Sprawozdanie z działalności Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Słupsku w roku szkolnym 2014/2015

Transkrypt

1 Sprawzdanie z działalnści Pradni Psychlgiczn Pedaggicznej w Słupsku w rku szklnym 2014/2015 SPIS TREŚCI: 1. Wstęp 2. Realizacja zadań statutwych pradni z pdaniem specyfiki prblemów występujących w pszczególnych gminach pwiatu słupskieg. 3. Sukcesy, trudnści i prblemy w realizacji zadań statutwych. 4. Współpraca pradni z rganizacjami i instytucjami. 5. Działania na rzecz pprawy warunków pracy i utrzymania biektu w dbrym stanie technicznym. 6. Wniski dyrektra dtyczące pracy placówki d realizacji w rku szklnym 2015/ Uwagi i wniski skierwane d rganu prwadząceg. 1. Wstęp Celem pradni jest udzielanie dziecim i młdzieży pmcy psychlgiczn - pedaggicznej, w tym pmcy lgpedycznej, pmcy w wybrze kształcenia i zawdu, a także udzielanie rdzicm i nauczycielm pmcy psychlgiczn pedaggicznej związanej z wychwaniem i kształceniem dzieci i młdzieży. W bieżącym rku szklnym realizwaliśmy zadania wynikające z: kierunków realizacji zadań z zakresu nadzru pedaggiczneg w rku szklnym 2014/2015, które bejmwały: pdstawwe kierunki realizacji plityki światwej państwa w rku szklnym 2014/2015: - Wspieranie rzwju dziecka młdszeg na I-szym i klejnych etapach edukacyjnych w związku z bniżeniem wieku realizacji bwiązku szklneg. - Pdniesienie jakści kształcenia pnadgimnazjalneg w zakresie umiejętnści kreślnych w pdstawie prgramwej, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętnści w zakresie matematyki. - Prfilaktyka agresji i przemcy w szkłach. - Edukacja włączająca uczniów niepełnsprawnych w zakresie kntrli:

2 - Prawidłwść wydawania przez zespły rzekające działające w publicznych pradniach psychlgiczn pedaggicznych rzeczeń ptrzebie kształcenia specjalneg. wnisków wynikających ze sprawwaneg w rku szklnym 2013/2014 nadzru pedaggiczneg (bszary wymagające dsknalenia): Pdniesienie jakści i efektywnści pracy pradni pprzez pracę w zespłach samkształceniwych, zwłaszcza w zakresie dsknalenia kmpetencji i kwalifikacji zawdwych. Pdjęcie działań służących pzyskiwaniu ddatkwych śrdków na realizację zadań statutwych pradni. Dsknalenie umiejętnści w zakresie ewaluacji. Wykrzystywanie wyników ewaluacji wewnętrznej d pdniesienia jakści i efektywnści pracy pradni. Dalsze knsekwentne rzpznawanie ptrzeb śrdwiska, upwszechnianie i mdyfikwanie ferty placówki, pracy w śrdwisku lkalnym stswnie d zgłaszanych ptrzeb. Wspmaganie wychwawczej i edukacyjnej funkcji szkół i placówek, szczególnie pdejmwanie działań dtyczących inicjwania różnych frm pmcy psychlgiczn - pedaggicznej. Udzielanie pmcy metdycznej i merytrycznej nauczycielm w dstswywaniu wymagań edukacyjnych d indywidualnych ptrzeb uczniów z zaburzeniami i dchyleniami rzwjwymi lub specyficznymi trudnściami w nauce raz w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne dzieci i młdzieży. 15 marca 2013 r. weszł w życie Rzprządzenie MEN z 1 luteg 2013 r. w sprawie szczegółwych zasad działania publicznych pradni psychlgiczn - pedaggicznych, w tym publicznych pradni specjalistycznych (Dz. U ). Rzprządzenie t wskazuje, jakie zadania stją przed pradniami psychlgiczn-pedaggicznymi raz kreśla zasady współpracy pradni ze szkłami i placówkami dsknalenia nauczycieli w związku z wchdzącymi w życie zmianami dtyczącymi pmcy psychlgiczn-pedaggicznej. Określa, c pwinna zawierać pinia wystawiana przez pradnię. D zadań pradni należy w szczególnści: 1. diagnzwanie dzieci i młdzieży, które prwadzne jest w szczególnści w celu kreślenia indywidualnych ptrzeb rzwjwych i edukacyjnych raz indywidualnych mżliwści psychfizycznych dzieci i młdzieży, wyjaśnienia mechanizmów ich funkcjnwania w dniesieniu d zgłaszaneg prblemu raz wskazania spsbu rzwiązania teg prblemu; efektem diagnzwania jest w szczególnści: wydanie pinii, wydanie rzeczenia ptrzebie kształcenia specjalneg, zajęć rewalidacyjn-wychwawczych, indywidualneg bwiązkweg rczneg przygtwania przedszklneg lub indywidualneg nauczania dzieci i młdzieży, bjęcie dzieci i młdzieży alb dzieci i młdzieży raz rdziców bezpśrednią pmcą psychlgiczn-pedaggiczną, Strna 2

3 wspmaganie nauczycieli w zakresie pracy z dziećmi i młdzieżą raz rdzicami; 2. udzielanie dziecim i młdzieży raz rdzicm bezpśredniej pmcy psychlgiczn-pedaggicznej, która plega w szczególnści na: prwadzeniu terapii dzieci i młdzieży raz ich rdzin, udzielaniu wsparcia dziecim i młdzieży wymagającym pmcy psychlgiczn-pedaggicznej lub pmcy w wybrze kierunku kształcenia i zawdu raz planwaniu kształcenia i kariery zawdwej, udzielaniu pmcy rdzicm w rzpznawaniu i rzwijaniu indywidualnych ptrzeb rzwjwych i edukacyjnych raz indywidualnych mżliwści psychfizycznych dzieci i młdzieży raz w rzwiązywaniu prblemów edukacyjnych i wychwawczych; pmc psychlgiczn-pedaggiczna udzielana jest w frmie: indywidualnych lub grupwych zajęć terapeutycznych dla dzieci i młdzieży, terapii rdziny, grup wsparcia, prwadzenia mediacji, interwencji kryzyswej, warsztatów, prad i knsultacji, wykładów i prelekcji, działalnści infrmacyjn-szkleniwej. 3. realizwanie zadań prfilaktycznych raz wspierających wychwawczą i edukacyjną funkcję przedszkla, szkły i placówki, w tym wspieranie nauczycieli w rzwiązywaniu prblemów dydaktycznych i wychwawczych, które plega w szczególnści na: udzielaniu nauczycielm, wychwawcm grup wychwawczych lub specjalistm udzielającym pmcy psychlgiczn-pedaggicznej w placówce pmcy w: rzpznawaniu indywidualnych ptrzeb rzwjwych i edukacyjnych raz mżliwści psychfizycznych dzieci i młdzieży, w tym w rzpznawaniu ryzyka wystąpienia specyficznych trudnści w uczeniu się u uczniów klas I-III szkły pdstawwej, planwaniu i realizacji zadań z zakresu dradztwa edukacyjnzawdweg, rzwijaniu zaintereswań i uzdlnień uczniów; współpracy z przedszklami, szkłami i placówkami w udzielaniu i rganizwaniu przez przedszkla, szkły i placówki pmcy psychlgicznpedaggicznej raz pracwywaniu i realizwaniu indywidualnych prgramów edukacyjn-terapeutycznych raz indywidualnych prgramów zajęć rewalidacyjn-wychwawczych, współpracy, na pisemny wnisek dyrektra przedszkla, szkły lub placówki lub rdzica dziecka niepełnsprawneg alb pełnletnieg ucznia niepełnsprawneg, w kreśleniu niezbędnych d nauki warunków, sprzętu specjalistyczneg i śrdków dydaktycznych, w tym wykrzystujących technlgie in- Strna 3

4 frmacyjn-kmunikacyjne, dpwiednich ze względu na indywidualne ptrzeby rzwjwe i edukacyjne raz mżliwści psychfizyczne dziecka niepełnsprawne- g alb pełnletnieg ucznia niepełnsprawneg, udzielaniu nauczycielm, wychwawcm grup wychwawczych lub specjalistm, udzielającym w placówce pmcy psychlgiczn-pedaggicznej pmcy w rzwiązywaniu prblemów dydaktycznych i wychwawczych, pdejmwaniu działań z zakresu prfilaktyki uzależnień i innych prblemów dzieci i młdzieży, prwadzeniu edukacji dtyczącej chrny zdrwia psychiczneg wśród dzieci i młdzieży, rdziców i nauczycieli, udzielaniu, we współpracy z placówkami dsknalenia nauczycieli i biblitekami pedaggicznymi, wsparcia merytryczneg nauczycielm, wychwawcm grup wychwawczych i specjalistm udzielającym w placówce pmcy psychlgiczn-pedaggicznej; zadania te realizwane są w szczególnści w frmie: prad i knsultacji, udziału w sptkaniach dpwiedni nauczycieli, wychwawców grup wychwawczych i specjalistów udzielających w placówce pmcy psychlgiczn-pedaggicznej, udziału w zebraniach rad pedaggicznych, warsztatów, grup wsparcia, wykładów i prelekcji, prwadzenia mediacji, interwencji kryzyswej, działalnści infrmacyjn-szkleniwej. Pradnia realizuje zadania współdziałając także z innymi pradniami, placówkami dsknalenia nauczycieli i biblitekami pedaggicznymi raz rganizacjami pzarządwymi i innymi pdmitami świadczącymi pradnictw i pmc dziecim i młdzieży raz rdzicm i nauczycielm. Strna 4

5 2. Realizacja zadań statutwych pradni z pdaniem specyfiki prblemów występujących w pszczególnych gminach pwiatu słupskieg. Liczba sób przyjętych przez pracwników pradni: rk 2011/ sób rk 2012/ sób rk 2013/ sób rk 2014/ sób w tym: 2011/ / / /2015 liczba klientów pradni (p przeprwadznych badaniach i/lub udzielnej pmcy indywidualnej) badania przesiewwe lgpedyczne i pedaggiczne (badanie integracji sensrycznej) badania przesiewwe słuchu prgramem Słyszę zajęcia grupwe w szkłach i placówkach i inne frmy pmcy grupwej zajęcia aktywizujące wybór zawdu prady bez badań ucznim (w tym klientm pradni), w tym prady zawdznawcze 188 (124) 258 (196) 354 (180) 383 (231) prady zawdznawcze udzielne rdzicm i nauczycielm: liczba sób liczba prad Udział w targach edukacyjnych liczba sób, którym udzieln prad (ucznim, rdzicm i nauczycielm) 137 prady indywidualne i knsultacje, w tym: w pradni w terenie (739) (358) 995 (783) (212) 1145 (921) (224)

6 udział w warsztatach (nauczyciele, rdzice, inni) liczba warsztatów udział w prelekcjach na terenie pwiatu i w placówce liczba prelekcji (17) udział w radach pedaggicznych liczba rad pedaggicznych (6) (20) 1145 (42) 263 (14) 166 (17) 631 (37) 417 (17) 131 (18) 718 (22) 230 (8) Działalnść diagnstyczna 1. w ramach działalnści diagnstycznej przeprwadzn diagnz: Rdzaj diagnzy 2011/ / / /2015 psychlgiczne pedaggiczne lgpedyczne lekarskie związane z wybrem kierunku kształcenia i zawdu Liczba rzeczeń i pinii wydanych w rku szklnym 2014/2015: Rdzaj rzeczenia/pinii 2011/ / / /2015 rzeczenia ptrzebie kształcenia specjalneg rzeczenia braku ptrzeby kształcenia specjalneg rzeczenia dmwie uchylenia rzeczenia ptrzebie kształcenia specjalneg rzeczenia ptrzebie zajęć rewalidacyjn - wychwawczych rzeczenia braku ptrzeby zajęć rewalidacyjn - wychwawczych rzeczenia ptrzebie indywidualneg nauczania

7 Orzeczenia braku ptrzeby indywidualneg nauczania Orzeczenia dmwie uchylenia rzeczenia ptrzebie indywidualneg nauczania Orzeczenia ptrzebie indywidualneg rczneg bwiązkweg przygtwania przedszklneg Orzeczenia braku ptrzeby rczneg bwiązkweg przygtwania przedszklneg Orzeczenia dmwie uchylenia rzeczenia ptrzebie rczneg bwiązkweg przygtwania przedszklneg Opinia ptrzebie bjęcia dziecka wczesnym wspmaganiem rzwju Opinia braku ptrzeby bjęcia dziecka wczesnym wspmaganiem rzwju Liczba wydanych rzeczeń z pdziałem na stpień niepełnsprawnści: raz z: Rdzaj niepełnsprawnści 2011/ / / /2015 niesłyszący i słab słyszący niewidmi i słab widzący z autyzmem, w tym z zespłem Aspergera z niepełnsprawnścią ruchwą, w tym z afazją z upśledzeniem umysłwym w stpniu lekkim z upśledzeniem umysłwym w stpniu umiarkwanym i znacznym ze sprzężnymi niepełnsprawnściami / / / /2015 niestswanych spłecznie zagrżnych niedstswaniem spłecznym

8 Liczba dwłań d rzeczeń w rku szklnym 2014/2015: 2011/ / / /2015 dwłania uwzględnine w całści w PPP dwłania przesłane d Pmrskieg Kuratra Oświaty dwłania rzpatrzne przez Pmrskieg Kuratra Oświaty jak pdtrzymanie uprzedni wydanej decyzji dwłania rzpatrzne przez Pmrskieg Kuratra Oświaty jak uchylenie uprzedni wydanej decyzji i wydanie nweg rzeczenia Zespół Orzekający zebrał się 24 razy. Liczba wydanych pinii w rku szklnym 2014/2015 w sprawach: 2011/ / / /2015 Opinia w sprawie wcześniejszeg przyjęcia d szkły Opinia w sprawie drczenia spełniania bwiązku szklneg Opinia w sprawie gtwści szklnej dziecka spełniająceg bwiązek rczneg przygtwania przedszklneg pza przedszklem lub ddziałem przedszklnym Opinia w sprawie bjęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej Opinia w sprawie dstswania wymagań edukacyjnych Opinia w sprawie zwlnienia z nauki drugieg języka bceg Opinia w sprawie udzielenia zezwlenia na indywidualny tk lub prgram nauki Opinia w sprawie przyjęcia d klasy pierwszej szkły pnadgimnazjalnej ucznia z granicznymi mżliwściami wybru kształcenia ze względu na stan zdrwia

9 Opinia w sprawie specyficznych trudnści w uczeniu się Opinia w sprawie przyjęcia ucznia d ddziału przyspsabiająceg d pracy Opinia w sprawie bjęcia dziecka pmcą psychlgiczn pedaggiczną w przedszklu Opinia w sprawie bjęcia dziecka pmcą psychlgiczn pedaggiczną w szkle lub placówce Inne wydane pinie lub infrmacje badanym dziecku np. dla PCPR, PFRON, MPOS, Sądu, placówek światwych, medycznych, czy innych pdmitów na wnisek rdzica Pedagdzy i psychldzy rganizwali i przeprwadzali badania diagnstyczne dzieci i młdzieży w celu wspmagania ich rzwju, efektywnści uczenia się, rzwijania umiejętnści z zakresu kmunikacji spłecznej, zarówn w pradni, jak i na terenie szkół i placówek. P przeprwadznych badaniach udzielali prad i wskazówek rdzicm, piekunm (zwłaszcza, jeśli badanie dbywał się na terenie pradni), nauczycielm. Częst pmc plegała na prezentwaniu metd, demnstrwaniu ćwiczeń, przygtwywaniu materiałów d ćwiczeń, zalecaniu literatury, a także zalecaniu współpracy i krzystania z pmcy innych placówek i instytucji wspmagających rzwój dzieci i młdzieży wspierających rdzinę. Niezależnie d bezpśredni udzielanych prad, pracwywan pisemne pinie zawierające diagnzę, wniski i wskazania dla rdziców raz nauczycieli.

10 Badania przesiewwe Liczba dzieci Badania Gmina Szkła 2013/ /13 p-le sp razem SP Łupawa SP Ptęgw Ptęgw P-le Ptęgw lgpedyczne SP Skórw Główczyce P-le Pbłcie Kępice SP Barcin Słyszę Kępice SP Barcin 7 7 Integracja sensryczna Razem Kępice SP Kępice Kbylnica SP Kbylnica Ustka SP Charnw m. Ustka P-le nr P-le nr Ogólnplski Tydzień Knsultacji SI PPP lgpedyczne SI Słyszę OGÓŁEM W rku szklnym 2014/2015 nie był zgłszeń dtyczących przeprwadzenia badań przesiewwych prgramem Słyszę. Wzrsł zaptrzebwanie na przeprwadzenie badań przesiewwych w zakresie integracji sensrycznej.

11 Frmy pmcy bezpśredniej udzielanej dziecim i młdzieży (w nawiasie dane z rku 2013/2014) W różnych frmach pmcy bezpśredniej brał udział 713 (999) dzieci bez zajęć zawdznawczych: w tym: 1. zajęcia terapeutyczne: Rdzaj terapii Frmy pmcy indywidualnej d 3 r. ż dzieci przedszklne uczni wie szkół pdst uczni wie gimnazjum Odbircy uczni wie szkół pnadgimn. młdzież nie ucząca się RAZEM Razem 2013/ 2014 Razem 2012/ 2013 terapia pedaggiczna: terapia lgpedyczna integracja sensryczna: terapia ręki bifeedback: terapia gólnrzwjwa pmc psychlgiczna interwencja kryzyswa wczesne wspmaganie rzwju Razem frmy pmcy indywidualnej

12 Frmy terapii grupwej Duży i mały t duet wspaniały Arteterapia 1) TZA ADHD Wspólnie w nwy etap 1) Zajęcia dla dzieci wspmagające d pdjęcia nauki szklnej inne zajęcia grupwe (prgramy zakńczne) Razem frmy terapii grupwej OGÓŁEM ) Trudnść zebraniu jednrdnej grupy terapeutycznej dla młdzieży z prblemami emcjnalnymi uniemżliwiła realizację teg zadania w rku szklnym 2014/15. Przyczyna: niedstateczna ilść zgłszeń raz trudnści z regularnym djazdem na zajęcia d pradni w gdzinach ppłudniwych. Pdbne trudnści w zebraniu grupy na zajęcia arteterapii. 2. w różnych frmach pmcy grupwej (warsztatach, zajęciach psychedukacyjnych, scjterapeutycznych): (697) sób zajęcia grupwe w szkłach i placówkach 3. w zajęciach aktywizujących d wybru kierunku kształcenia i zawdu w 15 (21) gimnazjach w rejnie działania 591 (679) sób - w gminie Damnica: Zespół Szkół w Zagórzycy, Gimnazjum w Damnie, - w gminie Dębnica Kaszubska: Gimnazjum w Dębnicy Kaszubskiej, Gimnazjum w Niepględziu, - w gminie Główczyce: Gimnazjum w Żelkwie, - w gminie Kbylnica: Gimnazjum w Sycewicach, Gimnazjum w Kbylnicy - w gminie Kępice: Gimnazjum w Krzybiu, - w gminie Ptęgw: Gimnazjum w Ptęgwie, - w gminie Słupsk: Gimnazjum w Redzikwie, Gimnazjum w Siemianicach,

13 - w gminie Smłdzin: Gimnazjum w Smłdzinie, - w Ustce i gminie Ustka: Gimnazjum nr 1 w Ustce, Gimnazjum w Objeździe, Spłeczne Gimnazjum w Ustce. Pzstałe szkły nie zgłsiły zaptrzebwania na zajęcia zawdznawcze. 4. Udzieln 231 (180) prad ucznim w kierunku wybru dalszeg zawdu i kształcenia (w tym 130 w placówkach na terenie pwiatu i na targach edukacyjnych). Frmy pmcy udzielanej rdzicm, nauczycielm, pedaggm Pedagdzy pradni, na prśbę szkół lub zgdnie z własną fertą, przeprwadzali szklenia rad pedaggicznych, wygłaszali prelekcje dla rdziców lub uczestniczyli w innych frmach pmcy zbirwej w szkłach lub na terenie pradni. Realizwan też zadania z prfilaktyki uzależnień i prmcji zdrwia, zwracając szczególną uwagę na działalnść edukacyjną nauczycieli i innych sób zaintereswanych daną tematyką raz na wspieraniu uczniów w pdejmwaniu trudnych decyzji, jak również w kształtwaniu umiejętnści życiwych: w pradni dbyły się sptkania infrmacyjn szkleniwe dla lgpedów, nauczycieli, pedaggów raz rdziców: r. - Trudne rzmwy w sytuacji dejścia różne knteksty rzstania (rzstanie w rdzinie, rzstanie z sbą bliską, rzstanie z dzieckiem) - Izabela Kndracka psychlg, r. - Zdlnści pznawcze dzieci z inteligencją niższa niż przeciętna - mgr Katarzyna Oleszkiewicz psychlg, r. - Dzieck z zespłem Aspergera w szkle i przedszklu - Elżbieta Wieliczk psychlg, terapeuta integracji sensrycznej, r. - Sptkanie infrmacyjne dla dradców zawdwych - wymiana dświadczeń - Luiza Rajkwska - dradca zawdwy, r. - Samkaleczenia ich przyczyny, znaczenie, reagwanie - Danuta Hałasiewicz - Tkarska psychlg, r. - Gtwść szklna. Jak przygtwać dzieck d rzpczęcia nauki w szkle? - Marta Mssakwska - psychlg, Magdalena Rjewska - pedagglgpeda, r. - Depresja młdzieńcza - Agnieszka Szreter pedagg. sptkania infrmacyjn szkleniwe dla pedaggów z rejnów działania, prezentacja ferty pradni, ustalenie frm współpracy, sptkania warsztatwe dla pedaggów dradców zawdwych pracwnicy pradni udzielali indywidualnych knsultacji i prad dla rdziców i nauczycieli. Pmc bezpśrednia udzielana w placówkach na terenie pwiatu w rku szklnym 2015/2016 (zadania realizwane zgdnie z zaptrzebwaniami zgłaszanymi przez szkły i placówki raz z własnej inicjatywy) załącznik nr 1

14 Tematyka udzielanych prad, knsultacji (najczęściej pwtarzające się prblemy): edukacja włączająca, dzieck niepełnsprawne w śrdwisku rdzinnym i szklnym, kształcenie specjalne i nauczanie indywidualne infrmacje gólne, prcedury, wczesne wspmaganie rzwju prcedura trzymywania pinii, rganizacja zajęć w danym rku szklnym, integracja sensryczna infrmacje pdstawwe na temat indywidualnych prgramów terapeutycznych (praca w dmu), interpretacja diagnz SI, integracja sensryczna u uczniów w ADHD, dstswanie wymagań d mżliwści dziecka, trudnści w nauce, trudnści w pisaniu i czytaniu, trudnści w nauce matematyki, różnrdne trudnści wychwawcze, zaburzenia na tle emcjnalnym, zaburzenia zachwania, praca z dzieckiem z ADHD, gtwść szklna dzieci sześciletnich, Opracwywan i przekazywan rdzicm prgramy wspmagające rzwój dziecka, demnstrwan metdy pracy z dzieckiem, infrmwan nauczycieli prawidłwściach i dchyleniach rzwjwych, przyczynach trudnści w nauce, pdłżu zaburzeń emcjnalnych i trudnści wychwawczych, uwrażliwian ich na kniecznść dbrej współpracy z rdziną, udstępnian im fachwą literaturę i pmce dydaktyczne. Udzielan prad rdzicm i nauczycielm nt. terapii lgpedycznej i prfilaktyki raz prad dla rdziców i nauczycieli nt. spsbów ddziaływań prfilaktycznych w zakresie prfilaktyki lgpedycznej, prwadzn instruktaż nt. ćwiczeń z płytką przedsinkwą w zakresie terapii dysfunkcji ddechwej i płykwej. Uświadamian każdemu rdzicwi dziecka uczęszczająceg na terapię jeg rlę i współdpwiedzialnść za efekty lgterapii, przedstawian rdzicm prblem i wyjaśnian jeg isttę raz mawian plan terapii ze szczególnym uwzględnieniem rli rdzica w cdziennej pracy z dzieckiem. Prwadzn indywidualne rzmwy z wychwawcami klas, w których przeprwadzne były lgpedyczne badania przesiewwe, Prwadzn zajęcia w ramach Szkły dla rdziców (dwie grupy) D. Skłwska Łbda, R. Żukwska) Dradca zawdwy pani Luiza Rajkwska udzieliła 98 prad rdzicm, 57 pedaggm i nauczycielm. Prwadzne były mediacje, sptkania interwencyjne w szkle w sprawie uczniów (knflikt z piekunami, klegami z klasy, pbicie, próby sambójcze) raz indywidualne pradnictw rdzinm w sytuacjach kryzyswych (rzwód rdziców, zaburzenia zachwania u dzieci, przemc w rdzinie, próby sambójcze), udzielan tez pmcy przy prac- Strna 14

15 wywaniu kart terapeutycznych dla uczniów raz Indywidualnych Prgramów Edukacyjn Terapeutycznych. Jednym z działań interwencyjnych był udzielne wsparcie rdzinm w Wrześcia, które w wyniku pżaru straciły dm i swój dbytek. Działalnść infrmacyjną W różnrdny spsób prmwan wiedzę psychlgiczn- pedaggiczną i lgpedyczną (współpraca z mediami, pracwanie materiałów metdycznych i ultek pradni rzpwszechnianych wśród rdziców i nauczycieli). P rzpznaniu ptrzeb szkół i placówek z terenu pwiatu pracwana zstała ferta pradni dtycząca: sptkań i warsztatów adreswanych d rdziców raz szkleń dla nauczycieli, ferty zajęć dla dzieci i młdzieży, działań z zakresu prfilaktyki i prmcji zdrwia raz dradztwa zawdweg w zakresie pmcy ucznim w przygtwaniu d wybru kierunku dalszeg kształcenia i zawdu. Ofertę prgramwą, harmngram działań pradni, infrmacje dtyczące rganizacji rku szklneg w pradni raz zasad współpracy z placówkami udstępnin na strnie internetwej pradni i rzesłan drgą wą d szkół. Administratrem strny raz BIP jest J. Kamińska dyrektr pradni. Platfrmę zdalneg nauczania MOODLE administruje także pani Luiza Rajkwska dradca zawdwy. Inne frmy pracy Dbając pdniesienie jakści swjej pracy pracwnicy pradni także: zmieniają wystrój gabinetów, pracwują nwe kwestinariusze d diagnzy psychlgicznej i pedaggicznej, pznają nwe narzędzia diagnstyczne, dbają wzbgacanie gabinetów raz własneg warsztatu pracy, przygtwują nwe pmce d terapii. W dniach 2 13 marca 2015 r. wśród uczniów III klas gimnazjów z miasta Słupska i pwiatu słupskieg przeprwadzna zstała ankieta dtycząca ich ptrzeb, planów i aspiracji życiwych. Ankietę przygtwali dradcy zawdwi z pwiatwej i miejskiej Pradni Psychlgiczn-Pedaggicznej w Słupsku. Udstępnin ją w wersji elektrnicznej, link dstępu zamieszczn na strnach internetwych bu pradni. W badaniach wzięł udział łącznie 1393 uczniów, w tym 650 z gimnazjów miejskich (340 chłpców, 310 dziewcząt) i 743 uczniów z gimnazjów z terenu pwiatu słupskieg Strna 15

16 (w tym 332 chłpców i 411 dziewcząt). Omówienie wyników ankiety zawarte jest w załączniku nr 2. Dradcy zawdwi pani Luiza Rajkwska, pani Drta Skłwska Łbda, pani Renata Żukwska wzięły udział w Targach Edukacyjnych, które w tym rku szklnym dbyły się w: Zesple Szkół w Główczycach r. Gimnazjum w Ustce r. Zesple Szkół w Kbylnicy r., Zesple Szkół w Sycewicach r., Zesple Szkół w Damnicy r., Gimnazjum w Dębnicy Kaszubskiej r., Gimnazjum w Jezierzycach r. Udzielały prad ucznim i rdzicm, przekazały materiały infrmacyjne z zakresu dradztwa edukacyjn zawdweg (137 sbm). Pani Luiza Rajkwska dradca zawdwy aktualizuje na platfrmie zdalneg nauczania MOODLE Wirtualne vademecum dla uczniów niepełnsprawnych, Wirtualną Giełdę Szkół i Zawdów i Wirtualną Przestrzeń Metdyczna dla Szklnych Dradców Zawdwych będącą miejscem wymiany dświadczeń w zakresie dradztwa edukacyjn zawdweg raz zalążkiem przyszłej sieci wsparcia i samkształcenia. Udstępniła także infrmacje z zakresu Rku szkły zawdwców 2014/2015. Jest t przestrzeń edukacyjna traktująca aktualnych sprawach dtyczących Rku Szkły Zawdwców. jedneg z prirytetów MEN zakładająceg wzmcnienie rli i pzycji szkół zawdwych (technikum i zasadnicza szkła zawdwa) w czach uczniów gimnazjum i ich rdziców. T tutaj zamieszczn wszystkie ważne infrmacje dtyczące działań MEN na rzecz wsparcia śrdwiska szkół zawdwych. Wszystkie te inicjatywy sptkały się z dużym uznaniem zarówn ze strny nauczycieli, jak i uczniów, czym świadczy liczba sób krzystających ze zgrmadznych tam zasbów. 21 maja 2015 w Starstwie Pwiatwym dbył się Pwiatwy Knkurs Prfilaktyczny pd hasłem Przucamy złe nawyki na rzecz prfilaktyki. Knkurs skierwany był d uczniów szkół gimnazjalnych z pwiatu słupskieg. Chdził zainspirwanie szkół d działań w zakresie prfilaktyki, a także ukształtwanie u młdzieży pstaw sprzyjających zdrwiu. Udział wzięły dwusbwe zespły z 19 gimnazjów. Uczniwie rzwiązywali test, któreg zakres tematyczny bejmwał: prfilaktykę uzależnień, prfilaktykę zakażeń wirusem HIV, główne prblemy zdrwtne w Plsce, higienę psychiczną, aktywnść fizyczną, żywnść i żywienie, bezpieczeństw, prfilaktykę wypadków, urazów i zatruć. Mżna był zdbyć 30 punktów. Aby wyłnić laureatów knieczn był przeprwadzenie dgrywki, w której należał dpwiedzieć na 3 pytania twarte. Wzięł w niej udział 4 uczniów. Zwyciężyła Janna Smrawska z Siemianic, drugie miejsce zajął Kacper Tmaszewski z Niepględzia, a trzecie Emilia Tkarska z Sycewic. Wyróżnin Agnieszkę Wach z Objazdy. Laureaci trzymali nagrdy rzeczwe. Główną tablet ufundwał starsta słupski Zdzisław Kłdziejski. Pzstałe nagrdy i upminki dla wszystkich uczestników knkursu ufundwali burmistrzwie raz wójtwi miast i gmin z pwiatu. Uczestnicy Strna 16

17 knkursu, ich piekunwie i krdynatrzy z gmin, w czasie gdy kmisja sprawdzała prace mieli mżliwść bejrzeć najciekawsze pmieszczenia zabytkweg pnad stuletnieg budynku starstwa: salę knferencyjną, gabinet starsty, wieżę zegarwą i Galerię Sztuki Ludwej Pwiatu Słupskieg. Opiekunwie pnadt uczestniczyli w prelekcji nt. Autdestrukcyjne zachwania młdzieży przyczyny, bjawy, zapbieganie pprwadznej przez p. Danutę Hałasiewicz-Tkarską psychlga. Za rganizację knkursu dpwiedzialna była w pradni pani Katarzyna Michalska- Kapela pedagg. W dniach 29 września - 3 października 2014 r. w naszej pradni dbył się Ogólnplski Tydzień Bezpłatnych Knsultacji Integracji Sensrycznej. Rdzice zaniepkjeni rzwjem sensryczn-mtrycznym dzieci zamieszkałych na terenie pwiatu słupskieg i uczęszczających d placówek światwych znajdujących się na terenie pwiatu słupskieg mgli skrzystać z knsultacji prwadznych przez terapeutów integracji sensrycznej: Elżbietę Brilwska - pedagga, Elżbietę Wieliczk - psychlga. W trakcie indywidualnych sptkań uzyskali prfesjnalną pradę i wsparcie w rzwiązywaniu prblemu rzwjweg dziecka. Celem sptkań był wczesne wykrycie zaburzeń w rzwju prcesów przetwarzania sensryczneg i ich skutków uwidaczniających się w cdziennym funkcjnwaniu dzieci. Wyknane zstały badania przesiewwe ceniające rzwój sensryczn - mtryczny (integracji sensrycznej) u dzieci w wieku niemwlęcym, pniemwlęcym, przedszklnym i szklnym raz przekazane zstały wskazania d dalszeg pstępwania. 25 października 2014 r. w Pradni dbył się DZIEŃ OTWARTY. Mżna był sptkać się z pracwnikami pradni (psychlgami, pedaggami, lgpedami) i zasięgnąć prad dtyczących m.in.: gtwści dziecka d pdjęcia nauki szklnej, pracy z dziećmi niedwidzącymi, niedsłyszącymi, z zaburzeniami zachwania, pmcy dziecim ze specyficznymi trudnściami w nauce czytania i pisania, a także w zakresie prfilaktyki uzależnień, pradnictwa zawdweg i wybru dalszej drgi kształcenia. Mżliwe był również przeprwadzenie wśród dzieci przesiewwych badań słuchu raz uzyskanie infrmacji dtyczących rzekania kształceniu specjalnym lub nauczaniu indywidualnym. Lgpedzi zatrudnieni w pradni zapewnili wstępną diagnzę i prady. 10 września 2014 r. dyrektr pradni Jlanta Kamińska przedstawiła na knferencji dyrektrów szkół i placówek wjewództwa pmrskieg związanej z rganizacją rku szklneg 2014/2015 prezentację przygtwaną z zespłem ds. prfilaktyki i prmcji zdrwia na temat "Prfilaktyka przemcy i agresji w szkłach". Pracwnicy pradni brali udział jak partnerzy w ewaluacji zewnętrznej w Szkle Pdstawwej w Charnwie, Gąbinie, Zaleskich, Przedszklu nr 1 w Ustce. Strna 17

18 Dsknalenie zawdwe Pracwnicy pradni stale pdnszą swje kwalifikacje zawdwe uczestnicząc w różnrdnych kursach, szkleniach, warsztatach, knferencjach, pdejmując naukę na studiach pdyplmwych. W wyniku bniżenia przez Zarząd Pwiatu Słupskieg dpisu na dsknalenie zawdwe nauczycieli z 1 % d 0,5 % planwanych rcznych śrdków przeznacznych na wynagrdzenia sbwe nauczycieli znacznie zstała graniczna liczba dfinanswywanych frm dsknalenia i nauczycieli, którzy mgli skrzystać z dfinanswania. W 2014 r. kwta przeznaczna na dkształcanie i dsknalenie pracwników PPP w Słupsku wynsiła 5190 zł. Rzdzieln między nauczycieli realizujących różne frmy dsknalenia 4479,40 zł, c stanwi 86,3 %. Nie wykrzystan w pełni psiadanych śrdków pnieważ nie mgł się dbyć planwane szklenie Rady Pedaggicznej na temat mutyzmu wybiórczeg (szklenie na prśbę sby prwadzącej zstał przeniesine na rk 2015). W 2015 r. kwta przeznaczna na dkształcanie i dsknalenie pracwników PPP w Słupsku wynsi 5209 zł D 31 sierpnia 2015 r. rzdyspnwan 4851,97 zł, c stanwi 93,15 % całej kwty. 3. Sukcesy, trudnści i prblemy w realizacji zadań statutwych. Osiągnięcia pradni: 1. Utrzymująca się duża liczba sób krzystających z pmcy pradni, w tym sób birących udział w różnrdnych zajęciach z zakresu pmcy psychlgiczn pedaggicznej prwadznych przez pracwników pradni, zarówn w placówkach na terenie działania pradni, jak i w samej placówce. Craz więcej dzieci trafia na terapię d kilku specjalistów, c bardz sprzyja wszechstrnnej stymulacji rzwju. 2. Ścisła współpraca z pedaggami szklnymi z gimnazjów i szkół pnadgimnazjalnych w celu pmcy ucznim w wybrze kierunku dalszeg kształcenia. 3. Wyskie i wszechstrnne kwalifikacje kadry pedaggicznej, pzwalające na realizację zadań wynikających z zaptrzebwania śrdwiska. 4. Skuteczne rzwiązywanie prblemów dzieci i młdzieży w parciu diagnzy indywidualne (w tym piniwanie i rzecznictw). 5. Nwczesna strna internetwa pradni wraz budwaną platfrmą zdalneg nauczania MOODLE. 6. Bgata, zmieniająca się ferta pradni w zakresie prwadznej pmcy psychlgiczn pedaggicznej, dstswana d zgłaszanych ptrzeb przez szkły, placówki i rdziców.. 7. Bardz intensywna praca w terenie w zakresie wspmagania szkół i placówek w działalnści edukacyjnej, wychwawczej raz wspmagania rdziców, częste wizyty w szkłach i placówkach. Strna 18

19 11. Systematycznie dbywające się knkursy prfilaktyczne. Nwy knkurs dla uczniów gimnazjum Przucamy złe nawyki na rzecz prfilaktyki. 12. Zajęcia warsztatwe, psychedukacyjne dla rdziców, służące analizie stylów wychwawczych rdziców, bciążeń emcjnalnych związanych z rdzicielstwem raz wykształcające efektywne kmpetencje wychwawcze. 13. Isttne skrócenie terminów czekiwania na badania diagnstyczne. Trudnści i prblemy w realizacji zadań statutwych: 1. Utrzymujące się niestawiennictw na badania i terapię zwłaszcza w kresie zimwym. 2. Inicjatrami kntaktów bezpśrednich są najczęściej pracwnicy pradni; większść knsultacji z nauczycielami, dyrektrami i nauczycielami dbywała się na terenie szkół. 3. Utrudniny kntakt z rdzicami dzieci, które badane są na terenie szkół. Niewystarczające zaintereswanie rdziców prblemami dzieci badanych w szkłach 4. Zaniedbania kulturwe i śrdwiskwe, c ma swje dbicie w uzyskiwanych wynikach badań i zgłaszanych prblemach wychwawczych. 5. Nierównmierne nadsyłanie wnisków w ciągu rku szklneg, znacznie utrudniające planwanie pracy - nasilenie przesyłanych wnisków pd kniec rku szklneg. Nie wszystkie placówki stswały się d harmngramu pracy zaprpnwaneg przez pradnię. Stąd też trudnści rganizacyjne wynikające z dużej ilści wnisków badanie psychlgiczn-pedaggiczne i jedncześnie ptrzeby prwadzenia warsztatów dla rdziców, nauczycieli i uczniów na terenie szkół. 6. Szczególne nasilenie w miesiącach letnich badań dzieci sześciletnich pd kątem gtwści szklnej w związku z wprwadzeniem bwiązku szklneg d 1 września 2015 r. dla dzieci urdznych w rku Niejednznaczne, częst zmieniające się lub wchdzące w życie z późnieniem przepisy prawa światweg. 8. Niepewna sytuacja dtycząca warunków pracy i zatrudnienia, brak mżliwści finansweg mtywwania pracwników. Wynagrdzenie utrzymujące się pniżej średniej dla pwiatu słupskieg na każdym szczeblu awansu zawdweg 9. Niewystarczające śrdki na dfinanswanie pdejmwanych przez pracwników pedaggicznych frm dsknalenia zawdweg (śrdki zmniejszne na dsknalenie zawdwe pracwników płwę). Mim graniczenia śrdków pracwnicy pradni stale pdnszą swje kwalifikacje zawdwe uczestnicząc w różnrdnych kursach, szkleniach, warsztatach, knferencjach. Zauważalne jest znaczne zmniejszenie liczby zrealizwanych szkleń. Od 1 stycznia 2016 r. zgdnie Rzprządzeniem MEN z 1 luteg 2013 r. w sprawie szczegółwych zasad działania publicznych pradni psychlgiczn-pedaggicznych, w tym publicznych pradni specjalistycznych (Dz. U ) zmienia się zakres wspmagania przez pradnię szkół i placówek. Zadaniem pradni będzie: 1. rganizwanie i prwadzenie wspmagania przedszkli, szkół i placówek w zakresie realizacji zadań dydaktycznych, wychwawczych i piekuńczych; wspmaganie przedszkli, szkół i placówek plegać będzie na zaplanwa- Strna 19

20 niu i przeprwadzeniu działań mających na celu pprawę jakści pracy przedszkla, szkły lub placówki w zakresie: wynikającym z kierunków realizacji przez kuratrów światy plityki światwej państwa, ustalanych przez ministra właściweg d spraw światy i wychwania zgdnie z art. 35 ust. 2 pkt. 1 ustawy, raz wprwadzanych zmian w systemie światy, wymagań stawianych wbec przedszkli, szkół i placówek, których wypełnianie jest badane przez rgany sprawujące nadzór pedaggiczny w prcesie ewaluacji zewnętrznej, zgdnie z przepisami wydanymi na pdstawie art. 35 ust. 6 ustawy, realizacji pdstaw prgramwych, rzpznawania ptrzeb dzieci i młdzieży raz indywidualizacji prcesu nauczania i wychwania, analizy wyników i wnisków z nadzru pedaggiczneg raz wyników sprawdzianu i egzaminów, których mwa w art. 9 ust. 1 ustawy, ptrzeb zdiagnzwanych na pdstawie analizy wyników i wnisków z nadzru pedaggiczneg raz wyników sprawdzianu i egzaminów, innych ptrzeb wskazanych przez przedszkle, szkłę lub placówkę; wspmaganie przedszkli, szkół i placówek bejmie: pmc w diagnzwaniu ptrzeb przedszkla, szkły lub placówki, ustalenie spsbów działania prwadzących d zaspkjenia ptrzeb przedszkla, szkły lub placówki, zaplanwanie frm wspmagania i ich realizację, wspólną cenę efektów i pracwanie wnisków z realizacji zaplanwanych frm wspmagania. Craz pilniejszą kwestią staje się zwiększenie mżliwści dfinanswania pdejmwanych przez pracwników pedaggicznych frm dsknalenia, aby sprstać nwym zadanim nakładanym przez MEN pradnim. 4. Współpraca pradni z rganizacjami i instytucjami: 1) Instytucje i placówki, z którymi współpracwała pradnia: - Pradnia Psychlgiczn Pedaggiczna w Słupsku ul. Narutwicza 9 - Specjalny Ośrdek Szkln Wychwawczy w Słupsku i w Damnicy - Fundacja Dzieci niczyje - kuratrzy sądwi - Centrum Diagnzy i Terapii ADHD - RODK - SODiR Dzieci i Młdzieży z Wadą Słuchu - wychwawcy w dmu dziecka - piekunwie rdzin zastępczych Strna 20

21 - Pwiatwy Urząd Pracy w Słupsku - Szklne Ośrdku Kariery - Cech Rzemisł Różnych w Słupsku - Mbilne Centrum Infrmacji Zawdwej w Słupsku - Młdzieżwe Centrum Pracy - Centrum Rzwju i Planwania Kariery Zawdwej w Słupsku - Stwarzyszenie Dradców Szklnych i Zawdwych - Pwiatwe Centrum Pmcy Rdzinie - Pradnia Zdrwia Psychiczneg, - Rdzinne Ośrdki Zdrwia - Urzędy Gmin - Kmisja Rzwiązywania prblemów Alkhlwych w Kępicach - Plski Związek Niewidmych 2) Frmy współpracy: - knsultacje i prady dtyczące spraw indywidualnych uczniów i ich rdzin - przygtwywanie dkumentacji dla lekarza niezbędnej d diagnzy medycznej - mżliwść pszerzenia infrmacji na temat sytuacji życiwej sób badanych, wypracwania adekwatnych d ptrzeb frm pmcy, wymiana dświadczeń zawdwych - wymiana infrmacji i dświadczeń nt wspierania abslwentów szkół pnadgimnazjalnych na rynku pracy, aktywizacja zawdwa, wymiana materiałów z zakresu dradztwa zawdweg - współpraca w ramach pmcy sbm niewidmym i ich rdzinm (zapznanie nauczycieli i rdziców z fertą pmcy) Pani Jlanta Łaćwik-Kwalczuk psychlg brała udział wysłuchaniu ucznia przez Rzecznika Odpwiedzialnści Dyscyplinarnej raz sprządzaniu prtkłu wysłuchania w jednej ze szkół na terenie pwiatu. 5. Działania na rzecz pprawy warunków pracy i utrzymania biektu w dbrym stanie technicznym. 1. Dknan przeglądu stanu techniczneg, wymiany gaśnic, przegląd kmisarski. 2. Zakupin: sprzęt kmputerwy: mnitr, kmputer, UPS system zasilania 2 szt., drukarkę na klrwe tusze, z dtacji, którą trzymała pradnia w wyskści zł zakupin nwy zestaw d terapii EEG Bifeedback, screeningwy audimetr tnalny d przesiewwych badań słuchu, p szkleniu w zakresie stswania testów: Test Umiejętnści na Starcie Szklnym (TUNSS) i Test Pamięci Rbczej (TPR),, w którym wzięły udział: Strna 21

22 Jlanta Kamińska pedagg-lgpeda, Magdalena Rjewska pedagglgpeda, Jlanta Natra pedagg zakupin tablety, na których zainstalwane są wspmniane testy, testy pracwan pd patrnatem Instytutu Badań Edukacyjnych, testy diagnstyczne dla psychlgów: w tym neutralny kulturw test Cattella CFR 1-R, CFR 20-R 3. Wyknan remnt trzech gabinetów pedaggicznych, prtierni (malwanie ścian, wylewka pdłża, zakup i płżenie nwej wykładziny). Płżn nwą wykładzinę w sali knferencyjnej. Wniski wynikające ze sprawwaneg w rku szklnym 2014/2015 nadzru pedaggiczneg (bszary wymagające dsknalenia): Kntynuwanie działań w zakresie dknywania analizy wyników badań zewnętrznych i wewnętrznych, w tym wyników ewaluacji wewnętrznej. Wykrzystywanie wyników ewaluacji wewnętrznej d pdniesienia jakści i efektywnści pracy pradni. Dalsze knsekwentne rzpznawanie ptrzeb śrdwiska, upwszechnianie i mdyfikwanie ferty placówki, pracy w śrdwisku lkalnym stswnie d zgłaszanych ptrzeb. Uwzględnianie wnisków płynących z badania czekiwań placówek, np. ferta kierwana d ucznia zdlneg. Dsknalenie umiejętnści w zakresie ewaluacji. Wspólne wypracwanie spsbów ewaluacji, np. p sptkaniu z nauczycielami, sptkaniu z rdzicami, p terapiach itp. raz wspólneg wypracwanie kryteriów pracwywania wyników badań. Upwszechnianie wiedzy psychlgiczn pedaggiczn - lgpedycznej pprzez publikacje na strnie internetwej pradni. Pdnszenie jakści i efektywnści pracy pradni pprzez pracę w zespłach samkształceniwych. 6. Uwagi i wniski skierwane d rganu prwadząceg. 1. Knieczne jest pdjęcie dalszych działań na rzecz pprawy warunków pracy i utrzymania biektu w dbrym stanie technicznym. Zwiększeniu funkcjnalnści sali knferencyjnej służyłby pstawienie ściany, umżliwiające wydzielenie pmieszczenia na terapię EEG Bifeedback.. 2. W wyniku kreswej kntrli przewdów kminwych i pdłączeń wentylacyjnych stwierdzn nieprawidłwści w przewdach i pdłączeniach wentylacji, knieczne jest zainstalwanie turbwentów w pmieszczeniach WC raz nawietrzaków w gabinetach raz na krytarzach, które dprwadzą pwietrze z zewnątrz budynku, a tym samym zwiększą silę ciągu w kratkach wentylacji. 3. C rku pracwnicy pradni zgłaszają chęć pdjęcia różnrdnych frm dsknalenia zawdweg. Najczęściej są t specjalistyczne frmy, kierwane dla psych- Strna 22

23 lgów, pedaggów, lgpedów prwadzących działalnść diagnstyczną i terapeutyczną. Nie wszystkie szklenia (z uwagi na ich wyski kszt) mżemy dfinanswać w ramach psiadanych śrdków. Celwe byłby zatem rzważenie mżliwści zwiększenia śrdków przydzielnych pradni, tak by większa liczba pracwników mgła skrzystać z dfinanswania raz, aby mżna był przeprwadzić szklenie całej rady pedaggicznej. 4. Infrmujemy również, iż pracwnicy merytryczni pradni d kilku lat nie siągają średnich wynagrdzeń w pszczególnych grupach awansu zawdweg. Niskie ddatki mtywacyjne, bniżenie ddatku za trudne warunki pracy, bniżenie śrdków na dsknalenie zawdwe, zmniejszająca się liczba dzieci w rejnie wpływają na pczucie zagrżenia utratą pracy, brak pczucia stabilizacji, a tym samym na atmsferę pracy. 5. Dalsze wdrażanie szczędnści w budżecie pradni bardz utrudnia realizację działań statutwych pradni. Pdsumwanie: Pdstawwe zadania statutwe raz inne zadania związane z prawidłwym funkcjnwaniem pradni były i są sumienie realizwane przez wszystkich pracwników. Plan pracy na rk szklny 2014/2015 zstał zrealizwany zgdnie z przyjętymi załżeniami. Strna 23