Badania populacji Wielkopolski w zakresie 17 markerów Y-STRs oraz 8 Y-SNPs Polish population data for 17 Y-STRs and 8 Y-SNPs markers

Transkrypt

1 ARCH. MED. SĄD. KRYMINOL., 2013, LXIII, PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL PAPERS Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Badaia populacji Wielkopolski w zakresie 17 markerów Y-STRs oraz 8 s Polish populatio data for 17 Y-STRs ad 8 s markers Z Katedry i Zakładu Medycyy Sądowej Uiwersytetu Medyczego im. Karola Marcikowskiego w Pozaiu p.o. Kierowik: dr hab. med. C. Żaba Celem pracy było określeie zróżicowaia geetyczego populacji Wielkopolski w zakresie 17 loci Y-STR i 8 loci oraz porówaie z populacją polską i iymi wybraymi populacjami. Badao 201 iespokrewioych mężczyz z regiou województwa wielkopolskiego. Uzyskao 184 pojedycze haplotypy w zakresie 17 Y-STR, co dało siłę dyskrymiacji Najczęściej występujący haplotyp, Ht-50 zaobserwowao w 3 próbach, atomiast 7 różych haplotypów zauważoo podwójie w aalizowaej populacji. Tę samą grupę badawczą poddao aalizie z wykorzystaiem 8 markerów s. Uzyskao 40 różych haplotypów z siłą dyskrymiacji wyoszącą Najczęściej występujący haplotyp zaobserwowao u 38 mężczyz. Uzyskae haplotypy zostały przypisae do 4 astępujących haplogrup: K=19%, IJ=7%, R1a1=59% i R1b=15%. Wartość wskaźika polimorfizmu geomowego dla badaych loci /Y-STR wyiosła 0,9883. The aim of our study was to establish the geetic differetiatio of the populatio of the provice of Wielkopolska (Greater Polad) for 17 Y-STRs ad 8 s ad compariso of the Polish populatio with other selected populatios. The ivestigatios icluded 201 urelated male ihabitats of the Greater Polad regio We foud 184 uique haplotypes for 17 Y-STR. The haplotype discrimiatio capacity was The most frequet haplotype Ht-50 was foud i 3 samples ad 7 haplotypes observed twice. Further, the same samples were aalyzed with Y-8 SNPs markers. We obtaied 40 haplotypes. The haplotype discrimiatio capacity was The most frequet haplotype was preseted i 38 samples. A total of 4 differet haplogroups were established. Haplogroup K=19%, IJ=7%, R1a1=59% ad R1b=15%. The HD value of s/y-strs was Słowa kluczowe: Y-STR,, geetyka populacyja, haplogrupy Key words: Y-STR,, populatio geetics, haplogroups WSTĘP Rozwój geetyki molekularej w ostatich 20 latach pozwolił a rozszerzeie zakresu badań geetyczych z użyciem markerów a chromosomie Y w medycyie sądowej [1]. Markery a chromosomie Y o charakterystyce haplotypów (grupa pojedyczych alleli umieszczoych w różych miejscach chromosomu, które są wspólie przekazywae z jedego pokoleia a drugie, p. jak SNPs), mają istote zaczeie w badaiach populacyjych [2]. Podstawową grupę markerów iezbędych do badań populacyjych zlokalizować moża wzdłuż całego chromosomu Y. Polimorfizm pojedyczego ukleotydu to utrwaloe puktowe zmiay w sekwecji DNA, powstające w wyiku trazycji lub traswersji [3]. Aaliza markerów SNPs a chromosomie Y dostarcza ważej iformacji geetyczo-sądowej w sytuacjach, kiedy badamy DNA w staie degradacji lub kiedy aalizujemy mieszaię DNA kobiety i mężczyzy, gdzie ilość DNA kobiety jest dużo większa od ilości DNA mężczyzy [4].

2 202 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr 3 Międzyarodowa grupa aukowców z Michaelem Hammerem z Uiwersytetu w Arizoie a czele uporządkowała listę haplogrup chromosomu Y w Kosorcjum Chromosomu Y (ag. Y Chromosome Cosortium, YCC), która opublikowała w lutym 2002 roku w czasopiśmie Geome Research [5]. Uporządkowae haplogrupy pozwoliły a stworzeie drzewa geealogiczego chromosomu Y, w którym zostało opisaych poad 250 bialleliczych markerów oraz 153 róże haplogrupy. Zostało oo zaktualizowae w sierpiu 2003 roku przez Marka Jobliga i Chrisa Tylera Smitha oraz w 2008 roku przez aukowców z Uiwersytetów w Arizoie i Stafordzie [6]. CEL PRACY Celem pracy było określeie zróżicowaia geetyczego populacji wielkopolski w zakresie 17 loci Y-STR i 8 loci s oraz porówaie z populacją polską i iymi wybraymi populacjami. MATERIAŁ I METODY Materiał do badań staowiły wymazy z jamy ustej pobrae od 201 iespokrewioych mężczyz z regiou województwa wielkopolskiego. DNA geomowe wyizolowao z użyciem zestawu QIAamp DNA Micro firmy Qiage. Materiał geetyczy po izolacji oczyszczoo i zagęszczoo a kolumiekach filtracyjych Amico Ultra 30k (Millipore, USA). Do pomiaru stężeia DNA wykorzystao Naodrop spectrophotometer ND-1000 v3.10 (Naodrop Techologies, Ic, USA). Zgodę a badaia wydała Komisja Bioetycza przy Uiwersytecie Medyczym w Pozaiu o umerach: 371/11 i 140/13. Do badań polimorfizmu DNA wykorzystao zestaw AmpFƖSTRYfiler (Applied Biosystems, USA). Amplifikację wykoao zgodie z zaleceiami produceta, dodając od 0,5 do 1 g matrycowego DNA. Produkty amplifikacji rozdzielao przy pomocy elektroforezy kapilarej przy użyciu aalizatora geetyczego 310 ABI Prism (AppliedBiosystems, USA) oraz aalizowao za pomocą programu GeeMapper ID v Test LightSNiP zamówioo w firmie TIB Molbiol (Berli, Niemcy). Test zawiera s oraz sody hybrydyzujące typu Simple Probe. Działaie sody oparte jest a zjawisku FRET (Fluorescece Resoat Eergy Trasfer) czyli przeiesieiu eergii z jedego fluorochromu a drugi. Markery s zostały wybrae a podstawie literatury [7, 8] tak, aby obejmowały haplogrupy od A-R uzae przez Kosorcjum Chromosomu Y (Y-chromosome Cosortium YCC) [9]. Reakcję amplifikacji przeprowadzoo zgodie z zaleceiami produceta (TIB Molbiol). Skład mieszaiy reakcyjej: 5.2µl H2O PCR grade; 0.5µl Tabela I. Table I. Iformacja dotycząca wybraych s, miejsce polimorficze oraz długość amplicou. Iformatio about the s, the ucleotide polymorphism ad amplico size. Loci SNP SNP loci Marker Marker Haplogrupa Haplogroup Mutacja Mutatio PCR długość amplicou PCR amplico legth Referecje Refereces rs M213 F T>C 41 bp Uderhill et al rs P123 IJ T>C 60 bp Karafet et al rs P125 IJ T>A 52 bp rs M172 J2 T>G 61 bp Uderhill et al rs3900 M9 K C>G 91 bp rs M46 N1c1 T>C 112 bp Zerjal et al rs SRY R1a1 C>T 71 bp Hammer et al rs M467 R1b G>A 77 bp Sims et al. 2007

3 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S 203 Reaget Mix (LightSNiP); 1.0µl FastStart DNA Master Hyprobe (Roche Diagostics); 0.8µl MgCl2 (25mM); 2.5µl DNA. Parametry reakcji: deaturacja 95 C przez 10 mi 1 cykl; amplifikacja 95 C przez 10 s, 60 C przez 10 s (pojedyczo), 72 C przez 15 s 50 cykli; topieie 95 C przez 20 s, 40 C przez 20 s, 85 C przez 0 s (0.2 C/s ciągłe) 1 cykl; chłodzeie: 40 C przez 30 s. Reakcję PCR w czasie rzeczywistym przeprowadzoo w aparacie LightCycler 2.0 (Roche Diagostics). Częstość występowaia poszczególych alleli w populacji obliczoo prostą metodą liczeia wariatów geowych. Współczyik zróżicowaia geowego/haplotypowego (GD) obliczoo a podstawie wzoru GD = 1 Σpi 2, gdzie pi = częstość i-tego allelu/haplotypu [10]. Siłę dyskrymiacji (DC) obliczoo stosując formułę: DC = H/N, gdzie H ozacza całkowitą liczbę haplotypów, a N jest rówe całkowitej liczbie badaych [10]. Aalizę zmieości molekularej (AMOVA) wykoao z zastosowaiem oprogramowaia Arlequi ver [11]. Otrzymae haplotypy Y-STR zostały porówae z haplotypami z dziewięciu populacji umieszczoych w bazie YHRD [12]. WYNIKI I KUSJA Wśród aalizowaych 201 prób zaobserwowao 184 róże haplotypy w zakresie markerów Y-STR (91,5%). Najczęstszym występującym haplotypem był Ht-50, który zaobserwowao w 3 próbach (1,5%). W 14 próbach zaobserwowao 7 haplotypów (7%). Całkowita zmieość haplotypowa dla badaych Y-STR wyiosła 0,9470 ± 0,0035, a siła dyskrymiacji 0,96. Tabela II. Uzyskae haplotypy, ich częstości występowaia w zakresie 17 Y-STR oraz haplogrupy dla populacji Wielkopolski. Table II. 17 Y-STR haplotypes for the Greater Polad populatio, haplogroups ad frequecy I 389II Frequecy ID , K-M ID , IJ-P ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , IJ-P ID , IJ-P

4 204 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr I 389II Frequecy ID , R1b-M ID , IJ-P ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1b-M

5 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S I 389II Frequecy ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1b-M ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1b-M ID , K-M ID , IJ-P ID , IJ-P ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M

6 206 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr I 389II Frequecy ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , IJ-P ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY

7 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S I 389II Frequecy ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , IJ-P ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , N/A ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1b-M

8 208 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr I 389II Frequecy ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , IJ-P ID , IJ-P ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , IJ-P ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY

9 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S I 389II Frequecy ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1b-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , IJ-P ID , R1a1-SRY

10 210 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr I 389II Frequecy ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , IJ-P ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , K-M ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1a1-SRY ID , R1b-M Wartość zmieości geowej pośród loci Y-STR wahała się w zakresie od 0,3102 (393) do 0,8641 (385). W wyiku aalizy polimorfizmu w grupie 201 iespokrewioych mężczyz uzyskao 40 różych haplotypów. Najczęściej pojawiający się haplotyp Ht-1, zaobserwowao w 38 próbach (19%). Następymi w kolejości ajczęstszymi haplotypami były: Ht-2 (11%), Ht-3 (7%), Ht-4-5 (5,5%), Ht-6 (4,5%), Ht-7 (3,5%), Ht-8-11 (3%), Ht (2,5%), Ht (2%), Ht (1,5%), Ht (1%) i Ht (0,5%). W pozostałych 12 próbach otrzymao róże haplotypy (0,5%). Najbardziej polimorficzymi markerami s okazały się: P123, SRY1532.2, P125 i M9, odpowiedio z wartościami GD: , , i Najmiej polimorficze okazały się markery M46 i M17. Zmieość haplotypowa badaych markerów s wyiosła 0,9360 ± 0,0035, a siła dyskrymiacji 0,20. Średia wartość GD wyiosła , porówywala do wartości GD jedego markera Y-STR dla populacji Wielkopolski w tym przypadku 393 (0.3102) (tabela V). Aaliza 8 s pozwoliła a przypisaie badaych mężczyz do 4 różych haplogrup: większość z ich ależy do haplogrupy R1a1-SRY

11 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S 211 Tabela III. Częstość allelicza dla poszczególych loci Y-STR w populacji Wielkopolski. Table III. Allele frequecies at 17 Y-STRs i the Greater Polad populatio. Allele I II , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , YGATA H Geotype , GD GD: Współczyik zróżicowaia geowego/haplotypowego GD: Gee/Haplotype diversity

12 212 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr 3 Tabela IV. Haplotypy oraz ich częstości występowaia w populacji Wielkopolski z zastosowaiem 8 markerów s. Table IV. Haplotypes ad frequecies obtaied by the usig 8 s i the Greater Polad populatio. Ht Frequecy M213 P123 P125 M172 M9 M46 SRY M C T T T G T T G C T T T G T C G T T T T G T T G C C A T C T T G C C T T C T T G C T T T C T T G C C A T G T T G C T A T G T T G C C A T C T C G C C T T C T C A T T T T G T C G C C T T G T T G C T A T G T C G T T A T G T T G C C T T C T T A C C T T C T C G C T A T G T T A T T T T C T T G C C A T G T C G T C T T C T T G T C T T C T C G C C A T G T T A C T T T C T T A C T A T C T T G C C T T G T T A C T A T C T C G C C T T G T C G T C A T G T T G T C T T G T T G C C A T G T C A C T T T G T T A T C A T G T T A C T T T G T T G T C A T G T C A T T A T C T T A C T A T G T C A T T T T G T T A T C A T G T C G T T T T C T C G C T T T C T C A

13 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S 213 Tabela V. Table V. Wskaźik częstości alleliczej uzyskay z zastosowaiem 8 s w populacji Wielkopolski. Frequecies of the alleles ad haplotype diversity/discrimiatio idices by usig of 8 s i the Greater Polad populatio. Variatio ID Mutatio Frequecy GD = 1- pi 2 Average value GD rs T C rs3900 C G rs G A rs T G rs T C ,4830 rs T A rs C T rs T C Tabela VI. Powtarzające się haplotypy Y-STR (Ht), uzyskae haplotypy w zakresie markerów s oraz ich częstości występowaia w populacji województwa wielkopolskiego. Table VI. The repeated Y-STR haplotypes (Ht); the haplotypes obtaied by usig the markers s ad their frequecies i the populatio of the Greater Polad regio. Próby z idetyczym Haplotypem (Ht) Y-STR Samples with idetical Y-STR haplotype (Ht) i the populatio of the Grater Polad regio M213 P123 P125 M172 M9 M46 SRY M467 Częstość występowaia haplotypu s w populacji Wielkopolski The frequecy of s haplotype i the populatio of the Greater Polad regio Ht24 T T A T G T T G Ht191 C C A T G T T G Ht58 T T T T G T T G Ht112 C C T T C T C A Ht76 T T T T C T T G Ht117 C T A T G T C G Ht86 C C T T C T T G Ht99 C T T T G T T G Ht95 C C A T C T T G Ht158 T C A T G T T G Ht128 C C T T C T T A Ht138 C C T T G T C G Ht150 C C T T C T C G Ht151 T C T T C T C G Ht50 C T T T G T C G Ht54 C C T T C T T G Ht56 C T T T G T T G

14 214 Moica Abreu-Głowacka, Czesław Żaba, Małgorzata Koralewska-Kordel, Eliza Michalak, Zygmut Przybylski Nr 3 Tabela VII. Aaliza AMOVA bazująca a porówaiu wartości par odległości geetyczych Φst między populacjami wschodiej i połudiowej Chorwacji, Litwy, Ukraiy, Rosji oraz Polski. Table VII. AMOVA pairwise distaces based o Φst values betwee the East ad South Croatia, Lithuaia, Ukraie, Russia ad Polish populatios. Populatio East Croatia, [Croatia] YA ///// Lithuaia, [Lithuaia] YA ///// Lviv, Ukraie [Ukraiia] YA ///// Rjasa, Russia Federatio [Russia] YA ///// Smolesk, Russia Federatio [Russia] YA ///// South Croatia, [Croatia] YA ///// Souther Polad [Polish] YA ///// Sverdlovsk, Russia Federatio [Russia] YA ///// Warsaw, Polad [Polish] YA ///// Wroclaw, Polad [Polish] YA ///// Pozań, Polad [Polish] YA ///// Powyżej przekątej podao ieistote wartości Fst (P). Zak - ozacza wartości P >0.05, zak + ozacza wartości 0.05>P>0.005, zak ++ ozacza wartości 0.005>P>0.001, zak +++ ozacza wartości P< Above the diagoal, o-sigificat values of Fst (P) are give. The - character deotes the value P>0.05, the + character deotes the value 0.05>P>0.005; the ++ sig deotes the value 0.005>P>0.001; the +++ sig deotes the value P< (=119; 59%), astępie do haplogrupy K-M9 (=38; 19%), R1b1-M467 (=30; 14%) oraz do haplogrupy IJ-P123, P125 (=8; 4%, =6; 3%) (tabela II). Zwrócoo uwagę, że mężczyźi z tym samym haplotypem Y-STR (tabela II) różią się haplotypami s. Wyiki te zostały przedstawioe w tabeli VI. Prace a te temat wskazują, że mężczyźi z idetyczym haplotypem w zakresie markerów Y-STR mogą posiadać róże haplotypy s [13]. Uzyskae haplotypy Y-STR w populacji Wielkopolski porówao z iymi populacjami Polski, Chorwacji, Ukraiy, Litwy i Rosji przy pomocy programu zmieości molekularej AMOVA dostępemu a stroie iteretowej bazującemu a porówaiu par odległości geetyczych Fst.. Wyiki aalizy filogeetyczej sugerują, że populacje z Polski i Rosji są blisko spokrewioe z populacją z Wielkopolski: Smoleńsk Fst = 0,0094, Warszawa Fst = 0,0106, Wrocław Fst = 0,0109 i połudiowa Polska Fst = 0,0160.

15 Nr 3 BADANIA POPULACJI WIELKOPOLSKI W ZAKRESIE 17 MARKERÓW Y-STRS ORAZ 8 S 215 PIŚMIENNICTWO 1. Chakraborty R., Stivers D. N., Su B., Zhog Y., Budowle B.: The utility of short tadem repeat loci beyod huma idetificatio: Implicatios for developmet of ew DNA typig systems, Electrophoresis. 1999, 20: Mathias N., Bayes M., Tyler-Smith C.: Highly iformative compoud haplotypes for the huma Y-chromosome, Huma of Molecular Geetics. 1994, 3: Bąbol-Pokora K., Prośiak A., Jacewicz R., Beret J.: Baza 500 alleli SNP w populacji cetralej Polski, Arch. Med. Sąd. Krymiol. 2008, 58: Lareu M. V., Ruiz-Pote C.: Geotypig SNPs with the LightCycler. Methods i Molecular Biology. Foresic DNA Typig Protocols. 2005, vol Butler J. M.: Recet Developmets i Y-Short Tadem Repeat ad Y-Sigle Nucleotide Polymorphism Aalysis, Foresic Sciece Review. 2003, vol. 15, Lareu M. V., Ruiz-Pote C.: Geotypig SNPs with the LightCycler. DNA Typig Protocols Methods i Molecular Biology, Totowa, New Jersey, USA, Huma Press. 2005, 297: Valloe P. M., Butler J. M.: typig of U.S. Africa America ad Caucasia samples usig allele-specific hybridizatio ad primer extesio, Joural of Foresic Sciece. 2004, 49(4): Y chromosome Cosortium, A omeclature system for the tree of huma Y-chromosomal biary haplogroups, Geome Res. 2002, 12: Nei M.: Molecular Evolutioary Geetics, Columbia Uiversity Pres, New York Excoffier L., Lischer H. E. L.: Arlequi suite ver 3.5: a ew series of programs to perform populatio geetics aalyses uder Liux ad Widows, Mol Ecol Res. 2010, 10: Pereira L., Prata M. J., Amorim A.: A evaluatio of the proportio of idetical Y-STR haplotypes due to recurret mutatio, Iteratioal Cogress Series , Adres do korespodecji: Moica Abreu-Głowacka ul. Święcickiego Pozań tel.: abreuglowacka@ump.edu.pl