6.1b Procedury Przeglądów BRD

Transkrypt

1 Kraków, , Kurs Audytu BRD 6.1b Procedury Przeglądów BRD dr inż. Marcin Budzyński - Politechnika Gdańska Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/96/WE z dnia19 listopada 2008 r. w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do wdrożenia procedur zarządzania bezpieczeństwem sieci drogowej, poprzez: ocenę wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego drogowej infrastruktury klasyfikacja odcinków niebezpiecznych audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej kontrolę bezpieczeństwa infrastruktury drogowej (BID) 1

2 Prędkość 2

3 3

4 Cel główny Kontroli (Inspekcji, Przeglądu) BRD: Ocena zgodności rozwiązań drogowych z podstawowymi wymaganiami brd Same przepisy to za mało!!! 4

5 Kontrola BID jest środkiem prewencyjnym służącym identyfikacji zagrożeń na eksploatowanej drodze i w jej otoczeniu, co pozwala na przeprowadzenie w odpowiednim czasie działań doraźnych, często o małym nakładzie finansowym lub długoterminowych - inwestycyjnych poprawiając funkcjonalność drogi i bezpieczeństwo użytkowników dróg Kontrola BID jest często utożsamiana z prowadzonymi przez zarządy drogowe - przeglądami dróg, ale jak wskazuje praktyka: są to działania powierzane często osobom nie przygotowanym do identyfikacji zagrożenia bezpieczeństwa na sieci drogowej, przeglądy te są prowadzone w sposób niejednolity, nieskuteczny brak podejmowania działań na ich podstawie, brak jest odpowiednich procedur postępowania i wspomagania nowoczesnymi środkami technicznymi, istniejące przeglądy są skierowane głównie na stan techniczny nawierzchni drogowej i oznakowania, mniejsze znaczenie mają wszystkie inne cechy drogi, także nawierzchni i oznakowania, które: obniżają rozpoznawalność i czytelność drogi, decydują o jednorodności funkcjonalnej i geometrycznej drogi, świadczą o spełnieniu warunków drogi wybaczającej. 5

6 Konieczność opracowania zasad jednolitej kontroli dla sieci dróg Przyjęcie procedur organizacji kontroli Podział na kontrole ogólne, specjalne i szczegółowe Opracowanie kart przejazdów dla różnych rodzajów kontroli Przygotowanie jednolitego formularza raportu Kryteria klasyfikacji defektów sieci drogowej, będących źródłami zagrożenia dla uczestników ruchu Opracowanie listy kontrolnej Potrzeba adaptacji instrukcji kontroli bezpieczeństwa dla dróg samorządowych Opracowano Instrukcję wykonywania przeglądów na drogach krajowych Kontrola BID obejmuje obiekty i zjawiska występujące w przestrzeni drogi i jej otoczenia, z podziałem na następujące grupy: Cechy drogi (widoczność, czytelność, dostępność, lokalizacja i geometria skrzyżowań i wjazdów, liczba i szerokość pasów ruchu, w tym wydzielone pasy dla ruchu rowerowego lub autobusów, chodniki i trasy dla rowerów wraz z przejściami i przejazdami, pobocza, odwodnienie, skarpy i rowy, nawierzchnia, parkowanie na jedni lub bezpośrednio przy niej, oświetlenie). Elementy otoczenia drogi (zieleń, a szczególnie drzewa, lokalizacja obiektów użyteczności publicznej, handlowych, mieszkalnych itp. w pobliżu drogi, parkingi, obiekty inżynierskie, występowanie zwierząt gospodarskich lub leśnych, elementy uzbrojenia terenu). Oznakowanie i urządzenia brd (sygnalizacja świetlna, oznakowanie pionowe, informacja drogowskazowa, oznakowanie poziome, roboty na drogach, urządzenia brd, w tym bariery ochronne, oznakowanie miejsc niebezpiecznych). Ruch drogowy (limity i strefy prędkości, natężenie ruchu pojazdów, natężenie i prowadzenie ruchu pieszego i rowerowego, prowadzenie ruchu ciężkiego, przewóz materiałów niebezpiecznych, transport zbiorowy, dojazd służb ratowniczych). Zagrożenie w ruchu drogowym to: możliwość wystąpienia strat (straty materialne, ofiary wypadków) pod warunkiem, że wystąpią niekorzystne okoliczności, które doprowadzą do wypadku drogowego Powiązania między źródłami zagrożenia i stratami w ruchu drogowym prezentuje następująca sekwencja: "Źródła zagrożenia - zagrożenie - aktywizacja zagrożenia - zdarzenie niebezpieczne - straty" 6

7 Kierowcy samochodów czynniki Ocena zagrożenia: polega na ocenie rzeczywistego poziomu bezpieczeństwa analizowanego odcinka drogi na podstawie kontroli brd wykonywanej w terenie ocenia się prawdopodobieństwo uwikłania w wypadek drogowy z ofiarami śmiertelnymi lub ciężko rannymi wielkość prawdopodobieństwa zależy od standardów, jakie obowiązują dla danego odcinka (miejsca) po zrealizowaniu inwestycji i na etapie jej zarządzania Ocena zagrożeń odbywa się dla następujących grup uczestników ruchu drogowego: kierowców samochodów ocena prawdopodobieństwa i ciężkości wystąpienia wypadków typu: wypadnięcie z drogi, zderzenia czołowe, wypadki na skrzyżowaniach, motocyklistów - ocena prawdopodobieństwa i ciężkości wystąpienia wypadków typu: wypadnięcie z drogi, zderzenia czołowe, wypadki na skrzyżowaniach, rowerzystów - ocena prawdopodobieństwa i ciężkości wystąpienia wypadków przy jeździe wzdłuż drogi, przy jeździe w poprzek drogi i na skrzyżowaniach, pieszych - ocena prawdopodobieństwa i ciężkości wystąpienia wypadków przy poruszaniu się wzdłuż drogi i w poprzek drogi. 7

8 Rodzaje kontroli Kontrola ogólna - dotyczy całej sieci dróg krajowych i ma charakter regularny i cykliczny Kontrola szczegółowa obejmuje wybrane odcinki i miejsca wskazane na podstawie klasyfikacji odcinków dróg oraz kontroli ogólnej Kontrola specjalna - w porze nocnej na odcinkach o największym ryzyku, na których doszło do wypadków w porze od zmierzchu do świtu - kontrola bezpieczeństwa w rejonie robót drogowych - kontrola przy większej liczbie ofiar śmiertelnych Kontrola nocna Kontrola ogólna Konieczność wykonywania kontroli szczegółowych Kontrole ogólne nie pozwalają na dokładne zapoznanie się z kumulacją defektów np. w obrębie skrzyżowania Konieczność obserwacji zachowań uczestników ruchu drogowego 8

9 Schemat procedury wykonywania kontroli na sieci dróg Klasyfikacja odcinków dróg Kontrola ogólna Kontrola szczegółowa Prace przygotowawcze Organizacja przejazdu Przejazd wraz ze wstępną klasyfikacją Analiza kart oraz dok. filmowej Sporządzenie raportu Stanowisko Zamawiającego Prace przygotowawcze Organizacja wizji lokalnej Wizja lokalna Analiza kart oraz dok. fotograf. Sporządzenie raportu Stanowisko zamawiającego Przykładowe defekty 9

10 Problem z otoczeniem dróg: - zieleń, szczególnie drzewa - kształtowanie skarp nasypów - urządzenia odwodnienia - elementy uzbrojenia terenu - bariery Drobny błąd może prowadzić do tragicznych skutków!!! 10

11 Zasady oceny defektów Zidentyfikowane defekty powinny być ocenione i zakwalifikowane do czterech klas zagrożenia: - Klasa A małe - Klasa B średnie - Klasa C duże i bardzo duże Dla poszczególnych defektów przyporządkowano również akceptację zagrożenia: - nieakceptowane - tolerowane (akceptowalne pod warunkiem wykonania odp. działań) - akceptowane Na podstawie klas akceptacji należy określić reakcję na zagrożenie: - natychmiastowe - rozłożone w czasie, przy zastosowaniu natychmiastowych działań tymczasowych - odsunięte w czasie Doświadczenia z przeprowadzonych kontroli brd na drogach krajowych Główne problemy realizacji kontroli brd * Prace organizacyjne - pracochłonność całego procesu - dobór kadry i organizacja kontroli * Prace terenowe - formularze czy są potrzebne, ich forma - identyfikacja defektów - kryteria oceny defektów - dobór środków - przyjęcie czasu reakcji * Prace pokontrolne - dostępność danych Działania pokontrolne: co daje w praktyce kontrola? 11

12 Kryteria oceny defektów Prędkość dopuszczalna znaki, przepisy Prędkość rzeczywista (jeżeli może odbiegać znacząco od dopuszczalnej konsekwencja np. nieprawidłowego przekroju poprzecznego) Rodzaj obszaru (zabudowany miejski, zabudowany małe miejscowości, peryferyjny, niezabudowany) Rodzaj przekroju poprzecznego (przekrój 1x2 + szerokie pobocza utwardzone na odcinkach zamiejskich to już potencjalna klasa D, podobnie przekroje 1x4 na terenach zabudowanych, przekrój 2x2 lub 2x3 to często potencjalnie znacznie większa prędkość rzeczywista od dopuszczalnej) Natężenie w mniejszym stopniu na drogach krajowych w większości przypadków jest średnie, duże lub bardzo duże) Poziom bezpieczeństwa wg statystyk wypadków: - najechania na pieszego - zderzenia czołowe - wypadnięcia z jezdni, najechania na przeszkody - zderzenia boczne i tylne Potencjalne okoliczności towarzyszące - pora nocna - trudne warunki atmosferyczne - roboty drogowe Te same defekty w różnych okolicznościach będą miały inną klasę zagrożenia Defekty - zagrożenia klasy A ich wpływ na bezpieczeństwo jest mały lub żaden poziom ryzyka akceptowalny ich usunięcie podnosi jednak standard drogi w przypadku gdy ich usunięcie jest związane z procesem inwestycyjnym w praktyce nie będą podejmowane działania (z wyjątkiem kompleksowej przebudowy odcinka) przykłady: Brak dojścia do przejścia dla pieszych (A) Na tym samym zdjęciu brak azylu dla pieszych może być związany z klasą C, podobnie drzewa bez krawężnika przy krawędzi jezdni (klasa B) Ten słup nie spowoduje zagrożenia (poza możliwością wpadnięcia na niego przez pieszego, ale to nie jest sytuacja zgodna ze sztuką projektową Czas reakcji natychmiastowe (utrzymanie bieżące) lub odsunięte w czasie Defekty - zagrożenia klasy B ich wpływ na bezpieczeństwo jest średni poziom ryzyka akceptowalny lub tolerowany ich usunięcie podnosi standard drogi, zwiększa bezpieczeństwo w przypadku gdy ich usunięcie jest związane z procesem inwestycyjnym w praktyce będą podejmowane działania częściowe lub żadne (z wyjątkiem kompleksowej przebudowy odcinka) przykłady: Brak zatoki autobusowej (B) Stan pobocza (B) Na tym samym zdjęciu brak azylu dla pieszych może być związany z klasą C, podobnie brak dojścia do przystanku Malowany azyl nie jest pełnym zabezpieczeniem, ale jednak stanowi pewien element zwiększający bezpieczeństwo pieszych (w pewnych uwarunkowaniach może to być klasa C) Czas reakcji natychmiastowe (utrzymanie bieżące) lub rozłożone w czasie, możliwość stosowania rozwiązań tymczasowych 12

13 Defekty - zagrożenia klasy C ich wpływ na bezpieczeństwo jest znaczący poziom ryzyka nieakceptowalny ich usunięcie jest konieczne, zwiększa bezpieczeństwo w bardzo znacznym stopniu jak najszybsze podjęcie działań naprawczych przykłady: przeszkody w otoczeniu, ograniczona widoczność, nieprawidłowy typ przekroju, nieprawidłowy typ skrzyżowania lub węzła, zagrożenia w ruchu pieszym i rowerowym, niezgodność cech drogi z limitem prędkości Nieprawidłowe zakończenie bariery Drzewa przy krawędzi jezdni od 0-3 m Czas reakcji natychmiastowe, w ostateczności stosowanie rozwiązań tymczasowych, jak najszybsze wdrożenie rozwiązania docelowego Problemy w ocenie zagrożenia przykład drzewa przy krawędzi jezdni Poziom zagrożenia A, B, C Potencjalne sytuacje Teren zabudowany bez ograniczeniawidoczności, brak krawężnika (A) Teren zabudowany ograniczenia widoczności, brak krawężnika (B) Teren niezabudowany (90 km/h) odl. 0-3 m (C), odl. 3,1-5 m (B), odl. 5,1 8 m (A) Teren niezabudowany (70 km/h) odl. 0-1,5 m (C), odl. 1,6 3 m (B), odl. 3,1 5 m (A) Dodatkoworozróżnienie na prostych i na łukach Przykład działań prowadzonych w przypadku identyfikacji zagrożenia na drodze Ocena zagrożenia Brak działań Jest Usunięcie zagrożenia Tak Nie Nie Ograniczenie zagrożenia Tak Rozwiązanie końcowe Ochrona przed zagrożeniem Tak 13

14 Efekty kontroli dobór odpowiednich środków naprawczych Ocena zagrożenia na drodze na podstawie kontroli automatyzacja zbierania danych kamery cyfrowe rejestrujące obraz jezdni, oraz otoczenia drogi, nadajnik GPS, komputer przenośny z panelem dotykowym, służący gromadzeniu danych oraz kontrolowanie sytemu w czasie kontroli, podłużny skaner centralny oraz skanery boczne służące kontroli jakości nawierzchni oraz profilu poprzecznego drogi, urządzenie do kontroli profilu podłużnego drogi urządzenie do automatycznego rysowania map cyfrowych oraz badania geometrii drogi. GRUPY CECH PODLEGAJĄCE KONTROLI Grupa A - CECHY DROGI: widoczność, czytelność drogi, dostępność drogi, lokalizacja i geometria skrzyżowań i wjazdów, liczba i szerokość pasów ruchu, w tym wydzielone pasy dla ruchu rowerowego lub autobusów, chodniki i trasy dla rowerów wraz z przejściami i przejazdami, pobocza, odwodnienie, skarpy i rowy, nawierzchnia, parkowanie na jedni lub bezpośrednio przy niej, oświetlenie. 14

15 Element widoczność czytelność drogi dostępność drogi Mankamenty -występowanie ograniczenia widoczności na skrzyżowaniach: stałe (roślinność, reklamy, obiekty) i czasowe (pojazdy parkujące lub zatrzymujące się w pobliżu skrzyżowania), -występowanie ograniczenia widoczności na łukach poziomych i pionowych (w tym szczególnie w przypadku przejść dla pieszych, wjazdów i skrzyżowań), -brak widoczności umożliwiającej bezpieczne wyprzedzanie, -brak widoczności w obrębie przejść dla pieszych i przystanków komunikacji publicznej, -brak rozpoznawalności funkcji, przebiegu i oznakowania drogi na odcinkach między skrzyżowaniami (parametry geometryczne, oznakowanie i otoczenie drogi nie wskazują na funkcję danego odcinka drogi np. występowanie poboczy utwardzonych zamiast chodników na terenach zabudowanych), -brak elementów wskazujących na obecność skrzyżowań lub przejazdów kolejowych, -występowanie zbyt dużej liczby punktów dostępu do drogi danej kategorii, -pojawianie się dzikich wjazdów, geometria skrzyżowań i wjazdów liczba i szerokość pasów ruchu, chodniki i trasy dla rowerów wraz z przejściami i przejazdami pobocza -nierozpoznawalny układ wlotów i pierwszeństwa na skrzyżowaniu, -nieprawidłowe promienie skrętów, -nieprawidłowa organizacja ruchu, -nieprawidłowa szerokość pasów ruchu, -nieprawidłowe szerokości wysp i pasów dzielących, -brak wydzielonych pasów dla rowerzystów i autobusów (w miejscach uzasadniających ich stosowanie), -brak dodatkowych pasów (wyprzedzania) na wzniesieniach, -nieprawidłowa lokalizacja przejścia lub przejazdu dla rowerów, -nieprawidłowe parametry geometryczne; czy są zgodne z obowiązującymi zasadami, -przeszkody zlokalizowane w chodniku lub ścieżce rowerowej, -braki wyposażenia i stanu technicznego chodnika (przejścia), -nieprawidłowe oznakowanie przejścia lub przejazdu, -nieprawidłowe usytuowanie względem poziomu jezdni, -nieprawidłowa szerokość, -przeszkody usytuowane w poboczu, -zły stan techniczny, odwodnienie skarpy i rowy nawierzchnia oświetlenie -brak lub nieprawidłowe odwodnienie odcinków dróg i chodników, -zły stan techniczny elementów odwodnienia, -nieprawidłowa lokalizacja elementów odwodnienia, -nieprawidłowe pochylenie skarp, -rowy odwadniające w złym stanie uniemożliwiającym odprowadzanie wody, -zły stan techniczny, -występowanie zanieczyszczeń, -występowanie nawierzchni o małym współczynniku tarcia, -niedostateczne wyprofilowanie nawierzchni w obrębie łuków poziomych, -brak oświetlenia lub oświetlenie niewystarczające w miejscach potencjalnie zagrożonych (głównie przejścia dla pieszych i rejon skrzyżowania), -reklamy i urządzenia obce mogące oślepiać uczestników ruchu, 15

16 16

17 17

18 18

19 Grupa B - ELEMENTY OTOCZENIA DROGI: zieleń, a szczególnie drzewa, lokalizacja obiektów (użyteczności publicznej, handlowych, mieszkalnych itp.) w pobliżu drogi, parkingi, obiekty inżynierskie, występowanie zwierząt gospodarskich lub leśnych, elementy uzbrojenia terenu. Zestawienie typowych mankamentów otoczenie drogi zieleń, a szczególnie drzewa lokalizacja obiektów (użyteczności publicznej, handlowych itp.) w pobliżu drogi - zawężanie skrajni drogi zmuszając do zjazdu na przeciwny pas ruchu, - ograniczanie widoczności na skrzyżowaniach, zjazdach i przejściach dla pieszych, - zasłanianie znaków drogowych powodując nieczytelność i nierozpoznawalność warunków drogowych przez kierowców, - występowanie w poboczach dróg, stanowiąc przeszkodę dla pieszych lub pojazdów opuszczających jezdnię, - powodowanie szkód w infrastrukturze drogowej, - zagrożenia dla brd w związku z nieprawidłową lokalizacją obiektu (np. brak widoczności, generowanie zbędnych przecięć potoków ruchu), - brak wystarczającej liczby miejsc postojowych, - nieprawidłowe oznakowanie otoczenia obiektu, - brak urządzeń ruchu pieszego i rowerowego w otoczeniu szkół oraz w przypadku dużego natężenia pieszych i rowerzystów, 19

20 parkingi obiekty inżynierskie elementy uzbrojenia terenu występowanie zwierząt gospodarskich lub leśnych - nieprawidłowa lokalizacja miejsc parkingowych w otoczeniu dróg, - nieprawidłowe włączanie się do ruchu, - nieprawidłowe oznakowanie, - wadliwa informacja o lokalizacji parkingów i MOP-ów, - nieprawidłowe oznakowanie, - brak zachowanej skrajni drogowej, - brak zabezpieczenia obiektów, - stan techniczny zagrażający użytkownikom drogi, - ograniczenia widoczności, - zmniejszenie skrajni drogi, - zły stan elementów uzbrojenia w jezdni, - brak oznakowania miejsc przekraczania drogi przez zwierzęta, - brak zabezpieczeń przed wtargnięciem zwierząt na drogę (jeśli są wymagane), Grupa C - ELEMENTY OZNAKOWANIA I URZĄDZEŃ BRD: sygnalizacja świetlna, oznakowanie pionowe, informacja drogowskazowa, oznakowanie poziome, roboty na drogach, urządzenia brd, w tym bariery ochronne oznakowanie miejsc niebezpiecznych. 20

21 Zestawienie typowych mankamentów oznakowanie i urządzenia brd oznakowanie pionowe sygnalizacja świetlna oznakowanie poziome - niekompletne oznakowanie pionowe, - nadmierna liczba znaków drogowych na krótkim odcinku, - wzajemnie sprzeczne oznakowanie, - znaki zniszczone i nieczytelne, - znaki ograniczające widoczność, - niewłaściwa lokalizacja znaków, - niesprawność pełna lub częściowa sygnalizacji, - zła widoczność sygnałów, - nieprawidłowo zastosowane fazy i długości sygnalizacji, - braki w oznakowaniu, - wzajemnie sprzeczne oznakowanie, - oznakowanie nieczytelne, - oznakowanie powodujące śliskość nawierzchni, oznakowanie miejsc niebezpiecznych bariery ochronne informacja drogowskazowa parkowanie na jedni lub bezpośrednio przy niej roboty na drogach - niedostateczne oznakowanie miejsc niebezpiecznych, - brak widoczności znaków z odpowiedniej odległości, - brak barier w miejscach ich wymagających, - nieprawidłowe zakończenia barier, - nieprawidłowa lokalizacja, - uszkodzenia lub nielegalny demontaż, - braki lub nieczytelna, - brak informacji o ograniczeniach przejazdu, - nieprawidłowa organizacja miejsc postojowych, - brak przestrzegania obowiązujących ograniczeń w parkowaniu i zatrzymywaniu się pojazdów, - nieprawidłowe lub niekompletne oznakowanie, - niezgodność z projektem organizacji ruchu na czas budowy, - brak zabezpieczenia uczestników ruchu drogowego, - brak objazdów lub ich niewłaściwie oznakowanie, 21

22 22

23 Grupa D - CECHY RUCHU DROGOWEGO: limity i strefy prędkości, natężenie ruchu pojazdów, natężenie i prowadzenie ruchu pieszego i rowerowego, prowadzenie ruchu ciężkiego, przewóz materiałów niebezpiecznych, transport zbiorowy, dojazd służb ratowniczych. 23

24 Zestawienie typowych mankamentów ruch drogowy limity i strefy prędkości natężenie i prowadzenie ruchu pieszego i rowerowego - dopuszczalna prędkość niedostosowana do pożądanej, - brak uzasadnienia wprowadzenia limitu prędkości, - limit prędkości stosowany zamiast docelowych rozwiązań (np. w przypadku zniszczonej nawierzchni), - brak stref ograniczonej prędkości w obszarach typowo mieszkalnych i handlowych, - brak urządzeń brd w miejscach koncentracji ruchu pieszego i rowerowego, - brak tras rowerowych w miejscach dużego natężenia ruchu rowerowego - brak chodników - nieprawidłowa lokalizacja przejść dla pieszych i przejazdów rowerowych prowadzenie ruchu ciężkiego przewóz materiałów niebezpiecznych transport zbiorowy dojazd służb ratowniczych - brak zachowania skrajni drogowej, - prowadzenie ruchu drogowego przez obszary typowo mieszkalne, - trasy przewozu zlokalizowane na terenach wrażliwych (obszary mieszkaniowe, obszary cenne ekologicznie), - brak zatok autobusowych, - nieprawidłowa lokalizacja przystanków, - brak udogodnień dla ruchu pojazdów transportu zbiorowego, - występowanie przeszkód na trasach przejazdu i dojazdu służb ratowniczych. 24

25 PRZYKŁADY 25

26 26

27 27

28 28

29 29

30 30

31 31

32 32

33 pieszy oczekuje Przejście na ul. Hallera, Gdańsk Relacja pieszy - kierujący 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 95,0% 97,1% 93,6% 5,0% 2,9% bliższa krawędź dalsza krawędź Polska 6,4% 63,8% 36,2% 27,4% 72,6% pieszy przy na wyspie bliższa krawędzi azylu krawędź 40,7% 59,3% dalsza krawędź Niemcy 39,4% 65,1% 6,8% 93,2% pieszy przy na wyspie krawędzi azylu typowe przejście przejście z wyspą azylu typowe przejście przejście z wyspą azylu nie ustępuje pieszemu [%] umożliwia przejście pieszemu [%] Zachowania kierujących w rejonie przejść dla pieszych 33

34 Widoczność na przejściu dla pieszych Prędkość V 85 (km/h) Odległość pojazdu Lw1 (m) widoczności Drogi dwujezdniowe - Przejście w drugim poziomie z odpowiednim zabezpieczeniem przekraczania jezdni w jej poziomie - Sygnalizacja świetlna 34

35 35

36 36

37 37

38 38

39 Niekonwencjonalne uspokojenie 39