Perspektywy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej szpitali

Transkrypt

1 Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Paweł Dzięcioł Perspektywy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej szpitali Słowa kluczowe: ubezpieczenie OC podmiotów leczniczych, ubezpieczenia szpitali, odpowiedzialność cywilna, trigger czasowy, zmiana triggera, błędy medyczne, roszczenia pacjentów, subsydiarna odpowiedzialność UFG Streszczenie: Omówienie wybranych aspektów obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu leczniczego oraz podstawowych pojęć z zakresu odpowiedzialności cywilnej na gruncie kodeksu cywilnego jest zasadniczym celem publikacji. Praca w konkretny i krótki sposób zbiera dotychczasowe główne opinie innych badaczy, a także wskazuje na prekursorską metodę zarządzania ryzykiem roszczeń pacjentów. Szczegółowe omówienie czasowego zakresu ubezpieczenia jest zalążkiem postulatu autora o zmianę triggera czasowego na claims made, który według badacza zapewnia ochronę interesów pacjenta, szpitala i ubezpieczyciela. Wstęp Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotów leczniczych jest kategorią wyjątkową oraz istotną, ponieważ dotyczy ona nas pacjentów. Wprowadzenie obowiązku ubezpieczenia odpowiedzialności jest formą zabezpieczenia interesu pacjentów. Jednakże, istnieje wiele niedoskonałości tego ubezpieczenia, które zostały omówione w niniejszym artykule. Przede wszystkim, należy odróżnić odpowiedzialność cywilną od ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ponieważ zakres wyżej wymienionych odpowiedzialności nigdy się w pełni nie pokrywa. W pracy przedstawiono przesłanki odpowiedzialności cywilnej oraz podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej. Następnie nakreślono podstawową problematykę dochodzenia roszczeń i potrzebę zarządzania ryzykiem roszczeń pacjentów. W dalszej części przeanalizowano kwestie czasowego zakresu odpowiedzialności (tzw. trigger), a także opisano długi okres inkubacji szkód medycznych i proces ustalania składki za ubezpieczenie OC szpitali. Wskazano również na występowanie błędów medycznych, ich częstotliwość oraz rozmiar, i w związku z tym możliwość dochodzenia roszczeń. Na koniec zaproponowano potencjalne zmiany w celu optymalizacji ochrony ubezpieczeniowej i wysokości składki uwzględniając przeszkody, z którymi należy się zmierzyć.

2 1. Istota obowiązkowego ubezpieczenia OC podmiotów leczniczych Podstawową przesłanką wprowadzenia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia jest szeroko rozumiany interes ogólnospołeczny 1. Dlatego, w celu ochrony interesu potencjalnego poszkodowanego pacjenta, mając na uwadze powszechność występowania i zakres możliwych szkód medycznych, ustawodawca wprowadził obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia 2. W myśl pkt. 4 ust. 1 art. 17 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej: podmiot leczniczy jest obowiązany spełniać następujące warunki: zawrzeć w zakresie określonym w art. 25 ust. 1 umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej oraz na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w przypadku prowadzącego szpital 3. Natomiast szczegółowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia OC podmiotów leczniczych jest określony w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. 4. Należy podkreślić, że zgodnie z 1 ochroną objętą są szkody będące następstwem udzielania lub zaniechania udzielania świadczeń zdrowotnych, dlatego w zakresie tego ubezpieczenia znajdują się również szkody spowodowane błędami organizacyjnymi. Literatura przedmiotu w sposób szczególny uwypukla fakt, że podstawą odpowiedzialności cywilnej są postanowienia kodeksu cywilnego, natomiast ubezpieczenie OC jest tylko pewnym zamkniętym katalogiem ryzyk transferowanych na ubezpieczyciela. Warto zatem postawić granicę między odpowiedzialnością cywilną, a ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, ponieważ te pojęcia nie są tożsame. Podkreśla się jednak, że ubezpieczenie OC jest w znaczący sposób oparte na odpowiedzialności cywilnej wynikającej z kodeksu cywilnego 5. Na gruncie nauki o prawie cywilnym wyodrębniono trzy kumulatywne przesłanki warunkujące zachodzenie odpowiedzialności cywilnej sprawcy. Zalicza się do nich: powstanie szkody, winę oraz związek przyczynowy. Szkodę rozumie się jako ujemny uszczerbek majątkowy lub niemajątkowy (tzw. doznanie krzywdy) w dobrach prawnie chronionych, która została wyrządzona wbrew woli poszkodowanego. Kolejną obligatoryjną przesłanką zachodzenia odpowiedzialności cywilnej jest wina, czyli niewłaściwe działanie lub zaniechanie działania. Aby można mówić o winie sprawcy w polskim systemie prawa, należy uwzględnić 1 T. Sangowski, Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa 1998, s P. Dzięcioł, Rola akredytacji z zarządzaniu szpitalem, Warszawa 2015, s Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U nr 112 poz. 654). 4 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz. U. nr 293, poz S. Byczko, Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Zarys wykładu, Warszawa 2013, s

3 koniecznie dwa elementy: bezprawność zachowania (element obiektywny) i niedbalstwo lub lekceważenie obowiązków (element subiektywny). Ostatnią nieodłączną przesłanką jest związek przyczynowy (tzw. związek przyczynowo-skutkowy) między zawinionym postępowaniem lub zaniechaniem postępowania, a szkodą 6. Zatem, sprawca może zostać pociągnięty do odpowiedzialności na podstawie art Kodeksu cywilnego 7 tylko wtedy, gdy bez przyczyny szkody, tj. działania lub zaniechania sprawcy, nie wystąpiłoby inne zdarzenie, jakie jest szkodą 8. W związku z tym, zauważa się, że popełnienie samego błędu medycznego nie wystarcza, aby sprawca ponosił odpowiedzialność cywilną. W ramach odpowiedzialności cywilnej ciekawym aspektem jest możliwość dochodzenia roszczeń i termin przedawnienia tych roszczeń. Z perspektywy pacjenta, ma on możliwość roszczenia do trzech podmiotów w związku z tzw. szkodą medyczną 9 : do sprawcy, do podmiotu leczniczego lub do ubezpieczyciela. Co do zasady, termin przedawnienia roszczeń pacjentów jest liczony od daty dowiedzenia się przez pacjenta o szkodzie. Jednakże, mając na uwadze długi okres inkubacji szkód medycznych, łatwo można dojść do wniosku, że w praktyce roszczenia pacjentów mogą się nigdy nie przedawnić, ponieważ pacjent może utrzymywać, że nie wiedział wcześniej o szkodzie. W innej pozycji jest natomiast podmiot leczniczy, którego termin przedawnienia roszczeń upływa po trzech latach od daty wymagalności roszczenia, tj. od daty dowiedzenia się o szkodzie 10. De facto sposób obliczenia terminu przedawnienia roszczeń jest bardziej skomplikowany i może on być problematyczny również dla prawników, ponieważ składa się na to co najmniej kilka dat, które niejednokrotnie trudno jest ustalić. Dostrzega się, że w praktyce niektóre podmioty lecznicze mają tendencję do ignorowania informacji o wyrządzonej szkodzie, czy to w postaci formalnego zawiadomienia o szkodzie, czy faktu wyrządzenia szkody, np. przez lekarza na bloku operacyjnym. Jak podkreślono powyżej, moment ten może być znamienny, chociażby z uwagi na możliwość zaspokojenia roszczenia z polisy ubezpieczeniowej, czy wypłaty odszkodowania z własnych środków. Skutecznym rozwiązaniem jest wprowadzanie procedur zarządzania ryzykiem roszczeń pacjentów i koncepcji zarządzania przez prawo P. Bała, M. Załucki, Prowadzenie działalności leczniczej. Aspekty prawne, Warszawa 2013, s Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U nr 16 poz. 93). 8 J. Reps, Obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, Warszawa 2001, s.3. 9 Szkoda medyczna jest to taka szkoda, która została wyrządzona w związku z udzielaniem lub zaniechaniem udzielenia świadczeń medycznych. 10 K. Gawłowski, Przedawnienie roszczeń placówek medycznych z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w stosunku do ubezpieczyciela, Warszawa 2011, s P. Dzięcioł, Rola akredytacji w zarządzaniu szpitalem, Warszawa 2015, s

4 2. Czasowy zakres ubezpieczenia (tzw. trigger czasowy) Szeroko omawianą, a jednocześnie najbardziej intrygującą kategorią w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest czasowy zakres ubezpieczenia. Wynika to przede wszystkim z tego, że klient może mieć ciągłość polis, natomiast nie może nie mieć ciągłości ochrony ubezpieczeniowej. Konkretyzując, towarzystwa ubezpieczeniowe, a w przypadku ubezpieczeń obowiązkowych ustawodawca, definiują w warunkach ubezpieczenia, za jakie szkody i w jakim okresie odpowiada ubezpieczyciel w ramach okresu ubezpieczenia. Skupiając się jednak na obowiązkowym ubezpieczeniu OC podmiotów leczniczych, czasowy zakres ubezpieczenia jest zdefiniowany w 2 ust. 1 Rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2011 r. Ustawodawca określił, że w zakresie ubezpieczenia są szkody wyrządzone działaniem lub zaniechaniem ubezpieczonego, które miało miejsce w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej 12. Uregulowanie to definiuje trigger act committed 13 jako czasowy zakres obowiązkowego ubezpieczenia OC podmiotów leczniczych 14. Upraszczając, ubezpieczyciel odpowiada tylko za te szkody, których przyczyna, tj. działanie lub zaniechanie, miała miejsce w okresie ubezpieczenia. Potrzeba zdefiniowania czasowego zakresu ubezpieczenia wynika z tzw. długiego okresu inkubacji szkód, bowiem w ramach jednej szkody, przyczyna szkody, powstanie szkody, ujawnienie się szkody oraz zgłoszenie roszczenia mogą być rozłożone w czasie, ale nie muszą. Pytanie jakie warto sobie postawić, to za które z powyższych zdarzeń ma odpowiadać ubezpieczyciel. Przecież wszystkie powyższe cztery zdarzenia mogą wystąpić w ciągu jednego roku, ale mogą być też rozłożone w czasie na kilkadziesiąt lat. Stosunkowo łatwo można wyobrazić sobie drugą sytuację na przykładzie szkód medycznych lub szkód w budownictwie. W roku X może nastąpić przyczyna szkody, np. w procesie budowy biurowca użyto cementu w niewłaściwych proporcjach. Budynek został oddany i jest 12 Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U nr 293 poz. 1729). 13 Wyróżnia się wiele triggerów czasowych, mało tego niektóre towarzystwa ubezpieczeniowa łączą dwa triggery czasowe w ramach jednej umowy ubezpieczenia. Niekiedy, interpretacja czasowego zakresu ochrony może być nader problematyczna. Literatura przedmiotu wyróżnia cztery podstawowe triggery czasowe: act committed (omówiony powyżej), loss occurrence (zakresem ubezpieczenia objęte są szkody, które powstały w okresie ubezpieczenia), loss manifestation (zakresem ubezpieczenia objęte są szkody, które ujawniły się w okresie ubezpieczenia) oraz claims made (zakresem ubezpieczenia objęte są szkody, za które roszczenia zostały zgłoszone w okresie ubezpieczenia). 14 E. Kowalewski, Kompensacja szkód wynikłych ze zdarzeń medycznych. Problematyka cywilnoprawna i ubezpieczeniowa, Toruń 2011, s

5 użytkowany. Następnie, w roku X+20 pojawiają się pierwsze pęknięcia na ścianach nośnych, aby w roku X+40 biurowiec samoistnie zawalił się. Okazuje się, że budynek zawalił się ze względu na źle związany beton. W roku X+42 zostaje złożone roszczenie do firmy budowlanej. Podobnie ma się sprawa w przypadku szkód medycznych. W roku X w trakcie porodu, noworodek wypadł z rąk położnej i uderzył się główką o podłogę. Dopiero w roku X+50 pojawiają się pierwsze zaniki pamięci tego pacjenta. Niestety osoba doznała całkowitego sparaliżowania w roku X+60. Badania wykazały, że pomiędzy zdarzeniem przy porodzie, a paraliżem ciała zachodzi związek przyczynowy. Pacjent składa roszczenie do podmiotu leczniczego w roku X+61. Powyżej przedstawiono tylko przykłady. Jednakże, warto zwrócić uwagę, że rozpiętość czasowa między przyczyną szkody, a ujawnieniem się szkody może być znaczna. Aktualnie pacjent chroniony jest przez zakres triggera act committed, który najbardziej zabezpiecza interes poszkodowanego, jednakże podmiot leczniczy oraz ubezpieczyciel są postawieni w zdecydowanie gorszej sytuacji. Co więcej, to właśnie m.in. trigger act committed przyczynia się do niemożności założenia towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (dalej: TUW) przez szpitale, w celu optymalizacji składki ubezpieczeniowej, w oparciu o racjonalną decyzję ekonomiczną, ponieważ zawiązany TUW będzie odpowiadał za szkody, które powstaną nawet za kilkadziesiąt lat. Jak już zaznaczono powyżej, ubezpieczyciel przyjmując dzisiaj ryzyko na zasadzie triggera act committed może odpowiadać za szkody z tej polisy przez najbliższe nawet kilkadziesiąt lat. Pojawia się zatem spektakularna kwestia ustalenia poziomu składki za obowiązkowe ubezpieczenia OC podmiotów leczniczych. Jest to ubezpieczenie drogie, a składka za nie sięga czasami prawie zł, co spotyka się z ogromną krytyką dyrektorów szpitali 15. Jednakże, kalkulacja składki w oparciu o instrumenty inżynierii finansowej jest nierealna, mając na uwadze, że wypłata odszkodowań może wystąpić za kilkadziesiąt lat, jeżeli do czasu wypłaty odszkodowania może zmienić się waluta, wartość pieniądza, zarobki, ceny towarów i usług, a także orzecznictwo sądów w sprawie wysokości odszkodowań. Podsumowując, jeżeli ubezpieczyciel odpowiada na triggerze act committed, a okres inkubacji szkód jest długi, to ustalenie wysokości potencjalnych odszkodowań z tej polisy jest dla niego niemożliwe. 15 R.Rotaub, Dlaczego OC dla szpitali nie tanieje?,

6 3. Problematyka odszkodowań Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jest zawierane, aby zagwarantować wypłacalność odszkodowań dla poszkodowanych. Pierwszą przesłanką dochodzenia roszczeń jest zatem szkoda. W podmiocie leczniczym wyróżnia się następujące błędy medyczne: błędy diagnostyczne, terapeutyczne, techniczne i organizacyjne 16. Przyjmuje się, że za błąd medyczny uważa się takie postępowanie lekarza, które opiera się na działaniu lub zaniechaniu, wbrew powszechnie uznawanym zasadom współczesnej wiedzy medycznej 17. Wartym wskazania jest natomiast częstotliwość występowania błędów medycznych. W Stanach Zjednoczonych statystyki podają, że blisko 10% zabiegów jest obarczone błędem medycznym. W Polsce takich statystyk nie ma, jednakże przypuszcza się, że w trakcie aż 30% zabiegów błędy medyczne zostają popełniane 18. Biorąc pod uwagę, że niektóre szpitale wojewódzkie świadczą usługi zdrowotne dla nawet kilkuset tysięcy pacjentów rocznie, liczba potencjalnych poszkodowanych, którzy wystąpią z roszczeniem może być zatrważająca. Kolejną kwestią, szczególnie podkreślaną przez prawników ubezpieczeniowych, są niskie sumy gwarancyjne przewidziane w 3 ust. 1 pkt. 1 Rozporządzenia z dnia 22 grudnia 2011 r. Minister Finansów przewiduje bowiem sumę gwarancyjną na jedno zdarzenie i na wszystkie zdarzenia dla podmiotów leczniczych realizujących świadczenia szpitalne 19. Wymienione sumy gwarancyjne mogą zostać wyczerpane już dzisiaj, a jak już wcześniej wspomniano, należy przyjąć perspektywę kilku czy kilkudziesięciu lat, dlatego m.in. praktycy rynku brytyjskiego sugerują sumy gwarancyjne w przedziale od do zł. Należy uwypuklić, że w przypadku wyczerpania limitów sumy gwarancyjnej z polisy ubezpieczeniowej, roszczenie w dalszym ciągu należy zaspokoić. W takim przypadku podmiot leczniczy jest obowiązany do spełnienia roszczenia z własnych środków. Rezultatem powyższych okoliczności, a także innych sporów może być proces sądowy. Przyjmuje się, że średni okres rozstrzygnięcia sprawy z tytułu szkody medycznej trwa od trzech do czterech lat 20. Zauważa się, ze droga sądowa nie zapewnia pacjentowi rekompensaty wyrządzonej szkody w okresie, kiedy pacjent tych pieniędzy potrzebuje najbardziej. 16 A. Fiutak, Prawo medyczne w orzecznictwie z komentarzem, Warszawa 2012, s P. Bała, M. Załucki, Prowadzenie działalności leczniczej. Aspekty prawne, Warszawa 2013, s K. Opolski, K. Waśniewski, Zarządzanie jakością i ryzykiem w usługach zdrowotnych, 2011, s Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U nr 293 poz. 1729). 20 E. Kowalewski, Kompensacja szkód wynikłych ze zdarzeń medycznych. Problematyka cywilnoprawna i ubezpieczeniowa, Toruń 2011, s

7 Dodatkowo, większość szpitali w Polsce dysponuje kapitałem publicznym. W efekcie, to Skarb Państwa będzie musiał zaspokoić roszczenia pacjentów, których nie można pokryć z polisy ubezpieczeniowej. Propozycją wyznaczenia nowej drogi zaspokajania roszczeń jest ubezpieczenie na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych 21, o słusznej idei, jednakże tak powszechnie krytykowane i w gruncie rzeczy niedoskonałe. 4. Potencjalny zmiany w ubezpieczeniu OC podmiotów leczniczych Kontrowersyjne aspekty obowiązkowego ubezpieczenia OC szpitali dotykają poniekąd całego społeczeństwa, ponieważ za skutki niedoskonałości cenę ponosi Skarb Państwa, co przekłada się na wydatki obywateli. Problem jest i nie należy go ignorować. Z roku na rok, liczba roszczeń, a przede wszystkim ich wysokość nieustannie wzrasta. Dodatkowo, szpitale płacą na tyle wysokie składki za polisę OC, że niektórych szpitali na ten luksusowy wydatek po prostu nie stać. Trudno się dziwić, skoro mały szpital osiąga roczne przychody w wysokości kilku milionów złotych, a aż 10% swoich przychodów musi przeznaczyć na opłacenie obowiązkowego ubezpieczenia. Nader wszystko, ubezpieczyciele niechętnie przyjmują ryzyko odpowiedzialności cywilnej podmiotów leczniczych. Monopol na rynku ubezpieczeń medycznych wiedzie PZU S.A., jednakże należy zauważyć, że co raz częściej inne towarzystwa oferują konkurencyjne oferty obowiązkowego ubezpieczenia OC. Postulowana zmiana obowiązującego triggera act committed na inny jest jednym z rozwiązań poruszonych powyżej kwestii. Aczkolwiek, należy wziąć pod uwagę, że zmieniając czasowy zakres ubezpieczenia, trzeba pamiętać zarówno o ochronie interesów pacjentów, jak i podmiotów leczniczych oraz ubezpieczycieli. Propozycje skupiają się wokół triggera loss occurrence oraz claims made. Wprowadzenie ochrony ubezpieczeniowej za szkody powstałe w okresie ubezpieczenia nie rozwiązuje problemu. Rzeczywiście, odpowiedzialność ubezpieczyciela zostaje wtedy pomniejszona o szkody, których przyczyna nastąpiła w innym czasie niż powstanie szkody, jednakże dostrzega się, że w przypadku większości szkód czas wystąpienia przyczyny szkody i powstania szkody jest jednakowy. Zmiana triggera na claims made, o ile skutecznie zapewnia ochronę interesów i pacjenta i podmiotów leczniczych i ubezpieczycieli, o tyle uwypukla inny aspekt, wcześniej nie 21 Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U nr 112 poz. 654)

8 poruszany. Mianowicie, ustawodawca nie uregulował tzw. subsydiarnej odpowiedzialności UFG 22. Uwzględnienie odpowiedzialności UFG, szczególnie w przypadku triggera claims made jest istotne, ponieważ w przypadku wyczerpania limitów sum gwarancyjnych z umowy ubezpieczenia, a także w przypadku, gdy podmiot leczniczy odpowiedzialny za szkodę już nie istnieje 23, spełnienie roszczeń gwarantuje UFG, bez względu na sytuację sprawcy. Inną możliwą zmianą są zmiany systemowe. Jest wielu zwolenników zmiany na system świadczeń zdrowotnych oparty na prywatnych ubezpieczeniach zdrowotnych. Aby jednak mówić o skutecznej zmianie systemu, wzorując się np. na Niemczech, należałoby zmienić postanowienia art. 68 Konstytucji RP, który gwarantuje każdemu obywatelowi prawo do ochrony zdrowia 24. Jedno jest pewne, zmiany systemowe wymagają wielu ważnych innych zmian., zatem może warto docenić walory aktualnego systemu i zająć się jego doskonaleniem. Zakończenie Podsumowując, obowiązkowe ubezpieczenie OC szpitali jest zagadnieniem interesującym i kryjącym za sobą wiele tajemnic. Fakt ten nie zwalnia jednak z kształtowania świadomości ubezpieczeniowej pacjentów, a także zapewnienia ochrony interesów stron. Warto zaznaczyć, że ochrona interesów musi mieć na względzie trzy podmioty (pacjent, podmiot leczniczy i ubezpieczyciel). Dodatkowo, problematyka roszczeń pacjentów będzie aspektem coraz bardziej powszechnym, choć już dzisiaj mówi się o lawinie roszczeń. Dlatego, podjęcie konkretnych działań, takich jak: zarządzania ryzykiem roszczeń, zmiany warunków obowiązkowego ubezpieczenia oraz ustanowienie subsydiarnej odpowiedzialności UFG wydają się konieczne już dzisiaj. Brak aktywności w tym obszarze w najbliższej przyszłości może mieć niebotyczne skutki za kilkanaście lat, kiedy Skarb Państwa będzie wypłacał milionowe odszkodowania setkom pacjentów, a poszkodowani pacjenci będą głównym tematem debat w mediach. 22 Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. 23 Sytuacja jest bezpośrednio powiązana z długim okresem inkubacji szkód. Przecież od nastąpienia przyczyny szkody do zgłoszenia roszczenia podmiot leczniczy może ogłosić upadłość, albo w przypadku osób fizycznych, a takie mogą prowadzić szpital osoba odpowiedzialna może umrzeć. 24 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U nr 78 poz. 483)

9 Bibliografia 1. Bała P, Załucki M., Prowadzenie działalności leczniczej. Aspekty prawne, Difin, Warszawa Byczko S., Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Zarys wykładu, Difin, Warszawa Dzięcioł P., Rola akredytacji w zarządzaniu szpitalem, wyd. I, CeDeWu, Warszawa Fiutak A., Prawo medyczne w orzecznictwie z komentarzem, Difin, Warszawa Gawłowski K., Przedawnienie roszczeń placówek medycznych z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w stosunku do ubezpieczyciela, w: Prawo asekuracyjne, Warszawa 2011, nr 3 (68). 6. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U nr 78 poz. 483). 7. Kowalewski E. (red.), Kompensacja szkód wynikłych ze zdarzeń medycznych, Dom Organizatora, Toruń Opolski K, Waśniewski K., Zarządzanie jakością i ryzykiem w usługach zdrowotnych, wyd. I, CeDeWu, Warszawa Reps J., Obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, w: Przegląd Ubezpieczeń Społecznych i Gospodarczych, Warszawa 2001, nr Rotaub R., Dlaczego OC dla szpitali nie tanieje?, w: Rynek Zdrowia, 2014, dostęp: [ r.]. 11. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotu wykonującego działalność leczniczą (Dz.U nr 293 poz. 1729). 12. Sangowski T. (red.), Ubezpieczenia Gospodarcze, Poltext, Warszawa Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U nr 16 poz. 93). 14. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U nr 112 poz. 654). Future prospects of compulsory insurance of hospitals civil responsibility Keywords: civil responsibility insurance of hospitals, hospitals insurances, civil responsibility, trigger, trigger changing, medical malpractice, patient claims, subsidiarity of responsibility of UFG Summary Civil responsibility insurance of hospitals is really interesting and complex problem. Firstly, civil responsibility of hospitals affect on almost everybody. Secondly, majority of hospitals in Poland is based on public capital. Therefore, citizenry are paying for every mistake in healthcare system. This is the reason why we have to change rules in compulsory civil responsibility insurance of hospitals. The change of rules is being required. Quantity and amounts of patient claims are relentlessly growing. Furthermore, hospitals are paying for civil responsibility insurance more and more. On the other hand, polish legislator have not regulated the subsidiarity of UFG responsibility. To all in all, polish community, hospitals and insurers need to change rules in civil responsibility insurance of hospitals