PROGRAM WSPIERANIA UZDOLNIEŃ

Transkrypt

1 PROGRAM WSPIERANIA UZDOLNIEŃ Aby innemu pomóc się wspinać, samemu trzeba być na szczycie 1. WSTĘP Jednym z głównych zadań szkoły jest organizacja procesu rozwojowego uczniów i wyposażenie ich w odpowiedni zasób wiedzy i umiejętności. Stworzenie właściwego klimatu umożliwiającego wszechstronny rozwój młodego człowieka, jest możliwe w każdej szkole. Praca z uczniem zdolnym stanowi w wielu wypadkach wyzwanie dla samego nauczyciela, który musi uwzględnić fakt stawiania wyższych wymagań uczniom szczególnie uzdolnionym, ale musi też dostosować się do wysokich wymagań i oczekiwań ze strony tych uczniów. Kluczem do sukcesu w tym zakresie jest osobowość nauczyciela, jego wiedza i entuzjazm. O potrzebie podejmowania dodatkowych wysiłków, by uczniowie szczególnie uzdolnieni zostali objęci opieką, muszą być przekonani wszyscy nauczyciele. Stąd niezbędne jest podjęcie szerokich działań wypracowanych przez szkołę, by rozpoznać zdolności uczniów, utwierdzić ich w przekonaniu o posiadaniu określonych predyspozycji i wskazać możliwości rozwoju i odniesienia sukcesu. 2. CEL GŁÓWNY Celem programu jest wspieranie i rozwijanie uzdolnień uczniów, rozwijanie ich dociekliwości, zainteresowań, zdolności i samodzielności oraz promowanie szkoły i jej dorobku dydaktyczno wychowawczego w środowisku lokalnym i pozaszkolnym. 3. CELE SZCZEGÓŁOWE: - Utworzenie bazy uczniów zdolnych, - Nawiązanie współpracy z uczelniami wyższymi, klubami sportowymi i Szkołą Muzyczną - Współpraca z lokalnymi instytucjami kulturalno oświatowymi i sportowymi. 4. SPOSOBY REALIZACJI PROGRAMU: a. Promowanie osiągnięć uczniów: - prezentacja w mediach, - organizowanie wystaw prac i informowanie o osiągnięciach (gazetki, apele), - nominowania do nagrody, stypendium,

2 - wykorzystywanie prac uczniów podczas realizacji tematów na lekcjach, - Wpisywanie do kroniki szkolnej (na stronie internetowej szkoły, Złotej Księdze) informacji o osiągnięciach ucznia, - zorganizowanie w miarę możliwości bezpłatnej wycieczki, b. Promocja szkoły: - współudział w organizowaniu międzyszkolnych zawodów sportowych i konkursów, - udział uczniów naszej szkoły w konkursach i zawodach, - nawiązanie kontaktu i współpracy z innymi szkołami wspierającymi uzdolnienia, - prezentacja w mediach, - prezentacja prac uczniów, - prezentacja szkoły w lokalnych uroczystościach 5. ZAKRES I OBSZARY DZIAŁAŃ Program jest skierowany do wszystkich uczniów naszej szkoły. DEFINICJA UCZNIA ZDOLNEGO: Ø uczy się chętnie i łatwo, ma zapał do pracy Ø stawia sobie nowe wyzwania i wyszukuje problemy do rozwiązania, Ø ma dobrą pamięć, jest samodzielny w pracy, Ø posiada wiedzę ogólną, jest kreatywny, dociekliwy, Ø stawia wysokie wymagania sobie i innym, Ø ma żywą i twórczą wyobraźnię. OBSZARY UZDOLNIEŃ: Ø naukowy, Ø sportowy Ø artystyczno kulturalny, OKREŚLENIE OBSZARU TALENTU

3 NAUKOWY uczeń jest pełen pomysłów w zakresie różnych przedmiotów i zainteresowań ma inwencję wymyśla oryginalne dzieła (opowiadania, sztuki ) wykorzystuje materiały i środki mowy w nowy, niezwykły sposób chętnie eksperymentuje, by uzyskać odpowiedź na nurtujące go pytania zadaje dużo, dociekliwych pytań jest otwarty na nowe pomysły i metody jest wytrwały w każdym podejmowanym przez siebie przedsięwzięciu jego pomysły są niekonwencjonalne potrafi się jasno i precyzyjnie wyrażać jest bardziej od rówieśników oczytany, szczególnie w literaturze naukowej dogłębnie i długo potrafi zajmować się dziedziną swych zainteresowań naukowych chce wiedzieć jak i dlaczego z przyjemnością przeprowadza badania naukowe i czyta książki popularnonaukowe potrafi dostrzec i zrozumieć różne pojęcia i związki interesuje się tym, jak funkcjonują różne urządzenia techniczne jego hobby to konstruowanie np. urządzeń elektronicznych zręcznie posługuje się narzędziami rozumie podchwytliwe pytania, lubi rysować przedmioty mechaniczne lub różne plany, projekty. SPORTOWY ostro rywalizuje w grach i zabawach, za każdym razem wyróżnia się w grach i zabawach sportowych, wyróżnia się doskonałą koordynacją ruchów, szybko rozwija się motorycznie, chętnie wykonuje ćwiczenia fizyczne, z powodzeniem rywalizuje w sporcie z uczniami starszymi od siebie ARTYSTYCZNO KULTURALNY uczeń jest pełen pomysłów w zakresie różnych przedmiotów i zainteresowań ma inwencję wymyśla oryginalne dzieła (opowiadania, sztuki ) wykorzystuje materiały i środki mowy w nowy, niezwykły sposób chętnie eksperymentuje, by uzyskać odpowiedź na nurtujące go pytania zadaje dużo, dociekliwych pytań jest otwarty na nowe pomysły i metody jest wytrwały w każdym podejmowanym przez siebie przedsięwzięciu

4 jego pomysły są niekonwencjonalne, sam chętnie sięga po książkę czyta z przyjemnością i zrozumieniem wyprzedza rówieśników w umiejętności pisania i czytania z łatwością potrafi wymyślać logiczne i ciekawe opowiadania pisze historyjki z niezwykłym lub nieoczekiwanym zakończeniem zarówno w mowie, jak i w piśmie posługuje się bogatym słownictwem; redaguje prace w różnych formach wypowiedzi jest wrażliwy na uczucia innych i potrafi rozpoznać ukryte intencje ludzkich zachowań jest bystrym i wnikliwym obserwatorem ludzkich zachowań szybko rozpoznaje związki przyczynowo skutkowe jest wrażliwy i refleksyjny w dziełach literackich, filmowych, teatralnych odczytuje sensy metaforyczne uczestniczy w życiu kulturalnym szkoły i miasta jest błyskotliwy w formułowaniu swoich myśli jest bardzo oczytany, wykonuje, komponuje i tworzy własne dzieła muzyczne i plastyczne, wykazuje się umiejętnościami gry na instrumentach muzycznych. 6. PROCEDURY IDENTYFIKACJI I KWALIFIKOWANIA UCZNIÓW ZDOLNYCH Ø Ścisła współpraca wychowawców i nauczycieli, Ø Przegląd dokumentacji każdego ucznia pod kątem osiągnięć, zainteresowań i uzdolnień (ankieta dla kandydatów na gimnazjalistów), Ø Rozmowy z rodzicami lub ankieta dla rodziców, Ø Rozmowy z uczniami lub ankieta dla uczniów, Ø Przekazanie sugestii nauczycielom uczącym, Ø Nauczyciele przedmiotowi decydują wspólnie z wychowawcą czy uczeń ma zostać objęty programem / opieką indywidualną, Ø Przekazanie zgłoszenia ucznia do Dyrektora,

5 Ø Dyrektor wraz z zainteresowaną kadrą dokonuje przeglądu zgłoszonych kandydatów i określa formy pracy pozalekcyjnej, Ø Założenie karty ucznia objętego programem, w której notuje się wszystkie zdarzenia związane z osiągnięciami i rozwojem ucznia, Ø Każdy wychowawca i nauczyciel uczący otrzymuje informację zwrotną o swoim uczniu, 7. FORMY I METODY PRACY Z UCZNIEM ZDOLNYM: KONKURSY ORGANIZOWANE NA TERENIE NASZEJ SZKOŁY: v Interdyscyplinarne, v Artystyczne (muzyczne, plastyczne, recytatorskie), v Przedmiotowe, v Sportowe a. W SZKOLE: Ø Na lekcji: - różnicowanie treści i wymagań, - stawianie problemów, - referat, - projekt uczniowski, - asystent przedmiotowy, - zlecone zadania indywidualne, - rozszerzające listy zadań, - prowadzenie zajęć, - analiza literatury przedmiotu, - opieka nad grupą uczniów Ø poza lekcjami: - koła zainteresowań (uczestnictwo i prowadzenie), - kontakty indywidualne,

6 - spotkania z ekspertami, - siatka zajęć pozalekcyjnych b. POZA SZKOŁĄ: - zawody międzyszkolne, - konkursy, przeglądy, - wycieczki edukacyjne (lekcje muzealne ), - udział w zajęciach w grupie programowo wyższej, - udział w wykładach prowadzonych przez uczelnie wyższe, - zajęcia dodatkowe, - spotkania z pracownikami naukowymi c. INNE FORMY: - edukacja przyspieszona (indywidualny program i tok nauczania), - klasy profilowane, - projekty edukacyjne, - organizowane dla uczniów zdolnych zajęcia sobotnie. 7. ZADANIA, UPRAWNIENIA I OBOWIĄZKI PODMIOTÓW SZKOŁY Ø zadania szkoły wspierającej uzdolnienia: v Dostosowanie celów i sposobów realizacji programów przedmiotowych, wychowawczych, programów kół zainteresowań do założeń programu wspierania uzdolnień, v Rejestrowanie działań dydaktycznych wobec uczniów objętych programem. v Rejestrowanie osiągnięć szkolnych i pozaszkolnych ucznia zdolnego. v Promowanie uczniów zdolnych w szkole i poza nią. v Nawiązanie współpracy z innymi szkołami i innymi podmiotami w zakresie wspierania uzdolnień. v Opracowanie systemu nagradzania uczniów i ich opiekunów. v Monitorowanie przebiegu programu.

7 v Przeprowadzenie okresowej ewaluacji programu. v Włączenie do współpracy wychowawców, pedagoga, psychologa, pracowników biblioteki oraz innych nauczycieli, którzy obejmą indywidualną opieką pedagogiczną i psychologiczną uczniów przyjętych do programu. v Organizowanie dla uczniów objętych programem ( także całych klas) warsztatów z komunikacji i umiejętności interpersonalnych lub innych zgodnie z zapotrzebowaniem, v Włączenie Samorządu Uczniowskiego do współpracy i promocji uczniów zdolnych. Ø zadania opiekuna ucznia zdolnego: v Opracowanie indywidualnego programu rozwoju ucznia zdolnego, v Wspieranie ucznia przy realizacji programu, v Przygotowanie ucznia do udziału w konkursach, v Przeprowadzenie okresowej ewaluacji postępów ucznia, v Występowanie o przyznawanie stypendiów dla ucznia zdolnego. Ø zadania i obowiązki wychowawcy: v zebranie dokumentacji na temat zainteresowań i osiągnięć uczniów z okresu poprzedzającego naukę w naszej szkole, v kompletowanie dokumentacji o osiągnięciach szkolnych i pozaszkolnych w trakcie nauki w naszej szkole, v zgłaszanie ucznia do programu, v pilotowanie formalności przy załatwianiu indywidualnego toku nauczania dla wychowanka objętego programem, v kontakt z pedagogiem szkolnym, jeśli wymaga tego sytuacja ucznia, v gromadzenie i analizowanie kart diagnozy zespołu klasowego przekazywane liderom wspierania uzdolnień istotnych informacji dotyczących uzdolnień. Ø obowiązki nauczyciela przedmiotu, v natychmiastowe przekazywanie informacji o sukcesach ucznia objętego programem przewodniczącemu zespołu przedmiotowego, wychowawcy klasy i szkolnemu liderowi wspierania uzdolnień, v zgłaszanie ucznia, który odniósł sukcesy w jego przedmiocie, do programu (mowa o uczniu, który brał udział w pozaszkolnym etapie konkursu o charakterze przedmiotowym lub interdyscyplinarnym lub takiego, który wybija się na tle społeczności klasowej),

8 v uwzględnianie oczekiwań i sugestii wychowawcy w stosunku do zgłoszonych uczniów, v diagnozowanie zespołów klasowych dokonywane w oparciu o kartę diagnozy zespołu klasowego w okresie przedklasyfikacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem istotnych informacji dotyczących uzdolnień uczniów i przekazywanie ich wychowawcy klasy. Ø obowiązki pedagoga szkolnego: v Aktywne uczestniczenie w diagnozowaniu uzdolnień, v Objęcie opieką uczniów, których emocjonalna sytuacja tego wymaga, v Współpraca z nauczycielami, rodzicami, środowiskiem lokalnym, v Pozyskiwanie sponsorów. Ø obowiązki dyrektora szkoły: v zapewnienie optymalnych warunków pracy z uczniem zdolnym, v uczestniczenie w pracy zespołu, v nawiązywanie szeroko pojętej współpracy instytucjonalnej i poszukiwanie sponsorów dla inicjatyw wymagających dofinansowania, v stworzenie nauczycielowi możliwości pogłębiania swojej wiedzy w zakresie pracy z uczniem zdolnym, v sygnowanie przygotowywanych przez lidera wspierania uzdolnień odpowiednich zaświadczeń dla rodziców, uczniów, współpracujących nauczycieli, współpracujących placówek, jeśli wskazany jest podpis dyrektora szkoły. 9. EWALUACJA Dokonując ewaluacji programu, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim następujące kryteria: skuteczność programu w rozpoznawaniu uzdolnień i zainteresowań uczniów, efektywność zaproponowanych w Programie form pracy z uczniami uzdolnionymi. Dobrym sposobem zdiagnozowania stopnia realizacji ww kryteriów będą ankiety, a także rozmowy z uczniami na podstawie kwestionariusza wywiadu. Niesłychanie istotne wydaje się zdiagnozowanie zależności między motywacją do pracy uczniów a promowaniem ich osiągnięć. Szczególnie przydatne w promocji ich osiągnięć byłyby formy tradycyjne, jak np. wyeksponowanie sukcesów w szkolnych gablotach oraz nowoczesne, np. bieżące informowanie o tych osiągnięciach na szkolnej stronie internetowej. Koniecznością w tym zakresie jest większa współpraca szkoły z lokalnymi mediami. Absolutnie niezbędna jest bieżąca analiza dokumentacji potwierdzającej realizację przyjętego Programu. Bardzo ważne w procesie wspierania uzdolnień jest angażowanie nauczycieli do uczestnictwa w szkoleniach poświęconych temu zagadnieniu. Nabyte umiejętności byłyby nieocenioną pomocą w organizacji pracy z uczniem zdolnym.

9 Swoistym rodzajem ewaluacji będzie wzrost liczby uczestników i laureatów rozmaitych konkursów, zawodów itd. Wydaje się, że dobrą metodą ewaluacji jest ankietowanie zaangażowanych w Program nauczycieli i rodziców. Efektem ewaluacji byłaby analiza osiągnięć i uwzględnienie uzyskanych wyników w Programie Wspierania Uzdolnień. 10. REGULACJE PRAWNE, ZAŁĄCZNIKI a. załączniki: Kwestionariusze, Ankiety badające obszar uzdolnień (np. kwestionariusz wielorakiej inteligencji) b. Regulacje prawne Istotę postanowień zawartych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki stanowi określenie warunków rozwijania szczególnych uzdolnień i zainteresowań ucznia przez dostosowanie zakresu treści i tempa uczenia się do jego indywidualnych możliwości i potrzeb. Warunki udzielania zezwolenia na indywidualny tok nauki: - DzU z 2004 r. nr 256, poz DzU z 2002 r. nr 3, poz DzU z 2002 r. nr 3, poz DzU z 2002 r. nr 126, poz Rozporządzenie z dnia 19 grudnia 2001 r.