Doświadczenie realizowali:

Transkrypt

1 Wstęp W roku przeprowadzono w województwie Lubelskim kolejną serię doświadczeń odmianowych i agrotechnicznych w ramach Wojewódzkiego Programu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego PDO. Porejestrowe doświadczalnictwo odmianowe jest wielopodmiotowym systemem doświadczeń, ukierunkowanym bezpośrednio na potrzeby praktyki rolniczej. Celem niniejszego opracowania jest przekazanie producentom rolnym, specjalistom doradztwa rolniczego i innym służbom zajmującym się produkcją rolną w województwie wyników planowania odmian krajowych i zagranicznych wpisanych do Krajowego Rejestru Odmian. W systemie PDO mającym regionalny charakter prowadzone są doświadczenia których, celem jest: - doskonalenie charakterystyki wartości gospodarczej i użytkowej odmian - ustalenie list odmian zalecanych do uprawy w województwie lubelskim - wykazanie reakcji odmian na warunki klimatyczno-glebowe Lubelszczyzny oraz siedliska wytworzonego przez rolnika w procesie produkcji - bardziej efektywne wykorzystanie postępu biologicznego którego nośnikiem są nowe odmiany W województwie Lubelskim doświadczenia prowadzone są w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian oraz innych jednostkach przygotowanych technicznie i organizacyjnie do tego typu badań, są to m.in.: - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Ciciborze - powiat bialski - pełni rolę koordynującą badania PDO w województwie Lubelskim - Punkt Doświadczalny SDOO w Bezku - powiat chełmski - Punkt Doświadczalny SDOO w Czesławicach - powiat puławski - Punkt Doświadczalny SDOO w Uhninie - powiat parczewski - Stacja Doświadczalna IUNG Osiny - powiat puławski - Zakłady Produkcyjno Nasienne Małopolskiej Hodowli Roślin HBP sp. z o.o. w Ulhówkupowiat tomaszowski i Palikijach- powiat lubelski - Stacja Doświadczalna LODR w Pożógu powiat puławski Specyfika doświadczalnictwa odmianowego, a zwłaszcza stopień doposażenia technicznego, doboru kadrowego, zaplecza laboratoryjnego ograniczają możliwości zwiększenia ilości punktów do badań przede wszystkim w południowo wschodniej części województwa. W sezonie wegetacyjnym 2008/ realizowano w województwie Lubelskim łącznie 53 doświadczenia z tego 32 finansowane z budżetu centralnego (COBORU), 21 ze środków pozabudżetowych (wojewódzkich) tab.1

2 Stałymi partnerami wspierającymi finansowo i organizacyjnie Porejestrowe doświadczalnictwo w województwie są: Samorząd Województwa Lubelskiego, Lubelska Izba Rolnicza oraz inne podmioty. Niniejsze opracowanie zawiera wyniki doświadczeń rzepaku ozimego, zbóż ozimych: pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, żyta ozimego, jęczmienia ozimego, oraz zbóż jarych: pszenicy jarej, jęczmienia jarego. W układzie tabelarycznym przedstawiono wyniki plonowania odmian w roku oraz średnie wyniki plonowania dla badanych odmian za lata Przedstawiono ponadto inne istotne cechy dla pełnej charakterystyki użytkowej odmian. Doświadczenia podobnie jak w latach poprzednich prowadzone były według metodyk COBORU, dla większości gatunków na dwóch poziomach agrotechniki A1, A2. Na poziomie agrotechnicznym A1- podstawowym, wykazano właściwą dla gatunku uprawę roli, zastosowano nawożenie mineralne z uwzględnieniem zasobności gleby, ograniczając zabiegi chemizacyjne do niezbędnych tj. zaprawianie nasion, zabiegi odchwaszczające oraz przeciwko szkodnikom, jeżeli wystąpiły (skrzypionki, mszyce, ploniarka). Na poziomie agrotechnicznym A2-intensywnym, dodatkowo zwiększano nawożenie azotowe o 40 kg/ha, wykonano dwa zabiegi grzybobójcze, pierwszy w fazie pełnego krzewienia, drugi na początku kłoszenia połączony z nawożeniem dolistnym, zastosowano regulatory wzrostu. W doświadczeniu z pszenicą ozimą realizowanym w Stacji Osiny, wprowadzono trzeci poziom agrotechniki, zwiększając nawożenie azotowe w stosunku do poziomu A1 o 80 kg N/ha, zmniejszono obsadę roślin ( szt/m 2 ), wykonano dodatkowy zabieg 5% siarczanem magnezu. Ochronę przed chorobami grzybowymi na większości doświadczeń wykonano według programu ochrony zbóż firm DU PONT. Podstawowe informacje dotyczące agrotechniki zostały zawarte dla każdego gatunku w tab.1 W niniejszym opracowaniu przy ocenach cech użyto bonitacji w skali 9 -stopniowej, dla której 9- oznacza zjawisko najkorzystniejsze, 5- średnio korzystne, 1- najmniej korzystne. Charakterystyki odmian zamieszczono w oddzielnym opracowaniu pt. Lista Zalecanych Odmian w województwie Lubelskim w roku Doświadczenie realizowali: mgr inż. Czesław Depta Jerzy Kozłowski Henryk Mirończuk mgr inż. Teodozja Pszczółkowska mgr inż. Alicja Próchniak mgr inż. Piotr Król mgr inż. Szymon Suchecki mgr inż. Maria Szczepańska Krzysztof Troć mgr inż. Sławomir Zawierucha mgr inż. Krzysztof Kurus mgr inż. Tomasz Przepiórka mgr inż. Agnieszka Szostek

3 Program PDO w województwie Lubelskim w roku Zakres rzeczowy doświadczeń PDO w woj. Lubelskim w roku. L.p. Gatunek Doświadczenia finansowane ze środków budżetowych przez COBORU Doświadczenia finansowane ze środków pozabudżetowych, lokalnych. PDO wojewódzkie Miejsce realizacji doświadczeń Liczba dośw. Ilość bad. odmian Rodzaj dośw. Liczba dośw. Ilość bad. odmian Rodzaj dośw. 1 Jęczmień ozimy 1 14 L 2 12 K Bezek, Cicibór,Czesławice 2 Pszenica ozima 2 41 L 5 27 K 3 Pszenżyto ozime Cicibór, Bezek, Czesławice, Ulhówek, Palikije, Osiny, Końskowola 1 20 L 4 18 K Cicibór, Bezek, Palikije, Końskowola 4 Żyto ozime 1 21 L 1 12 K Cicibór, Uhnin 5 Rzepak ozimy 1 50 L 3 40/32 K Bezek, Cicibór, Palikije, Ulhówek 6 Jęczmień jary 2 32 L 3 18 K Cicibór, Czesławice, Bezek, Uhnin, Końskowola 7 Pszenica jara 2 21 L 2 14 K Bezek, Czesławice, Cicibór, Końskowola 8 Pszenżyto jare 1 13 L Uhnin 9 Kukurydza 3 35 Z Cicibór 10 Burak cukrowy 2 18 Z Bezek, Czesławice 11 Burak pastewny 1 17 Z Cicibór 12 Ziemniak 3 8/6/13/ 6 Z 1 13/6 K Cicibór, Końskowola 13 Bobik 1 17 Z Bezek 14 Groch 3 27/15 Z Cicibór, Bezek 15 Łubin 2 18/4 Z Cicibór, Uhnin 16 Soja 1 7 Z Bezek 17 Rzepak jary 1 20 Z Cicibór 18 Lucerna siewna 1 15 Z Bezek 19 Życica trwała 1 32 Z Bezek Koniczyna czerwona Kostrzewa łąkowa Z Bezek 1 22 Z Bezek Razem Rodzaj doświadczenia: L- doświadczenie złożone przy różnych poziomach agrotechniki z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. Z- doświadczenie proste z pełnym zakresem obserwacji i pomiarów. K- doświadczenia złożone przy różnych poziomach agrotechniki z ograniczonym zakresem obserwacji.

4 Przebieg warunków agrometeorologicznych w sezonie wegetacyjnym 2008/ Siewy zbóż ozimych, rzepaku ozimego jesienią 2008 roku przeprowadzono w korzystnych dla rozwoju roślin warunkach. Wrzesień 2008 roku pod względem termicznym a zwłaszcza ilości opadów przewyższał średnie wieloletnie, w Bezku 180%, Czesławicach 142% normy. Opady bardzo często miały charakter burzowy. Październik 2008 roku był miesiącem ciepłym z opadami powyżej normy. W ciągu miesiąca często wiał dość silny i porywisty wiatr. Listopad charakteryzował się przewagą dni stosunkowo ciepłych, ilość opadów poniżej normy wieloletniej. Rośliny w końcowej fazie jesiennego wzrostu były dobrze wyrośnięte i rozkrzewione, przed wejściem w okres zimowego spoczynku dostatecznie zahartowane. Grudzień był miesiącem ciepłym z temperaturami na poziomie średniej wieloletniej; opady miały postać deszczu, deszczu ze śniegiem, temperatura gleby na głębokości 5 cm (w strefie korzeniowej) dodatnia ok.+1 C. Styczeń roku, chłodny z temperaturą i opadami poniżej normy. Średnia miesięczna temperatura przy powierzchni gruntu -8,4 C (cztery punkty pomiarowe). Temperatury gleby na głębokości 5 cm ujemne. Średnie miesięczne: -1 C w Uhninie, -2 C w Ciciborze. Okrywa śnieżna zanikająca przemiennie. W dniach 5-7 stycznia odnotowano ochłodzenie, temperatura przy gruncie spadła do -20 C, w Ciciborze 6.I -22 C, 7.I -21,6 C, temperatura w glebie spadła do -8,8 C. Luty charakteryzował się pogodą przemienną, był miesiącem umiarkowanie ciepłym. Temperatury przy powierzchni gruntu oraz w glebie korzystniejsze jak w styczniu. Odnotowano jednak okresowe spadki temperatur przy powierzchni gruntu poniżej -20 C, 21.II w Ciciborze temp przy powierzchni gruntu spadła do -21,7 C, 22.I do -19,5 C. Marzec roku był umiarkowanie ciepły oraz bardzo wilgotny, opady stanowiły 181% normy wieloletniej w Czesławicach, 283% normy w Ciciborze. Odnotowano okresowe spadki temperatury w dniach 1-3 marca do -15,3 C przy powierzchni gruntu, 26.III -7 C przy gruncie, był to ostatni akord zimy. Od 27.III następuje systematyczny wzrost temperatury powietrza >9 C odnotowano ruszenie wegetacji w oziminach. Kwiecień był miesiącem ciepłym i skrajnie suchym. Maksymalne temp. powietrza dochodzą do +22 C już w pierwszej dekadzie oraz +24,5 C w trzeciej dekadzie, średnio w miesiącu +16,8 C. Występują przygruntowe przymrozki (18 dni z przymrozkami od -1,2 C do -6,8 C) jednak bez ujemnego wpływu na stan roślin, niewielkie szkody w rzepaku ozimym. Opady najniższe od lat- w czterech punktach pomiarowych odnotowano następujące wielkości-% normy wieloletniej, Bezek 25%, Cicibór 14%, Czesławice 0%, Uhnin 13%. Pogodny kwiecień przyspieszył procesy rozwojowe roślin, brak opadów wpłynął jednak bardzo niekorzystnie na rozwój ozimin, zaobserwowano objawy suszy, podsychanie dolnych liści w zbożach ozimych, słabe krzewienie i narastanie. Zasiewy zbóż jarych, buraków przeprowadzano w warunkach niedostatecznego uwilgotnienia gleby, wschody zbóż jarych nierówne, zagęszczenie słabe, krzewienie opóźnione. Niewielkie opady deszczu w I dekadzie maja, 5,9mm w Czesławicach, 8,4 mm Ciciborze, 8,7mm w Uhninie nie zmieniły niekorzystnych warunków dla rozwoju roślin. w

5 Efektywne opady odnotowano dopiero w II a zwłaszcza III dekadzie maja, które poprawiły stan zasiewów jarych, oraz ozimin. W miesiącu czerwcu temperatura powietrza była niższa od normy. W ciągu miesiąca odnotowano liczne opady deszczu i burze. Miesięczne sumy opadów były powyżej norm wieloletnich, intensywne opady odnotowano w III dekadzie miesiąca. W czterech punktach pomiarowych odnotowano w miesiącu czerwcu następujące opady: Bezek 180,5mm (120,5mm III dekada) 247% normy wieloletniej Cicibór 198,3mm (115,8mm III dekada) 305% normy wieloletniej Czesławice 125,9mm (42,2mm III dekada) 170% normy wieloletniej Uhnin 192,3mm (101mm III dekada) 305% normy wieloletniej Tak wysokie i intensywne opady deszczu spowodowały podtopienia upraw na znacznych powierzchniach. Obfite opady, nadmierne uwilgotnienie gleby spowodowało masowe wystąpienie chorób grzybowych w zbożach oraz innych uprawach. Warunki pogodowe wpłynęły niekorzystnie na wysokość i jakość plonu. W miesiącach letnich lipcu i sierpniu przeważały dni ciepłe, opady były umiarkowane poniżej normy wieloletniej co w pewnym stopniu złagodziło skutki nadmiernych opadów z miesiąca czerwca. Zbiory przeprowadzono w warunkach w miarę dobrych, trudności w zbiorach wystąpiły na terenach podtopionych w miesiącu czerwcu. Warunki agrometeorologiczne w sezonie 2008/ w województwie lubelskim są w miarę korzystne, uzyskano zadowalające plony zbóż, rzepaku ozimego. Niekiedy jakość zbiorów ze względu na występujące choroby grzybowe była poniżej oczekiwań. Pszenica ozima Powierzchnia uprawy pszenicy ozimej w województwie Lubelskim systematycznie wzrasta, według danych GUS w roku gatunek ten uprawiano na powierzchni ha w strukturze zasiewów zajmuje 28,2%. Pszenica ozima jest podstawowym zbożem chlebowym, duża część wyprodukowanego ziarna przeznaczana jest na paszę zwłaszcza dla drobiu. W roku do krajowego rejestru wpisano 12 odmian, z których tylko trzy są krajowej hodowli, pozostałe wyhodowano za granicą. W krajowym rejestrze wpisanych jest 64 odmiany, krajowej hodowli 37 odmian, udział odmian zagranicznych systematycznie wzrasta (2000 rok 6%, 2002 rok 16%, 2004 rok 25%, 2008 rok 35%). Dla niektórych odmian zagranicznych barierą uprawy w naszym kraju jest niewystarczająca zimotrwałość, mrozoodporność. Odmiany pszenicy ozimej wykazują znaczne zróżnicowanie zarówno cech rolniczych jak i użytkowych, pozwala to na indywidualne określenie preferencji przy wyborze odmiany. Ze względu na znaczenie tego gatunku w województwie, doświadczenia odmianowe prowadzone są w rozszerzonym zakresie tak, co do lokalizacji doświadczeń jak i doboru odmian. W ostatnim dziesięcioleciu w warunkach przyrodniczo glebowych województwa przebadano w 52 doświadczeniach 59 odmian pszenicy ozimej. W sezonie 2008/ w

6 siedmiu punktach doświadczalnych badano 26 odmian na dwu poziomach agrotechniki. Ponad to realizowane były doświadczenia z gęstością siewu, oraz terminami siewu. Prowadzone coroczne badania odmian w tym wszystkich nowo zarejestrowanych pozwoli na wskazanie odmian najbardziej przydatnych do uprawy w województwie. W sezonie 2008/ najlepiej plonującymi odmianami były w kolejności: Legenda, Smuga, Nateja, Bogatka, Turnia, Acteur oraz nowe odmiany: Muszelka, Jenga, Kohelia. Tabela 1 Pszenica ozima. Odmiany badane. Rok zbioru Grupa jakościowa Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LZO Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce. 1 Tonacja A PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 2 Bogatka B PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 3 Figura A 2007 PL DANKO Hodowla Roślin sp..z o.o. Choryń Kościan 4 Muszelka B 2008 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 5 Nutka B PL 6 Turnia A PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa Kraków 7 Finezja A PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 8 Kobiera B PL 9 Rywalka A PL Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 10 Dorota B 2004 UK RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 11 Satyna C 2004 PL Hodowla Roślin Rolniczych-Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce 12 Smuga A 2004 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 13 Legenda A PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa Tulce 14 Anthus B 2006 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska Prusy 15 Batuta B 2006 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 16 Naridana A 2006 PL Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul.kasztanowa Tulce 17 Türkis A 2006 DE SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g Wrocław 18 Akteur A 2007 DE DSV Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 19 Garantus B 2007 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 20 Markiza C 2007 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 21 Meteor B 2007 DE SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g Wrocław 22 Nateja B 2007 PL Hodowla Roślin Szelejewo sp. z o.o. Szelejewo Drugie Piaski 23 Jenga B 2008 DE Saaten Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 24 Kohelia A 2008 PL Hodowla Roślin Rolniczych -Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce 25 Mulan B 2008 DE Saaten Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 26 Ostroga A 2008 PL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan LZO - Lista Zalecanych Odmian dla województwa lubelskiego Grupa jakościowa A- jakościowa, B- chlebowa.

7 Tabela 2. Pszenica ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość PD Bezek SDOO Cicibór PD Czesławice RZD IUNG Osiny SHR Palikije LODR Końskowola SHR Ulhówek Powiat chełmski bialski puławski puławski lubelski puławski tomaszowski Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny wadliwy żytni b.db. pszenny b.db. pszenny dobry pszenny dobry pszenny dobry pszenny b.db. Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIb II III a II III a I ph gleby w KCL 7,5 6,35 6,8 5,8 7,1 6,2 6,75 Przedplon groch rzepak ozimy groch rzepak ozimy rzepak ozimy gorczyca rzepak ozimy Data siewu Obsada nasion (szt/m 2 ) ( a 3 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) (175a 3 ) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Insol 3-2x1,0L Insol 3-2x1,0L + Sonata makro 4,0kg Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben T 480 FS Alister Grande 190 OD Baytan Uniwersal 19.5 WS Herbicyd (nazwa,dawka/ha) 0,9LGranstar 75 WG Alister 162 OD 1,0L + Starane 15g-0,3L Insol Z - 1,0L Środki ochrony roślin Insol 3 2x1L Siarczan magnezu siedmiowodny 12,0L Basfoliar 6:12:6 Nie stosowano Sarfun T Baytan Universal 094 FS Diwidend 030 FS Sarfun T Diwidend 030 FS Lentipur Flo 500SC 1,5 L Starane 250EC 0,5L Maraton 375SC 4,0l Maczuga 75 WG15g+Pelikan plus 550 SC 1,0L, Chisel 75 WG 60g Alister 162 OD 1,0L Maraton 375SC 4,0l Isektycyd (nazwa,dawka/ha) Nie stosowano Nie stosowano Nie stosowano Decis 2,5EC 0,3L Nie stosowano Nurelle D 550 EC 0,6L Karate Zeon 050 CS (tylko na poziomie a 2 ) 0,1L Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Alert 375SC 0,8 L + Talius 200EC 0,15L Alert 375SC 0,8 L + Talius 200EC 0,15L Alert 375SC 0,8 L + Talius 200EC 0,15L Alert 375SC 0,8 L + Celerux Plus 535EC 0,3 L Fungicyd drugi zabieg (nazwa,dawka/ha) Reveller 280SC 0,8L Reveller 280SC 0,8L Reveller 280SC 0,8L Charisma 270 EC 1,5L Orius 250 EW 1,2L Prosaro 250 EC 1,0L Charisma 270 EC 1,5L Alert 375SC 0,8 L + Talius 200EC 0,15L Reveller 280SC 1,0L Opera Max 147,5 SE + Corbel 750 EC 1,5L+0,5L Swing Top 183 SC 1,2L Regulator wzrostu Antywylegacz płynny 675SL 2,0L Nie stosowano Nie stosowano Moddus 250EC 0,4L Moddus 250EC 2x0,3L Antywylegacz płynny 675SL 1,0L + Moddus Moddus 250EC - 0,3L

8 Tabela 3 Pszenica ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru L.p. Cecha Bezek Cicibór Czesławice Osiny Palikije Końskowola Ulhówek a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala9 o ) 8,0 9,0 9,0 9,0 9,0 7,2 9,0 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,1 8,9 9,0 9,0 8,8 7,3 9,0 3 Martwe rośliny (%) Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 101,7 97,2 99,5 97,1 90,3 94,1 91,0 78,3 108,1 101,6 110,6 94,2 107,5 97,7 7 8 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,7 9,0 9,0 9,0 8,6 8,8 8,8 9,0 9,0 9,0 8,7 8,8 7,6 8,3 8,7 9,0 7,6 8,2 9 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 10 Mączniak 9,0 9,0 9,0 9,0 8,7 9,0 8,3 8,8 7,1 8,7 9,0 9,0 7,5 8,6 11 Rdza brunatna 6,6 7,9 9,0 9,0 9,8 7,2 8,8 9,0 8,9 8,9 9,0 9,0 8,8 9,0 12 Septorioza liści 5,5 6,8 7,5 8,2 6,0 6,5 6,6 7,7 5,8 7,8 6,2 6,8 6,3 7,9 13 Septorioza plew 9,0 9,0 6,8 7,2 7,1 7,0 7,3 8,0 9,0 9,0 7,8 8,1 9,0 9,0 14 Masa 1000 ziarn (g) 38,3 38,8 39,4 41,0 39,3 43,2 44,0 43,5 36,7 41,4 45,4 44,8 38,1 42,2 15 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,6 12,3 13,6 14,1 14,9 15,1 14,7 14,4 15,2 16,3 11,2 12,5 14,9 16,2 16 Plon ziarna (dt z ha) 75,8 84,1 74,3 85,8 64,3 79,5 70,7 74,9 63,2 77,6 82,6 89,9 89,7 104,9 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 najmniej korzystną, 5 średnią

9 Tabela 4 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian w miejscowościach ( % wzorca ). Rok zbioru Cicibór Czesławice Bezek Palikije Osiny Ulhówek Poziom a 1 Poziom a 2 a 3 Końskowola Cicibór Czesławice Bezek Palikije Osiny Ulhówek Końskowola Osiny Wzorzec, dt z ha 74,1 64,1 75,7 63,2 69,8 89,7 82,5 85,5 79,0 83,9 77,5 73,9 105,0 89,5 72,5 1 Tonacja Bogatka Figura Muszelka Nutka Turnia Finezja Kobiera Rywalka Dorota Satyna Smuga Legenda Anthus Batuta Naridana Türkis Akteur Garantus Markiza Meteor Nateja Jenga Kohelia Mulan Ostroga Wzorzec średnia ze wszystkich badanych odmian

10 Tabela 5 Pszenica ozima. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2008, 2007 Mrozoodporność Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 74,1 93,4 71,7 83,8 79,7 84,9 104,8 87,8 94,9 92,5 1 Tonacja 5, Bogatka 5, Nutka 3, Turnia 4, Finezja 5, Kobiera 6, Anthus 4, Batuta 5, Naridana 4, Türkis 4, Akteur 3, Garantus 3, Markiza 4, Satyna 5, Smuga 5, Meteor 4, Nateja 5, Figura 4, Legenda 6, ** ** 20 Rywalka 5, ** ** 21 Dorota 4, ** ** 22 Muszelka 4, Jenga 3, Kohelia 5, Mulan 3, Ostroga 5, Alcazar 2, * * 28 Ludwig 4, * * 29 Ostka Strzelecka 4, * * Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Mrozoodporność w skali 9 - wg COBORU (Lista Opisowa Odmian ) Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 - średnią *średnia z lat , ** średnia z lat i 2007.

11 Tabela 6. Pszenica ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru,2008,2007 Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią. * - Średnia z lat ** - Średnia z lat 2007 i Wzorzec (skala 9 0 ) 8,4 7,8 8,6 7,6 6,3 6,4 8,0 8,0 1 Tonacja 3-0,2-0,3 0,1 0,0 0,7 0,6 0,1 0,3 2 Bogatka 3 0,2 0,4 0,2 0,1 0,5-0,0-0,2-0,2 3 Nutka 3-0,2 0,0-0,1-0,1 0,2 0,1 0,1-0,1 4 Turnia 3-0,8-0,4-0,4-0,3-0,6-0,4 0,1 0,2 5 Finezja 3-0,6-0,7-0,1 0,0-0,1 0,1 0,3 0,3 6 Kobiera 3-0,1-0,1-0,2-0,3-0,5-0,3-0,1 0,0 7 Anthus 3 0,2 0,2-0,1 0,0 0,4 0,2 0,4 0,3 8 Batuta 3 0,1 0,4 0,4 0,2-0,3 0,1-0,1-0,2 9 Naridana 3-0,5-0,5 0,1 0,1-0,8-0,4-0,1 0,1 10 Türkis 3 0,2 0,3-0,2-0,1 0,3 0,1-0,3-0,1 11 Satyna 2 0,1 0,1* -0,1-0,3* -0,5 0,1* -0,3-0,2* 12 Smuga 2-0,3-0,1* -0,1-0,0* -0,8-0,6* -0,3-0,1* 13 Figura 2 0,3 0,2* -0,4-0,3* -0,3-0,2* -0,1-0,1* 14 Akteur 2-0,8-0,2* -0,1 0,0* 0,1 0,1* 0,4 0,2* 15 Garantus 2 0,4 0,3* 0,1 0,0* -0,1-0,2* -0,1-0,1* 16 Markiza 2-0,3 0,0* 0,0 0,2* -0,5-0,1* -0,1-0,1* 17 Meteor 2 0,1 0,0* 0,3 0,4* 0,1 0,3* -0,0-0,1* 18 Nateja 2-0,4-0,3* 0,1 0,2* -0,1-0,3* 0,2 0,0* 19 Dorota 2-0,3-0,3** -0,4-0,1** -0,0-0,2** -0,1 0,2** 20 Rywalka 2-0,1-0,2** 0,0 0,1** 0,3 0,2** -0,1 0,0** Legenda 2 0,5 0,2** 0,2-0,2** 0,5 0,2** 0,2-0,4** 22 Muszelka 1 0,4-0,2-0,6-0,4 23 Jenga 1 0,6 0,2 1,0 0,2 24 Kohelia 1 0,4-0,1 0,6 0,1 25 Mulan 1 0,4 0,2-0,1-0,1 26 Ostroga 1 0,5 0,6 0,7 0,4 Liczba doświadczeń

12 Tabela 7 Pszenica ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru :, Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 9,0 9,0 8,5 8,5 8,4 8,7 6,6 6,9 101,2 94,3 103,1 96,5 40,5 42,1 41,8 43,6 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Tonacja 0,0 0,0 0,5 0,2 0,4 0,1 1,0 0,7 1,8 5,5 3,0 4,8 1,7 1,8 2,8 2,5 2 Bogatka -0,1 0,0-0,5-0,3-0,6-0,3-1,1-1,0 0,8 1,6 3,4 2,4 5,1 6,3 4,4 7,0 3 Nutka 0,0 0,0 0,1 0,1 0,4 0,1 0,7 0,4 5,1 6,0 6,9 7,2 0,9 0,1 1,0 0,0 4 Turnia -0,2 0,0-0,7-0,1-1,6-0,7-1,0-0,6 11,9 9,3 13,0 10,5 2,6 3,6 2,1 2,6 5 Finezja 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2-0,4-0,2 0,1 2,1 1,3 3,0 2,2-1,1-2,1-1,3-1,8 6 Kobiera 0,0 0,0 0,1 0,1 0,4 0,2-0,1 0,3 1,8 0,2 2,2 1,8-2,8-2,6-3,1-3,1 7 Anthus 0,0 0,0 0,4 0,1 0,4 0,2 0,2 0,3-4,6-5,5-7,8-5,6-2,1-1,8-1,4-1,6 8 Batuta 0,0 0,0 0,2 0,4 0,2 0,3 0,5 0,4-1,9-2,3 2,0 0,6-1,7-0,9 2,1 2,2 9 Naridana 0,0 0,0 0,2 0,0 0,2 0,2 0,0 0,1-5,1-7,8-4,5-6,2-1,5-1,5 0,3-0,1 10 Türkis 0,0 0,0 0,2-0,2 0,2 0,3 0,2-0,3-6,7-7,0-6,8-5,8-0,2-0,7-1,8-1,7 11 Satyna 0,0 0,0 0,2* 0,0* 0,5 0,3 1,0* 0,5* 1,4 2,3-1,8* -1,2* 0,9 1,7 1,3* 1,8* 12 Smuga -0,1 0,0 0,1* 0,1* -0,1 0,1-0,3* 0,2* 4,6 5,0 7,2* 6,7* 1,0 0,3 1,8* 1,2* 13 Figura -0,2 0,0-0,4* -0,1* -0,7 0,1-0,9* -0,4* 7,0 5,8 4,8* 3,0* 1,0 1,6 1,2* 1,0* 14 Akteur 0,0 0,0 0,1* 0,1* 0,4 0,3 0,6* 0,4* 3,8 3,2 1,9* 2,1* 1,4 0,8 0,8* 0,2* 15 Garantus 0,0 0,0 0,2* 0,1* 0,6 0,2 1,1* 0,8* -9,1-6,8-11, 3* -7,5* -5,9-6,2-6,8* -6,7* 16 Markiza 0,0 0,0 0,1* 0,1* 0,3 0,3 0,5* 0,4* 1,0 1,5 2,1* 2,7* -2,6-1,5-0,3* -0,1* 17 Meteor 0,0 0,0 0,1* 0,1* 0,4 0,3 0,2* 0,0* -5,6-5,5-6,9* -6,0* -2,2-3,9-3,4* -4,3* 18 Nateja 0,0 0,0 0,0* 0,0* -0,4-0,4-0,6* -0,4* 11,3 11,5 10,2* 8,8* 3,1 4,4 2,6* 2,8* 19 Dorota 0,0 0,0-0,4** -0,7** -0,1 0,2 0,2** 1,0** -7,2-8,0-8,3** -8,7** -4,2-3,4-4,9** -3,8** 20 Rywalka 0,0 0,0 0,2** 0,1** 0,4 0,2 0,0** 0,1** 6,0 4,4 5,4** 4,1** 1,9 0,7 2,5** 2,1** 21 Legenda 0,0 0,0-0,8** -0,5** -0,1-0,2-0,6** -0,6** 17,7 15,4 17,6** 15,5** 1,9 1,6-0,5** 0,2** 22 Muszelka 0,0 0,0 0,4 0,2-19,0-15,6-2,4-2,7 23 Jenga 0,0 0,0-0,3-0,3-10,0-7,7-1,5-2,7 24 Kohelia 0,0 0,0-1,1-1,3 2,0 1,6 2,9 4,5 25 Mulan 0,0 0,0 0,4 0,3-8,3-8,0-0,6-1,5 26 Ostroga 0,0 0,0-0,4-0,2-1,0-0,3 4,5 4,2 Liczba doświadczeń Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią. Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat ** - średnia z lat 2007 i

13 Tabela 8. Ważniejsze parametry jakościowe ziarna pszenicy ozimej PSZENICA OZIMA CICIBÓR ODMIANA BIAŁKO % A2/A1*100 GLUTEN % A2/A1*100 SEDYMENTACJA ml A2/A1*100 A1 A2 A1 A2 A1 A2 Jakościowe (grupa A) AKTEUR 12,60 13,90 110,32 24,99 29,52 118,13 29,25 34,70 118,63 ALCAZAR 13,34 13,92 104,35 28,35 30,86 108,85 39,99 41,39 103,50 FIGURA 12,63 13,51 106,97 25,34 28,94 114,21 33,68 35,61 105,73 FINEZJA 12,39 14,07 113,56 22,86 28,52 124,76 34,89 47,11 135,02 KOHELIA 13,24 13,65 103,10 26,37 28,07 106,45 42,23 41,05 97,21 LEGENDA 12,74 14,10 110,68 23,92 28,58 119,48 34,50 43,47 126,00 LUDWIG 12,20 13,61 111,56 22,68 27,51 121,30 34,36 42,91 124,88 NARIDANA 12,29 13,30 108,22 23,46 26,46 112,79 28,18 35,40 125,62 OSTROGA 12,83 13,21 102,96 25,70 27,32 106,30 30,47 32,41 106,37 RYWALKA 12,45 13,45 108,03 22,15 26,53 119,77 31,14 36,48 117,15 SMUGA 14,13 14,87 105,24 28,34 31,77 112,10 40,59 54,18 133,48 SUKCES 12,23 13,05 106,70 24,55 27,09 110,35 36,32 40,76 112,22 TONACJA 13,06 13,43 102,83 26,89 29,28 108,89 42,93 41,42 96,48 TREND 14,28 13,69 95,87 30,42 28,63 94,12 51,44 45,45 88,36 TURKIS 13,01 13,66 105,00 27,33 29,61 108,34 33,38 34,50 103,36 TURNIA 13,27 13,55 102,11 25,70 27,31 106,26 45,89 43,73 95,29 WYDMA 13,35 14,30 107,12 26,89 30,50 113,43 40,40 43,41 107,45 ZYTA 14,12 14,69 104,04 28,30 31,24 110,39 42,89 51,96 121,15 ŚREDNIA (grupa A) 13,01 13,78 106,04 25,79 28,76 112,00 37,36 41,44 112,11 Chlebowe (grupab) ANTHUS 12,27 12,69 103,42 23,97 26,23 109,43 32,60 34,27 105,12 BATUTA 12,55 13,24 105,50 24,71 26,71 108,09 35,49 39,11 110,20 BOGATKA 13,34 14,75 110,57 25,85 31,08 120,23 43,64 49,43 113,27 DOROTA 12,87 13,14 102,10 26,93 27,87 103,49 33,61 33,00 98,19 FLAIR 12,84 13,92 108,41 27,33 31,06 113,65 32,59 39,21 120,31 GARANTUS 12,12 12,82 105,78 23,43 26,24 111,99 25,02 27,76 110,95 JENGA 12,08 12,60 104,30 24,45 26,03 106,46 32,80 33,47 102,04 KOBIERA 12,76 13,18 103,29 23,54 25,80 109,60 38,41 35,97 93,65 KRIS 12,42 13,13 105,72 26,39 29,58 112,09 28,89 35,41 122,57 METEOR 12,11 13,56 111,97 23,65 29,07 122,92 27,81 35,24 126,72 MEWA 12,57 13,33 106,05 24,41 27,28 111,76 28,59 34,02 118,99 MULAN 11,70 12,94 110,60 22,68 27,68 122,05 26,12 34,49 132,04 MUSZELKA 12,43 13,31 107,08 26,10 29,86 114,41 31,99 34,33 107,31 NADOBNA 12,90 13,19 102,25 26,23 27,74 105,76 34,23 33,21 97,02 NATEJA 11,94 12,67 106,11 22,24 25,28 113,67 29,40 35,15 119,56 NUTKA 13,03 13,35 102,46 27,61 29,48 106,77 38,24 37,82 98,90 ŚREDNIA (grupa B) 12,50 13,24 105,98 24,97 27,94 112,02 32,46 35,74 111,05 Pozostałe (grupa C) MARKIZA 13,04 13,61 104,37 27,69 29,01 104,77 42,74 44,94 105,15 RAPSODIA 12,98 13,24 102,00 26,65 27,74 104,09 39,08 35,66 91,25 SATYNA 12,75 13,57 106,43 26,58 29,27 110,12 39,88 44,32 111,13 ŚREDNIA (grupa C) 12,92 13,47 104,27 26,97 28,67 106,33 40,57 41,64 102,51 ŚREDNIA ogólna 12,78 13,51 105,81 25,56 28,40 111,42 35,48 38,78 110,31 Analizy laboratoryjne wykonano na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie

14 Pszenica Jara Powierzchnia uprawy pszenicy jarej w roku w województwie Lubelskim wynosiła ponad 44 tys. ha (dane GUS ), jest to kolejny rok potwierdzający tendencję spadkową w uprawie tego gatunku. W roku zarejestrowano jedną nową jakościową odmianę Łagwa. Obecnie krajowy rejestr liczy 28 odmian. W rejestrze odmian zarejestrowanych, trzy należą do grupy technologicznej E, 19 odmian do grupy jakościowej A. W województwie Lubelskim pszenica jara badana jest w trzech miejscowościach: SDOO Cicibór oraz w punktach doświadczalnych stacji PD Bezek, PD Czesławice. W roku badano w doświadczeniach 12 odmian. Najlepiej plonującymi odmianami okazały się: Tybalt, Żura. Dobrze plonowały na podstawowym poziomie agrotechniki nowe odmiany: Katoda, Waluta, Łagwa. Tabela 1 Pszenica jara. Odmiany badane. Rok zbioru Rok wpisania do Rok Krajowego Kod kraju włączenia Rejestru pochodzenia do LZO Odmian w Polsce elitarne ( grupa E) 1 Bombona PL jakościowe (grupa A) Adres jednostki zachowującą odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o. Choryń Kościan 2 Tybalt NL Irena Szyld ul. Celtycka 41a Kalisz 3 Hewilla 2006 PL 4 Parabola PL 5 Nawra PL 6 Żura PL 7 Bryza (ostka) DE 8 Monsun DE 9 Katoda 2008 PL 10 Waluta 2008 PL 11 Łagwa chlebowe (grupa B) PL 12 Trappe 2008 DE Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan Hodowla Roślin Rolniczych Nasiona Kobierzyc sp. z o.o. ul. Sportowa Kobierzyce KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy

15 Tabela 2 Pszenica jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość SDOO Cicibór PD Bezek PD Czesławice Powiat bialski chełmski puławski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry pszenny dobry pszenny bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIb II ph gleby w KCL 6,36 7,6 6,8 Przedplon ziemniaki buraki cukrowe buraki cukrowe Data siewu (dzień, m-c) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c) nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) PRP Sol K 2 O (kg/ha) PRP Sol Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Insol 3+mocznik 1,0L+10kg Insol 1,0 L Insol Z 1.0 L środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Baytan Uniwersal Funaben T 480 FS Sarfun T 0,4/100 Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Gold 450 EC 1,0 Lontrel 300 SL 0,35 L Isektycyd (nazwa,dawka/ha) Nie stosowano (tylko na poziomie a 2 ) Granstar 75 WG+Starane 250EC 0,15+0,3L Puma Uniwersal 069EW- 1,0L Owadox 1000EC -0,6L Bi-58 0,5 L Karate Zeon 050 CS 0,15L Gold 450 1,0 L Gold 450 1,0 L Karate 025 EC -0,12L Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Alert 375SC+Cerelux Plus 535 Alert 375SC+Talius200 EC EC+Talius 200 EC 0,8+0,15L 0,6+0,3+0,15L Escudo Forte 375 CS 0,8L Fungicyd drugi zabieg (nazwa,dawka/ha) Reveller 280 SC Escudo Forte 375SC 0,8L Nie stosowano Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) Cerone 480 SL Antywylegacz płynny 675 SL 1,5 L Cerone 480 SL 0,75 L Tabela 3 Pszenica jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru Cecha Cicibór Bezek Czesławice a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 97,3 95,3 98,9 85,1 92,3 89,8 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala9 o ) 8,9 9,0 8,9 9,0 8,3 9,0 6 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 7 Mączniak 9,0 9,0 9,0 9,0 7,8 8,8 8 Rdza brunatna 9,0 9,0 6,7 8,1 7,2 8,0 9 Septorioza liści 7,3 8,0 6,2 7,8 6,7 7,3 10 Septorioza plew 8,0 9,0 6,9 8,0 7,1 8,0 11 Fuzarioza kłosów 9,0 9,0 6,1 7,0 7,4 8,1 12 Masa 1000 ziarn (g) 39,4 44,0 42,4 41,5 36,6 41,4 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,4 14,7 11,4 11,6 12,0 12,0 14 Plon ziarna (dt z ha) 55,9 60,9 67,3 78,1 63,5 71,7 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 średnią

16 Tabela 4 Pszenica jara. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru Poziom a 1 Poziom a 2 Cicibór Czesławice Bezek Cicibór Czesławice Bezek Wzorzec (dt z ha) 55,9 63,5 67,3 60,9 71,7 78,1 elitarne ( grupa E) 1 Bombona jakościowe (grupa A) 2 Tybalt Hewilla Parabola Nawra Żura Bryza (ostka) Monsun Katoda Waluta Łagwa chlebowe (grupa B) 12 Trappe Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian

17 Tabela 5 Pszenica jara. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru, 2008,2007. Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 62,2 76,8 50,8 69,5 63,3 70,2 89,0 61,0 79,6 73,4 elitarne ( grupa E) 1 Bombona jakościowe (grupa A) 3 Tybalt Hewilla Parabola Nawra Żura Bryza (ostka) Monsun Katoda Waluta Łagwa Korynta * * chlebowe (grupa B) 16 Trappe Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat

18 Tabela 6 Pszenica jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru,2008,2007. Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Septorioza plew Fuzarioza kłosów Wzorzec (skala 9 ) 8,6 8,7 7,6 7,5 6,7 6,9 7,3 8,0 7,5 8,4 elitarne ( grupa E) 1 Bombona 3 0,1-0,1-0,3-0,2 0,6 0,5-0,0 0,1 0,2 0,0 jakościowe (grupa A) 2 Tybalt 3 0,2 0,2 0,4 0,6-0,2 0,3 0,2 0,0-0,2 0,0 3 Hewilla 3-0,3-0,1 0,0-0,2-0,2-0,6 0,0 0,0-0,2 0,0 4 Parabola 3-0,1 0,1 0,0-0,3 0,3-0,2 0,0-0,2-0,2 0,0 5 Nawra 3 0,1-0,0 0,4 0,4-0,2-0,2 0,0 0,0-0,2 0,0 6 Żura 3 0,1 0,1 0,0-0,3-0,7-0,6-0,2-0,1 0,2 0,1 7 Bryza (ostka) 3-0,1-0,3-0,8-0,7-0,9-0,9 0,0-0,2 0,4 0,2 8 Monsun 3-0,1-0,1-0,3-0,2 0,4 0,5 0,2-0,1-0,2 0,0 9 Katoda 2 0,1 0,2* -0,1 0,3* 0,1 0,3* 0,0 0,0* 0,2 0,0* 10 Waluta 2 0,1 0,1* -0,1-0,2* 0,3 0,2* 0,0 0,1* -0,2 0,1* 11 Łagwa 1 0,1 0,5 0,3 0,0 0,2 chlebowe (grupa B 12 Trappe 2-0,1-0,1* 0,2 0,1* 0,4 0,5* -0,0 0,3* -0,2 0,19 Liczba doświadczeń Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat 2008-

19 Tabela 7 Pszenica jara. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru, 2008, Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 9,0 9,0 8,9 9,0 8,7 9,0 8,0 8,5 96,2 90,1 92,8 84,7 39,5 42,3 40,7 43,7 elitarne ( grupa E) a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Bombona 0,0 0,0 0,1 0,1 0,0 0,0 0,3 0,2 7,8 3,6 5,4 2,8-0,6-1,3-1,4-2,0 jakościowe (grupa A) 2 Tybalt 0,0 0,0 0,1 0,1 0,3 0,0 0,0-0,1-12,5-11,1-10,8-9,1-2,8-0,5-1,0-1,1 3 Hewilla 0,0 0,0 0,1 0,1-0,3 0,0-0,5-0,1 7,2 5,3 7,3 5,5-1,6-0,3 0,0 1,3 4 Parabola 0,0 0,0 0,1 0,0 0,2 0,0-0,1-0,2-2,2-1,1-0,8-0,4 5,2 6,2 5,7 6,5 5 Nawra 0,0 0,0 0,1 0,1 0,3 0,0 0,2-0,2-7,8-5,8-8,3-5,6-0,8 0,4 0,6 1,3 6 Żura 0,0 0,0 0,1 0,1 0,3 0,0 0,1 0,0 3,8 1,3 5,7 3,5 1,2 0,7-0,1 0,9 7 Bryza (ostka) 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,1 0,0-1,5 1,9-3,4-0,9-0,7-0,6-2,0-1,2 8 Monsun 0,0 0,0 0,1 0,1 0,3 0,0 0,5 0,2-8,2-1,8-6,6-2,1-0,1-0,4 1,6 1,0 9 Katoda 0,0 0,0 0,1* 0,1* -1,2 0,0-0,5* -0,0* 6,5-4,6 4,8* 2,1* 0,8-0,4 0,7* -0,9* 10 Waluta 0,0 0,0-0,2* -0,2* -0,7 0,0-0,8* -0,1* 9,2 5,6 9,3* 6,6* 1,0-0,1 1,7* 0,7* 11 Łagwa 0,0 0,0 0,3 0,0 2,5 2,3 3,2 0,8 chlebowe (grupa B 12 Trappe 0,0 0,0 0,1* 0,1* 0,3 0,0 0,5* 0,2* -4,8-4,8-5,5* -5,2* -4,8-4,4-3,8* -3,8* Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat 2008-

20 Tabela 8 Ważniejsze parametry jakościowe ziarna pszenicy jarej Pszenica Jara Cicibór BIAŁKO % GLUTEN % SEDYMENTACJA ml ODMIANA A1 A2 A2/A1x100 A1 A2 A2/A1x100 A1 A2 A2/A1x100 elitarne ( grupa E) BOMBONA 13,31 14,58 109,54 26,25 29,76 113,37 43,08 54,33 126,11 jakościowe (grupa A) ŻURA 12,45 14,12 113,41 23,49 28,28 120,39 31,08 47,23 135,87 NAWRA 13,57 13,41 98,82 26,71 26,21 98,12 45,98 46,26 100,60 TYBALT 13,06 12,47 95,48 25,67 24,53 95,55 41,16 36,36 88,33 KATODA 13,79 13,67 99,12 27,22 26,72 98,16 45,24 44,81 99,04 MONSUM 12,34 12,67 102,67 24,75 25,12 101,49 34,36 38,59 123,31 WALUTA 12,81 14,04 109,60 24,21 28,46 117,55 35,07 45,67 138,10 HEWILLA 12,63 13,63 107,91 23,11 25,77 111,51 36,58 48,94 133,78 BRYZA 13,06 13,49 103,29 24,75 26,44 106,82 42,33 47,20 111,50 PARABOLA 13,96 14,52 104,01 28,04 29,82 106,34 48,18 52,92 109,83 ŁAGWA 12,79 12,99 101,56 24,17 25,00 103,43 38,71 41,78 107,93 chlebowe (grupa B) TRAPPE 11,65 11,22 96,30 22,48 21,49 95,59 32,23 26,63 82,62 ŚREDNIA 12,95 13,40 103,47 25,07 26,47 105,69 39,50 44,23 113,08 Analizy laboratoryjne wykonano na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie Jęczmień Jary Powierzchnia uprawy jęczmienia jarego w województwie Lubelskim w roku wykazuje niewielki spadek do roku 2008 i wynosi ha (dane GUS ) W strukturze zasiewów jęczmień jary zajmuje drugą pozycję po pszenicy ozimej. W roku do krajowego rejestru wpisano sześć nowych odmian, w tym trzy typu browarnego: Altico, Rufus, Skald. Obecnie zarejestrowane są 53 odmiany w tym 22 typu pastewnego. W ostatnich latach utrzymuje się duży udział odmian zagranicznych w krajowym rejestrze -49%. W doświadczeniach PDO w województwie Lubelskim w roku przebadano 18 odmian w tym 9 typu browarnego. Doświadczenia prowadzono na różnych kompleksach glebowych w czterech miejscowościach. Najlepiej plonującymi odmianami na obu poziomach agrotechniki w roku okazały się odmiany browarne: Stratus, Poldek, Sebastian, Kormoran, wśród odmian pastewnych: Frontier, Tocada, Mercada, Skarb oraz badana po raz pierwszy odmiana Atico. Wyniki doświadczeń zawarto w tabelach 1-7.

21 Tabela 1 Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru. Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LZO Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującą odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej pełnomocnika w Polsce typ browarny 1 Stratus PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 2 Blask PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice Kobylin 3 Conchita DK KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy 4 Poldek PL Małopolska Hodowla Roślin HBP sp. z o. o. ul. Zbożowa Kraków 5 Sebastian GB HaGe Polska sp. z o.o. ul. dr. A. Schmidta 1 Żołędowo Osielsko k. Bydgoszczy 6 Marthe 2008 DE Saaten -Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 7 Signora 2008 FR RAGT Semences Polska sp. z o.o. ul. Sadowa 10A Łysomice 8 Victoriana DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy 9 Kormoran PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce typ pastewny 10 Frontier DK HaGe Polska sp. z o.o. ul. dr. A. Schmidta 1 Żołędowo Osielsko k. Bydgoszczy 11 Antek AT DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń Kościan 12 Justina DE Saaten -Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska Wągrowiec 13 Tocada DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy 14 Mercada 2007 DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska Prusy 15 Skarb 2008 PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce 16 Atico PL Małopolska Hodowla Roślin - HBP sp. z o.o. ul. Zbożowa Kraków 17 Rufus PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR Smolice Kobylin 18 Skald PL Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna Strzelce

22 Tabela 2 Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru. Miejscowość SDOO Cicibór PD Bezek PD Czesławice PD Uhnin Powiat bialski chełmski puławski parczewski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry pszenny wadliwy pszenny bardzo dobry żytni bardzo dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIb II IVa ph gleby w KCL 6,36 7,6 6,8 6,13 Przedplon ziemniaki buraki cukrowe buraki cukrowe ziemniaki Data siewu (dzień, m-c) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) PRP Sol K 2 O (kg/ha) PRP Sol Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Środki ochrony roślin Insol 3 + mocznik 1,0L+10kg Insol 3 2,0L Ekolist 1,0L Ekolist Standard -7,0L Zaprawa nasienna (nazwa) Baytan Uniwersal 19,5 WS Funaben T 480 FS Sarfun T 65 DS Sarfun T 65 DS Gold 450 EC 1,0L Granstar 75 WG+Starane 250EC 0,15+0,3L Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Lontrel 300 SL 0,35L Puma Uniwersal 069EW- 1,0L Isektycyd (nazwa,dawka/ha) Fungicyd pierwszy zabieg (nazwa,dawka/ha) Nie stosowano Alert 375SC+Talius250 EC 0,8+0,15l (tylko na poziomie a 2 ) Owadox 1000EC -0,6L Bi-58 Nowy 0,5L Karate Zeon 050 CS 0,1L Gold 450 EC 2x1,0L Gold 450 EC 1,25L Karate 025 EC 0,25L Alert375 SC+Cerelux Plus 535 EC+ Talius 200EC 0,6+0,3+0,15 L Reveler 280 SC - 0,8L Cyperkill Super 25 EC 2x0,1L Alert 375SC+Talius200 EC 0,8+0,15l Fungicyd drugi zabieg (nazwa,dawka/ha) Reveler 280 SC - 0,8L Reveler 280 SC - 0,8L Nie stosowano Reveler 280 SC - 0,8L Regulator wzrostu (nazwa,dawka/ha) Cerone 480 SL- 0,75 L Cerone 480 SL- 0,75 L Cerone 480 SL 2x0,75L Cerone 480 SL- 0,75 L

23 Tabela 3 Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru. Cecha Cicibór Bezek Czesławice Uhnin a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 78,2 71,0 84,6 77,9 75,5 71,4 70,8 60,9 4 5 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 6 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 8,6 9,0 9,0 8,9 6,1 8,8 7,6 8,6 5,8 8,7 8,0 8,9 5,8 6,7 3,8 7,5 7 Mączniak 9,0 9,0 9,0 9,0 7,8 8,3 9,0 9,0 8 Rynchosporioza 7,4 7,7 6,1 7,6 7,3 7,3 9,0 8,8 9 Czarna plamistość 7,5 7,6 9,0 9,0 7,3 7,1 5,1 6,1 10 Plamistość siatkowa 9,0 9,0 6,8 7,5 7,3 7,2 9,0 9,0 11 Masa 1000 ziarn (g) 40,5 43,5 42,4 39,1 34,9 37,5 42,7 43,1 12 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 12,6 13,0 13,6 14,8 12,0 12,0 14,8 16,0 13 Plon ziarna (dt z ha) 63,3 71,2 81,3 97,8 95,0 107,0 57,1 54,3 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 - średnią

24 Tabela 4 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru. Poziom a 1 Poziom a 2 Cicibór Czesławice Bezek Uhnin Cicibór Czesławice Bezek Uhnin Wzorzec dt z ha 56,7 70,0 69,3 51,4 67,2 79,1 77,9 54,4 typ browarny 1 Stratus Blask Conchita Poldek Sebastian Marthe Signora Victoriana Kormoran typ pastewny 10 Frontier Antek Justina Tocada Mercada Skarb Atico Rufus Skald Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian

25 Tabela 5 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru,2008,2007. Syntetyczna ocena wartości browarnej Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 61,8 74,2 57,4 68,0 64,5 69,7 82,6 65,2 76,2 72,5 typ browarny 1 Stratus 4, Blask 5, Poldek 3, Sebastian 6, Marthe 6, Signora 6, Victoriana 6, Kormoran 5, Conchita 6, Beatrix 5, * * 11 Nuevo Ser 6, * * 12 Xanadu 6, * * typ pastewny 13 Frontier Antek Justina Tocada Mercada Skarb Atico Rufus Skald Rubinek * * Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian Wartość browarna wg Listy Opisowej Odmian - COBORU *- średnia z lat ,

26 Tabela 6 Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenie od wzorca). Lata zbioru,2008, Liczba lat Mączniak Plamistość siatkowa Czarna plamistość Rynchosporioza badań Wzorzec skala 9 8,7 8,7 8,0 7,9 7,2 7,7 7,4 8,2 typ browarny 1 Stratus 3-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,1-0,1 2 Blask 3-0,1-0,1 0,1 0,1-0,1-0,1 0,1 0,0 3 Conchita 1 0,0 0,0 0,4-0,1 4 Poldek 3-0,1-0,1 0,2 0,2 0,4 0,3 0,6 0,1 5 Sebastian 3-0,1-0,1-0,4-0,1 0,3 0,1 0,1-0,1 6 Marthe 2 0,2 0,2* -0,3-0,3* -0,2-0,1* -0,3-0,1* 7 Signora 2 0,2 0,2* -0,3 0,0* -0,8-0,7* -0,4-0,2* 8 Victoriana 1 0,0 0,0 0,4 0,4 9 Kormoran 1 0,0 0,0 0,5 0,3 typ pastewny 10 Frontier 3-0,1 0,0 0,2 0,0 0,3 0,2 0,3 0,0 11 Antek 3-0,3-0,3 0,2 0,2-0,7-0,1-0,1 0,0 12 Justina 3 0,2 0,1-0,1 0,0-0,7-0,2-0,7-0,2 13 Tocada 3-0,1 0,0 0,0 0,1-0,5-0,1-0,2-0,1 14 Mercada 2 0,0 0,0 0,2 0,1-0,2 0,0 0,2 0,1 15 Skarb 2 0,0 0,1* -0,1 0,0* 0,2 0,1* -0,1 0,0* 16 Atico 1 0,0 0,0 0,4 0,1 17 Rufus 1 0,0 0,1-0,2-0,3 18 Skald 1-0,1 0,0 0,7 0,3 Liczba doświadczeń Skala 9-9 oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1- najmniej korzystną, 5-średnią Wzorzec - średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat 2008-

27 Tabela 7 Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenie od wzorca). Lata zbioru,2008, Wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) Wyleganie przed zbiorem (skala 9 ) Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 7,8 8,8 8,6 8,9 5,9 7,9 7,2 8,2 77,3 70,3 74,3 67,9 40,1 40,8 45,9 46,2 typ browarny a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stratus -0,1-0,2 0,0-0,1-0,4-0,2 0,0 0,1 3,5 4,9 2,3 2,1 4,6 2,8 2,9 2,0 2 Blask 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,3 0,0 0,0-0,3 1,2 1,1 0,1-2,2-2,5-2,5-3,6 3 Conchita 0,2 0,1 0,3 0,1-1,8-2,1 0,4 0,7 4 Poldek -0,1 0,2 0,0 0,1-0,1 0,3 0,3 0,2-4,5-6,6-3,3-3,4 4,7 3,6 3,8 3,7 5 Sebastian 0,6 0,2 0,2 0,1 0,9 0,2 0,5 0,1-7,5-6,6-6,9-3,4 1,0-0,2-1,6-2,4 6 Marthe -0,3 0,2-0,2* 0,1* -0,9-0,4-0,7* -0,5* -3,8-2,6-1,9* -1,4* -7,1-5,3-5,2* -4,2* 7 Signora 0,2 0,2 0,1* 0,1* -0,2 0,4-0,1* 0,0-2,0-4,8-0,4* -3,1* 2,6 3,1 1,8* 2,5* 8 Victoriana 0,8 0,2 1,6 0,3-0,3-1,1 2,6 0,7 9 Kormoran -0,1-0,1 0,0 0,4 2,0 2,7 1,7 1,3 typ pastewny 10 Frontier 0,8 0,2 0,3 0,1 0,9 0,4 0,5 0,2-11,0-11,1-10,4-8,4-1,2-0,3 1,4 0,4 11 Antek -0,6-0,3-0,2-0,1-0,6-1,1-0,3-0,3 4,3 5,2 3,4 3,5-1,3-1,5 0,0 0,1 12 Justina 0,1-0,1 0,0 0,0-0,6-0,1-0,3-0,1 2,0 0,9 1,9 2,6-5,3-5,7-1,8-2,0 13 Tocada 0,2 0,1 0,1 0,0 0,5 0,2 0,4 0,1-0,5 0,2 0,3 0,4 2,4 1,2 2,1 1,9 14 Mercada -0,2-0,1-0,1 0,0-0,7-0,1-0,3 0,1-2,3-1,3-4,0-3,9 0,7 2,4 1,5 3,3 15 Skarb -0,2 0,1-0,1* 0,0* -0,5 0,2 0,1* 0,5* 3,5 4,4 4,0* 5,1* 1,2 2,8 1,4* 2,4* 16 Atico 0,1 0,1 0,5 0,3 9,8 7,9 5,0 3,5 17 Rufus -1,6-1,2-1,6-1,7 5,5 5,7-8,5-5,4 18 Skald 0,1 0,2 0,6 0,2 3,3 2,7 0,6-0,2 Liczba doświadczeń Wzorzec średnia z wszystkich badanych odmian * - średnia z lat 2008-