Roszczenia pacjentów w kierunku błędu formalnego? dr Monika Urbaniak

Transkrypt

1 Roszczenia pacjentów w kierunku błędu formalnego? dr Monika Urbaniak

2 Roszczenia odszkodowawcze Pacjent, który w wyniku leczenia w podmiocie leczniczym z powodu zawinionego działania osób tam zatrudnionych doznał szkody w postaci uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia może wystąpić z roszczeniem o zapłatę odszkodowania, zadośćuczynienia lub renty W większości przypadków są to roszczenia związane z naruszeniem dóbr osobistych takich jak zdrowie i życie, tj. uszkodzeniem ciała lub spowodowaniem rozstroju zdrowia

3 Wzrost roszczeń W Polsce obserwuje się stały wzrost roszczeń skierowanych do podmiotów leczniczych i lekarzy Pacjent występując z roszczeniem kieruje je do podmiotu leczniczego, w którym doznał szkody W procesie po stronie pozwanej może występować bezpośredni sprawca szkody (np. lekarz, lub pielęgniarka) Jeżeli osoba ta zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę wówczas wobec pacjenta odpowiada co do zasady wyłącznie pracodawca

4 Komisje do spraw zdarzeń medycznych Od dnia rozpoczęcia działania komisji w dniu 1 stycznia 2012 roku do połowy roku 2014 łącznie do wszystkich komisji wpłynęło 1937 wniosków najwięcej wniosków, bo aż 292 skierowanych zostało do komisji mazowieckiej Również wpływ dużej ilości wniosków (161) zanotowała komisja działająca w województwie śląskim.

5 Liczba złożonych wniosków (bez wniosków o ponowne rozpatrzenie sprawy) od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2013 roku

6 2014 rok przyniósł wzrost liczby spraw kierowanych do komisji najwięcej wniosków, bo aż 65 skierowanych zostało do komisji w województwie mazowieckim

7 Liczba złożonych wniosków (bez wniosków o ponowne rozpatrzenie sprawy) od 1 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2014 r

8 Średnioroczna liczby wniosków w latach średniorocznie składano do poszczególnych komisji wojewódzkich 1,93 wniosku na mieszkańców Najwięcej wniosków zostało złożonych do komisji w województwie opolskim (2,97) oraz komisji w województwie kujawsko-pomorskim (2,70) Najmniej wniosków skierowano do komisji w województwie podkarpackim (1,31), województwie łódzkim (1,41) i województwie świętokrzyskim (1,45) W latach do komisji w województwie Wielkopolskim skierowano liczbę wniosków w okolicach średniej krajowej (1,94).

9 Liczba wniosków skierowanych do-komisji wojewódzkich w latach (średnioroczna) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

10 Z drugiej strony Sposób wykonywania zawodu lekarza (i innych zawodów medycznych) podlega istotnym zmianom, w tym zwiększaniem się skali obciążenia lekarza czynnościami formalnymi o różnym charakterze Znajduje to odbicie w rosnącej liczbie wydawanych i przyjmowanych przez lekarza dokumentów

11 Środkiem obrony dla lekarza Może być rzetelnie prowadzona dokumentacja medyczna Stanowi ona podstawowy dowód w postępowaniu Dokumentacja medyczna traktowana jest w postępowaniu sądowym jako wartościowe źródło informacji o wysokiej wiarygodności, na równi z dowodami rzeczowymi i dowodami z zeznań biegłych, w przeciwieństwie do dowodów osobowych, czyli zeznań świadków i stron postępowania sądowego.

12 Błąd medyczny Wadliwe działanie lub zaniechanie personelu medycznego, które jest zawinione i w wyniku którego pacjent doznał szkody, stanowi podstawę odpowiedzialności cywilnoprawnej personelu medycznego

13 4 kategorie błędu medycznego 1. Błąd merytoryczny (diagnostyczny lub terapeutyczny) spowodowany brakiem przestrzegania aktualnych wymogów wiedzy medycznej. Lekarz popełnia błąd, gdy nieprawidłowo zdiagnozował objawy choroby, zastosował nieprawidłowe leczenie, zgodnie z którym nieprawidłowy sposób leczenia, rozmijający się ze wskazaniami wiedzy i sztuki lekarskiej, przy pominięciu innych metod leczenia oraz zwłoka z zasięgnięciem opinii specjalisty stanowi winę lekarzy.

14 4 kategorie błędu medycznego 2. Błąd techniczny polega na nieprawidłowym wykorzystaniu aparatury lub zastosowaniu niewłaściwych technik zabiegowych 3.Błąd organizacyjny, w wyniku którego odpowiedzialność najczęściej obciąża placówkę medyczną. Polega na niezapewnieniu właściwych warunków aseptyki czy bezpieczeństwa hospitalizacji pacjenta. Związane jest to z problemem zapewnienia warunków umożliwiających lekarzowi przewidywanie i zapobieganie wystąpienia niekorzystnych skutków świadczeń medycznych

15 Błąd formalny spowodowany nieprzestrzeganiem przepisów prawa medycznego, przede wszystkim praw pacjenta i naruszeniem kompetencji lekarza

16 Przykłady błędów formalnych Braki w dokumentacji medycznej (np. brak numeracji stron oraz danych identyfikujących pacjenta, brak autoryzacji poprawek, brak oznaczenia podmiotu leczniczego itp.) niezgodność danych na receptach z dokumentacją medyczną brak dokumentacji medycznej wystawienie recept na drukach posiadających oznaczenia przyznane innym lekarzom Nieprawidłowości przy odbieraniu zgody od pacjenta

17 Lekarze wskazują Na liczne wątpliwości, jakie przysparza uzyskanie jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy pacjent zgadza się, czy też odmawia zgody (np. pacjent, który się waha czy też pacjent udzielający różnym lekarzom różnych odpowiedzi)

18 Art. 4 ustawy o prawach pacjenta Art W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. 2. W razie zawinionego naruszenia prawa pacjenta do umierania w spokoju i godności sąd może, na żądanie małżonka, krewnych lub powinowatych do drugiego stopnia w linii prostej lub przedstawiciela ustawowego, zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez nich cel społeczny na podstawie art. 448 k.c. 3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zawinionego naruszenia prawa pacjenta do: 1) przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne; 2) informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych; 3) dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia; 4) zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych. Stanowi podstawę do dochodzenia przez pacjenta zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, o ile doszło do zawinionego naruszenia jego praw

19 OBOWIĄZEK UDOWODNIENIA WINY Spoczywa na pacjencie Na lekarzu nie ciąży domniemanie winy, zobowiązuje się on do dołożenia należytej staranności w leczeniu pacjenta Podstawowe znaczenie dla pacjenta ma spełnienie wymogów wynikających z art. 6 k.c. Pacjent powinien udowodnić nie tylko sam fakt zaistnienia szkody, ale również jej wysokość Związek przyczynowy pomiędzy postępowaniem lekarza a szkodą nie musi zostać ustalony w sposób pewny, wystarczy prawdopodobieństwo wysokiego stopnia, np. sprawy dotyczące zakażeń szpitalnych

20 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi I ACa 1570/13 Związek przyczynowy między zaniechaniem ze strony placówki medycznej a szkodą w postaci pogorszenia stanu zdrowia pacjenta czy obniżenia rokowań na jego poprawę, nie musi być ustalony w sposób pewny, wystarczy jedynie wysoki stopień prawdopodobieństwa istnienia takiego związku.

21 Statystyki wskazują Pacjenci rezygnują ze składania pozwów Wpis wynosi 5 % od wartości przedmiotu sporu Koszty procesu ponosi strona przegrywająca Przewlekłość postępowania sądowego Sprawy skomplikowane dowodowo Z drugiej strony w sprawach sądowych kwoty zadośćuczynień i odszkodowań za błędy medyczne popełniane przez lekarzy, które przyznają polskie sądy, systematycznie rosną

22 Statystyki wskazują W sprawach związanych z błędami medycznymi dochodzi do coraz większej liczby procesów dotyczących kwestii zgody pacjenta na zabieg lub przekroczenia granic tej zgody przez lekarza Obecnie istnieje tendencja do zasądzania wysokich kwot zadośćuczynienia Prawo nie określa wytycznych dotyczących ustalania wysokości zadośćuczynienia w procesach cywilnych W postępowaniu przez komisją do spraw zdarzeń medycznym ustalono limit kwot

23

24 Województwo Najwyższa przyjęta kwota wnioskowanego odszkodowania lub zadośćuczynienia (od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. ) Najwyższa przyjęta kwota wnioskowanego zadośćuczynienia lub odszkodowania (od 1 stycznia 2014 r. do 30 czerwca 2014 r. ) Lubuskie 0 zł 0 zł Łódzkie zł zł Kujawsko - Pomorskie zł zł Mazowieckie zł zł Podkarpackie 0 zł 0 zł Podlaskie zł zł Śląskie zł zł Warmińsko - Mazurskie zł 2000 zł Wielkopolskie zł zł Zachodniopomorskie zł zł Dolnośląskie zł zł Lubelskie zł zł Małopolskie zł 1000 zł Opolskie zł 0 zł Pomorskie zł zł

25 W przypadku komisji Kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia wypłacane są za błędy diagnostyczne, błędy organizacyjne Ze statystyk wynika, że nie dotyczą błędów formalnych Dotyczą uszkodzenia ciała w związku z zabiegiem operacyjnym, błędną diagnozą i spowodowanym nią leczeniem, rozstrojem zdrowia i zakażeniem, zaniedbania w procesie leczenia zakończone śmiercią pacjenta

26 Dziękuję za uwagę