Z pieniędzmi. za pan brat. Poradnik do edukacji ekonomicznej osób niepełnosprawnych intelektualnie

Transkrypt

1 Z pieniędzmi za pan brat Poradnik do edukacji ekonomicznej osób niepełnosprawnych intelektualnie Sandomierz 2013

2 Autorzy poradnika Maria Butkowska, Lucja Strużyk, Józefa Wilgosz Współpraca merytoryczna Lidia Klaro-Celej Pomysł i realizacja Stowarzyszenie Dobrze, że jesteś Opracowanie komputerowe Jan Kunysz Wszystkie zdjęcia przedmiotów, monet i banknotów zostały użyte w celach edukacyjnych, nie służą jakiejkolwiek reklamie czy promocji i nie mają charakteru komercyjnego. Copyright Stowarzyszenie Dobrze, że jesteś, 2013 ISBN ISBN Wydanie drugie rozszerzone Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu ul. Żeromskiego 4, Sandomierz tel , fax , zamowienia@wds.com.pl,

3 Wstęp Z pieniędzmi za pan brat to poradnik, którego celem jest umożliwienie uczniom z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębszym poznanie polskiego systemu płatniczego, a przede wszystkim nabycie umiejętności posługiwania się pieniędzmi w życiu codziennym. Potrzeba ta jest związana z osiąganiem samodzielności niezbędnej do prowadzenia gospodarstwa domowego. Brak tej umiejętności uniemożliwia niezależne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w życiu dorosłym. Problem edukacji ekonomicznej dotyczy nie tylko uczniów niepełnosprawnych, jak zauważają m.in. Edyta Gruszczyk Kolczyńska 1, Małgorzata Kupisiewicz 2. W klasach młodszych szkół podstawowych nauczyciele kładą duży nacisk na działania matematyczne, pomniejszając znajomość wartości i praktycznego gospodarowania pieniędzmi. Do nabycia gospodarowania pieniędzy wystarczy rozumowanie operacyjne na poziomie konkretnym. Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie są w stanie poprzez zdobywanie doświadczeń w tym zakresie nabyć umiejętności w zakresie posługiwania się pieniędzmi. Planowanie np. budżetu domowego nie zawsze i nie musi być typowym zapisem matematycznym. Dzieci powinny uczestniczyć w rozmowach z rodzicami, skąd oni mają pieniądze, że należy pracować, jakie wydatki ma rodzina. Rodzice w obecności dzieci winni podejmować decyzje finansowe, włączać dzieci w planowanie finansów domowych, dawać dzieciom do dyspozycji kieszonkowe. Opracowano dla uczniów kształcenia specjalnego karty pracy, pomoce do nauczania uwzględniające różne umiejętności czytania, pisania, przygotowania do podjęcia pracy, jednakże brak jest odniesień do znajomości pieniądza i posługiwania się nim. Poradnik Z pieniędzmi za pan brat został napisany przez pedagogów specjalnych w oparciu o własne doświadczenia w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, kładąc nacisk na praktyczne zdobywanie umiejętności. Składa się z czterech rozdziałów: pierwszy Poznajemy monety (1 zł, 2 zł, 5 zł) drugi Poznajemy banknoty (10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł) trzeci Poznajemy grosze (10 gr, 20 gr, 50 gr, 1 gr, 2 gr, 5 gr) czwarty Gospodarowanie pieniędzmi w dorosłym życiu 1 Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska; Nauczycielska diagnoza gotowości do podjęcia nauki szkolnej. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji. 2 Małgorzata Kupisiewicz; Edukacja ekonomiczna dzieci. Z badań nad rozumieniem wartości pieniądza i obliczeniami pieniężnymi.

4 Monety i banknoty wprowadzane są w następujący sposób: zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy, np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp. prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami charakterystycznymi, podpisywanie monet, banknotów Posługiwanie się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie rozmienianie pieniędzy prezentacja wartości pieniądza poprzez odniesienie co można za to kupić trening umiejętności robienia zakupów, zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów generalizacja umiejętności w rzeczywistych warunkach użycie pieniędzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, planowanie wydatków. ćwiczenia w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach obliczenia z wykorzystaniem poznanych pieniędzy. Poradnik wprowadza rozumienie pojęć:,,reszty w zakupach, tańszy droższy, wdrażanie do oszczędzania, planowanie wydatków. Wskazówki dla prowadzących zajęcia Z uwagi na ciągłe odniesienie do rzeczywistości gromadź do scenek sytuacyjnych prawdziwe przedmioty oryginalne opakowania różnych produktów, przypisz im realną wartość cenę Ważne jest, aby uczeń ćwiczył na oryginalnych monetach i banknotach (znaki wypukłe, wodne, kolory, grubość, wymiary pieniędzy) wielozmysłowe poznawanie, utrwalanie Ustal z uczniami w jaki sposób można pozyskać pieniądze kieszonkowe od rodziców, wykonywanie drobnych prac zarobkowych jak mycie okien i sprzątanie mieszkań, wynoszenie śmieci, wyprowadzanie psów, roznoszenie ulotek, to co możliwe w danym środowisku, np. pomoc w pracach w ogrodzie, zbiór i segregacja owoców Wybieraj zabawę dydaktyczną lub scenkę stopniując skalę trudności w zależności od aktualnych potrzeb, okoliczności np. w sklepie spożywczym, sklepie warzywno-owocowym, kiosku ruchu, na poczcie, sklep papierniczy, sklep kosmetyczny, sklep odzieżowy, sklep sportowy, piekarnia, cukiernia, apteka Organizuj wycieczki dydaktyczne do miejsc, gdzie uczniowie będą posługiwać się pieniędzmi np. różne sklepy, apteka, poczta, urząd, kawiarnia, restauracja, kino, teatr, fryzjer, kosmetyczka, bank, zakładanie konta prowadź równolegle trening umiejętności społecznych Kształtuj inne umiejętności zapisu, liczenia, czytania Wybierz kalkulatory z dużą klawiaturą Angażuj i włączaj do działań ekonomicznych rodziców Wyposaż swojego ucznia w instrukcje na różnorodne sytuacje życiowe Gdy potrzeba aby przekazać treści wiedzy i poleceń wprowadź alternatywne lub wspomagające metody komunikacji z uczniem

5 Pamiętaj postawienie osób niepełnosprawnych w różnych sytuacjach społecznych poprzez organizację scenek sytuacyjnych pozwala na kształtowanie umiejętności niezbędnych do nabycia maksymalnej niezależności, w tym posługiwania się pieniędzmi Wyboru poszczególnych treści nauczania i wychowania dokonuj kierując się indywidualnymi możliwościami psychofizycznymi swoich uczniów i środowiskiem, w jakim oni zamieszkują Pamiętaj, że nie każdy uczeń opanuje wszystkie treści zawarte w poradniku np. operowanie groszami, czy wykonywanie transakcji bezgotówkowych przy pomocy karty płatniczej. Uzupełniaj wiedzę i umiejętności ucznia o znaczeniu pieniądza w życiu każdego człowieka, zagadnienia związane z pracą Poradnik skierowany jest do nauczycieli i stanowi propozycję wyboru treści i zadań. Zatem nie zawęża i nie ogranicza inwencji w tworzeniu własnych ćwiczeń i scenek, uwzględniających skalę trudności gwarantującą osiągnięcie sukcesu na poziomie intelektualnym i praktycznym przez ucznia. Istotne jest działanie na konkretach i odniesienie do prawdziwych sytuacji życiowych. W trakcie realizacji treści poradnika sugerujemy bieżące monitorowanie umiejętności, w tym posługiwania się pieniędzmi podczas robienia zakupów, załatwiania spraw w banku, płacenia za usługi telefoniczne, w restauracji, w kawiarni i w aptece, itd. z udziałem nauczyciela, rodzica, opiekuna i bez ich udziału. Wykorzystujmy możliwości, jakie stwarza środowisko społeczno-kulturowe ucznia oraz baza materialno-dydaktyczna szkoły w ciągu trwania procesu edukacji konieczna jest pełna korelacja treści nauczania. Mamy nadzieję, że korzystanie z podręcznika pozytywnie wpłynie na rozwój kompetencji społecznych uczniów. Chcielibyśmy, żeby uczniowie dzięki posiadaniu właściwych kompetencji społecznych, stali się pracownikami, członkami społeczności lokalnej, klientami, osobami odpowiedzialnymi i by poprawiła się jakość ich życia. Ważne, jest to, by zapobiegać procesowi narastania marginalizacji społecznej tej grupy osób i zerwanie ze stereotypem, że są to osoby bezradne.

6 Legenda W poradniku użyto następujących oznaczeń, które są informacją dla nauczyciela jak przygotować i przeprowadzić ćwiczenia z uczniem. wprowadź zabawy dydaktyczne pomagające w poznawaniu, rozróżnianiu pieniędzy np. wybieranie właściwej monety z woreczka, spośród innych monet, żetonów, itp. prezentacja wyglądu monety, banknotu poszerzona ewentualnym opisem ze znakami charakterystycznymi, ćwicz z uczniem podpisywanie monet, banknotów posługuj się prawdziwymi monetami w poznanym zakresie rozmieniaj pieniądze prezentuj wartości pieniądza poprzez odniesienie co można za to kupić przeprowadź trening umiejętności robienia zakupów stosuj zabawy w sklep i scenki sytuacyjne z używaniem zwrotów używanych podczas robienia zakupów pamiętaj o prawdziwych opakowaniach produktów przeprowadź generalizację umiejętności w rzeczywistych warunkach użycie pieniędzy na zakupach w sklepie, wykonanie opłat, wypłata pieniędzy z bankomatu, planowanie wydatków, zakładanie konta, posługiwanie się kartą płatniczą ćwicz z uczniem w operowaniu konkretnym nominałem monety, banknotu w różnych zakresach jeśli to możliwe, stosuj obliczenia

7 Rozdział pierwszy Poznajemy monety

8

9 Poznajemy monetę 1zł 1 złoty 1 zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 1 zł. Podpisz monetę: po śladzie samodzielnie 1zł 1. Zobacz, co można kupić za 1 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. 11

10 Trening umiejętności dokonywania zakupów. 12

11 Poznajemy monetę 2zł 2 złote 2 zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 2 zł. Podpisz monetę: po śladzie samodzielnie 2 zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 2 złotych rozmienianie. 1. Rozmień 2 złote. Uzupełnij zapis. 2 zł =... zł +... zł 13

12 2. Zobacz, co można kupić za 2 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. Trening umiejętności dokonywania zakupów. 14

13 Obliczenia pieniężne w zakresie 3 złotych. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 3 złotych. 1. Ile to jest? Uzupełnij zapis. 1 zł + 1 zł =... zł 1 zł +1 zł + 1 zł =... zł 2 zł + 1 zł =... zł 1 zł + 2 zł =... zł 2. Ile brakuje? Uzupełnij zapis. 2 zł 3 zł 3 zł 3 zł 15

14 Obliczenia pieniężne w zakresie 4 złotych. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 4 złotych. 1. Otocz pętlą tak, aby było 4 zł. 2. Ile zapłacisz za zakupy?... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł 16

15 ... zł +... zł +... zł =... zł... zł +... zł =... zł 3. Pomóż Tomkowi zrobić zakupy. Tomek miał 4 zł. Kupił lizaka za 1 zł. Ile pieniędzy zostało Tomkowi?... zł... zł =... zł Tomkowi zostało... zł 17

16 Poznajemy monetę 5zł Zobacz, dotknij, rozpoznaj prawdziwą monetę o wartości 5 zł. Podpisz monetę: 5 złotych 5 zł po śladzie: samodzielnie: 5 zł Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 5 złotych rozmienianie. 1. Rozmień 5 złotych. Uzupełnij zapis zł =... zł +... zł +... zł +... zł +... zł

17 5 zł =... zł +... zł +... zł 2. Zobacz, co można kupić za 5 zł. Masz. Wybierz produkt, który chcesz kupić. Postaw X przy wybranym produkcie. Trening umiejętności dokonywania zakupów. Wyjście do sklepu. 19

18 Obliczenia pieniężne w zakresie 5 zł. Posługiwanie się prawdziwymi monetami w zakresie 5 złotych. 1. Jakimi monetami można zapłacić? Połącz linią odpowiednie monety ze zdjęciami. 5zł 4zł 20