Warszawa, 8 marca 2016

Transkrypt

1 @EY_Poland Śniadanie prasowe Rynek nieruchomości w Polsce Warszawa, 8 marca 2016

2 Agenda 1 Przegląd rynku nieruchomości w Polsce 2 Trendy i prognoza 3 Polska liderem w regionie Centralnej i Południowej Europy 4 Prawne aspekty rynku nieruchomości, opodatkowanie, rachunkowość i sprawozdawczość Strona 2

3 1 Przegląd rynku nieruchomości w Polsce Strona 3

4 Rynek biurowy wzmożona aktywność deweloperów coraz więcej pustostanów w Warszawie Łączne zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Polsce wynoszą 8,2 mln m², z czego Warszawa posiada ok. 4,6 mln m² Czynsze Warszawa: EUR/m²/m-c Miasta regionalne: 11,5-15 EUR/m²/m-c Pustostany ogółem: 12,3% Rekordowo wysoka aktywność najemców 1,5 mln m² Rekordowa dostarczona nowa powierzchni biurowej: ok m 2 Dynamiczny rozwój sektora BPO/SSC w miastach regionalnych jako główny czynnik rozwoju sektora biurowego ponad 700 centrów usług wspólnych (głównie Kraków, Warszawa, Wrocław, Trójmiasto) Większość nowej powierzchni oddano w Warszawie (44%). Warszawa nadal największym rynkiem, przy stale wysokim popycie, pod znakiem wrastającego wskaźnika pustostanów (obecnie 12,3%) i presji na stawki czynszu podaż w m² Rynek biurowy w Polsce czynsze w EUR/m²/miesiąc ,9 13, ,3 10,8 10 8,6 6,9 5,5 5 0 Podaż Czynsze Pustostany Strona 4

5 Rynek handlowy wzrost udziału oferty online Łączne zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce wynoszą ok. 13 mln m² Rynek centrów handlowych w Polsce Struktura nowoczesnej powierzchni handlowej: 70% centra handlowe, 27% parki handlowe, 3% centra wyprzedażowe Średni wskaźnik nasycenia dla Polski ok. 240 m²/1000 mieszkańców czyli ok. 16% mniej niż średnia dla Europy. Największy jest w Lublinie (890 m² / 1 tys.) i Wrocławiu (ok. 790 m² / 1 tys., najmniejszy zaś w Szczecinie 490 m² / 1 tys. podaż w m² Średnie czynsze w EUR/m²/miesiąc Niesłabnące zainteresowanie deweloperów inwestycjami w mniejszych miastach oraz rozbudową centrów handlowych w dużych miastach Ogromny udział sektora handlowego w wolumenie inwestycji: 55% Wzrost udziału zakupów i oferty online skutkujący zmieniającymi się formatami nowych marek zagranicznych w 2015 roku w Polsce, w tym: Kiabi, Jacadi, Courir, Fuddruckers, Diary Queen, Dunkin Donuts, Origin, Superdry Podaż Czynsze Strona 5

6 Rynek magazynowy dynamiczny rozwój sektora Łączne zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowej w Polsce wynoszą ok. 9,8 mln m², z czego na region warszawski przypada ok. 2,9 mln m² Stale rosnący popyt ze strony sektora e-commerce i logistyki Czynsze: najniższe średnie czynsze notowane są w regionie Polski Centralnej, Poznania i Górnego Śląska, zaś najwyższe w Warszawie-miasto i regionie krakowskim podaż w m² ,0 Rynek magazynowy w Polsce czynsze w EUR/m²/miesiąc 12 10, ,0 6,0 6 5,0 5,0 4,0 4 2,0 2,0 2 0 Dalszy spadek i rekordowo niski wskaźnik pustostanów 4,6% Podaż Czynsze min Pustostany Strona 6

7 Rynek mieszkaniowy kolejny rekordowy rok deweloperów Rekordowe wyniki sprzedaży nowych mieszkań - ponad 20% więcej niż w 2014 Rynek mieszkaniowy w Polsce - aktywność deweloperów Wzmożona działalność deweloperów: Rekordowa liczba budów rozpoczętych - o 24% więcej w stosunku do roku poprzedniego o 25,5% więcej uzyskanych pozwoleń na budowę 5,7% więcej oddanych mieszkań Stabilne ceny mieszkań Rosnące znaczenie i udział segmentu mieszkań luksusowych w Warszawie Rozwój sektora BPO/SSC w jako czynnik wpływający na rozwój rynku mieszkaniowego Duży udział transakcji gotówkowych i inwestycyjnych 0 Mieszkania oddane Mieszkania rozpoczęte Pozwolenia na budowę Strona 7

8 Rynek inwestycyjny Polska dojrzałym rynkiem inwestycyjnym/ rekordowa wartość inwestycji od 2006 roku Łączna wartość wszystkich transakcji ponad 4 mld EUR Struktura inwestycji: 55% handel, 33% biura, 12% magazyny, 1% pozostałe Zainteresowanie inwestorów projektami w miastach regionalnych zwłaszcza biura Rosnący udział polskiego kapitału Stopy kapitalizacji na stabilnym poziomie: Biura: 6%-7% Handel: 5,75%-7% Magazyny: 7-8% Najwyższy udział transakcji w sektorze handlowym Rynek inwestycyjny w Polsce 0 Inne Magazyny Handel Biura Strona 8

9 2 Trendy i prognoza Strona 9

10 Rynek biurowy Rosnący udział powierzchni niewynajętej w Warszawie, szczególnie w budynkach starszej generacji Tendencja spadkowa czynszów głównie w Warszawie i zwiększenie presji na zachęty dla najemców Większa liczba transakcji na rynkach regionalnych, dzięki wzrastającej dostępności atrakcyjnych nieruchomości na sprzedaż wynajmowanych głównie przez sektor SSC/BPO Zielone certyfikaty normą również dla najemcy, wykorzystanie nowych technologii i infrastruktura towarzysząca coraz bardziej poszukiwane Zwiększające się wymagania i świadomość najemców dotyczące tzw. flexible office i formatów nowoczesnych powierzchni biurowych rosnąca innowacyjność deweloperów Strona 10

11 Rynek handlowy Aktywność deweloperów w dużych aglomeracjach oraz stale rosnąca w mniejszych miastach Wysoka liczba transakcji inwestycyjnych, dzięki optymistycznym nastrojom oraz finalizacjom transakcji rozpoczętych w 2014 roku Kontynuacja trendu budowy mniejszych formatów typu convenience, parków handlowych i wyprzedażowych Rozwój nowoczesnych technologii wspomagających sprzedaż i wpływających na format obiektów handlowych Integracja zakupów tradycyjnych i e-handlu Strona 11

12 Rynek magazynowy Utrzymujące się zainteresowanie inwestorów rynkiem magazynowym, co wpływa na wysoką aktywność deweloperów Rozwój infrastruktury drogowej i pomoc władz lokalnych wpływają na coraz większe zainteresowanie sektorem logistycznym w Polsce Popyt ze strony sektora e-commerce nadal będzie wpływał na dynamiczny rozwój nowych inwestycji magazynowych Nowe lokalizacje na mapie magazynowej w Polsce: Rzeszów, Lublin, Bydgoszcz, Toruń i Opole Inwestycje BTS oraz spekulacyjne Znaczny udział transakcji typu sale and leaseback Strona 12

13 Rynek mieszkaniowy Duża aktywność deweloperów - wzrost oferty nowych mieszkań oraz liczby mieszkań oddanych do użytku, kontynuacja projektów rozpoczętych i planowanych w 2015 Stabilny poziom cen mieszkań średnie ceny powinny utrzymać się na poziomie analogicznym do ostatnich kwartałów Stabilny poziom popytu choć trudno będzie osiągnąć rekordowe wyniki 2015 Nadal wzmożony popyt inwestycyjny i zakupy gotówkowe dzięki niskim stopom %, stabilnym cenom i poziomie czynszów, a także większemu bezpieczeństwu transakcji po wprowadzeniu ustawy deweloperskiej Kontynuacja programu MdM - duży wpływ na rynek po wprowadzonych zmianach zwłaszcza w drugiej połowie roku Mieszkania luksusowe i o podwyższonym standardzie dalszy wzrost udziału i znaczenia tego segmentu rynku Ograniczenia warunków kredytowania rekomendacja S niższa dostępność kredytów mieszkaniowych i większe wymagania banków Strona 13

14 3 Polska liderem w regionie Centralnej i Południowej Europy Strona 14

15 Polska nieustająco liderem w regionie Centralnej i Południowej Europy Wartość zawieranych transakcji w regionie CSE osiągnęła rekordową wysokość 9,5 mld EUR 19% wzrost w stosunku do poprzedniego roku Największy wolumen transakcji Polska (ponad 4 mld EUR) i Czechy (2,7 mld EUR), następnie Rumunia (0,7 mld EUR), Węgry (0,8 mld EUR) i Słowacja (0,4 mld EUR). Rosnące zainteresowanie inwestorów: Węgry i tzw. kraje adriatyckie Najniższe stopy kapitalizacji dla najlepszych nieruchomości: Polska: biura: 6%, handel: 5,8%, magazyny:7,5% Czechy: biura: 5,8%, handel: 5,3 (ulice handlowe), 6% (centra handlowe), magazyny: 7% Rumunia: biura: 7,8%, handel: 8%, magazyny: 9,8% Węgry: biura: 7,1%, handel: 7,3%, magazyny: 9% Serbia: biura: 9%,handel: 9%, magazyny: 11% Strona 15

16 Polska nieustająco liderem w regionie Centralnej i Południowej Europy Fokus na sektor handlowy 43% wolumenu transakcji w regionie Stale rosnące zainteresowanie sektorem magazynowym w związku z rosnąca rolą handlu internetowego oraz napływem niemieckich firm produkcyjnych - niski wskaźnik pustostanów 5,7% Napływ nowego kapitału pochodzącego z Bliskiego Wchodu i Azji i Afryki Południowej. Główni gracze rynkowi: Lonestar, BlackRock, ECE, Blackstone, Hines, HB Reavis, DekaBank, WP Carey, RREEF, Union Investment, Griffin Real Estate, TPG Capital, Deka, CBRE Global Investors, Immofinanz, GLL, Atterbury, Emaar, Futuereal, TPG, Morgan Stanley Strona 16

17 4 Prawne aspekty rynku nieruchomości, opodatkowanie, rachunkowość i sprawozdawczość Strona 17

18 Główne zmiany w prawie Projektowane zmiany dotyczące zasad nabywania i obrotu gruntami rolnymi Upadłość deweloperów zmiany w zakresie ochrony nabywców lokali Budowa wielkopowierzchniowych obiektów handlowych nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Możliwość przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności sytuacja spółek po wyroku Trybunału Konstytucyjnego Strona 18

19 Co nowego w podatkach? Zmiany dotyczące zasad odliczania VAT - preproporcja Dodatkowe wymogi dot. zwolnienia z opodatkowania dywidend Zlikwidowanie obowiązku korekty kosztów w efekcie zatorów płatniczych Inicjatywa BEPS i jej wpływ na podatki w Polsce: nowe wymogi dokumentacyjne w zakresie cen transferowych prace dot. klauzuli antyabuzywnej (przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania) nowe narzędzia kontrolne - Jednolity Plik Kontrolny Wprowadzenie podatków branżowych (bankowy, od handlu) Zaostrzenie kontroli podatkowych: identyfikacja problematycznych obszarów postępująca automatyzacja kontroli precyzyjne typowanie podmiotów do kontroli Strona 19

20 Rachunkowość i sprawozdawczość Nowe standardy dotyczące konsolidacji MSSF 10, 11, 12, które w UE zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2014 roku istotny wpływ na jednostki, które dotychczas były ujmowane w sprawozdaniach metodą proporcjonalną, wpływ na zakres ujawnień MSSF 15 Przychody z umów z klientami pierwszy standard, który w pełni integruje rozwiązania księgowe w obu systemach rachunkowości: US GAAP i MSSF w UE wchodzi w życie od 1 stycznia 2018 roku MSSF 16 Leasing zmiany w zakresie sposobu ujmowania leasingu w bilansie, istotny wpływ na kalkulacje kowenantów finansowych wchodzi w życie od 1 stycznia 2019 roku, jeszcze nie zatwierdzony w UE Reforma zawodu biegłego rewidenta zmiany w zakresie formy opinii z badania, rotacja firm audytorskich Strona 20

21 Anna Kicińska Partner and CSE Leader for Real Estate Tel.: Kom.: Tomasz Ożdziński Executive Director Tel.: Kom.: Piotr Woźniak Associate / Legal Counsel (Radca prawny) Ernst & Young Law Tałasiewicz i Wspólnicy sp.k. Tel.: Kom.: piotr.wozniak@pl.ey.com Mateusz Flis Manager Tel: Kom.: mateusz.flis@pl.ey.com Strona 21 Katarzyna Lubaś Marketing and Business Development Tel.: Kom.: katarzyna.lubas@pl.ey.com