WPŁYW PRACY LED-OWYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA NA PARAMETRY OKREŚLAJĄCE JAKOŚĆ ENERGII ELEK- TRYCZNEJ, CZĘŚĆ 1

Transkrypt

1 POZNAN UNIVERSITY OF TECHNOLOGY ACADEMIC JOURNALS No 93 Electrcal Engneerng 8 DOI.8/j Andrzej LANGE *, Maran PASKO ** WPŁYW PRACY LED-OWYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA NA PARAMETRY OKREŚLAJĄCE JAKOŚĆ ENERGII ELEK- TRYCZNEJ, CZĘŚĆ W nnejszym artykule przedstawono obowązujące zapsy rozporządzeń norm w zakrese jakośc energ elektrycznej, ze szczególnym uwzględnenem zawartośc wyższych harmoncznych napęca prądu w secach elektroenergetycznych wysokego, średnego nskego napęca oraz współczynnka mocy PF. Zaprezentowano wynk pomarów parametrów określających jakość energ elektrycznej poberanej przez nowoczesne LED-owe źródła śwatła. W drugej częśc nnejszego artykułu przedstawono przebeg prądów wybranych opraw LED-owych stosowanych do użytku domowego podczas załączana ch do sec elektroenergetycznej. SŁOWA KLUCZOWE: parametry jakośc energ elektrycznej, wyższe harmonczne napęć prądów, moc berna, fltry pasywne.. WSTĘP Do ośwetlena pomeszczeń wewnętrznych w domach zakładach przemysłowych oraz mejsc zewnętrznych np. ulc coraz częścej stosowane są źródła śwatła wykorzystujące technologę LED. Zastępują one mnej ekonomczne żarowe źródła śwatła oraz bardzej energooszczędne wyładowcze źródła, take jak: fluorescencyjne, rtęcowe, sodowe nskoprężne wysokoprężne oraz metalohalogenkowe. Najmnejszy wpływ na seć zaslającą mają żarowe źródła śwatła. Ne emtują one zaburzeń do sec zaslającej natomast charakteryzują sę najmnejszą sprawnoścą. Wyładowcze źródła mają wyższą sprawność, ale negatywne wpływają na seć zaslającą powodując przepęca podczas zapłonu, generują do sec elektroenergetycznej wyższe harmonczne prądu [,, ] oraz poberają z sec moc berną ndukcyjną (przy zastosowanu ndukcyjnych układów zapłonowych). LED-owe źródła śwatła charakteryzują sę bardzo wysoką sprawnoścą śwetlną (lumenów w przelczenu na wat) bardzo dużą trwałoścą. Wadą ch są małe moce śwetlne (mały strumeń śwetlny) utrudnający nstalację w wysokch pomeszczenach na zewnątrz budynków. * Unwersytet Warmńsko-Mazursk ** Poltechnka Śląska

2 38 Andrzej Lange, Maran Pasko Dodatkowo generują one do sec zaslającej wyższe harmonczne prądu oraz poberają z sec moc berną pojemnoścową.. NORMY I PRZEPISY OKREŚLAJĄCE JAKOŚĆ ENERGII ELEKTRYCZNEJ Wybrane zapsy dyrektyw, rozporządzeń norm zawarto w od [3] do [4]. Podstawowym aktem prawnym w Un Europejskej jest dyrektywa [4]. Określa ona dość ogólne wymagana przewduje, że urządzena muszą być projektowane produkowane w tak sposób, aby przy uwzględnenu stanu technk, zapewnć: a) ne przekraczane pozomu wytwarzanych zaburzeń elektromagnetycznych, powyżej którego urządzena radowe telekomunkacyjne lub nne urządzena ne mogą dzałać zgodne z przeznaczenem; b) pozom odpornośc tych urządzeń na zaburzena elektromagnetyczne, jakch należy spodzewać sę podczas użytkowana zgodne z przeznaczenem oraz pozwalał on na dzałane urządzeń bez nedopuszczalnego pogorszena jakośc jego użytkowana zgodnego z przeznaczenem. W Polsce podstawowym aktem prawnym określającym jakość energ elektrycznej jest Rozporządzene Mnstra Gospodark z dna 4 maja 7 r. w sprawe szczegółowych warunków funkcjonowana systemu elektroenergetycznego []. W rozporządzenu tym szczegółowo podano parametry jakoścowe energ elektrycznej jake muszą spełnać sec zaslające odborców na różnych pozomach napęca. Do parametrów tych zalczono: wartość średną częstotlwośc jej maksymalne odchylena, wartość skuteczną napęca zaslającego jego maksymalne odchylena, maksymalny wskaźnk długookresowego mgotana śwatła P lt, średną wartość skuteczną symetrycznej kolejnośc przecwnej napęca zaslającego do wartośc kolejnośc zgodnej jej maksymalne odchylena, dopuszczalne średne wartośc skuteczne dla każdej, maksymalny współczynnk odkształcena wyższym harmoncznym napca zaslającego THD U, poberane przez odborcę mocy czynnej ne wększej od mocy umownej, przy maksymalnym współczynnku tg. Dla odborców zalczanych do grup przyłączenowych I II tj. przyłączanych do sec wysokch napęć 4 kv, kv lub kv współczynnk odkształcena wyższym harmoncznym napca zaslającego THD U, pownen wynosć ne węcej nż 3%, a procentowe wartośc poszczególnych harmoncznych przedstawono w tabel. Dla odborców zalczanych do grup przyłączenowych III V tj. przyłączanych do sec średnch nskch napęć - ponżej

3 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz.. 39 kv współczynnk odkształcena wyższym harmoncznym napęca zaslającego THD U, pownen wynosć ne węcej nż 8% a procentowe wartośc poszczególnych harmoncznych przedstawono w tabel. Tabela. Dopuszczalne wartośc wyższych harmoncznych w cągu każdego tygodna 9% ze zboru -mnutowych średnch wartośc skutecznych dla każdej napęca zaslającego w grupe przyłączenowej I II []. Harmonczne neparzyste Nebędące krotnoścą 3 Będące krotnoścą 3 napęca napęca > Harmonczne parzyste napęca n % n % n % 3, 9 4,, >4,, >,,7,7,, n

4 4 Andrzej Lange, Maran Pasko Tabela. Dopuszczalne wartośc wyższych harmoncznych w cągu każdego tygodna 9% ze zboru -mnutowych średnch wartośc skutecznych dla każdej napca zaslającego w grupe przyłączenowej III,V []. Harmonczne neparzyste Nebędące krotnoścą 3 Będące krotnoścą 3 napęca napęca Harmonczne parzyste napęca n % n % n % 6 3 9, 4 3,, >4 3 >,,,, W rozporządzenu ne określono zawartośc wyższych harmoncznych prądów generowanych do sec an współczynnka odkształcena wyższym harmoncznym poberanego prądu THD I. W rozporządzenu [] jak równeż w normach [6] [7] współczynnk odkształcena napęca jest określany jako: THD U 4 n n, U () gdze: U n wartość skuteczna n-tej napęca, n numer, lub odnesoną do : U n THDU () U gdze: U wartość skuteczna napęca, przy czym ogranczene rzędu do 4 ma charakter umowny [6]. W przypadku występowana napęć zawerających składową stałą, składowe neokresowe, lub składowe ne będące całkowtym welokrotnoścam perwszej tj. nterharmonczne lub subharmonczne określa sę TTHD U (True Total Harmonc Dstorton) ze wzoru: 4 n

5 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz.. 4 U U U TTHDU (3) U U gdze: U wartość skuteczna napęca, U wartość skuteczna napęca. Przedmotem normy [6] są parametry napęca zaslającego w złączach elektroenergetycznych sec rozdzelczych nskego średnego napęca (do 3 kv) dotyczące: częstotlwośc, wartośc, kształtu przebegu czasowego, symetr napęć trójfazowych. Dopuszczalne wartośc wyższych harmoncznych napęca w sec zaslającej nskego średnego napęca przedstawono w tabel 3. Współczynnk zawartośc wyższych harmoncznych w napęcu zaslającym ne pownen być mnejszy lub równy 8% [6]. Tabela 3. Dopuszczalne wartośc wyższych harmoncznych w cągu każdego tygodna 9% ze zboru -mnutowych średnch wartośc skutecznych dla każdej napca zaslającego w grupe przyłączenowej I II []. Harmonczne neparzyste Nebędące krotnoścą 3 Będące krotnoścą 3 napęca napęca Harmonczne parzyste napęca n % n % n % 6 3 9, 4 3,, , 3 >,,,, W celu oceny oddzaływana odbornków na pracę nnych urządzeń, jak wymaga tego dyrektywa [4] należy sprawdzć zawartość poszczególnych harmoncznych w prądze zaslającym odbornk. Wartośc zmerzone zgodne z [8],

6 4 Andrzej Lange, Maran Pasko [9], [] [] należy porównać z wartoścam dopuszczalnym zawartym w norme [8] [9]. W normach tych określono współczynnk odkształcena harmoncznym prądu zgodne ze wzorem: 4 In n THDI (4) I gdze: I n wartość skuteczna n-tej prądu, I wartość skuteczna prądu, n numer. W przypadku występowana prądów zawerających składową stałą, składowe neokresowe, lub składowe ne będące całkowtym welokrotnoścam perwszej tj. nterharmonczne lub subharmonczne określa sę TTHD I (True Total Harmonc Dstorton) ze wzoru: I I I TTHDI () I I gdze: I wartość skuteczna prądu, I wartość skuteczna prądu. W norme [8] określono wartośc dopuszczalne wyższych harmoncznych generowanych do sec zaslającej przez urządzena elektryczne elektronczne z fazowym prądem zaslającym do 6 A włączne. Norma ne dotyczy neprofesjonalnych urządzeń spawalnczych, które podlegają norme [9]. W norme [9] określono wartośc dopuszczalne wyższych harmoncznych prądu emtowanego do sec zaslającej przez urządzena elektryczne elektronczne z fazowym prądem zaslającym wększym nż do 6 A ne wększym nż 7 A. Norma [8] w punkce (Klasyfkacja urządzeń) dzel urządzena odborcze na cztery klasy tj. A, B, C D. Urządzena sklasyfkowano następująco: klasa A symetryczne urządzena trójfazowe, urządzena domowego użytku z wyłączenem urządzeń przenośnych zakwalfkowanych do klasy D, narzędza z wyłączenem narzędz przenośnych, ścemnacze do żarówek, urządzena akustyczne oraz ne wyszczególnone w pozostałych trzech klasach; klasa B narzędza przenośne oraz neprofesjonalne urządzena do spawana łukowego; klasa C urządzena ośwetlenowe; klasa D urządzena których moc ne przekracza 6 W take jak: komputery osobste ch montory, odbornk telewzyjne, lodówk zamrażark, mające jeden lub węcej regulatorów prędkośc do sterowana slnków kompresorowych.

7 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz.. 43 Do klasy A w norme [8] dopsano uwagę: Uwaga. Urządzena, które wykazują znaczny wpływ na system zaslana, mogą być przeklasyfkowane w przyszłej edycj normy. Czynnk brane pod uwagę to: lczba urządzeń będących w użycu; czas użytkowana; jednoczesność użytkowana; pobór energ; wdmo harmoncznych wraz z fazam. Do klasy D w norme [8] dopsano uwagę: Uwaga. Pozomy dopuszczalne dla klasy D dotyczą urządzeń, co do których, ze względu na czynnk wymenone w Uwadze, można wykazać, że znacząco wpływają na publczny system zaslana elektrycznego. W rozdzale 7 (Pozomy dopuszczalne harmoncznych prądu) normy [8] opsano z jakch tablc należy czytać dopuszczalne zawartośc wyższych harmoncznych prądów dla różnego rodzaju ośwetlena. Dla ośwetlena żarowego sterowanych za pomocą ścemnaczy zakwalfkowanego do klasy A - tabela 4. Dla ośwetlena żarowego wyładowczego zakwalfkowanego do klasy C, norma podzelła te urządzena na dwe grupy: a) wejścowa moc czynna > W (tabela ), b) wejścowa moc czynna W (tabela 6). W norme ne wyszczególnono LED-owych źródeł śwatła. Wymenono tylko: wyładowcze urządzena ośwetlenowe, żarowy sprzęt ośwetlenowy z wbudowanym ścemnaczam, wyładowcze urządzena ośwetlenowe mające wbudowane ścemnacze lub zawerające nezależne ścemnacze wbudowane w obudowę. Przeceż zgodne z unjną dyrektywą żarówk tradycyjne (żarowe) ne mogą być sprzedawane wykorzystane do użytku domowego [6]. Wymusza sę węc stosowane energooszczędnych źródeł śwatła jak śwetlówk kompaktowe żarówk LED-owe. Jak węc wytłumaczyć brak w norme LED-owych źródeł śwatła. Przeceż ch stosowane jest już powszechne. Norma ta jest z paźdzernka 4 r., a już w grudnu wydano rozporządzene komsj europejskej dotyczące wymogów dotyczących kerunkowych lamp z dodam elektrolumnescencyjnym [4]. Dodatkowo w norme tej można zauważyć brak spójnośc, gdyż zalczane są urządzena ośwetlenowe do klasy C nawet wyładowcze z wbudowanym ścemnaczam a ścemnacze do lamp żarowych zalczane są do klasy A.

8 44 Andrzej Lange, Maran Pasko Tabela 4. Pozomy dopuszczalne zawartośc harmoncznych prądu dla urządzeń klasy A [8]. Harmonczne parzyste n 39 Maksymalny dopuszczalny prąd Harmonczne neparzyste Maksymalny dopuszczalny prąd n A n S,3,8,4 4,43,77 6,3,4 8 n 4 8,33, 3 n,, n Tabela. Pozomy dopuszczalne zawartośc harmoncznych prądu dla urządzeń klasy C do mocy czynnej > W [8]. Maksymalny dopuszczalny prąd wyrażony prądu wejścowego n % n 39 (tylko harmonczne neparzyste) jest współczynnkem mocy obwodu

9 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz.. 4 Tabela 6. Pozomy dopuszczalne zawartośc harmoncznych prądu dla urządzeń klasy C do mocy czynnej W oraz klasy D [8]. n n 39 (tylko harmonczne neparzyste) Maksymalny dopuszczalny prąd przelczony na wat ma/w 3,4,9,,,3 3,8 n Jak wynka z tabel zawartość 3 jest zależna od współczynnka mocy PF, który zgodne z [7] [] jest defnowany następująco: U I cos Un In cos n P n PF (4) S U I U I n n gdze: U n wartość skuteczna n-tej napęca, U wartość skuteczna napęca, I n wartość skuteczna n-tej prądu, I wartość skuteczna prądu,, n kąty przesunęca fazowego przebegów napęć prądów poszczególnych harmoncznych, n numer. Współczynnk mocy PF dla opraw ośwetlenowych został określony w przepsach unjnych [3] [4]. W [3] określono dla lamp wyładowczych (tabela 7), a w [4] dla lamp LED (tabela 8). n Tabela 7. Wartośc współczynnka mocy dla lamp ośwetlenowych [3]. Rodzaj lampy Wymog w zakrese funkcjonalnośc dla kompaktowych lamp fluorescencyjnych Wymog w zakrese funkcjonalnośc dla lamp, z wyjątkem kompaktowych lamp fluorescencyjnych lamp LED Dopuszczalny współczynnk mocy PF, dla P < W,9 dla P W,9

10 46 Andrzej Lange, Maran Pasko Tabela 8. Wartośc współczynnka mocy dla lamp ośwetlenowych [4]. Rodzaj lampy Wymog dotyczące funkcjonalnośc dla kerunkowych kompaktowych lamp fluorescencyjnych (współczynnk mocy lampy dla lamp z wbudowanym osprzętem sterującym) Wymog dotyczące funkcjonalnośc dla pozostałych lamp kerunkowych (z wyjątkem lamp LED, kompaktowych lamp fluorescencyjnych lamp wyładowczych dużej ntensywnośc - współczynnk mocy lampy dla lamp z wbudowanym osprzętem sterującym) Wymog dotyczące funkcjonalnośc dla bezkerunkowych kerunkowych lamp LED (współczynnk mocy lampy dla lamp z wbudowanym osprzętem sterującym) Dopuszczalny współczynnk mocy PF, dla P < W,9 dla P W Moc > W:,9 Moc W:, P W: brak wymogu W < P W: PF >,4 W < P W: PF >, P > W: PF >,9 3. OGÓLNA BUDOWA LED-OWYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA Oprawy LED-owe są zbudowane z następujących elementów (rys. ): układu prostownczego, kondensatora służącego do wygładzena napęca otrzymanego z prostownka, stablzatora prądowo-napęcowego 3 oraz układu dod 4 połączonych szeregowo równolegle generujących strumeń śwetlny. W zależnośc od typu przeznaczena oprawy (domowa, przemysłowa) układ prostownczo-zaslający pojedyncze dody LED może być mnej lub bardzej rozbudowany, co z kole ma stotny wpływ na przebeg poberanego prądu. 3 4 Rys.. Ogólna Budowa LED-owego źródła śwatła

11 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz POMIARY I ANALIZA UZYSKANYCH WYNIKÓW Dla przedstawena wpływu LED-owych źródeł śwatła na parametry jakośc energ elektrycznej wytypowano do porównana urządzena reprezentujące trzy grupy źródeł śwatła do użytku domowego. Perwszą grupę stanową LED-y żarówk na gwnt E7 E4 (rys. ). Drugą grupę źródeł LED-owych stanową oprawy - gnazda typu GU (rys. ). Trzecą grupę analzowanych źródeł śwatła stanową oprawy na gnazda typu G9 (rys. ). Rys.. LED-owe oprawy stosowane do użytku domowego W celu dokonana analzy jakośc energ poberanej przez ośwetlene LED-owe dokonano pomaru klku losowo wybranych źródeł, za pomocą analzatora jakośc zaslana typu HIOKI 396. Podczas prób dokonano pomarów ne tylko prądów, napęć mocy, ale równeż prądów napęć wyższych harmoncznych w punkce zaslana oprawy ośwetlenowej. Dodatkowo zbadano stany przejścowe podczas załączana wyłączana oprawy do sec zaslającej. W celu określena oddzaływana domowych żarówek LED na seć zaslającą do pomarów wybrano sześć losowo wybranych żarówek przedstawonych w tabel 9. Tabela 9. Typy dane znamonowe badanych żarówek domowych LED. Lp. Typ żarówk Moc Gwnt Kanlux DIXI COG4W 4 W E7 PHILIPS FILAMENT LED 4 W E7 3 LETHE LMP-G6 9, W E7 4 Kanlux LED4 SMD 3 W GU Kanlux TOMI LED 3 W GU 6 STRÜHM BIT SMD LED, W G9 Na rys. 3 przedstawono procentową zawartość poszczególnych wyższych harmoncznych prądów oraz THD I podczas pracy żarówek LED. Z poma-

12 48 Andrzej Lange, Maran Pasko rów wynka, ż urządzena te poberają neparzyste harmonczne do wartośc 8% dla 3 oraz nższych wartośc dla pozostałych. Całkowty THD I osąga nawet wartośc 4%. Dla wszystkch źródeł LED kąt przesunęca fazowego mędzy napęcem prądem dla jest ujemny (rys. 4), a wartośc ch wynoszą ok Ujemny kąt powoduje pobór mocy bernej pojemnoścowej. Przy wartoścach od -3 do -6 pobór mocy bernej pojemnoścowej może powodować koneczność jej kompensacj za pomocą dławków. Jest to nowe wyzwane dla służb energetycznych. Do tej pory w elektroenergetyce występowała koneczność kompensacj mocy bernej ndukcyjnej. Dodatkowo sprawę utrudna generowane do sec wyższych harmoncznych prądów, które przy występowanu odbornków rezystancyjnondukcyjnych oraz rezystancyjno-pojemnoścowych (oprawy LED) może powodować powstawane rezonansu prądowego. Skutkem czego może być wzrost napęć wyższych harmoncznych powyżej wartośc dopuszczalnych przez normy [] przepsy [4]. Dodatkowym negatywnym skutkem rezonansu może być uszkodzene samych odbornków pojemnoścowych. Na rys. do rys. 9 przedstawono przebeg prądów napęć w czase załączena źródeł śwatła oraz w czase stanu ustalonego. Z wykresów wynka, ż w badanych żarówkach domowych zastosowano prostownk w układze Gretza z kondensatorem wygładzającym. Prąd poberany jest mpulsowy zaczyna sę przed szczytem napęca, a kończy sę w szczyce napęca (rys., 7 9). W oprawe domowej LETHE LMP-G6 najperw ładowany jest kondensator, a dopero po trzech okresach załącza źródło śwatła (rys. 6 7). Inaczej zachowuje sę oprawa domowa Kanlux LED4 SMD, która pobera prąd w perwszej ćwartce napęca tj. od zera do szczytu napęca. % I n Kanlux DIXI COG4W: 4W; E7 PHILIPS FILAMENT LED: 4 W; E7 LETHE LMP-G6:9, W; E7 OSRAM LED Retroft CLASSIC A 6; 6W:E7 Kanlux LED4 SMD: 3 W; GU Kanlux TOMI LED; 3W; GU STRÜHM BIT SMD LED:, W; G THDI Rys. 3. Zawartość procentowa wyższych harmoncznych prądów oraz THD I poberanego z sec zaslającej nn przez LED-owe ośwetlene domowe n

13 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz ,4-7,8-4,9 -,6-9,6-67,6 Kanlux DIXI COG4W PHILIPS FILAMENT LED LETHE LMP-G6 OSRAM LED Retroft CLASSIC A 6; 6W:E7 Kanlux LED4 SMD Kanlux TOMI LED; 3W; GU -9, STRÜHM BIT SMD LED stopne Rys. 4. Zmerzony kąt przesunęca fazowego pomędzy napęcem prądem dla dla różnych opraw LED-owych A,4, -, -,4 -,6 -,8 - -, A,, -, -, u - t ms Rys.. Przebeg prądu poberanego przez oprawę domową PHILIPS FILAMENT LED: 4 W; E7 u V 4 t A ms Rys. 6. Przebeg prądu poberanego przez oprawę domową LETHE LMP-G6: 9, W; E7 - moment załączena t

14 Andrzej Lange, Maran Pasko A,4,3,, -, -, -,3 -,4 u V ms Rys. 7. Przebeg prądu poberanego przez oprawę domową LETHE LMP-G6: 9, W; E7 - moment załączena - powększene z rys. 8 u t A, -, - -, - -, -3 u V ms Rys. 8. Przebeg prądu poberanego przez oprawę domową Kanlux LED4 SMD: 3 W; GU - moment załączena A,,,, -, -, -, -, u 3 ms Rys. 9. Przebeg prądu poberanego przez oprawę domową OSRAM LED Retroft CLASSIC A 6; 6 W: E7 - stan ustalony u u V t t

15 Wpływ pracy LED-owych źródeł śwatła cz.. 4. UWAGI I WNIOSKI Nowoczesne ośwetlene LED-owe mają ne tylko wysoką skuteczność śwetlną dużą trwałość, ale równeż powodują: poberane prądu odkształconego, co wąże sę z generowanem do sec wyższych harmoncznych prądów (rys. 3), pogorszene współczynnka mocy przy stosowanu ośwetlena LED-owego do PF=,3 dla żarówek domowych (rys. 4), wększość opraw domowych wyposażone są w proste układy prostownkowe z kondensatorem do wygładzena napęca wyjścowego podawanego na dody LED (rys., 7, 8 9) przez co mają wększy kąt przesunęca pomędzy prądem a napęcem, który wynos ok. -º. Przez to generują równeż wyższe wartośc wyższych harmoncznych dochodzące do THD I = 4% (rys. 3), wzrost wartośc wyższych harmoncznych w napęcu zaslającym w wynku poboru wyższych harmoncznych prądów oraz możlwośc wystąpena rezonansów prądowych, poberane z sec mocy bernej pojemnoścowej, wszystke przebadane w nnejszym artykule żarówk LED oprócz Kanlux TOMI LED; 3 W; GU spełnają wymagana w zakrese współczynnka mocy PF (rys. 4 tabela 8), wszystke przebadane w nnejszym artykule żarówk LED spełnają wartośc dopuszczalnych zawartośc wyższych harmoncznych generowanych do sec zaslającej (tabela 6). LITERATURA [] Kurkowsk M., Mrowsk J., Popławsk T., Pasko M., Bałoń T., Pomary energ bernej w nstalacjach nskego napęca. Przegląd Elektrotechnczny, R.9 (6), nr 4, [] Mrowsk J., Kurkowsk M., Bałoń T., Pasko M., Harmonczne prądu w nstalacjach ośwetlenowych, Przegląd Elektrotechnczny R.9 (), nr 8, [3] Prawo energetyczne z dna wrześna. Dz.U, poz. 9, tom. [4] EMC 4/3/UE - Dyrektywa 4/3/WE Parlamentu Europejskego Rady z dna 6 lutego 4 r. w sprawe harmonzacj ustawodawstw państw członkowskch odnoszących sę do kompatyblnośc elektromagnetycznej. [] Rozporządzene Mnstra Gospodark z dna 4 maja 7 r. w sprawe szczegółowych warunków funkcjonowana systemu elektroenergetycznego. Dzennk Ustaw Nr 93 poz. 63. [6] PN-EN 6: 998, Parametry napęca zaslającego w publcznych secach rozdzelczych.

16 Andrzej Lange, Maran Pasko [7] IEEE Std 49- Standard Defntons for the Measurement of Electrc Power Quanttes Under Snusodal, Nonsnusodal, Balanced, or Unbalanced Condtons; IEEE, New York,. [8] PN-EN 6-3-:4-, Kompatyblność elektromagnetyczna (EMC) - Część 3-: Pozomy dopuszczalne - Pozomy dopuszczalne emsj harmoncznych prądu (fazowy prąd zaslający odbornka < lub = 6A). [9] PN-EN 6-3-:.,Kompatyblność elektromagnetyczna (EMC) - Część 3- : Pozomy dopuszczalne - Pozomy dopuszczalne emsj harmoncznych prądu dla odbornków o znamonowym prądze fazowym > 6A < lub = 7A przyłączonych do publcznej sec zaslającej nskego napęca. [] PN-EN 6-4-3:-, Kompatyblność elektromagnetyczna (EMC) Część 4-3: Metody badań pomarów - Metody pomaru jakośc energ. [] PN-EN 6-4-7:7/A:, Kompatyblność elektromagnetyczna (EMC) - Część 4-7: Metody badań pomarów - Ogólny przewodnk dotyczący pomarów harmoncznych nterharmoncznych oraz przyrządów pomarowych, dla sec zaslających przyłączonych do nch urządzeń. [] Kurkowsk M., Popławsk T., Mrowsk J., Energa berna a przepsy Un Europejskej. Rynek Energ nr () 4, 8-. [3] Rozporządzene Komsj (UE) Nr 94/ z dna grudna r. w sprawe wykonana dyrektywy 9//WE Parlamentu Europejskego Rady w odnesenu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp kerunkowych, lamp z dodam elektrolumnescencyjnym powązanego wyposażena. [4] Rozporządzene Komsj (WE) Nr 44/9 z dna 8 marca 9 r. w sprawe wykonana dyrektywy /3/WE Parlamentu Europejskego Rady w odnesenu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla bezkerunkowych lamp do użytku domowego. [] Wandachowcz K., Tasner M., Lampy moduły dodowe zaslane napęcem przemennym. Poznan Unversty of Technology Academc Journals, No. 9, 7, pp. 7-. [6] Rozporządzene Komsj (WE) Nr 44/9 z dna 8 marca 9 r. w sprawe wykonana dyrektywy /3/WE Parlamentu Europejskego Rady w odnesenu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla bezkerunkowych lamp do użytku domowego. EFFECTS OF LED LIGHT SOURCES ON THE PARAMETERS DEFINING THE QUALITY OF ELECTRICITY, PART Ths artcle presents the applcable provsons of regulatons and standards n the feld of electrc energy qualty, wth partcular emphass on the content of hgher voltage and current harmoncs n hgh, medum and low voltage power networks as well as PF power factor. The results of measurements of parameters determnng the qualty of electrcty consumed by modern LED lght sources are presented. In the second part of ths artcle current waveforms of selected LED lumnares used for home use when swtchng them to the power grd are presented. (Receved:..8, revsed: 6.3.8)