Nauka o organizacji. Wykład 2. Struktura organizacji

Transkrypt

1 Nauka o organizacji Wykład 2. Struktura organizacji

2 Więzi i zależności Dokumenty organizacyjne Wymiary struktury organizacyjnej

3 Więzi i ich rodzaje Więzi relacje współzależności mające charakter zasileń materialnych lub informatycznych (1, s.65-66) Typy więzi (2, s ): Typy Służbowa (hierarchiczna) Funkcjonalna Techniczna Informacyjna Istota Uprawnienia przełożonego do określania zadań podwładnym Pomaganie, doradzanie Zależności pomiędzy członkami zespołu oparte na podziale pracy Wynikają z obowiązku komunikacji

4 Zależności organizacyjne Zależności typu funkcjonalnego wynikające z podziału funkcji systemu pomiędzy wykonawców Zależności typu hierarchicznego rozkazodawcze i kontrolne

5 Dokumenty organizacyjne Schemat organizacyjny Regulamin organizacyjny zawierający: Czynności Wzorcowe zachowania Opisy zależności Instrukcja obiegu dokumentów Inne.. (1, s. 66)

6 Wymiary struktury organizacji według Grupy Astońskiej Konfiguracja Centralizacja Specjalizacja Standaryzacja Formalizacja 3, s

7 Konfiguracja Odzwierciedla kształt struktury ról i pozycji (usytuowanie i liczba pionów, komórek, stanowisk, poziomów hierarchicznych) Podstawowa miara konfiguracji: stopień pionowego i poziomego rozczłonkowania określony: Spiętrzeniem (uszczeblowieniem) struktury, Rozpiętością kierowania 1, s. 67

8 Centralizacja Określa wewnętrzną strukturę władzy Przejmowanie uprawnień decyzyjnych szczebli niższych przez wyższe w hierarchii zarządzania

9 Czasami. hierarchia Pomiar hierarchizacji opiera się na smukłości struktur i rozpiętości kierowania. Stopień smukłości struktury określa się wzorem: gdzie: S - r p - r i - liczba szczebli w strukturze przeciętna rozpiętość kierowania w strukturze średnia rozpiętość kierowania na i-tym szczeblu

10 Czasami. hierarchia Pomiar hierarchizacji opiera się na smukłości struktur i rozpiętości kierowania. Stopień smukłości struktury określa się wzorem: gdzie: S - r p - r i - W s S r p i 1 S 1 liczba szczebli w strukturze przeciętna rozpiętość kierowania w strukturze średnia rozpiętość kierowania na i-tym szczeblu r p S 1 r i

11 Ujemne skutki nadmiernej centralizacji: inercja zachowań brak poczucia odpowiedzialności niższych szczebli hierarchicznych wydłużenie terminów podejmowania decyzji tłumienie samodzielności i inicjatywy.

12 Struktura smukła K IV szczeble kierowania K K K K K K K K K K K K K K

13 Struktura płaska K II szczeble kierowania K K K K P P P P P P P P P P P P P P P P

14 Specjalizacja Wynika z podziału prac w układzie rodzajowym i hierarchicznym Typy: Funkcjonalna Produktowa Według klientów Technologiczna Regionalna

15 Specjalizacja funkcjonalna Zarząd organizacji Zaopatrzenie Produkcja Marketing Serwis

16 Specjalizacja produktowa Zarząd organizacji Produkt 1 Produkt 2.. Produkt n

17 Specjalizacja wg klientów Zarząd Organizacji Szef sprzedaży hurtowej Szef sprzedaży do instytucji Szef sprzedaży detalicznej Szef sprzedaży wysyłkowej

18 Specjalizacja technologiczna Zarząd organizacji Kierownik wydziału obróbki Kierownik wydziału montażu Kierownik wydziału kontroli Kierownik wydziału wysyłki

19 Specjalizacja regionalna Zarząd główny W-ce Dyrektor pionu krajowego Szef na region pd-zach. W-ce Dyrektor pionu Europy W-ce Dyrektor pionu regionu Australijskiego Szef na region pd-wsch. Szef na region pn-zach. Szef na region pn-wsch.

20 Formalizacja Zakres i sposób funkcjonowania organizacji ujęty w dokumentacji organizacyjnej Cele: zapewnienie ładu wewnętrznego zapewnienie pożądanego poziomu pewności zmniejszenie poziomu napięć między członkami organizacji zmniejszenie poczucia niepewności miejsca i roli człowieka w organizacji.

21 Miary formalizacji liczba przepisów stopień szczegółowości przepisów stopień rygorystyczności przepisów

22 Rodzaje struktur organizacyjnych Liniowa Funkcjonalna Sztabowo-liniowa Macierzowa

23 Struktura liniowa Kierownik Kierownik oddziału Kierownik oddziału wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca

24 Struktura funkcjonalna Kierownik Kierownik (majster) funkcjonalny Kierownik (majster) funkcjonalny Kierownik (majster) funkcjonalny Kierownik (majster) funkcjonalny wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca wykonawca

25 Struktura sztabowo-liniowa KIEROWNIK NACZELNY komórki liniowe komórki sztabowe S 1 S 2 zależności liniowe zależności funkcjonalne KIEROWNIK LINIOWY POŚREDNI KIEROWNIK LINIOWY POŚREDNI S 1 S 2 S 1 S 2 W W W W W W Źródło: 5

26 UKŁAD PRZEDMIOTOWY Koordynatorzy przedsięwzięć przedmiotowych Struktura macierzowa UKŁAD FUNKCJONALNY DYREKTOR BADANIA I ROZWÓJ PLANOWANIE ZAOPATRZENIE PRODUKCJA ZBYT Administracja ogólna C Kadry Rachunkowość Sprawy socjalne Finanse... B A Źródło: 5.

27 Struktura trójwymiarowa

28 Klasyfikacja ze względu na sposób grupowania jednostek organizacyjnych struktury funkcjonalne struktury dywizjonalne

29 Struktura funkcjonalna DYREKCJA GENERALNA BADANIA ZAKUPY PRODUKCJA SPRZEDAŻ ADMINISTRACJA

30 Badania i rozwój Planowanie, operatywne i Sprawozdawczość Zaopatrzenie Produkcja Zbyt Struktura dywizjonalna Dyrekcja Planowanie strategiczne Projektowanie Oragnizacji Zarządzania Gospodarka kadrą kierowniczą Polityka inwestycyjna Polityka finansowa Kontrola i ocena całej działalności Sektor wyrobu A Sektor wyrobu B Sektor wyrobu C Źródło: 5

31 Procedura budowy struktury organizacyjnej 4

32 Stanowisko organizacyjne Jest elementarną częścią struktury organizacyjnej Wyróżnić można: stanowiska kierownicze stanowiska wykonawcze stanowiska sztabowe Kryteria łączenia: 1.Wiedza i umiejętności, 2.Przebieg procesu pracy 3.Funkcje w systemie wykonawczym i zarządzaniu 4.Czas pracy 5.Produkt 6.Klient 7.Rynek

33 Literatura 1. Krupski R., Podstawy organizacji i zarządzania, WWSZiP, Wałbrzych Zieleniewski J., Organizacja zespołów ludzkich, PWN, Warszawa, Bieniok H., Rokita J., Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa, PWN, Warszawa, Martyniak M, Metody organizowania procesów pracy, PWE Warszawa, Czermiński A., Organizacja i zarządzanie, Wyd. Uniw. Gdańskiego, Przybyła W. (red.), Struktura organizacyjna jako narzędzie zarządzania Wyd. AE Wrocław, 1995