Refleksje z wyjazdu studyjnego do Murcji w Hiszpanii r.

Transkrypt

1 Jlanta Małek- Kt Starszy Wizytatr Kuratrium Oświaty we Wrcławiu Legnica, dnia 30 grudnia 2011r. Refleksje z wyjazdu studyjneg d Murcji w Hiszpanii r. Wizyta Studyjna w Hiszpanii w reginie Murcja umżliwiła pznanie: 1. Działalnści Departametu Edukacji w Hiszpanii (Department f Educatin Regin f Murcia). 2. Systemu edukacji w Hiszpanii. 3. Funkcjnwania różnych typów szkół: Szkły Pdstawwe: Escuela Infantil nº 1 - Mlina de Segura; Clegi de Educación Infantil y Primaria 'Santa María de Gracia', Szkły pnadpdstawwe i średnie: Centr integrad de Frmación Prfesinal, Institut de Educación Secundaria Plitecnic, Institut de Educación Secundaria 'Flridablanca', Szkły specjalistyczne: Cnservatri Prfesinal de Danza. 4. Zasad integracji uczniów w szkłach w Hiszpanii. 5. Ewaluacji jak prcesu ceniania ucznia, nauczyciela, dyrektra. 6. Kmpetencji zawdwych nauczycieli, frm ich dsknalenia raz pracy zespłwej kadry pedaggicznej na różnych etapach kształcenia. 7. Spsbów badania jakści nauczania w Hiszpanii. 8. Zarządzania w szkłach hiszpańskich. W swich refleksjach chciałabym zwrócić uwagę na kmpetencje i planwanie pracy inspektrów, kmpetencje zawdwe nauczycieli i spsób i ich ceniania, edukację dzieci w wieku przedszklnym, wspmaganie w rzwju dzieci specjalnych ptrzebach edukacyjnych, prblem realizacji bwiązku szklneg w Hiszpanii raz trudną d kreślenia rlę dyrektra w szkle. 1

2 1. Departament Edukacji w Reginie Murcja jest jednym z 17 wydziałów Ministerstwa Oświaty w Hiszpanii (d 1978r. w Hiszpanii jest 17 wspólnt eknmicznych i każda ma niezależne władze). Obejmuje swimi działaniami edukację pza uniwersytecką, tzn.: szkły pdstawwe, pnadpdstawwe, szkły zawdwe, specjalistyczne (szkły języków bcych i knserwatria), specjalne i kształcenie drsłych. Regin Murcia liczy mieszkańców, znajduje się w nim 800 centrów edukacyjnych (szkół), w których zatrudninych jest 25 tys. nauczycieli i bejmuje nauczaniem 320 tys. uczniów. Wydziałem edukacji kieruje jeden minister edukacji reginalnej, któremu pdlega sekretarz generalny, mający d swjej dyspzycji czterech dyrektrów reginalnych. Regin pdzielny jest na 5 stref gegraficznych. Każdą strefą kieruje główny inspektr, któreg zadaniem jest rganizwanie i krdynwanie pracy wszystkich inspektrów w danej strefie. Główny inspektr przypisuje szkły, zatwierdza planwane wizyty w szkłach, czyta raprty z przeprwadznych inspekcji i kntrluje na jakim etapie jest wdrażanie działań. Inspektrem mże zstać sba, która jest urzędnikiem państwwym, przepracwała na stanwisku nauczyciela w szkle publicznej c najmniej siedem lat, uzyskała pzytywną cenę pracy raz stanęła d knkursu, w ramach któreg przestawiła prjekt związany z rzwjem edukacji w swim reginie. Jednemu inspektrwi pdlega 20 szkół pdstawwych lub 6 szkół pnadpdstawwych/średnich raz kilka szkół prywatnych alb spłecznych. Wart zwrócić uwagę na spsób planwania pracy wydziału, stref i inspektrów w Reginie Murcja. Inspekcje są planwane na pczątku rku szklneg i publikwane w Dzienniku Urzędwym Wspólnty Eknmicznej raz dtyczą czterech grup działań: głównych, analitycznych, systematycznych i nietypwych. Przykładem działań głównych jest kntrla wdrżenia prgramów gólnkrajwych, np. Szkła XXI wieku z zakresu stswania technlgii infrmacyjn kmunikacyjnej. Natmiast działania analityczne służą pprawie jakści systemu edukacji, np. kntrla realizacji prjektów dwujęzycznych w szkłach pnadpdstawwych. Interesujący jest spsób takiej kntrli kmplekswej. Rzpczyna się na d sptkania z dyrektrami i zaplanwania, jakie działania należy sprawdzić. Następnie analizwane są prgramy dydaktyczne, przeprwadzany jest wywiad z nauczycielami, którzy uczą przedmitów w językach bcych, przeprwadzana jest bserwacja zajęć w języku bcym raz rdzice wypełniają kwestinariusz, aby mgli wskazać, czy są zadwleni. Inspektr mże też sprawdzić zeszyty uczniwskie. Trzecia grupa zdań planwanych - t działania systematyczne przeprwadzane na pczątku każdeg rku szklneg, które dtyczą liczby gdzin pracy nauczyciela, realizacji gdzin z daneg przedmitu raz realizacji gdzin przez ucznia. Na pdstawie zebranych infrmacji inspektr pracwuje raprt dtyczący danej szkły i następnie sprządzany jest raprt gólny dtyczący daneg działania. Raprt kńczy się rekmendacjami. Na sprządzenie raprtu kńcweg inspektr ma 10 dni. Planwanie pracy w wydziale edukacji i w danej strefie 2

3 dbywa się pdczas c tygdniwych sptkań dyrektrów stref w Inspektracie w Murcji i inspektrów i z ich dyrektrami w danej strefie. Inspektrzy w reginie pracują w grupach zadaniwych. Grupy sptykają się raz w tygdniu na dwie gdziny (zawsze w pniedziałki ppłudniu). Dbór inspektrów d danej grupy dbywa się z uwzględnieniem celów, ich kmpetencji sbistych i dświadczenia zawdweg. Przydziału dknuje dyrektr. Pracą grupy kieruje inspektr krdynatr. Inspektrzy pracują w grupach zadaniwych zajmujących się cenianiem (ewaluacją), legislacją, kształceniem zawdwym, ptrzebami szczególnymi raz kształceniem ustawicznym. Przygtwują wzry raprtów w danym zakresie. 2. Nauczyciel w Hiszpanii jest urzędnikiem państwwym, aby nim zstać musi ukńczyć trzyletnie lub pięciletnie studia wyższe, rczne studia pdyplmwe z zakresu pedaggiki raz zdać egzamin państwwy z wiedzy merytrycznej i metdycznej. Jest zatrudniany przez Departament Edukacji w danym reginie, pdlega bezpśredni Ministerstwu Oświaty. Oceniany jest przez inspektra tylk na własny wnisek według dstępneg publicznie kwestinariusza z uwzględnieniem infrmacji uzyskanych d dyrektra, samceny pracy raz bserwacji lekcji (czasami tylk jednej). Ocena pracy nauczyciela dknywana jest w skali punktwej d 0 d 30 punktów. Jeżeli uzyska d 0 d 14 punktów t cena jest negatywna, natmiast jeżeli trzyma d 15 d 30 punktów t jest pzytywna. Nauczyciel ma praw dwłać się d ceny w ciągu 10 dni d jej trzymania. Karta ceny zawiera wskazania, c nauczyciel pwinien pprawić w swjej pracy, jeżeli nie dstsuje się d zaleceń, mżna wszcząć pstepwanie dyscyplinarne. Niemniej z przekazanych infrmacji wynika, że takie sytuacje się nie zdarzają, pnieważ cena pracy jest dbrwlna i występują nią tylk nauczyciele, którzy przystępują d knkursów, np. na stanwisk dyrektra, inspektra, czy dradcy zawdweg. Mtywacją pzytywną w tym aspekcie jest fakt, że nauczyciele którzy pddali się cenie i była na wyższa niż 15 punktów mają refundwane różne frmy dkształcania zawdweg przez ministerstw światy. System cen w żaden spsób nie jest pwiązany z systemem płac. Nauczyciel w szkle w Hiszpanii mże przepracwać całe życie i nie zstać pddany cenia, b jest urzędnikiem państwwym, a przestać nim być t trudna sprawa? 3. Jednym z inspirujących elementów nauczania w Hiszpanii jest edukacja przedszklna, która jest niebwiązkwa. Objęte są nią dzieci d 1 d 5 rku życia. Sukcesem jest t, że 96% dzieci wieku d 3 d 5 lat uczęszcza d przedszkla. Pdstawą teg sukcesu, mim zdaniem, jest fakt, że w pracę przedszkla udał się zaangażwać rdziców, którzy wspólnie z dziećmi uczestniczą w realizacji prjektów, bądź prwadzą wspólnie z nauczycielem zajęcia, np. mama, która jest z pchdzenia angielką, uczy języka angielskieg. Pnadt dyrektr umiejętnie wykrzystuje pasje swich nauczycieli d prwadzenia zajęć. Nauczycielka, która tańczyła w balecie prwadzi atrakcyjne zajęcia ruchwe przy muzyce i nie tylk. Wychwawczyni utalentwana artystycznie, prwadzi warsztaty plastyczne, ale 3

4 najważniejsze, że bie Panie mgą realizwać te cele, mając dsknały warsztat pracy, a dzieci rzwijają swje talenty w salach urządznych w przemyślany spsób, chć czasami w nieładzie artystycznym. 4. Klejnym interesującym dświadczeniem zabserwwanym pdczas wizyty studyjnej był spsób włączania dzieci specjalnych ptrzebach edukacyjnych w system edukacji pprzez realizację: prjektu dwujęzyczneg ABC dla dzieci głuchniemych i zdlnych, twrzenie klas twartych dla dzieci niepełnsprawnych umysłw, twrzenie i realizację prgramów dla uczniów mających trudnści w nauce i uzdlninych. Prjekt dwujęzyczny umżliwiający naukę języka hiszpańskieg i migweg jest realizwany w reginie Murcji w 4 szkłach na pzimie pdstawwym i 4 na pzimie pnadpdstawwym raz 1 na pzimie średnim. Dzieci i młdzież mają w trakcie nauki zapewniną pmc wychwawcy, nauczyciela przedmitu, lgpedy i tłumacza języka migweg w szkłach gólndstępnych na różnych pzimach. Klasy twarte zstały utwrzne dla uczniów niepełnsprawnych ruchw raz upśledznych umysłw, ale są twarte dla wszystkich uczniów. Liczą ne d 4 d 6 uczniów, którzy mgą być w różnym wieku. Zajęcia prwadzi zawsze dwie sby: nauczyciel i specjalista. Obecnie w 72 takich klasach uczy się 350 uczniów, ich celem jest wdrżenie w drsłe życie (np. nauka zawdu na warsztatach). Pnadt 6000 uczniów uczy się w klasach integracyjnych, w których mże być 25 uczniów, w tym dwóch z integracji. Wszyscy uczniwie uczący się w klasach twartych i integracyjnych realizują indywidualne prgramy pracwane przez nauczycieli Prjekt życia dla każdeg ucznia w aspekcie spłecznym i pracwniczym. Opieką bjęt również uczniów mających trudnści w nauce. Utwrzn grupy uczniów pd kątem bszarów trudnści, które liczą p 15 uczniów. Inną frmą wspmagania jest wdrażanie prgramu kmpensacyjn - edukacyjneg skierwaneg głównie d dzieci emigrantów i ze śrdwisk marginalnych. W ramach teg prgramu pwstały 8 - sbwe klasy O z nauką języka hiszpańskieg, d których bckrajwcy mgą uczęszczać przez dwa lata. W Murcji jest 8 szkół specjalnych, w których nauczaniem bjętych jest 600 uczniów. Opracwan także prgram dla uczniów zdlnych. Zdiagnzwan w reginie 1100 uczniów zdlnych, utwrzn 40 szkół preferencyjnych, które działają według kreślnych prjektów. Zrganizwan warsztaty pzaszklne, w ramach których z uzdlniną młdzieżą pracują eksperci z różnych dziedzin. Resumując zdaniem specjalistów wdrżenie jest ważne dla wszystkich uczniów i musi być na wszystkich etapach, wtedy przyniesie efekty. 5. W Hiszpanii bwiązek szklny dtyczy dzieci i młdzieży wieku d 6 d 16 lat, który bejmuje dwa etapy kształcenia: szkłę pdstawwą - educatin pimaria ( 6-12 lat) i szkłę pnadpdstawwą - educatin secundaria (12-16 lat). Szkła średnia d 16 d 18 rku życia jest niebwiązkwa i kńczy ją zaledwie kł 20% młdych ludzi, którzy równcześnie 4

5 rzpczynają dpłatne studia wyższe. Jest t w dniu dzisiejszym ważny prblem w edukacji Hiszpanii c zrbić, aby młdzi ludzie nie wypadali z systemu?. Wysk ceniam przygtwanie rganizacyjne i merytryczne wizyty studyjnej w Hiszpanii. Zaplanwane i zrealizwane treści prgramwe skłniły mnie d refleksji nad plskim systemem edukacji. Prgram umżliwił pznanie hiszpańskieg systemu światy raz instytucji nadzrującej pracę szkół raz uzmysłwił mi, że prces nauczania w plskich szkłach zmierza we właściwym kierunku raz mógłby być przykładem dbrych praktyk dla szkół w Hiszpanii w szczególnści w zakresie ewaluacji i zarządzania. Z klei w plskim systemie edukacji wart by wykrzystać dświadczenia Hiszpanii w zakresie: edukacji przedszklnej, którą udał się bjąć niemal wszystkie dzieci raz zaangażwać w prces ich rzwju rdziców, tygdniweg spsbu planwania pracy inspektrów i ich systematycznej pracy w zespłach zadaniwych, spsbu realizacji kształcenia zawdweg ukierunkwaneg na praktyczną naukę zawdu i szerką współpracę z pracdawcami, selekcji sób rzpczynających pracę w zawdzie nauczyciela pprzez kniecznść zdania egzaminu państwweg, ale zdecydwanie z innym systemem ceniania pracy zawdwej, wspmagania w rzwju dzieci i młdzieży specjalnych ptrzebach edukacyjnych z wykrzystaniem zespłu specjalistów i pracwanych w tym zakresie prgramów. Jlanta Małek - Kt 5