UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE NA PRZYKŁADZIE OC I AC

Transkrypt

1 UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE NA PRZYKŁADZIE OC I AC Paula Malina Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Streszczenie Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie polskiego rynku ubezpieczeń komunikacyjnych na przykładzie OC i AC. Na początek wyjaśniono definicję ubezpieczeń komunikacyjnych, a także scharakteryzowano ubezpieczenia OC i AC. Następnie przedstawiono graficznie podział ubezpieczeń komunikacyjnych na dobrowolne i obowiązkowe. Po ogólnej charakterystyce ubezpieczeń, dokonano analizy Sprawozdań statystycznych KNF w latach z uwzględnieniem liczby polis, składki przypisanej brutto, liczby wypłat oraz odszkodowań i świadczeń wypłaconych brutto. Vehicle insurance on the examples of Liability insurance (OC) and Auto Casco (AC) Summary The purpose of this article is to present the Polish vehicle insurance market, on the example of OC and AC. Firstly, the definition of vehicle insurance have been explained, as well as OC and AC insurance have been characterized. Then, the division between voluntary and compulsory insurance has been shown graphically. After a general description of the insurance, the analysis of statistical FSA reports have been performed for years , taking into account the number of policies, gross premiums written, number of payments and gross paid claims. ISSN , Nr 1 (17) 2014, s

2 Wstęp W obecnych czasach ubezpieczenia komunikacyjne stanowią istotny segment rynku ubezpieczeń oraz odgrywają znaczącą rolę w procesie kształtowania świadomości ubezpieczeniowej mieszkańców Polski. Stanowią one bowiem ponad 66% rynku ubezpieczeń majątkowych, zarówno pod kątem składki, jak i ilości wypłaconych odszkodowań. W związku z faktem, iż rynek samochodowy w Polsce dynamicznie się rozwija, wraz z nim ewoluuje polski rynek ubezpieczeń komunikacyjnych. W 2008r. zawarto ponad 17 milionów umów ubezpieczenia OC oraz ponad 4,5 miliona umów ubezpieczenia autocasco. Ponadto zakłady ubezpieczeń wypłaciły ok. 830 tysięcy złotych odszkodowań z tytułu ubezpieczenia OC oraz ok. 65 tysięcy złotych z tytułu ubezpieczenia Autocasco 1. Należy także zaznaczyć, iż popularność ubezpieczeń komunikacyjnych, w znacznym stopniu warunkuje wizerunek zakładów ubezpieczeń. Koniecznym zatem jest podejmowanie działań zmierzających do zapewniania jak najwyższej jakości świadczonych usług, a także kompleksowej obsługi klientów. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie polskiego rynku ubezpieczeń komunikacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem OC i AC. Na początek wyjaśniono definicję ubezpieczeń komunikacyjnych, a także scharakteryzowano ubezpieczenia OC i AC. Następnie przedstawiono graficznie podział ubezpieczeń komunikacyjnych na dobrowolne i obowiązkowe. Po ogólnej charakterystyce ubezpieczeń, dokonano analizy raportu Ubezpieczenia komunikacyjne w Polsce w latach z uwzględnieniem liczby zawartych umów, liczby wypłaconych odszkodowań, a także średniego wypłaconego odszkodowania. Na koniec przedstawiono rentowność ubezpieczeń komunikacyjnych z perspektywy zakładów ubezpieczeń. 1. Definicja ubezpieczeń komunikacyjnych Ubezpieczenie jest swoistą instytucją, która ma uchylić lub przynajmniej ograniczyć ciężar pewnych zdarzeń losowych. Za zdarzenie losowe rozumie się zdarzenie przyszłe i niepewne, którego nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Zatem ryzyko wystąpienia takiego zdarzenia towarzyszy każdemu człowiekowi na każdym etapie jego życia. Przedstawiona definicja ubezpieczenia powinna łączyć dwa aspekty: prawny i ekonomiczno-społeczny. Aspekt prawny odnoszony jest do tworzonych przez państwo form społecznego zabezpieczenia obywateli, których funkcjonowanie opiera się na przepisach prawa. Natomiast aspekt gospodarczy ujmuje ubezpieczenia jako umowę pomiędzy dwoma stronami, z których jedna strona oddaje ryzyko, a druga je przyjmuje za odpowiednią zapłatą 2. Pod pojęciem ubezpieczeń samochodowych kryją się wszystkie te ubezpieczenia, które dotyczą pojazdów, a w szczególności posiadaczy tych pojazdów. Ubezpieczeniem samochodowym jest zatem nie tylko obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody spowodowane ruchem tego pojazdu (OC), ale także wiele innych związanych z pojazdami ubezpieczeń, które nie są obowiązkowe, lecz dobrowolne. Do dobrowolnych należą m.in. 1 Ubezpieczenia komunikacyjne w Polsce w latach Raport, Warszawa Kwiecień I., Istota i rola ubezpieczeń, [w:] Ronka-Chmielowiec W. (red.) Ubezpieczenia. Rynek i Ryzyko, PWE, Warszawa 2002, s

3 ubezpieczenie pojazdów od skutków uszkodzenia, zniszczenia i kradzieży zwane ubezpieczeniem autocasco (AC), ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych z ruchu pojazdów (NNW) itd 3. Dwa z powyższych ubezpieczeń uznawane są za najważniejsze dla ochrony majątku posiadacza pojazdu mechanicznego. Są nimi ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego i ubezpieczenie autocasco. Oba ubezpieczenia mają na celu łagodzenie skutków najbardziej dotkliwych dla majątku posiadacza pojazdu zdarzeń i tym samym najczęściej występujących w związku z ruchem pojazdu mechanicznego. Należy także podkreślić, iż ubezpieczenie OC ma także istotne znaczenie dla osób poszkodowanych w wypadkach samochodowych. Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego polega na tym, że w razie wyrządzenia przez te podmioty szkody innym osobom, odszkodowanie, które zobowiązani są oni świadczyć na rzecz poszkodowanego, wypłaca za nich zakład ubezpieczeń. Analizując przyczyny wprowadzenia obowiązkowego ubezpieczenia OC za szkody powstałe w wyniku ruchu pojazdu mechanicznego, nie trudno dostrzec, że instytucja, mimo że jej zadaniem jest ochrona właściciela pojazdu, powołana została do życia głównie w interesie poszkodowanego 4. Odszkodowanie, wypłacane z ubezpieczenia autocasco, ma za zadanie pokryć szkodę, będącą następstwem takich zdarzeń, jak zniszczenie, uszkodzenie i kradzież pojazdu. Zgłoszenie do zakładu ubezpieczeń roszczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, może nastąpić niezależnie od tego, kto ponosi odpowiedzialność cywilną za szkodę w pojeździe Podział ubezpieczeń komunikacyjnych W Polsce istnieje obowiązek nakładany na posiadaczy samochodów, polegający na konieczności ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (OC). Ponadto skorzystać można z dodatkowych ubezpieczeń, jak popularne autocasco. W odniesieniu do ubezpieczenia OC, warunki i zakres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń określa ustawodawca, zaś w zakresie ubezpieczeń dobrowolnych zakłady ubezpieczeń mogą je samodzielnie kształtować. W obecnych czasach, wiele zakładów ubezpieczeń oferuje swoim klientom produkt ubezpieczeniowy w pakiecie OC, AC, Assistance oraz NNW. Na poniższym schemacie przedstawiono podział ubezpieczeń komunikacyjnych, uwzględniając ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne. 3 Wąsiewicz A., Ubezpieczenia komunikacyjne, Oficyna Wydawnicza BRANTA, Bydgoszcz 1995, s Tamże, s Monkiewicz J., Podstawy Ubezpieczeń, tom II, POLTEXT, Warszawa 2001, s

4 Schemat 1. Podział ubezpieczeń komunikacyjnych UBEZPIECZENIA KOMUNIKACYJNE UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE UBEZPIECZENIA DOBROWOLNE UBEZPIECZENIE OC UBEZPIECZENIE AC UBEZPIECZENIE ASSISTANCE UBEZPIECZENIE NNW ZIELONA KARTA Źródło: opracowanie własne Pod pojęciem ubezpieczenie obowiązkowe rozumie się ubezpieczenie, którego zawarcie pozbawione jest swobodnej woli określonych ustawowo podmiotów. Ma to związek z faktem, iż zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej danym dobrom, zwłaszcza osobom poszkodowanym w wypadkach samochodowych, jest istotne dla całego społeczeństwa. Implikuje to sytuację, w której ustawodawca nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia, którego rolą jest zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej poszkodowanym. Ubezpieczenie dobrowolne zaś charakteryzuje się tym, iż zawarcie umowy zależy wyłącznie od swobodnej woli ubezpieczającego. W sferze ubezpieczeń samochodowych do ubezpieczeń dobrowolnych należą m.in. ubezpieczenie pojazdu od skutków uszkodzenia, zniszczenia i kradzieży (AC), ubezpieczenia dodatkowego wyposażenia pojazdu od skutków kradzieży itp Dane liczbowe dotyczące ubezpieczeń OC i casco pojazdów lądowych W celu zobrazowania sytuacji omawianych ubezpieczeń komunikacyjnych na polskim rynku, poddano analizie wyniki zawarte w Sprawozdaniach statystycznych KNF w latach Zebrane dane, tj. liczba polis, składka przypisana brutto, liczba wypłat, odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto, pozwolą na dokładniejsze przedstawienie ubezpieczeń OC i casco pojazdów lądowych występujących na polskim rynku. Tabela1 zawiera dane liczbowe dotyczące liczby polis oraz wysokości składki przypisanej brutto w ubezpieczeniach OC i casco pojazdów lądowych. 6 Wąsiewicz A., Ubezpieczenia komunikacyjne..., dz. cyt., s

5 Tabela 1. Liczba polis oraz wysokość składki w ubezpieczeniach OC i casco pojazdów lądowych w latach Lata Wyszczególnienie Liczba polis (szt.) Składka przypisana brutto (w tys. zł) casco pojazdów lądowych casco pojazdów lądowych casco pojazdów lądowych Źródło: opracowanie własne na podstawie Sprawozdania statystycznego KNF Jak wynika z powyższych danych, można zaobserwować wzrost liczby polis w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów w latach , co świadczy o rozwoju rynku ubezpieczeń komunikacyjnych. Również wysokość składki przypisanej brutto wykazywała tendencję wzrostową. W kwestii ubezpieczenia casco pojazdów lądowych, można dostrzec analogiczną zmianę w postaci przyrostu zarówno liczby kupowanych polis, jak i składki przypisanej brutto w latach Poniższa tabela zawiera dane liczbowe dotyczące liczby wypłat, a także wartości wypłaconych odszkodowań i świadczeń brutto (w tys. zł) w ramach ubezpieczenia OC i casco pojazdów lądowych w latach Tabela 2. Liczba wypłat oraz suma odszkodowań i wypłaconych świadczeń w ramach OC i casco pojazdów lądowych w latach Lata Wyszczególnienie Liczba wypłat (szt.) Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto (tys. zł) casco pojazdów lądowych casco pojazdów lądowych casco pojazdów lądowych Źródło: opracowanie własne na podstawie Sprawozdania statystycznego KNF 84

6 Jak wynika z powyższych danych, można zaobserwować tendencję wzrostową dotyczącą liczby wypłat, a także kwoty wypłaconych odszkodowań i świadczeń w obowiązkowych ubezpieczeniach OC posiadaczy pojazdów. Jeśli chodzi zaś o casco pojazdów lądowych, w roku 2010 liczba wypłat wzrosła o w porównaniu do roku poprzedniego. Zakończenie Polski rynek ubezpieczeń komunikacyjnych jest rynkiem mocno skoncentrowanym. Około 87% ubezpieczeń komunikacyjnych OC i AC jest w rękach dziesięciu największych ubezpieczycieli. Ubezpieczenia komunikacyjne stanowią aż 2/3 ubezpieczeń majątkowych w Polsce. Z roku na rok grono ubezpieczycieli zajmujących się umowami OC i AC powiększa się. Dołączają bowiem nowe zakłady ubezpieczeń wprowadzając konkurencyjne oferty, zapewniając kompleksową obsługę klientów, a także dostarczając im wszelkie możliwe udogodnienia. Wnioskując z powyższego, można stwierdzić, iż rynek ten wciąż ewoluuje. Dla zakładów ubezpieczeń działalność staje się coraz bardziej rentowna. Wynika to z faktu, iż coraz lepiej prezentuje się wynik techniczny w ubezpieczeniach autocasco. Pomimo że ubezpieczenia OC przynoszą dla ubezpieczycieli straty, są oni w stanie zrekompensować je zawartymi umowami w ramach ubezpieczenia AC. Reasumując, należy stwierdzić, iż rynek ubezpieczeń komunikacyjnych będzie się rozwijał, tworząc większą konkurencyjność występujących na nim podmiotów, a co za tym idzie, zwiększał liczbę ofert skierowanych do potencjalnego klienta. Bibliografia 1. Kwiecień I., Istota i rola ubezpieczeń, [w:] Ronka-Chmielowiec W. (red.) Ubezpieczenia. Rynek i Ryzyko, PWE, Warszawa Monkiewicz J., Podstawy Ubezpieczeń, tom II, POLTEXT, Warszawa Ubezpieczenia komunikacyjne w Polsce w latach Raport, Warszawa Wąsiewicz A., Ubezpieczenia komunikacyjne, Oficyna Wydawnicza BRANTA, Bydgoszcz