SPOTKANIE Z FOLKLOREM szerzenie świadomości regionalnego. dziedzictwa kulturowego wśród dzieci i młodzieży.

Transkrypt

1 SPOTKANIE Z FOLKLOREM szerzenie świadomości regionalnego dziedzictwa kulturowego wśród dzieci i młodzieży. SPOTKANIE Z FOLKLOREM szerzenie świadomości regionalnego dziedzictwa kulturowego wśród dzieci i młodzieży. prowadzone w Zespole Placówek Szkolno - Wychowawczo Rewalidacyjnych w Cieszynie oraz w Istebnej - Zaolziu

2 Opracowali: mgr Aleksandra Kalinowska Legin Bartłomiej Rybka WSTĘP Harmonijny i wszechstronny rozwój człowieka możliwy jest dzięki głębokiemu zakorzenieniu w kulturze. Zanim zdobędziemy wiedzę o swoim kraju a potem świecie, poznajemy najbliższe otoczenie, identyfikujemy się z rodzinnymi stronami, krajobrazmi i ludźmi, którzy od wieków uczestniczą w procesie tworzenia i przekazywania następnym pokoleniom wspólnego dziedzictwa kulturowego. W związku z powyższym naszą innowację postanowiliśmy oprzeć na sztuce ludowej. Wprowadzenie i wykorzystanie folkloru ma bowiem istotne znaczenie w tworzeniu specyficznego dla danej placówki klimatu wychowawczego. Zwykła, codzienna rzeczywistość, dzięki elementom folkloru, staje się bardziej atrakcyjna, pełniejsza i bogatsza, a z drugiej strony następuje u wychowanka integralność estetyczna, uczuciowa, umysłowa i fizyczna. We współczesnym wychowaniu, wszystkie elementy folkloru, a więc wyliczanki, przysłowia, zagadki, przyśpiewki, gry, zabawy, tańce itp. stanowią wciąż ważny środek oddziaływania, dając dzieciom pełnię radosnego przeżycia emocjonalnego i pozostają nadal ich ulubioną rozrywką.

3 OPIS INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ: Główny cel innowacji: Głównym celem innowacji jest umożliwienie uczniom integracji ze środowiskiem i dziedzictwem kulturowym swojego regionu oraz kształtowanie świadomości, upowszechnianie określonych postaw moralnych i wzorców społecznych. Za pośrednictwem folkloru naszego regionu chcemy pokazywać dzieciom pozytywne i radosne strony życia, angażując ich do twórczej działalności. Zaś jeśli własną postawą, dobrą znajomością zagadnienia, właściwą organizacją pracy i zaangażowaniem potrafimy wyzwolić u dzieci spontaniczne i radosne działanie twórcze, bedziemy wtedy mogli powiedzieć, że zajęcia z folklorem przyniosły pożądane efekty. Cele szczegółowe: - stwarzanie warunków do doskonalenia umiejętności artystycznych poprzez aktywność twórczą, ekspresję spostrzeżeń, przeżyć, uczuć w różnych formach działalności, szczególnie muzycznej i ruchowej; - organizowanie działań uwrażliwiających uczniów na walory i wartości estetyczne w kulturze, społeczeństwie i w świecie; - przybliżenie istoty folkloru; - nauka kroków wybranych tańców ludowych Śląska Cieszyńskiego oraz Trójwsi; - poznanie ludowych instrumentów muzycznych - nauka tekstów i melodii wybranych przyśpiewek oraz pieśni ludowych; - poznanie gwary oraz zwyczajów i obrzędów swojego regionu; - dostarczanie przeżyć emocjonalnych i estetycznych ; - możliwość przeżycia satysfakcji z pracy twórczej i jej efektów;

4 Obszar działań twórczych dzieci i młodzieży: Zajęcia swoją tematyką obejmować będą szeroko pojętą sztukę ludową Śląska Cieszyńskiego oraz Trójwsi. Ich celem jest uświadomienie znaczenia pielęgnowania i przekazywania wiedzy na temat polskiej kultury ludowej oraz szerzenie świadomości regionalnego dziedzictwa kulturowego wśród dzieci i młodzieży. W czasie zajęć przekazywana będzie elementarna wiedza na temat kultury ludowej, a w szczególności: - tańców; Taniec jest najwznioślejszą, najbardziej wzruszającą, najpiękniejszą ze wszystkich sztuk, bo nie jest tylko prostą interpretacją czy wyobrażeniem życia; jest samym życiem. Ellis Havelock

5 - pieśni, muzyki, obyczajów: Płyniesz Olzo, po dolinie, płyniesz jak przed laty, takie same na twym brzegu kwitną wiosną kwiaty A twe wody w swoim biegu, Się nie zamąciły; I tak samo lśnią się w słońcu, Jak się dawniej lśniły. Ale ludzie w swoim życiu zmienili się bardzo, zwyczajami, wiarą przodków ledwie, że nie gardzą Muzyka wpływa na uszlachetnienie obyczajów

6 Arystoteles - instrumentów oraz strojów ludowych: Sztuka jest dopełnieniem natury Novalis

7 Zajęcia mają charakter praktyczny. Aktywne uczestnictwo naszych wychowanków w wyżej opisanych zajęciach ma szansę dprowadzić do szeregu pozytywnych zmian tj.: - rozwijania aktywności muzyczno ruchowej oraz uzdolnień muzycznych; - wspomagania rozwoju emocjonalnego i kształtowania osobowości; - poczucia wspólnoty; - nauki współdziałania z innymi osobami;

8 - wzbogacenia zakresu odbioru wrażeń słuchowych i ruchowych; - rozwijania umiejętności naśladowania ruchowego i werbalnego; - usprawnienia w zakresie małej i dużej motoryki; - rozładowywania napięć emocjonalnych poprzez muzykę i zabawę; - dostarczenie radości, zabawy, poczucia satysfakcji; Warunki realizacji: Przewiduje się prowadzenie zajęć przez muzykoterapeutów w ramach zajęć rewalidacyjno-terapeutycznych przebieg spotkań zajęć rewalidacyjnych trwa do 60 minut 1 raz w tygodniu; Innowacja podnosi jakość pracy placówki poprzez wprowadzenie nowej metody zajęć rewalidacyjnych realizowanych w Zespole Placówek Szkolno - Wychowawczo - Rewalidacyjnych w Cieszynie oraz w Istebnej - Zaolziu. Nie wymaga nakładów finansowych. Realizacja założeń wiąże się z wykorzystaniem dostępnych pomocy dydaktycznych na terenie placówki i własnych; Metody: Dziecko w sposób naturalny jest twórcą. Wynika to z jego psychicznych potrzeb. Metody stymulowania aktywności twórczej polegają na podążaniu za dzieckiem przy jednoczesnym delikatnym kierowaniu i ukazywaniu mu ciekawych treści. Aktywizowanie uczniów i wzbudzanie ich zainteresowania technikami twórczymi odbywać się będzie poprzez stosowanie atrakcyjnych form i metod opartych na :

9 - słowie (pogadanka, opis, omówienia), - działaniach praktycznych (nauka tekstów, melodii, kroków tańców); - pokazie i obserwacji (występy, prezentacja zdjęć, strojów, rekwizytów, instrumentów muzycznych); - słuchaniu nagrań; - spontanicznej, swobodnej aktywności dziecka; Formy: - praca z całą grupą, w małych zespołach, praca indywidualna; - zajęcia z zastosowaniem aktywnych metod pracy; Miejce : Miejscem innowacji pedagogicznej będą sale edukacyjno rehabilitacyjne; Rodzaj innowacji: Projektowana innowacja jest o charakterze programowo metodycznym. Termin realizacji: - rok szkolny 2017/2018; - od lutego 2018 do czrwca 2018; Programem innowacyjnym objęta zostanie:

10 Program innowacyjny adresowany jest do wychowanków Ośrodka Rewalidacyjno - Wychowawczego w Cieszynie oraz Istebnej Zaolziu w grupie wiekowej od 10 do 22 roku życia. Inspiracja do opracowania i wdrożenia programu: Innowacja pedagogiczna powstała z myślą o uczniach z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym i głebokim ze sprzężeniami. Inspiracją do jej opracowania jest dla nas sztuka ludowa, urzekająca wszystkich żarliwością i autentycznością, które mogą stać się źródłem ekspresji naszych wychowanków. Bowiem wspólne śpiewy, tańce, rymowanki i zabawy, rozwijają w dziecku poczucie kolektywizmu, zwiększają poczucie odpowiedzialności a także uspołeczniają i umożliwiają rozwój. Treści innowacyjne: - wdrażanie do zainteresowań folklorem; - podtrzymywanie tradycji ludowej; - budzenie szacunku do wytworów sztuki ludowej i jej twórców; - budzenie dumy z wartości kulturowych własnego regionu; - tworzenie koleżeńskiej, pełnej radości atmosfery w grupie; - wdrażanie do wspólnej zabawy i pracy; Charakterystyka grupy:

11 Innowacjom będą objęci uczniowie z Ośrodka Rewalidacyjno- Wychowawczego w Cieszynie i Istebnej Zalolziu z głębsza niepełnosprawnością. Uczniowie mają poważne problemy miedzy innymi z komunikacją, sprawnością manualną, planowaniem ruchów, sprawnością motoryczną, zaburzeniami percepcji słuchowej itp. Zaburzenia te bardzo ograniczają i hamują ich twórczy rozwój, co z kolei powoduje frustracje i gniew. Brak możliwości samodzielnego tworzenia powoduje, że rośnie poczucie izolacji i samotności. Aktywność twórcza osób niepełnosprawnych intelektualnie nierzadko jest jedną z form samorealizacji tych osób. Dzięki różnym działaniom podejmowanym w ramach szeroko pojętej sztuki osoby te mogą wyjść poza swoje ograniczenia i doświadczyć radości, zadowolenia i satysfakcji płynących z wykonania pracy, jaką jest powstałe dzieło. Po zakończeniu innowacji uczeń: - uczestniczy w życiu i kulturze swego regionu; - pogłębi więzi ze swoim środowiskiem, - wzmocni pozytywny stosunek do własnych możliwości; - zaspokoi potrzebę twórczej aktywności; - wzmocni poczucie własnej wartości; - zapozna się z szeroko pojętą sztuką ludową ; Ewaluacja:

12 Program zakończony będzie ewaluacją, poprzez ankiety skierowane do nauczycieli prowadzących zajęcia rewalidacyjne na ORW-ie oraz wywiad z rodzicami. W trakcie trwania ewaluacji, będzie dokonywana ocena programu. Głównym zadaniem ewaluacji będzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy założenia i cele programu zostały osiągnięte i czy program może być kontynuowany. Zostanie przeprowadzona rozmowa z rodzicami i nauczycielami na temat postępów uczniów. Opinie i informacje zbierane będą także poprzez obserwację zachowania uczniów w czasie zajęć. Planuje się również udział w Przeglądzie Dziecięcych i Młodzieżowych Zespołów Artystycznych Śląska Cieszyńskiego, który odbędzie się w Teatrze Adama Mickiewicza w Cieszynie. Po zakończeniu innowacji i podsumowaniu wniosków zostaną zapoznani: - dyrektor placówki, - nauczyciele; - rodzice; REALIZACJA PROGRAMU ZAJĘĆ REWALIDACYJNYCH Spotkanie z folklorem szerzenie świadomości regionalnego dziedzictwa kulturowego wśród dzieci i młodzieży.

13 Realizacja innowacji pedagogicznej na terenie Zespołu Placówek Szkolno - Wychowawczo - Rewalidacyjnego w Cieszynie oraz Istebnej - Zaolziu L.p. Tytuł modułu Termin 1 Ćwiczenia rytmiczne w kole i poznanie kroków podstawowych w tańcach chodzonych. 2 Gry i zabawy dziecięce- cwiczenia rytmiczne wierza wierza, ulijanka, ciciok, lisek, wyliciank. 3 Nauka tanców w grypie i w parach: Koło młynski i Litery 4 Kroki podstawowe i nauka choreografii do tanca: Nie chcym cie znać. II II III III 5 6 Prezentacja stroju istebniańskiego oraz mieszczan cieszyńskich. Tańce męskie i dziewczęce kapusta i zbójnicki. III III 7 Poznanie obyczajów WIELKANOCNYCH swojego regionu. IV 8 Akcent w muzyce ludowej nauka kroku dostawnego i przytup na trzy. IV 9 Taniec piłka nauka trzech części układu z wykorzystaniem kroku dostawnego. IV

14 10 Prezentacja instrumentów pasterskich regionu Trójwsi -wycieczka do Istebnej. IV 11 Tańce w kole, krok pięta palec i podskok w tańcu placki. V 12 Przygotowanie Programu artystycznego z wykorzystaniem poznanych tańców i zabaw. V i VI Literatura: 1. Bogatyriew P., Jakubson R.-Folklor jako specyficzna forma twórczości. 2. Cieślikowski J.-Wielkazabawa.Folklordziecięcy.Wyobraźnia dziecka, Ossolineum Surma-Maciejewska U., Repińska R.-Wykorzystanie folkloru i tradycji środowiska w zajęciach pozalekcyjnych, Bydgoszcz 1989.