Jak rozwijać umiejętność czytania ze zrozumieniem nie tylko na lekcjach języka polskiego?

Transkrypt

1 Jak rozwijać umiejętność czytania ze zrozumieniem nie tylko na lekcjach języka polskiego? szkoła podstawowa Mariola Rink-Przybylska CEN w Koszalinie Koszalin, 2016 r.

2 Czytanie to medium na wszystkich przedmiotach Rozumienie jest celem każdego czytania! 85% wiedzy trafia do nas drogą czytelniczą! Czytania można się nauczyć tylko za pomocą czytania Sally E. Shaywitz

3 Genialny pomysł 1.Klub czytających rodzin 2.Propozycje dla młodszych i starszych czytelników ta-lista 3. Metoda duolog reading - czytanie głośno, codziennie 3

4 Czytanie na raty 20 min. Dziennie wg prof. Marty Bogdanowicz) Uczeń czyta na głos (np. 0,25 strony). Uczeń czyta chórem z osobą dobrze czytającą. Osoba dobrze czytająca czyta uczniowi ( 0,5 1 stronę). Uczeń czyta sam po cichu wskazany fragment (1-2 powtórki). Wspólne streszczenie całości (na zakończenie). W trakcie czytania sprawdzenie rozumienia trudnych wyrazów, sensu wyrażeń przenośnych...

5 Etapy działania Badanie techniki głośnego czytania, np. kwestionariuszem Karola Lausza Poznanie zainteresowań uczniów - Dokończ zdanie: Gdy mam wolny czas, to ; Moim ulubionym autorem jest ; Interesuję się sportem, kibicuję ; Moje hobby to Przygotowanie odpowiedniego tekstu czytanie metodą duolog reading - czytanie głośno, codziennie

6 Badanie techniki czytania Klasa (kwestionariusz Karola Lausza) Liczba przeczytanych wyrazów Liczba uczniów II III IV V VI gimnazjum 109 powyżej 2

7 Czytanie najpiękniejszą zabawą Z dużą ostrożnością należy przyjmować założenia, że uczeń na danym etapie powinien czytać na określonym poziomie. Diagnoza sprawności czytania jest niezbędna Zabawy z Bratkiem. Program Ortograffiti

8 Cele szkolnego czytania opanowanie przez uczniów techniki czytania stosowanie czytania jako narzędzia uczenia się traktowanie czytania jako przyjemności i wyrabiania coraz lepszego gustu literackiego, przeżywania i interpretowania utworu, czytania między wierszami, prowadzenia dialogu z autorem i innymi odbiorcami tekstu czytelnictwo stylem życia

9 Czytanie zaczyna się od znajomości języka

10 Doskonalenie czytania poprzez usprawnianie oka! Rozwijanie percepcji wzrokowej

11 Percepcja wzrokowa Ważne kształty analiza i synteza

12 Jak dzieci postrzegają słowa? Najmłodsi: Trudności w nauce czytania związane z niechęcią do spostrzegania drobnych odmienności kształtów liter i trudnościami przekładania bodźców wzrokowych na bodźce słuchowe

13 13 Czytanie po zarysach liter

14 14 Czytanie po zarysach liter

15 Jak czytają dorośli słowa znane? Ważne bogactwo zasobu słów znanych Słowo jako całość (układ i kształt czynią słowo rozpoznawalnym) Grupy liter tzw. determinanty i grupy liter tzw. obojętne, np. ważne samogłoski Długość i przekrój pionowy liter, układ liter prostych i zaokrąglonych Skupienie uwagi na literach wysokich

16 Paint /

17 Cztyanie tesktów Zdognie z nanjwoymszi baniadmai perzporawdzomyni na bytyrijskch uweniretasytch nie ma zenacznia kojnolesc ltier przy zpiasie dengao solwa. Nwajzanszyeim jest, aby prieszwa i otatsnia lteria byla na siwom mijsecu, ptzosałoe mgoą być w niaedziłe i w dszalym cąigu nie pwinono to sawrztać polbemórw ze zozumierniem tksetu. Dzijee się tak datgelo, ze nie czamyty wyszistkch lteir w sołwie, ale cłae sołwa od razu. 17

18 Jak czytają dorośli słowa nieznane? Kontekst zdanie, akapit, fragment Słownik znaczeń zasób słów Interpretacja osobista pojęć złożonych i abstrakcyjnych Przewidywanie znaczenia słów, np. wynikająca ze znajomości dziedziny

19 Kolorowy test Nazwij kolory, jakich użyto do napisania poniższych wyrazów. ZRÓB TO W CIĄGU 15 SEKUND!!! ŻÓŁTY NIEBIESKI POMARAŃCZOWY CZARNY CZERWONY ZIELONY FIOLETOWY ŻÓŁTY CZERWONY POMARAŃCZOWY ZIELONY CZARNY NIEBIESKI CZERWONY FIOLETOWY ZIELONY NIEBIESKI POMARAŃCZOWY 19

20 20 Rozgrzewka - kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona

21

22

23 Zintegrowane czytanie słów i obrazów

24 Zintegrowane czytanie słów i obrazów

25 Przeczytaj nazwiska podane w tekście Metodyka szkół szybkiego czytania

26 MTA Mentalny Trening Aktywizujący.yzdeiw ainajawsyzrp icśonlodz aineiwarpop od jenlautkeletni icśonwarps einelanoksod ćatsyzrokyw yb ot o izdohc 26

27

28 Czytanie do góry nogami Była sobie raz mała śliczna dziewczynka! Każdy, kto na nią spojrzał, pokochać ją musiał zaraz. Była ulubienicą babuni swej, która rada by jej była dać wszystko, co tylko jest na świecie.

29 Odejście od schematów. Porządkowanie informacji i zrozumienie tekstu KO TA ST Y PAMIĘĆ TW CH CH BU JE OR 29

30 15 anomalii

31

32 Czytanie wspak prawej kolumny

33 Ukryte rzeki

34 KONCENTRACJA DOBRA NA WSZYSTKO

35 Badanie spostrzegawczości

36 Ćwiczenia oczu 1.Ćw poszukiwanie i wskazywanie wyrazów w tekście, odwrotność uzupełniania luk 2.Stała praca na tekście tekstocentryzm!

37 Trening koncentracji i pamięci Koncentracja - ćwiczenie Teatr wędrowny

38 Ćwiczenie koncentracji Ćw. 8/14

39 Logiczne myślenie Rzekotka drzewna i grzebiuszka ziemna Jest jasnobrązowa lub zielonawoszara. Ta śliczna żabka ma zielony kolor. Ma duże oliwkowobrązowe plamy różnej wielkości. Może się on zmieniać w żółty, brązowy lub szary w zależności od miejsca występowania. Występuje na terenach piaszczystych, wydmach i wrzosowiskach. W Polsce jest dość rzadka, spotykana głównie na terenach zadrzewionych, czyli w parkach, lasach, ogrodach. Prowadzi nocny tryb życia. Za pomocą przylg na końcach palców może się wspinać nawet po pionowej, zupełnie gładkiej powierzchni. W razie zagrożenia zagrzebuje się w ziemi.

40 40 wyrazów ćw. słownikowe

41 Struktura zdania - łańcuch zdaniowy 2. PANIJULIANUT KAOSIÓDMEJZORIENTOWAŁASIĘŻE WPÓŁGODZINYMUSIDOTRZEĆNADW ORZECBOINACZEJSPÓŹNISIĘNAPOCI ĄGDOAUGUSTOWAZDĄŻYŁAWOSTAT NIMUŁAMKUSEKUNDYURLOPNAMAZ URACHBYŁBARDZOUDANYMIMOWIET RZNEJJESIENNEJAURYJULIAUMÓWIŁ ASIĘZGRUPĄPRZYJACIÓŁŻEWPRZYS ZŁYMROKUPOJADĄWBORYTUCHOLS KIE

42 Dobra technika nie gwarantuje czytania ze zrozumieniem Rozwijanie krytycznego myślenia i krytycznego czytania; czytamy po to, by się dowiedzieć Tempo czytania.

43 Nauczyciel lektorem tekstu, którego dzieci już czytać nie będą. Potrzeba i konieczność dla lepszego dziecięcego rozumienia trzeba od czasu do czasu przerwać czytanie, komentując tekst od siebie, przywołując analogie, wtrącając skojarzenia, czyli tok rozumowania i zapamiętywania. 43

44 Krytyczne czytanie ze zrozumieniem prosta czynność (technika, tempo, płynność) umiejętność rozumienia, wykorzystywania, przetwarzania tekstów Poziom techniczny (technika czytania, kojarzenie liter i głosek) Poziom semantyczny (czytanie ze zrozumieniem) Poziom krytyczno-twórczy (analizowanie tekstu, tworzenie opinii, własna interpretacja)

45 Rozwijanie rozumienia najważniejszą umiejętnością 1. Można czytać ze zrozumieniem bezkrytycznie, ale nie można czytać krytycznie bez zrozumienia (bezmyślnie o Kopciuszku -?)

46 Integralność/współzależność umiejętności

47 Ćwiczenia struktura tekstu spinacze Dzisiaj mamy akcję Sprzątania Świata, czyli porządki w szkole. Tym razem mieliśmy zbierać śmieci z boiska, a to przecież straszne nudy. W dodatku lało jak z cebra. Siedzieliśmy smętnie w klasie lub snuliśmy się po korytarzu. Nagle przed szkołę podjechał autobus i wysiedli z niego harcerze. Szukali chętnych do sadzenia drzewek w lesie, więc wszyscy się zgłosiliśmy. I nasza pani, i my wróciliśmy zmęczeni, ale zadowoleni jak nigdy dotąd. Długo to potrwa, jednak z naszej pracy wyrośnie prawdziwy las!

48 Przejście od nudy do zmiany Podtrzymywanie toku myśli Zmiana toku myśli

49 Słowa sterujące - przykłady podtrzymujące myśl zmieniające tok myśli sygnalizujące kolejność rozumowania sygnalizujące podsumowanie 49

50 Ćwiczenia słownikowe 1. frazeologizmy: pleść trzy po trzy, stroić się w piórka 2. metafory: głaskać po głowie, przywiązywać wagę, wdrapać się na cokół, praca najlepszą przyjaciółką 3. Ten wyraz nie pasuje Wódz, Naczelnik Państwa, Marszałek Polski, przywódca, rewolucjonista, monarcha związki wyrazowe zwroty zrobić nabór wnieść w serca nadzieję stać na czele gromadzić wokół siebie unieść się gniewem organizować przewrót znieść wiele odnieść zwycięstwo nie ustawać w walce powieść przeciwko 5. związki wyrazowe wyrażenia zalążek legionu, przewrót

51 niewola Ćwiczenie marzenia walki PLAN DZIAŁANIA wolność 1. Przeprowadź pierwszą grę przynajmniej z czterema akapitami. 2. Przeprowadź drugą grę przynajmniej z czterema akapitami. Piłsudski wódz nasze pióro praca człowiek prostota cnota dziś ul 51

52 Uwarunkowania rozumienia tekstu 1. rozumienie słów, fraz i zdań koncentracja poprawne czytanie relacje między myślami spinacze tekstu słowa klucze i zaimki, przyimki przewidywanie ciągu myśli, zdarzeń, rezultatów odczytanie informacji niejawnych przedstawianie sekwencji tekstu odkrywanie planu tekstu

53 Logiczna analiza tekstu Główna myśl teza, zdania uogólniające, wskazywanie powiązań między kluczowymi zdaniami, zasada organizacji tekstu, porządek argumentacji, stawianie pytań Praca na tekście zaznaczanie wyrazów opozycyjnych słów-kluczy, opracowanie siatki znaczeń Przekształcanie na własny tekst Sformułowanie głównej myśli jednym zdaniem Cztery metody streszczania fabularnego i popularnonaukowego metoda skrótu; uogólniania, przekładu z jednego systemu na inny system znaków, opisu metatekstowego. 53

54 Strategia wnioskowania dialog z autorem tekstu uzupełnienie założenia hipotezy tekstu poprzez autora co do konteksty, weryfikacja wiedzy analogie, czytelnika tezy różnice 54

55 Uwarunkowania rozumienia tekstu 1.Rozumienie głównej idei podział tekstu na struktury logiczne, myśli oś rozważań najważniejsze myśli główna myśl 2. Interpretacja i krytyczna ocena 55 tekstu

56 Relacje między informacjami Analiza porównawcza tekstów Struktura tekstu Słowa, tekst 56 Poziomy czytania

57 Strategia przetwarzania czytanie powierzchniowe, przeglądanie tekstu, całej książki ogólna orientacja w treści i strukturze ogólna orientacja w treści interesujące pojęcia, zagadnienia, wyszukiwanie informacji, zależności ogląd struktury tytuły, śródtytuły, podtytuły, grafika, akapity, relacje itp

58 Zasada organizacji tekstu Metafora ram Schemat myślowy Problem rozwiązanie Mediator Przyczyna skutek Naukowiec Porównanie kontrast Kupujący Propozycja - wsparcie Sędzia Pojęcie termin nazywający Reporter wiadomości 58 Cel działanie skutek Trener

59 Notowanie - metoda Cornella 59 59

60 Czynniki motywujące zachęta QR Code 60

61 61

62 /game

63

64 x/

65 Czytanie męczy, kiedy tekst jest nieatrakcyjny z powodu treści tekst nie jest atrakcyjny z powodu formy nie wiadomo, o co należy przeczytać tekst nie wiadomo, jak przeczytać tekst 65

66 prowadzenie zajęć praktycznych dawanie wyboru powierzanie odpowiedzialności interesujące teksty umożliwianie współpracy cele przedmiotowe Jak motywować? 66

67 Ekscytujące Dramatyczne Zaskakujące Kolorowe Zabawne Interesujące Niegrzeczne

68 Ogólnopolskie działania 1. Cała Polska czyta dzieciom od 2001 r. 2. Narodowe czytanie 3. Ogólnopolskie Wybory Książek styczeń marzec Szkoła z klasą 2.0/ Tydzień z czytaniem/akcja czytamy! 5. Poczytaj mi, przyjacielu org. CEO 6. Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa Książki naszych marzeń. MEN

69 69

70 Dziękuję za współpracę. Powodzenia! 70

71 W prezentacji wykorzystano materiały: Program edukacyjno-terapeutyczny Ortograffiti Czabaj Renata., Pechnik- Kaszuba Aleksandra., Czytam, rozumiem, piszę. Miks poziom 2. z zeszytu ćwiczeń dla uczniów klas V-VI. Wyd. Operon, 2009 Buehl Doug, Strategie aktywnego nauczania, WE. Kraków 2004 Jamruszkiewicz Jolanta, Kurs szybkiego czytania, Videograf 2, Katowice 2002 Dorota Klus-Stańska i Marzenna Nowicka, Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2009.

72 Lektura przedmiotowa A. Jurek, Skoncentruj się. Zestaw ćwiczeń dla uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych ze wskazówkami jak uczyć się skutecznie, Gdańsk D. Gmosińska, V. Woźniak, Inteligencje wielorakie w nauczaniu. 7 walizek, Harmonia, Gdańsk 2012 Irena Majchrzak, W obronie dziecięcego rozumu. Kraków Miles A.Tinker, Podstawy efektywnego czytania, PWN1980 Pawłowska R. Metodyka ćwiczeń w czytaniu,

73 R. Pawłowska, Lingwistyczna teoria nauki czytania, Gdańsk 1992, Sochacka K., Rozwój umiejętności czytania, Białystok Taboł S., Istota czytania, Kraków