> Jak z perspektywy minionego półrocza uczniowie (także rodzice) oceniają

Transkrypt

1 X Konferencja z cyklu Dagnostyka edukacyjna DC 2004 gr Jerzy PACZKOWSKI Ośrodek Doskonalena Nauczycel w Słupsku SPRAWIEDLIWOŚĆ OCEN, CZYLI ZADOWOLENIE UCZNIA Z OSIĄGNIĘĆ NA I SEMESTR W NOWEJ SZKOLE PONADGIMNAZJALNEJ Zany wynkające z refory systeu ośwaty są odczuwalne w szkołach ponadganzjalnych wraz z wejśce do tych szkół klas 3-letnego cyklu nauczana. Ucznowe nowych klas reprezentują nny typ osobowoścowy, są naczej przygotowan otywowan do nauk. W roku szkolny 2003/04 w II Lceu Ogólnokształcący w Słupsku podjęto próbę przeanalzowana osągnęć ucznów klas perwszych tej szkoły po I seestrze oraz ustalena stopna relatywnośc tychże z ocena gnazjalny (śwadectwo egzan gnazjalny). Badana przeprowadzono na przełoe lutego arca br. II Lceu Ogólnokształcące w Słupsku dzała od 1949r. Posada znaczące osągnęca, zwłaszcza w ostatn 10-lecu. Od 5 lat w rankngu Perspektyw znajduje sę w trzecej dzesątce najlepszych szkół w kraju, a w rankngu województwa poorskego zajuje II ejsce. O tak wysokej 03/04 pozycj szkoły zadecydowały sukcesy ucznów na szczeblu centralny w olpadach konkursach przedotowych. W latach 90-ych w II LO w Słupsku wdrażane były realzowane autorske progray nauczana wychowana 6 klas w różny cyklu. Nnejszy artykuł przedstawa częścowe wynk badań. Ponadto został on uzupełnony o nforację o osągnęcach ucznów na konec roku przez co jeszcze bardzej wskazuje na pewne prawdłowośc oraz potrzebę podjęca dzałań, zerzających do doskonalena procesu adaptacj uczna w szkole ponadgnazjalnej w sferze osągnęć uczna. 1. CELE BADAŃ I PRZYJĘTE ZAŁOŻENIA Cele badań było uzyskane odpowedz na następujące pytana: > Czy ucznowe (także rodzce) są zadowolen z wynków osągnętych za I seestr czy potrafą uzasadnć, dlaczego są zadowolen lub nezadowolen z ocen seestralnych? > W jak sposób wyrównywane są brak w wedzy uejętnoścach ucznów? > Jak z perspektywy nonego półrocza ucznowe (także rodzce) ocenają szkołę, klasę, nauczycel? 555

2 Jerzy PACZKOWSKI > W jak stopnu śwadoy wybór szkoły ponadgnazjalnej proflu klasy a odzwercedlene w wynkach osąganych przez uczna w tej szkole? Dla ustalena jednoltej płaszczyzny porównawczej przyjęto następujące założena: > Jeśl uczeń jest zadowolony z wynków osągnętych za I seestr ożna ówć, ż akceptuje on oceny, uznając je za sprawedlwe. > Jeśl uczeń wybrał dany profl klasy ożna ówć, ż chce uzysk - wać znaczące oceny zwłaszcza z tzw. przedotów kerunkowych o rozszerzony zakrese. Stąd w badanach brano pod uwagę osągnęca ucznów w tych przedotach. > Jeśl uczeń z tzw. przedotów kerunkowych (o rozszerzony zakrese nauczana) uzyskał za I seestr w LO oceny średno o 1 stopeń nższe w porównanu z ocena końcowy w gnazju ożna ówć, że osągnął neznaczne obnżone wynk (N), przy wększej różncy ówy o znacząco obnżonych wynkach (Z). Założena te ne ają jednak charakteru jednoznacznej tautolog, bowe do tych założeń ożna eć zastrzeżena typu: > Zadowolene uczna oże wynkać z faktu, że spodzewał sę on ocen gorszych. > Wybór proflu klasy ógł wynkać ze stosowanego systeu naboru do szkoły jeśl np. uczeń chcał dostać sę do tej szkoły za wszelka ce - nę, ógł zgodzć sę na proponowany profl. 2. METODOLOGIA- PROCEDURY I OPIS DANYCH W raach projektu badawczego ewaluacją objęto ucznów 6 klas perwszych II LO w Słupsku, ch rodzców (1/3 populacj) oraz nauczycel wychowawców nauczycel uczących w tych klasach (1/3 populacj). Były to klasy: > klasa I a (ateatyczno-fzyczna 22 osoby anketowane) przed - oty o zwększonej lczbe godzn, tzw. kerunkowe: ateatyka, fzyka nforatyka; > klasa I b (przyrodncza 27 osób anketowanych) przedoty ke - runkowe: bologa, fzyka, chea; > klasa I c (huanstyczno-prawna 24 osoby anketowane) przedoty kerunkowe: język polsk, język angelsk, język neeck, hstora; > klasa I d (językowa 29 osób anketowanych) przedoty kerun - kowe: język angelsk, język neeck, geografa, flozofa; > klasa I e (nforatyczno-ateatyczna 26 osób anketowanych) przedoty kerunkowe: ateatyka, fzyka, nforatyka; > klasa I f (europejska 23 osoby anketowane) przedoty kerunkowe: język angelsk, język neeck, hstora, geografa. 556

3 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć.. Dane, które posłużyły do opracowana raportu, to: > dane z kwestonaruszy badawczych, tj. anket przeprowadzonych z uczna rodzca, > wywady z nauczycela (bardzej luźne rozowy, sterowane), > dane z dzennków lekcyjnych, śwadectw ukończena gnazjów wynków egzanów gnazjalnych. Ankety ały charakter anonowy. Jednak ze względu na potrzebą porównana opn ucznów rodzców z zapsa w dzennkach lekcyjnych anketowan byl proszen o wpsane nazwska ena w ankece. Podczas badań anketowych wyjaśnono, w jak celu są one prowadzone wskazano na potrzebę zrelatywzowana wypowedz z odpowedn ocena z gnazju oraz na I seestr w LO. Z chwlą wpsana nforacj do koputera cały ch koplet poddany zostane techncznej obróbce, a dane enne zastąpone zostaną nuera. Ponższa tabela przedstawa lczby anket wywadów przeprowadzonych z poszczególny grupa respondentów oraz dokuentów. Tabela 1. Zestawene lczby anket, wywadów dokuentów, przeprowadzonych (zbadanych) w II LO w Słupsku Rodzaj badana Anketa Respondenc Ucznowe Rodzce Nauczycele 151 osób (na 193) 78,2% 20 osób (na 60) 33,3% Wywad X X Dokuenty X X 8 osób (na 12) 66,7% Notatk X X X X 6 dzennków 151 śwadectw 151 zaśwadczeń Rozkład badanej grupy ucznów pod względe płc był w arę równoerny (80 dzewcząt, 71 chłopców) Jednakże ze względu na dobór przedotów w proflach klasowych daje sę zauważyć znaczną przewagę dzewcząt (klasa I c huanstyczno-prawna ; klasa Id Językowa ) lub znaczną przewagę chłopców (klasa I e nforatyczno-ateatyczna ). Około 66% badanych uczęszczało do szkół ejskch w ejscu zaeszkana, a około 34% uczęszczało do szkół wejskch (najczęścej położonych we wsach gnnych). 3. WYBÓR SZKOŁY I PROFILU KLASOWEGO Z wypowedz znaczącej wększośc ucznów wynka, że wybór szkoły był trafny - lustruje to wykres ponżej (lczebnośc badanych grup ucznów wg klas są porównywalne, w zwązku z ty posługuję sę wykresa lustrujący rozkład procentowy - przyp. aut.). Nelczn nezadowolen napsal, dlaczego chcelby zenć szkołę: w I LO nauczycele są bardzej l, w I LO jest węcej prez, chcała pójść do III LO w Gdyn. 557

4 Jerzy PACZKOWSKI 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Klasa la Klasa Ib Klasa Ic Klasa Id Klasa le Klasa If Raze - j 1-wybrałbynny 2-wybrałbyten sa 3-ne a zdana Wykres 1. Wybór szkoły ponadgnazjalnej na podstawe ankety ucznów Najczęścej w pozytywnych wypowedzach ucznów pojawały sę określena: > chcałe do tej szkoły (6), > szkoła a wysok pozo (20), > w szkole jest dobra atosfera, dobrze sę w nej czuję (36), > szkoła dobrze przygotuje do atury na studa (20), > bardzo dobra szkoła (11), > nauczycele przyjaźn (3), > dają tu otywację do nauk (3), > uczy saodzelnośc systeatycznośc (3), > nauczycele dobrze tłuaczą (8). Podobne jest przy deklaracj wyboru klasy (proflu) znacząca wększość ucznów uważa, że dokonała właścwego wyboru. Są tacy ucznowe, którzy deklarowal zanę szkoły, ale ne proflu (4 osoby). Decyzję słusznośc wyboru proflu przez ucznów lustruje wykres ponżej. Najczęstszy uzasadnene na chęć zany proflu były następujące wypowedz: chcę studować edycyną, chcę pójść na uczelne technczną (tu: zana zanteresowań),jerte jednak huanstką, za ało języka polskego (tu: ostateczne zdeklarowane sę, odnalezene ulubonych obszarów nauk). 558

5 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Klasa I a Klasa I b Klasa I c Klasa I d Klasa I e Klasa I f Raze 1-w ybrałbynny 2-w ybrałby ten sa 3-ne a zdana Wykres 2. Wybór klasy ( proflu ) na podstawe anket ucznów Najczęścej w wypowedzach ucznów pojawały sę określena: > profl klasy wąże sę z plana przyszłoścowy (21), > lubę tzw. kerunkowe przedoty (cheę, bologę, j.obce, przedoty ścsłe, nforatyka, ateatyka, geografa) (21), > odpowada profl (30). 4. WYBÓR SZKOŁY, KLASY A OPINIA UCZNIÓW O SZKOLE Respondenc w wększośc podkreśll w kwestonaruszu ankety, że wybralby tę saą szkołę profl klasy. Jednocześne w ankece usel on z perspektywy półrocza uzyskanych ocen (bardzej lub nej zadowalających) dokonać oceny szkoły, nauczycel, etod pracy tp. w szkolnej skal stopnowej od 1do

6 Jerzy PACZKOWSKI 6,00 co a 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 ^-rn w n 10 ^ R Jfc p ft I ; - ft la -S 65 sr ff! R 1 H s? ttf o jj p - s'? Ift h- ^ I P I avv a ł K 1! - 1P 0,00 - T Klasa la Klasa Ib Klasa Ic Klasa Id Klasa le Klasa If Raze 1 f 1Atosfera szkoły HAtosfera klasy j Wykres3.Opna ucznów o atosferze szkoły, klasy z perspektywy półrocza Uzyskane wynk są porównywalne atosfera klasy jest wycenona o pół stopna wyżej. Najwyższe oceny atosfery klasy ustalły klasy jednorodne pod wzgląde płc (klasa I c daska, klasa I e ęska ). 6,00 5,50 5,00 4,50 ss -11 s 3,50 3,00-11 S; -,' : I 4?00 j -MHco- - ID f* * o CO j l hf- O- o oo oo CO ID co ID ID 1 I 8 hr *4 -, p T. P IB '.- :: UL 3 Klasa I a Klasa Ib Klasa I c Klasa Id Klasa Ie Klasa I f Raze TT IDÓ w lo I 1 a - M *" cọ co 0 Pozo szkoły Wyagana n-i Stosunek n-l do ucznów D 0> X) ITCO O O ) ID Tf 1 81 P CS te * ht «H K $. K Wykres 4. Opna ucznów o pozoe nauczana, wyaganach nauczycel stosunku nauczycel do ucznów " 1

7 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć... Zaskakujące jest porównane opn ucznów o pozoe nauczana w szkole, wyaganach nauczycel stosunku nauczycel do ucznów ze stopne zadowolena z ocen: > ucznowe klasy I e stwerdzają, że pozo nauczana jest bardzo wysok (najwyższe w ocene 5,19), ale też są najbardzej nezadowolen ze swych osągnęć za I seestr; > ucznowe klasy I c ocenają pozo nauczana na 4,83 (najnższa ocena), ale za to są bardzo zadowolen z osąganych wynków; > ocena wyagań nauczycel jest porównywalna edzy klasa prawe lub neco ponad 5,0 jedyne ucznowe klasy I f wystawają ocenę nższą (4,76); warto wsponeć, że z badań wynka, ż w tej klase różnca ocen gnazjalnych za I seestr jest newelka (być oże ucznowe tej klasy uznal, ż wyagana newele różną od tych, które znal z gnazju są one dla ucznów tej klasy zbytn zaskoczene); > ne sposób porównywalne wycenć opnę ucznów o stosunku nauczycel do nch, gdyż skład osobowy zespołów uczących w poszczególnych klasach jest różny; na tę opnę rzutują różne cechy osobowe nauczycela, etody nauczana, welkość prac doowych, koneczność zwększonej pracy saodzelnej tp. jest to proble do odrębnej analzy badawczej. 5. OCENY UCZNIÓW ZA I SEMESTR W LO Dotychczasowe rozważana na podstawe analzy wynków anket ucznowskch w zakrese dot. wyboru szkoły klasy oraz opn o szkole (pozo nauczana, wyagana nauczycel stosunek nauczycel do ucznów) pokazują, że ucznowe akceptują szkołę, jej atosferę styl pracy. Można by węc wnoskować, że ewentualne wyrażene zadowolena z osągnęć za I seestr w LO poo uzyskana znacząco nskch lub neznaczne nższych wynków w nauce jest równoznaczne ze stwerdzene, że szkolne ocenane ucznów jest sprawedlwe oceny oddają rzeczywsty pozo zdobytej wedzy uejętnośc w cągu nonego I seestru. W ty aspekce dla potrzeb badawczych zdefnowane zostało pojęce sprawedlwość ocen. Istotą realzowanego projektu ne było określene, w jak stopnu uczeń został przygotowany do pracy w szkole ponadgnazjalnej, ale jak jest jego stosunek stopeń akceptacj do oceny całokształtu jego dzałalnośc edukacyjnej za pół roku pobytu w LO wyrażonej stopne szkolny na konec seestru. A. Stopeń zadowolena ucznów z uzyskanych ocen Anketowan ucznowe el określć stopeń zadowolena, ale też usel wskazać na ewentualne przyczyny zadowolena lub nezadowolena. Rozkład odpowedz na pytana dot. zadowolena z uzyskanych ocen po I seestrze nauk w LO lustruje wykres. ne 561

8 Jerzy PACZKOWSKI 100% K7» ł 90% I ast * II a* 80% l. 1 "' v'. ~ > Mra. 2^? ES 70% 5^; % -? t j 50% Ml.. n t 40% 30% 20% 10% 0% Klasa I a Klasa lb Klasa Ic Klasa Id Klasa Ie Klasa l f Raze a b.zadowolony zadowolony ne na zdana nezadowolony b.nezadowolony Wykres 5. Stopeń zadowolena ucznów z ocen na I seestr w LO Spośród wszystkch anketowanych aż 79 jest zadowolonych z uzyskanych wynków w nauce w I seestrze, 45 jest nezadowolonych, natoast 18 ucznów ne potraf sę określć ( ne a zdana ).W najwększy procence zadowolen z ocen są ucznowe klasy I c (huanstyczno-prawna ze znaczną przewagą dzewcząt), w dalszej kolejnośc klasy I a (ateatyczno-fzyczna). W najnejszy procence zadowolen są ucznowe klasy I e (nforatyczna ze znaczną przewagą chłopców). a r,'?.,.. B. Przyczyny zadowolena (nezadowolena) ucznów Przyczyny, które spowodowały nezadowalające wynk w nauce (dotyczy to ucznów, którzy zadeklarowal njeste nezadowolony/bardzo nezadowolony ), przedstawa wykres ponżej. 562

9 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć... I 100% - 90% 80% 70% 60% 50% 40%O ' 30% 20% 10% 0% _ : Klasa I a Klasa I b Klasa I c Klasa I d Klasa I e Klasa I f Raze 1-zbyt wysok pozo 3-brald z gnazju as-npje lenstwo a 2-zbyt dużo pracy saodzelnej 4-ne potrafę sę uczyć 6-nne Wykres 6. Przyczyny nezadowolena ucznów z ocen na I seestr w LO Jako przyczyną nezadowolena z uzyskanych ocen na I seestr, w LO ucznowe wskazują na: > lenstwo (56 osób), > brak wynesone z gnazju (47 osób), > oraz nne (16 osób) tu określena: proble z wykorzystane wedzy, czepają sę ne, abcja, brak szczęśca (2), wyagana nauczycel (2), zbyt dużo zajęć pozaszkolnych (3), opuszczone godzny z powodu choroby, dojazdy do szkoły (2), ało czasu na naukę, za dużo aterału (2), za duże tepo, głupe błędy na klasówkach, zana otoczena, klku nauczycel ne potraf tłuaczyć. Ucznowe klas I b, I d, I e I f wskazują w stopnu porównywalny (ok. 30%), że przyczyną słabych wynków w nauce są brak w posadanej wedzy uejętnoścach, wynesonych z gnazju. Natoast na znaczące konsekwencje lenstwa wskazują ucznowe klasy I e (ok. 45%). Natoast an zbyt wysok pozo nauczana, an też koneczność ntensywnej saodzelnej pracy ne ają stotnego wpływu na wynk (łączne do 20% w klase). Szczegółową analzę przyczyn zadowolena (dot. to węc tych ucznów, którzy zadeklarowal Jeste zadowolony/bardzo zadowolony ) przedstawa wykres ponżej. 563

10 ' Jerzy PACZKOWSKI 100% 90% 80% 70% 60% r. Ī'S ssą * %-Ą : ;Ł2 50% 40% 30% 20% 10% -t 0% Klasa I a Klasa I b Klasa l c Klasa I d Klasa I e Klasa I f Raze 1-uczęsę 8-pooc kolegów, nauczycel 5-zoblzow atesę B2-dużo w adoośc z grazju 4-dodatkówe zajęca(korepetycje) H6-nne Wykres 7. Przyczyny zadowolena ucznów z ocen na I seestr w LO Spośród najczęścej wskazywanych przyczyn, które ały wpływ na wynk sprawające uczno satysfakcję zadowolene były: dobre przygotowane z gnazju (45 osób), systeatyczna beżąca nauka (43 osoby), > pooc ze strony kolegów nauczycel (27 osób), dodatkowe korepetycje (17 osób), > oraz nne tu określena: uważa na lekcjach, wysok pozo nauczana (tu: oblzuje?) (2), poszerza wedzę z ulubonych dzedzn, poznała nauczycel ch wyagana, nektórzy nauczycele są ludzcy traktują uczna jak człoweka a ne aszynę, nauka przychodz z łatwoścą, zależy na ocenach sę uczę, chodzę na koła pozalekcyjne (2), zależy od ojej psychk (jak werzę, że sę uda, że nauczycel ne lub, to są lepsze wynk). Na dobre wynk za I seestr ała wpływ beżąca systeatyczna nauka de - klarują to zadowolen ucznowe klasy I a (łączne 70% uzasadna ty fakte) oraz ucznowe klasy I b (65%). W znaczne nejszy stopnu systeatyczna beżąca nauka ała wpływ), na osągnęca ucznów klasy I e (28%). Potrafl on jednak zoblzować sę pod konec seestru zafnszować (20%). 564

11 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć RELATYWNOŚĆ OCEN LOI OCEN GIMNAZJALNYCH A. Wynk ucznów za I seestr na konec roku w LO a oceny z gnazju Dokładna analza osągnęć ucznów w przedotach kerunkowych za I seestr w LO w porównanu z ocena końcowy gnazju tychże przedotów pozwala zauważyć, że pozo uczena sę u nektórych ucznów znaczne obnżył sę. Do analzy porównawczej uzyskwanych ocen przyjęto zasadę, że w zwązku ze zaną typu szkoły, nauczycel, grupy róweśnczej, dopuszczalne jest obnżene wynków o średno 1 stopeń z każdego przedotu kerunkowego (N neznaczne obnżony pozo ). Nestety w welu przypadkach jest to znaczące obnżene (Z znacząco obnżone wynk ) zestawene take prezentuje tabela ponżej: Tabela 2. Wynk za I seestr w LO a oceny końcowe w gnazju na baze przedotów kerunkowych (na podstawe dzennków lekcyjnych śwadectw ukończena gnazju) ogółe anketowanych w klase o ty saych wynkach (T) Raze ucznów o neznaczne obnżonych wynkach (N) ze znacząco obnżony wynka (Z) Przedoty kerunkowe za znaczący obnżene wynków za I seestr w LO oraz lczba ucznów Klasa I a at-4; fz-7 Klasa Ib bol- 16, fz- 11, che-8 po- 8, ang- 7, ne-6, Klasa I c hst- 11 Klasa I d ang-8, ne-2, geo-2 Klasa I e at- 12, fz- 15 Klasa I f ang-4, ne- 1, hst-2, g e o- 2 Raze Jak wynka z tabel 37,8% ucznów klas I ało zdecydowane nższe wynk z przedotów kerunkowych nż oceny uzyskane w gnazju. Rozkład procentowy wynków za I seestr w porównanu z ocena gnazjalny przedstawa wykres ponżej. 565

12 Jeny PACZKOWSKI r 100% 80% Osągnęca ucznów na I seestr w LO a końcowe oceny w gnazju [weś - asto] 60% - 40% T N Z 20% 0% Raze w Wykres 8. Osągnęca ucznów za I seestr w LO w porównanu z końcowy ocena gnazju (T te sae wynk, N neznaczne obnżone wynk, Z znaczne obn - żone wynk ) Słabsze wynk z przedotów kerunkowych w LO uzyskują ucznowe, którzy ukończyl wejske gnazja. Natoast ne wdać różnc przy analze osąganych wynków- ze względu na płeć. Analza ocen, jake z przedotów kerunkowych uzyskal ucznowe na konec roku w LO, wskazuje na pewną poprawę. Tabela 3. Wynk na konec roku w LO a oceny końcowe w gnazju na baze ogółe przedotów kerunkowych (na podstawe dzennków lekcyjnych śwadectw ukończena gnazju) anketowanych w klase o ty saych wynkach (T) Raze ucznów o neznaczne obnżonych wynkach (N) ze znacząco obnżony wynka (Z) Przedoty kerunkowe za znaczący obnżene wynków za I seestr w LO oraz lczba ucznów Klasa I a at- 4; fz-9 Klasa Ib Klasa I c bol- 12, fz- 10, che- 6 po-5, ang-6, ne- 4, hst-10 Klasa I d ang-7, ne- 4, geo- 2 Klasa I e at-10, fz-4, nfor-1 Klasa I f Raze ang-2, ne-1, hst-5, geo

13 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć... Jak wynka z tabel na konec roku lczba ucznów klas I ających zdecydowane nższe wynk w LO nż w gnazju zalała w stosunku do I seestru (na konec roku 25,8% ucznów; za I seestr 37,8%). Zwększyła sę lczba ucznów w pozostałych kategorach. W przypadku analzy tych danych ze względu na płeć ucznów (kobeta ężczyzna) lub sedzbę gnazju (weś asto) ne w - dać stotnych różnc. Poprawa osąganych wynków jest zasługą ucznów wywodzących sę z tzw. wejskch gnazjów, którzy na konec roku w LO uzyskal wyższe oceny w stosunku do I seestru. Natoast u nektórych ucznów wywodzących sę z gnazjów ejskch obserwujey pewen spadek fory w postac nższych osągnęć. Złożoność zagadnena lustruje ponższy wykres. 100% - Osągnęca ucznów w I seestrze na konec roku w LO a oceny końcowe w gnazju [weś - asto] 80% 60% 40% 20% ttft pl ttf p & us Bfc. T/T & T/N N/T N/N N/Z Z/N Z/Z Raze w Wykres 9. Osągnęca ucznów na konec roku w LO w porównanu ocena za I seestr (T te sae wynk, N neznaczne obnżone wynk, Z znaczne obnżone wynk ) Odczytane tego wykresu wyaga pewnej elastycznośc w dostrzeganu podwój- te sae wynk nego aspektu probleu wyjaśnena wyagają oznaczena: T/T za I seestr/te sae wynk na konec roku *, T/N te sae wynk za I se - estr/neznaczne obnżone wynk na konec roku, [...], Z/Z wynk za I seestr/znaczne obnżone wynk na konec roku. B. Opne nauczycel o osągnęcach ucznów w LO znaczne obnżone W wypowedzach 1, na. pytana dotyczące przygotowana ucznów do pracy w szkole ponadgnazjalnej nauczycele w przeprowadzonych wywadach/rozowach wyenal następujące przyczyny neco zanżonych ocen: > uczą sę, ale z lekcj na lekcję, > uczą sę, ale nesysteatyczne, raczej tak zrywa, > ne potrafą saodzelne poszerzać wedzę, korzystać z podręcznka, 567

14 Jerzy PACZKOWSKI > chcą nauczyć sę na lekcj, a ne doczytać w dou, > cągle są przekonan, ze każdą oceną ożna poprawć, a najlepej poprawać neskończoną lość razy. Z wypowedzach dotyczących realzacj prograów satk godzn pojawają sę kolejne przyczyny: progra jest za obszerny, a godzn ało, > nawet dla przedotów o rozszerzony zakrese godzn jest za ało, > progra newele sę zenł, a nauczane skrócło sę o rok, > stneje rozbeżność ędzy nauczane w gnazju a w szkole ponadgnazjalnej, za długo trwa zabawa w gnazju, > uczeń przychodząc do lceu us być nauczony saodzelnej pracy, czytana lektur, podręcznków, a newelu jest takch ucznów. C. Dodatkowe zajęca (korepetycje, pooc) wyrównujące brak Ucznowe w ankece wskazywal równeż, że korzystal w dodatkowej poocy w nauce były to korepetycje albo pooc nauczycel kolegów. Anketowan ucznowe zdawal sobe sprawę z braku wedzy uejętnośc oraz zdolnośc do saodzelnego uczena sę. Mel on śwadoość czekających ch trudnośc, jake będą usel pokonać, aby uzyskać lepsze wynk w nauce. Łączne 51 ucznów skorzystało z korepetycj. Skuteczność tych korepetycj była newelka na 58 różnych zajęć pozalekcyjnych jedyne 13 przyczynło sę do tego, że uczeń ógł być zadowolony z osągnętych wynków na konec seestru. Ucznowe korzystal równeż z poocy kolegów nauczycel, którzy wyjaśnal nezrozuałe zagadnena. Ponadto wspólne z nny kolega przygotowywal sę do poszczególnych przedotów, powtarzal zagadnena, przepytywal sę. Łączne z poocy kolegów nauczycel skorzystało 56 ucznów. Najczęścej byl to ucznowe klas I e (fzyka j.polsk), klasy I d (ateatyka, fzyka, chea). Skuteczność takej poocy wpływ na podnesene wynków w nauce podobne jak w przypadku korepetycj były newelke. Na 76 różnych for poocy jedyne 10 przynosło wyerne efekty. 7. PODSUMOWANIE Analza porównawcza kwestonaruszy anket (dla ucznów, rodzców), notatek z wywadów oraz dokuentacj szkolnej ne wyczerpuje wszystkch zagadneń, jake by ożna poruszyć. Newątplwe analza osągnęć ucznów klas perwszych na I seestr w LO przy odpowedn doborze narzędz oże pokazać proble uczena sę adaptacj w szkole welopłaszczyznowo. Ne tylko w odnesenu do uczna przecętnego czy słabego, ale równeż uczna ającego sukcesy. Badane przeprowadzone w II Lceu Ogólnokształcący w Słupsku (przeprowadzone jednorazowo) pokazało, że: > do II LO przychodzą ucznowe klas I z wysok ocena na śwadectwe gnazju (najczęścej są to śwadectwa bało-czerwone ) wynka egzanu, śwado dokonanego wyboru zarówno szkoły, jak klasy; 568

15 Sprawedlwość ocen, czyl zadowolene uczna z osągnęć... > ucznowe są zadowolen z wyboru szkoły klasy, dokonanego zgodne z zanteresowana, plana na przyszłość abcja; ają śwadoość sprzyjającej atosfery w szkole, otywującej do nauk; jednakże znaczna grupa ucznów uzyskuje przynajnej o 1 stopeń nższe wynk z przedotów kerunkowych; > ucznowe przyczynę zadowalających ch osągnęć za I seestr w LO upatrują w dobry przygotowanu z gnazju oraz w systeatycznej beżącej nauce, > w konsekwencj wynk w LO nższe nż w gnazju dają satysfakcję ( wele pracy-całke przyzwoty wynk ) zadowolene, > ucznowe krytyczne ocenają brak. sukcesów w LO potrafą wyenć przyczyny; są to najczęścej brak w wedzy uejętnoścach wynesone z gnazju, własne lenstwo (a oże neuejętność saodzelnego uczena sę? przyp. aut.), > chęć uzyskana zadowalających wynków za I seestr u znacznej grupy ucznów prowadz do korzystana z dodatkowych zajęć pozalekcyjnych (korepetycje, pooc kolegów, rodzny, nauczycel), welu godzn przygotowań, pracy saodzelnej; skuteczność tych zajęć w I seestrze była newelka, > zdane nauczycel LO, ucznowe po gnazju (znaczna część) ne są przygotowan do saodzelnej pracy na lekcj, jak też do dodatkowej pracy, pozwalającej poszerzyć wedzę uejętnośc, zwłaszcza z przedotów kerunkowych. 569