ŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Prowadząca ćwiczenia: dr inż. Magdalena Woźniczko
|
|
- Martyna Stachowiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Prowadząca ćwiczenia: dr inż. Magdalena Woźniczko
2 Tematyka zajęć: 1. Wprowadzenie. Wartość odżywcza. Podział produktów spożywczych na grupy. Tabele składu produktów spożywczych i potraw jako źródło informacji o ich wartości odżywczej. ( ) 2. Grupy produktów spożywczych i ich skład na podstawie podobieństwa zawartości składników pokarmowych. Charakterystyka wartości odżywczej grup produktów spożywczych: pieczywo i produkty zbożowe, mleko i produkty mleczne, mięso i przetwory mięsne, ryby, przetwory rybne i owoce morza, jaja, tłuszcze jadalne, ziemniaki, warzywa i grzyby, suche nasiona strączkowe, owoce, cukier i wyroby cukiernicze. ( )
3 Tematyka zajęć: 3. Wartość odżywcza środków spożywczych wyliczona na podstawie gęstości odżywczej. Oznaczenie białka, tłuszczów i węglowodanów w wybranych produktach żywnościowych. ( ) 4. Ocena spożycia energii i podstawowych składników odżywczych na podstawie badań laboratoryjnych. Metody oceny sposobu żywienia - zasady przeprowadzania 24-godzinnego wywiadu żywieniowego. Ocena stanu odżywienia - badania antropometryczne. ( ) 5. Zaliczenie przedmiotu. Kolokwium. ( )
4 Literatura podstawowa: 1. Gawęcki J., Hryniewiecki L. (red.): Żywienie człowieka, t. 1. Podstawy nauki o żywieniu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Roszkowski W. (red.): Podstawy nauki o żywieniu człowieka - przewodnik do ćwiczeń. Wyd. SGGW, Warszawa Ziemlański Ś: Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
5 Literatura uzupełniająca: Łoś-Kuczera M., Piekarska J.: Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych, cz. I. Wyd. PZWL, Warszawa Łoś-Kuczera M., Piekarska J.: Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych, cz. II-VII. Wyd. PZWL, Warszawa Kunachowicz H., Nadolna J., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wyd. PZWL, Warszawa Nadolna J., Kunachowicz H., Iwanow K.: Potrawy. Skład i wartość odżywcza. Prace IŻŻ 65, Warszawa 1994.
6 Literatura uzupełniająca: 5. Nadolna J., Przygoda B., Troszczyńska A., Kunachowicz H.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych witaminy. Prace I ŻŻ 99, Warszawa Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Tabele wartości odżywczej produktów spozywczych. Prace IŻŻ 85, Warszawa Kunachowicz H., Nadolna I. Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Wyd. III zmienione i uzupełnione, PZWL, Warszawa Gronowska-Senger A.: Podstawy biooceny żywności. Wyd. SGGW, Warszawa 2004.
7 Pojęcie wartości odżywczej Wartość odżywczą żywności można najprościej zdefiniować jako przydatność produktów żywnościowych do pokrycia potrzeb organizmu. Zależy ona od zawartości składników odżywczych: białek, tłuszczów, węglowodanów oraz witamin i składników mineralnych, a także od ich przyswajalności (Czerwińska, Gulińska, 2005).
8 Pojęcie wartości odżywczej Wartość odżywczą danego produktu można zdefiniować jako osiągane po jego spożyciu korzyści - dla właściwego wzrostu i rozwoju (dzieci, młodzieży), dla regeneracji i utrzymania w prawidłowym stanie tkanek i narządów, uzyskania energii dla funkcji życiowych oraz dla regulacji procesów zachodzących w organizmie (Kołłajtis-Dołowy, 2004).
9 Pojęcie wartości odżywczej Wartość odżywczą można zdefiniować jako przydatność produktów żywnościowych i złożonych z nich racji pokarmowych do pokrycia potrzeb organizmu związanych z przemianami metabolicznymi, będącą funkcją zawartości, zbilansowania i biodostępności składników odżywczych (Gawęcki, Zielke, 2008).
10 Definicje Dzienne racje pokarmowe, zwane też zalecanymi normami wyżywienia, określają rodzaje i ilości produktów (zestawy produktów), jakie powinny być spożyte przez jedną osobę w ciągu jednego dnia, aby zaspokoić jej potrzeby energetyczne i pokryć zapotrzebowanie na wszystkie niezbędne składniki pokarmowe.
11 Definicje Spożycie żywności - to ilość zwyczajowo spożywanej żywności w ujęciu indywidualnym lub zbiorowym, w przeliczeniu na rok względnie dzień. Sposób żywienia - określa ile i czego, jak często i w jakiej formie człowiek spożywa w ujęciu dziennym, tygodniowym lub miesięcznym. Stan odżywienia - charakteryzuje stan zdrowia człowieka, wynikający ze zwyczajowo spożywanej żywności.
12 Definicje Składniki pokarmowe - związki chemiczne występujące w żywności (w produktach spożywczych, używkach, wodzie). Składniki odżywcze - substancje, które mogą zostać strawione i wchłonięte do organizmu, a następnie w nim wykorzystywane jako materiał energetyczny, składnik budulcowy lub regulator procesów metabolicznych. Wśród składników odżywczych wyróżnia się: - składniki niezbędne, które muszą być dostarczane do organizmu, - składniki nie niezbędne, które nie są bezwzględnie potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
13 Schemat. Rodzaje składników dostarczanych z pożywieniem Żródło: Grzesińska W., Gajewska D.: Żywienie w turystyce. WSiP, Warszawa 1999, s. 6. Składniki pokarmowe Odżywcze nie niezbędne Nieodżywcze występujące naturalnie niezbędne energetyczne (węglowodany, tłuszcze, białko) budulcowe (białko, woda, składniki mineralne) regulujące (składniki mineralne, witaminy) umyślnie dodane (środki konserwujące, spulchniające, barwniki, utleniacze itp.) pochodzenia roślinnego pochodzenia zwierzęcego
14 Stopień wykorzystania poszczególnych składników z pożywienia zależy od : ich przyswajalności i biodostępności (dotyczącej składników mineralnych i witamin), na co wpływa: - rodzaj produktu, - wielkość jego spożycia, - obecność w pokarmie substancji utrudniających wykorzystanie składników odżywczych (błonnika, kwasu szczawiowego, fitynowego itp.), - postać w jakiej występuje dany składnik (np. żelaza hemowego i niehemowego),
15 c.d. Stopień wykorzystania poszczególnych składników z pożywienia zależy od : - pewne właściwości organizmu, jak : cechy genetyczne, wiek (w niemowlęctwie i starszym wieku wchłanianie jest niższe), płeć, stan fizjologiczny (np. w okresie ciąży wzrasta wykorzystanie składników), stan odżywienia (przy większych zapasach w organizmie spada wykorzystanie i przeciwnie, w stanie niedoborów - wzrasta), stres (maleje), choroby (często maleje, choć zdarza się odwrotnie), zdolność adaptacji.
16 Wartość odżywcza produktów spożywczych Większą wartością odżywczą odznaczają się produkty o składzie bardziej urozmaiconym, czyli zawierające różne składniki pokarmowe, niż te mające ich niewiele - 1, 2 czy 3 (np. cukier, cukierki twarde, smalec). Żywność pochodzenia zwierzęcego (mleko, sery, jaja, mięso, drób, ryby, wędliny) jest lepiej wykorzystywana przez ustrój niż produkty roślinne zawierające błonnik i inne substancje utrudniające przyswajanie składników odżywczych.
17 Wartość odżywcza produktów spożywczych Na wartość odżywczą produktów, oprócz składu, duży wpływ mają: - warunki ich przechowywania, - transportowania, - przetwarzania, w tym procent odpadków i straty podczas obróbki technologicznej, szczególnie termicznej.
18 Wartość odżywczą pożywienia można poprawić przez: łączenie produktów roślinnych zawierających białko (zbożowe, strączkowe) z niewielką ilością produktów zwierzęcych (mlekiem, jajami, serem, mięsem) - uzyskuje się podniesienie wartości biologicznej połączonych białek potrawy w wyniku uzupełniania się ich aminokwasów; podawanie produktów mięsnych, roślin strączkowych, grubych kasz, pieczywa itp. (dla lepszego wykorzystania żelaza z tych produktów) z warzywami lub owocami bogatymi w wit. C;
19 Wartość odżywczą pożywienia można poprawić przez: dodanie soku z cytryny, ogórków czy kapusty kwaszonej zawierających kwas mlekowy zwiększenie przyswajania wapnia; dodanie tłuszczów (podniesienie zawartości NNKT i wit. E w diecie) do produktów bogatych w karoten (lepsze wykorzystanie i ochrona wit. A.). Wit. A i witaminy z grupy B są lepiej wyzyskiwane, gdy pokryte jest zapotrzebowanie organizmu na białko. Wit. D (obecna w rybach, jajach, maśle, mleku) wpływa na większe przyswajanie wapnia.
20 Podział produktów spożywczych na grupy Na podstawie składu chemicznego i wartości odżywczej produkty spożywcze można podzielić na grupy o podobnym składzie, charakterystyce i pochodzeniu. Oprócz kryterium podobieństwa wartości odżywczej, za podstawę podziału żywności na grupy przyjmuje się także inne cechy produktów, jak np. pochodzenie (zwierzęce, roślinne) czy stopień przetworzenia (surowe, półprodukty, produkty gotowe).
21 Podział produktów spożywczych na grupy Zależnie od celu i potrzeb wyodrębnia się podział na: 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 lub 12 grup produktów. GUS wyróżnił 17 grup artykułów żywnościowych. Dzięki pogrupowaniu produktów według cechy podobieństwa wartości odżywczej, ułatwione jest: - właściwe zestawianie ze sobą produktów w potrawy i posiłki, - planowanie prawidłowego wyżywienia, - dokonywanie orientacyjnej oceny wartości odżywczej potraw i posiłków.
22 Podział produktów spożywczych na grupy: 5-6 grup: - dla celów edukacyjnych (łatwego, szybkiego zapoznania się i skutecznego zapamiętania danych o wartości odżywczej żywności), - dla właściwego zestawiania codziennych posiłków, - dla oszacowania sposobu żywienia; 12 grup (uwzględnia największe różnice między dostarczanymi składnikami): - do planowania wyżywienia dla większej grupy osób, zwłaszcza w usługach gastronomicznych typu zamkniętego lub otwartego.
23 Grupy produktów spożywczych Racje pokarmowe zostały opracowane w Instytucie Żywności i Żywienia na podstawie uprzednio ustalonych norm żywieniowych. Obejmują produkty podzielone według zbliżonej wartości odżywczej na 12 następujących grup (najczęściej stosowany podział): I. produkty zbożowe (pieczywo, mąka, kasza, makarony, ryż, produkty śniadaniowe), II. mleko i produkty mleczne (mleko i napoje mleczne typu jogurt, kefir, maślanka oraz sery twarogowe, podpuszczkowe i topione), III. mięso, wędliny, drób, ryby,
24 Grupy produktów spożywczych IV. jaja, V. masło i śmietana, VI. inne tłuszcze (margaryna, oleje, smalec), VII. ziemniaki, VIII. warzywa i owoce obfitujące w witaminę C (nać pietruszki, papryka, koperek, brukselka, szpinak, szczypior, chrzan, kalarepa, kapusta biała i czerwona, kalafiory, pomidory, dzika róża, głóg, czarny bez, porzeczki czarne, truskawki, poziomki, porzeczki czerwone, pomarańcze, maliny, cytryny, grejpfruty, agrest, żurawiny, jeżyny, czarne jagody),
25 Grupy produktów spożywczych IX. warzywa i owoce obfitujące w karoten prowitaminę A, czyli o barwie zielonej i żółtopomarańczowej (warzywa: szpinak, jarmuż, sałata, marchew, dynia, zielona fasolka szparagowa, szczaw, boćwina, kabaczek, cykoria; owoce: morele, brzoskwinie, melony), X. inne warzywa i owoce, XI. suche nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, bób, soczewica, soja), XII. cukier i słodycze.
26 Grupy produktów spożywczych 1) 2) 3) 4) 5) 6) W podziale uproszczonym wyróżnia się 6 grup: produkty zbożowe i suche nasiona strączkowych, warzywa, owoce, grzyby, mleko i przetwory mleczne, mięso, ryby, jaja i przetwory, tłuszcze cukier i przetwory cukiernicze.
27 Grupy produktów spożywczych 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Podział na 9 grup: mięso, ryby i ich przetwory, mleko i produkty mleczne, jaja, tłuszcze, przetwory zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce, grzyby, suche nasiona roślin strączkowych, cukier i wyroby cukiernicze.
28 Tabele składu produktów spożywczych i potraw jako źródło informacji o ich wartości odżywczej Źródłem informacji o wartości odżywczej żywności są: Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych, które są dostępne w formie opracowań drukowanych lub komputerowych baz danych. W Tabelach składu i wartości odżywczych produktów spożywczych, zwanych inaczej tabelami składu żywności, podane są przeciętne ilości energii i składników odżywczych w różnych surowych i przetworzonych artykułach żywnościowych.
29 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych Pierwsze zestawienie składu i wartości odżywczych produktów spożywczych zostało opublikowane przez Königa w Niemczech w 1878 roku, zaś następne autorstwa Atwatera i Woodsa ukazało się w USA w 1896 roku. Obecnie wiele krajów świata posiada własne wydania Tabel, charakteryzujące produkty spożywcze dostępne na tamtejszych rynkach.
30 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych Pierwsze polskie Tablice wartości odżywczych produktów spożywczych opracowane przez Jadwigę Rudowską-Koprowską ukazały się w 1954 roku. Obejmowały one stosunkowo niewiele produktów i danych na temat ich składu. Do chwili obecnej opublikowano wiele wersji krajowych Tabel (w tym Tabele popularne), stopniowo coraz bardziej rozszerzając je i doskonaląc.
31 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych Prace nad poszerzaniem i uaktualnianiem Tabel prowadzone w Instytucie Żywności i Żywienia w Warszawie zaowocowały wydaniem w latach 90. opracowań, ujmujących nie tylko wartość odżywczą najczęściej spożywanych obecnie produktów żywnościowych, ale również żywności bezglutenowej i gotowych dań (przy uwzględnieniu wydajności potraw i strat kulinarnych związanych z procesem technologicznym).
32 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych INFOODS (International Network of Food Data System) - międzynarodowa organizacja, która powstała w 1984 roku w ramach Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych. Jej celem jest koordynacja wysiłków na rzecz poprawy jakości, wiarygodności i dostępności danych o składzie żywności we wszystkich krajach świata. EUROFOODS i NORFOODS - regionalne organizacje globalnej sieci INFOODS, obejmujące kraje europejskie; ASEANFOODS i AFROFOODS - objęły swym zasięgiem regiony krajów rozwijających się.
33 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych Wraz z rozwojem techniki komputerowej w latach 80. w Europie Zachodniej i stanach Zjednoczonych zaczęły powstawać komputerowe bazy danych, w których gromadzone są informacje na temat wartości odżywczych dużej liczby artykułów spożywczych. Komputerowa baza danych o wartościach odżywczych produktów spożywczych jest zbiorem danych liczbowych, charakteryzujących ilość energii i zawartość składników odżywczych w artykułach żywnościowych, wraz z oprogramowaniem komputerowym, służącym obliczaniu wartości odżywczych posiłków i całodziennych racji pokarmowych.
34 Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych W Polsce wydane w latach 90. Tabele wartości odżywczych stanowią podstawę bazy danych o nazwie FOOD, która umożliwia oszacowanie wartości odżywczych potraw, posiłków i całodziennych racji pokarmowych oraz wyliczanie różnych wskaźników, np. stosunku wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do kwasów nasyconych czy udziału energii z tłuszczu, białka i węglowodanów w ogólnej wartości energetycznej diety.
35 Sposób opracowania Tabel Prace nad Tabelami obejmują następujące etapy: - ustalenie listy produktów spożywczych, - wybór składników odżywczych charakteryzujących wartość odżywczą tych produktów, - pozyskiwanie i weryfikacje danych. Ustalenie listy produktów spożywczych wymaga znajomości: - ich dostępności na rynku asortymentu, - stosowanych procesów technologicznych i kulinarnych, - panujących w danym kraju zwyczajów żywieniowych.
36 Sposób opracowania Tabel O pierwszeństwie wyboru produktów spożywczych do opracowania danych na temat ich składu decyduje spełnienie trzech kryteriów: 1) brak kompletnych lub wiarygodnych danych na temat składu, 2) powszechność spożycia, 3) ważne źródło danego składnika pokarmowego.
37 Sposób opracowania Tabel O pierwszeństwie wyboru składników pokarmowych do opracowania danych na temat ich zawartości w produktach decyduje spełnienie trzech kryteriów: 1) brak kompletnych lub wiarygodnych danych na temat składu, 2) ważna rola dla zdrowia publicznego (zamieszczenie danego składnika w normach żywienia), 3) dostępność miarodajnych metod analizy.
38 Sposób opracowania Tabel Dane na temat składu produktów można uzyskiwać dwiema drogami: - bezpośrednią, w ramach specjalnego programu badań analitycznych, - pośrednią - dane uzyskiwane są z piśmiennictwa krajowego i zagranicznego. Bezpośrednie analizy prowadzone są : - głównie dla produktów spożywczych najpowszechniej spożywanych i produktów nowo wprowadzonych na rynek, - w przypadku rozszerzania informacji o nowe składniki, - gdy zawartość składnika w produktach jest oznaczana za pomocą metod bardziej nowoczesnych.
39 Sposób opracowania Tabel Dla wiarygodności danych zawartych w Tabelach podstawowe znaczenie mają: - reprezentatywność próbek, - sposób dalszego postępowania analitycznego. Podczas pobierania próbek produktów roślinnych uwzględnione powinny być takie czynniki, jak: - różnice sezonowe i odmianowe, - stopień dojrzałości, - rejon pochodzenia. W przypadku produktów zwierzęcych: część tuszy, rasa, płeć, wiek i sposób żywienia zwierząt.
40 Sposób opracowania Tabel Dane liczbowe dotyczące zawartości składników pokarmowych i wartości energetycznej mogą być w Tabelach i bazach danych wyrażone w trojaki sposób: 1) dla 100 g produktu rynkowego (podają wartość odżywczą produktów handlowych), 2) dla 100 g części jadalnych produktu rynkowego (podają wartość odżywczą po odliczeniu odpadków i przygotowaniu do spożycia), 3) w miarach domowych (np. 1 szklanka, 1 łyżka stołowa). Jednostki, w jakich wyrażane są poszczególne składniki odżywcze (g, mg), przyjmuje się analogicznie jak w zalecanych normach spożycia.
41 Wykorzystanie Tabel Tabele służą do: planowania żywienia, tj. układania i korekty jadłospisów w zakładach żywienia zbiorowego, oceny wartości odżywczych racji pokarmowych za pomocą Tabel w badaniach sposobu żywienia oszacowuje się poziom spożycia składników odżywczych i energii przez pojedyncze osoby lub grupy ludności, co umożliwia m.in. wykrywanie epidemiologicznych zależności między dietą i występowaniem określonych chorób oraz ustalanie zaleceń żywieniowych,
42 Wykorzystanie Tabel c.d. - Tabele służą do: prowadzenia edukacji żywieniowej i marketingu żywności - Tabele, będąc podstawowym źródłem informacji o walorach odżywczych żywności, stanowią bardzo użyteczne narzędzie wykorzystywane na różnych poziomach kształcenia w zakresie nauki o żywności i żywieniu. Mogą też być wykorzystywane w promocji żywności do przygotowywania informacji umieszczanej na jej opakowaniach, przy braku możliwości analitycznych producenta.
43 Dziękuję za uwa gę!
Normy wyżywienia Racje pokarmowe. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015
Normy wyżywienia Racje pokarmowe Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 1 Normy wyżywienia (zalecane racje pokarmowe) (recommended pattern of food use) dzienne zestawy produktów
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?
dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowo[tlił [ f lliu I K lm ll W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N
[tlił [flliu IK lm ll W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N Redakcja naukowa Jan Gawęcki ŻYWIENIE CZŁOWIEKA i* WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2012 I. Wstęp 1. Człowiek i jego pokarm (Jan G aw ęcki)...13
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoPiramida zdrowego żywienia w cukrzycy
Piramida zdrowego żywienia w cukrzycy Wysiłek fizyczny codziennie ok. 30-60 minut Codzienna aktywność fizyczna wpływa na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Każdy wysiłek fizyczny jest
Bardziej szczegółowo8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum
8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoSkładniki prozdrowotne w owocach i sokach owocowych. dr n. med. Beata Piórecka
Składniki prozdrowotne w owocach i sokach owocowych dr n. med. Beata Piórecka Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. zawiera informacje o zasadach umieszczania
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoSpis treści SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 9 1.1. Czym zajmuje się technologia gastronomiczna z towaroznawstwem? 10 1.2. Pracownia technologii gastronomicznej 11 1.2.1. Regulamin pracowni 12 1.2.2. Organizacja
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCJI PRZYRODY
SCENARIUSZ ZAJĘĆ LEKCJI PRZYRODY Hasło: Czynności życiowe człowieka. Czym się odżywiamy? Temat: Składniki odżywcze i ich znaczenie dla organizmu. Cele: 1. Poziom wiadomości - uczeń - zna podstawowe składniki
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoWARZYWA JAKIE I ILE W WYBRANYCH SCHORZENIACH
WARZYWA JAKIE I ILE W WYBRANYCH SCHORZENIACH dr inż. Dominika Głąbska Zakład Dietetyki Katedra Dietetyki Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW warzywa i owoce są istotnym elementem codziennej
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowo11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Bardziej szczegółowodr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska Wyższa Szkoła Promocji Zdrowia
Zasady układania jadłospisów, zmiany w wykorzystywanych dotychczas produktach spożywczych, obliczanie wartości odżywczej posiłku, przykładowy jadłospis dr inż. Paulina Liszka dr inż. Mirosław Pysz Krakowska
Bardziej szczegółowoMyślę co jem - profilaktyka otyłości i chorób dietozależnych wśród dzieci. Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak
1. Cel główny Uczeń ocenia swój sposób żywienia Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak 2. Cele szczegółowe Uczeń: ocenia wielkość porcji poszczególnych grup produktów spożywczych identyfikuje
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoOdżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW
Odżywiamy się zdrowo! PREZENTACJA DLA PRZEDSZKOLAKÓW CO POWINNY JEŚĆ DZIECI WITAMINY PRODUKTY ZBOŻOWE PRODUKTY POCHODZENIA ROŚLINNEGO PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO PRZETWORY MLECZNE ZASADY ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoZawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik Żywienia i Usług Gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia. Klasa: II TŻ
Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych (kształcenie w zawodzie) Zawód i symbol cyfrowy zawodu: Technik
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1
Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wiadomości wstępne 9
Wiadomości wstępne 9 Rozdział 1. Zapewnianie bezpieczeństwa żywności 11 1.1. Prawo żywnościowe 12 1.2. Normalizacja i normy 18 1.3. Systemy zapewniania bezpieczeństwa zdrowotnego żywności 20 1.3.1. Wiadomości
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Edyta Balejko Przedmiot: Żywienie człowieka Ćwiczenie nr 5 Temat: Wskaźniki oceny wartości odżywczej białek
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowo5. Surowce, dodatki do żywności i materiały pomocnicze
spis treści 3 Wstęp... 8 1. Żywność 1.1. Podstawowe definicje związane z żywnością... 9 1.2. Klasyfikacja żywności... 11 2. Przechowywanie i utrwalanie żywności 2.1. Zasady przechowywania żywności... 13
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoCo jadłem/jadłam wczoraj?
1 Co jadłem/jadłam wczoraj? 2 Talerz zdrowia 2 Pieczywo i produkty zbożowe Podstawowe źródło węglowodanów złożonych w diecie i pokarm o stosunkowo dużej wartości odżywczej. Produkty zbożowe dostarczają
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoGDA. Prawidłowe odżywianie
GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3
1 ŻYWIENIE DZIECI W WIEKU 1-3 Uniwersytet Medyczny w Łodzi DIETA DZIECKA POWINNA BYĆ: Urozmaicona pod względem doboru produktów spożywczych, Uregulowana pod względem częstości i pory spożywania posiłków,
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE DZIECI I MŁODZIEŻY. Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim listopad 2012r.
Antonina Kawecka PSSE w Kamieniu Pomorskim listopad 2012r. Prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA. Opis. - praca z materiałami drukowanymi, - pogadanka, - dyskusja problemowa
PROGRAM ZAJĘĆ W RAMACH AKADEMII ZDROWEGO ŻYWIENIA Uwaga: Dopuszcza się modyfikację kolejności zaplanowanych tematów. Kolejne zajęcia Temat główny - Liczba godzin Metody prowadzenia zajęć: Opis 1 PODSTAWOWE
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2. Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek
TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2 Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek SPIS TREŚCI Rozdział 1. Podstawowe wiadomości o produktach spożywczych
Bardziej szczegółowozdrowego żywienia w chorobie
Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska
Bardziej szczegółowoWarzywa, owoce, zioła i przyprawy w diecie chorych na cukrzycę. Dr hab. n. med. Danuta Pawłowska
Warzywa, owoce, zioła i przyprawy w diecie chorych na cukrzycę Dr hab. n. med. Danuta Pawłowska Podział produktów spożywczych na grupy Produkty zbożowe Warzywa i owoce Warzywa - Bogate w wit. C - Bogate
Bardziej szczegółowoOdżywiamy się zdrowo! Filip Batko
Odżywiamy się zdrowo! Filip Batko KATEGORIE ŻYWIENIOWE WITAMINY PRODUKTY ZBOŻOWE PRODUKTY POCHODZENIA ROŚLINNEGO PRODUKTY POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO PRZETWORY MLECZNE ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA WIERSZE NA ZDROWIE
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11
Spis treści WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. ASORTYMENT TOWAROWY 11 1.1. Podstawowe pojęcia towaroznawstwa 12 1.2. Towar 14 1.2.1. Podział towaroznawstwa 14 1.2.2. Przydatność wiedzy o towarach w pracy w handlu 15
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Żywienie człowieka KOD WF/I/st/35 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: III rok/v semestr 5.
Bardziej szczegółowoJakościowe metody oceny sposobu żywienia
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. Jakościowe metody oceny sposobu żywienia Małgorzata Stodolak Gorzów Wlkp. 15.12.2014 r. Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja,
Bardziej szczegółowoII. Analiza sensoryczna w ocenie jakości produktów spożywczych
SPIS TREŚCI Wprowadzenie 11 I. Jakość żywności, systemy zarządzania jakością i klasyfikacja żywności 13 1. Wstęp 13 2. Określenia jakości 14 3. Systemy zapewniające prawidłową jakość produktów spożywczych
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil : Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: II stacjonarne/niestacjonarne
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoLp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla organizmu człowieka Umiejętności i wiadomości na
Technikum Żywienia i Gospodarstwa Domowego Podstawy żywienia człowieka Przedmiotowy system oceniania Lp. Dział 1. Zakres i znaczenie nauki o żywieniu człowieka 2. Charakterystyka, źródła i znaczenie dla
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna 43-400 Cieszyn ul. Liburnia 2 asystent Teresa Kopiec asystent Halina Dziadek st. asystent Czesława Lis Żywienie i aktywność fizyczna mają wpływ na rozwój psychofizyczny
Bardziej szczegółowoPrawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie?
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? prof. dr hab. Lidia Wądołowska
Bardziej szczegółowoSkładniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: technik żywienia i usług gastronomicznych Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 2. Ocena Nazwa
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowodr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak
Bardziej szczegółowoKomentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 16 Strona 2 z 16 Strona 3 z 16 Strona 4 z 16 Strona 5 z 16 Strona 6 z 16 Strona 7 z 16 Strona 8 z 16 W pracach egzaminacyjnych oceniane były następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9
SPIS TREŚCI WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 1. Podstawy towaroznawstwa 13 1.1. Zakres towaroznawstwa 13 1.2. Klasyf ikacja towarów 15 1.3. Kryteria podziału towarów (PKWiU) 15 1.4. Normalizacja
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoRedakcja naukowa. Hanna Kunachowicz. Wydanie drugie
Redakcja naukowa Hanna Kunachowicz Wydanie drugie SZYBKI DOSTĘP DO KLUCZOWYCH DANYCH Jak procesy przetwarzania żywności wpływają na zawartość poszczególnych składników odżywczych? 77 Jak przechowywać i
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Zdrowe odżywianie polega na odpowiednim wyborze produktów i przygotowaniu posiłków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez
Bardziej szczegółowoŻywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk?
Żywienie w sporcie, czyli po co mojemu dziecku dietetyk? Podczas intensywnego treningu organizm produkuje energię znacznie szybciej, niż wówczas, gdy aktywność jest mała. W trakcie ćwiczeń serce bije częściej,
Bardziej szczegółowoZasada trzecia. Zasada czwarta
Zdrowe odżywianie jest podstawą zachowania zdrowego organizmu. Przestrzegając dziesięciu podstawowych zasad właściwego żywienia, wykorzystamy dostępne pożywienie w najbardziej efektywny dla naszego zdrowia
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia Kierunek ŻYWIENIE CZŁOWIEKA I OCENA ŻYWNOŚCI ZAGADNIENIA KIERUNKOWE 1. Przemiany materii
Bardziej szczegółowoŚniadania mleczne i bezmleczne. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej
Śniadania mleczne i bezmleczne dr inż. Marta Jeruszka-Bielak Centrum Komunikacji Społecznej Mleko i przetwory mleczne Mleko i przetwory mleczne stanowią ważną grupę żywności, która jest najlepszym źródłem
Bardziej szczegółowoPrzemiany materii podstawowa i ponadpodstawowa składają się na całkowitą przemianę materii CPM = PPM + PPPM
1. Temat: Zapotrzebowanie energetyczne człowieka. Kryteria wyodrębniania grup ludności w celu ustalenia całkowitego zapotrzebowania energetycznego człowieka 1. Metabolizmem (przemianą materii) nazywamy
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE. Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII
ZDROWE ODŻYWIANIE Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII WŁAŚCIWA DIETA Dobór pokarmów uzależniony jest od wieku człowieka, rodzaju wykonywanej pracy, stanu zdrowia, pory roku oraz klimatu i jest niezbędny
Bardziej szczegółowoŻyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoREALIZACJI SZKOLENIA POMOC KUCHENNA GRUPA I
l.p. Nazwa. Tytuł projektu Aktywizacja młodzieży NEET nr POWR...-4-45/7. Priorytet I. Osoby młode na rynku pracy. Działanie. Wsparcie osób młodych pozostających bez pracy na regionalnym rynku pracy - projekty
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoŻywienie a nastrój. Składniki odżywcze wpływające na nastrój:
Żywienie a nastrój dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Katedra i Zakład Dietetyki SGGW w Warszawie Składniki odżywcze wpływające na nastrój: Kwas foliowy Witamina B 6 Witamina B 12 Witamina D Witamina C Kwasy
Bardziej szczegółowoPodstawy żywienia w sporcie. Aneta Sojak
Podstawy żywienia w sporcie Aneta Sojak Właściwe żywienie i nawodnienie = Osiągnięcie sukcesu Energia do pracy mięśni Adaptacja do wysiłku Skuteczna regeneracja (zmniejszenie procesów katabolicznych) Zły
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. stacjonarne. I stopnia. Aleksandra Zyska. ogólnoakademicki. kierunkowy WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj
Bardziej szczegółowoSkładniki pokarmowe i ich rola w żywieniu
WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Zawód: kucharz Przedmiot: Zasady żywienia Klasa 1. Ocena Nazwa działu / wymagania Znaczenie nauki
Bardziej szczegółowo