia, mikrobiologiczna, metale ciężkie

8 Uwalnianie substancji leczniczej rozpuszczalność substancji leczniczej powierzchnię kontaktu substancji leczniczej z otaczającym płynem stopień rozdrobnienia substancji leczniczej struktura krystaliczna substancji leczniczej rodzaj płynu do uwalniania szybkość rozpadu substancje pomocnicze

9 Uwalnianie substancji leczniczej Aparat łopatkowy Aparat koszyczkowy Aparat przepływowy (z zawracaniem lub bez zawracania płynu akceptorowego)

10 Analiza próbek Każda metoda pozwalająca na wyznaczenie stężenia może znaleźć zastosowanie. Trzeba dobrać metodę do celu badania, czyli należy znać możliwości i ograniczenia metody jak i charakterystykę produktu.

11 Procedura lub metoda Dokładna Powtarzalna Odtwarzalna Zrozumiała Efektywna Identyfikowalna Pasować do danego produktu

12 Paracetamol Cena Czas analizy Czułość Selektywność Rozdzielczość Kontrola parametrów Powtarzalność Spektrofotometr Niska Szybki Wysoka Niska Brak Ręczna Dobra HPLC Wysoka Wolny Bardzo wysoka Wysoka Jest Automatyczna Wysoka

13 Chromatografia cieczowa LC Cienkowarstwowa - bibułowa - płytkowa Kolumnowa - prosta - flash - HPLC

14 Chromatografia cieczowa LC czas retencji - t r Parametry chromatograficzne czas martwy - t m współczynnik retencji - k sprawność - liczba półek - N Selektywność współczynnik selektywności (rozdzielenia) - α rozdzielczość R s Współczynnik R f

15 Czas retencji - t r i czas martwy - t m Czas retencji odległość liczona czasem (minutami) od rozpoczęcia analizy (wstrzyknięcia próbki) do maksimum piku. Czas martwy czas retencji substancji niezatrzymywanej przez układ chromatograficzny.

16 Współczynnik R f Współczynnik R f - w chromatografii cienkowarstwowej iloraz odległości przebytej przez substancję rozdzielaną (mierzoną do jej środka) przez odległość przebytą przez czoło eluentu Zaletą chromatografii cienkowarstwowej jest widoczność całej analizy, nawet gdy są substancje na starcie. Substancji zaabsorbowanych na kolumnach lub o bardzo dużym czasie retencji można nie zauważyć w czasie analizy (piki duchy lub bardzo rozciągnięte piki).

17 Współczynnik retencji - k Współczynnik retencji k jest to stosunek czasu, który analit spędza w fazie stacjonarnej do czasu jaki spędza w fazie ruchomej k= t r t m t m

18 Sprawność - liczba półek teoretycznych N Sprawność wpływa na wytwarzanie wąskich pików na chromatogramie. N =16 ( t r w b)2 H = l c N

19 Selektywność współczynnik selektywności α Współczynnik selektywności α jest miarą selektywności układu w stosunku do dwóch substancji. α = k 2 k 1 = t r2 t m t r1 t m α = 1 brak selektywności i rozdziału

20 Rozdzielczość - R s Rozdzielczość określa stopień rozdziału pików. Zależy od odległości i szerokości pików. R s =2 t r2 t r1 w b1 w b2 Piki powinny być wysokie i wąskie.

21 Parametry chromatograficzne

22 Budowa chromatografu Pojemniki na fazę ruchomą Pompy i mieszalnik Zawór i pętla Piec Kolumna Detektor: UV-Vis, DAD, MS, ELSD, RF Pojemnik na odpady

23 Rodzaje faz Fazy stacjonarne: rodzaj podłoża - polimerowe i krzemionkowe rodzaj modyfikatora - polarne i niepolarne, jonowe i niejonowe wielkość i kształt ziaren, upakowanie Fazy ruchome: Rozpuszczalniki tj.: woda, alkohole, acetonitryl Dodatki do faz - bufory, pary jonowe

24 Fazy stacjonarne Modyfikowane, porowate, o dużej powierzchni podłoża krzemionkowe lub polimerowe adsorbenty na powierzchni, których zatrzymują się składniki analizy. Adsorpcja następuje przez różne mechanizmy oddziaływań międzycząsteczkowych. Podobne z podobnym. Faza stacjonarna stanowi wypełnienie kolumn.

25 Wymogi dla fazy stacjonarnej Odpowiednie powinowactwo do składników analizy Bierność chemiczna Odpowiedni rozmiar kolumny (ilość fazy stacjonarnej i kształt kolumny) w stosunku do ilości rozdzielanych składników Ekonomiczna Jak najbardziej uniwersalna

26 Ograniczenia faz stacjonarnych Czynniki hydrolizujące powiązania podłoża z cząstkami modyfikującymi Czynniki rozpuszczające składniki fazy stacjonarnej Czynniki trwale modyfikujące skład fazę stacjonarną Zbyt duże powinowactwo składników analizy do fazy

27 Fazy ruchome - eluenty Rozpuszczalniki organiczne i nieorganiczne o dużej rozpiętości polarności. Mieszanki tych rozpuszczalników Dodatki

28 Wymagania dla faz ruchomych Nie mogą trwale reagować z składnikami analizy oraz układem chromatograficznym Ciecze muszą się mieszać Dodatki do faz muszą się rozpuszczać w fazie Faza musi rozpuszczać składniki analizy Faza musi mieć właściwą moc elucyjną wobec WSZYSTKICH składników analizy Ekonomiczna

29 Co można rozdzielać? Na polarnych fazach stacjonarnych związki polarne lub jonowe. Wymywanie następuje przez wzrost udziału polarnego rozpuszczalnika w fazie ruchomej. Jest to chromatografia faz normalnych NP. Na niepolarnych fazach stacjonarnych związki niepolarne lub o niskiej polarności. Wymywanie następuje przez wzrost udziału niepolarnego rozpuszczalnika w fazie ruchomej. Jest to chromatografia faz odwróconych RP.

30 Paracetamol Faza stacjonarna: kolumna o wymiarach 250mm x 4,6mm z wypełnieniem ODS na krzemionce (C18), ziarno 5um Faza ruchoma: 375 objętości roztworu wodorofosforanu disodu OD (17,9g/l) 375 objętości roztworu diwodorofosforanu sodu OD (7,8g/l) 250 objętości metanolu OD zawierającego 4,6g/l wodorotlenku tertbutyloamoniowego OD(400g/l) Szybkość przepływu 1,5ml/min Detekcja: spektrofotomert przy 245nm Nastrzyk: 20ul Czas analizy: 12-krotność czasu retencji paracetamolu

31 Chromatografia cieczowa LC Cena Czas analizy Czułość Selektywność Rozdzielczość Kontrola parametrów Powtarzalność Analiza ilościowa Cienkowarstwowa Niska Szybki Wysoka Dobra Dobra Ręczna Dobra Dobra HPLC Wysoka Wolny Bardzo wysoka Wysoka Bardzo dobra Automatyczna Wysoka Bardzo dobra

32 Egzamin wymagania Znajomość procesów i operacji wytwarzania tabletki z paracetamolem; Znajomość błędów w wytwarzaniu produktu i ich efekty na wyniki analizy; Znajomość metod analizy produktu; Znajomość parametrów chromatografii i wpływ na nie; Zasadę działania chromatografii i zastosowanie;

33 Pytania?

34 Dziękuję za uwagę!