Formy rozliczeń pieniężnych między dłużnikiem a wierzycielem są uzależnione od:

Transkrypt

1 Usługi rozliczeniowe i Krajowa Izba Rozliczeniowa Formy rozliczeń pieniężnych między dłużnikiem a wierzycielem są uzależnione od: Wykorzystywanego w tym celu pieniądza (gotówkowy, bezgotówkowy, elektroniczny) Uczestniczących podmiotów (dłużnik, wierzyciel, bank dłużnika, bank wierzyciela, izba rozliczeniowa, bank centralny) Kwoty rozliczenia: rozliczenia wysokokwotowe (w Polsce powyżej 1 mln PLN, w strefie euro 50 tys.eur) lub rozliczenia detaliczne Czasu niezbędnego do zrealizowania całego cyklu rozliczeniowgo (system off-line opóźnienia pomiędzy operacjami, system on-line czas rzeczywisty). Rozliczenia bezgotówkowe (RB) RB polega na obciążeniu rachunku dłużnika w jego banku oraz uznaniu rachunku wierzyciela w jego banku. Warunki konieczne przeprowadzania RB: Posiadanie rachunków rozliczeniowych przez obie strony transakcji Funkcjonowanie banku korespondenta (bank centralny), który prowadzi rachunki banków biorących udział w transakcji. W RB bierze udział co najmniej pięć podmiotów: Wierzyciel Dłużnik Bank wierzyciela Bank dłużnika Bank banków Formy rozliczeń bezgotówkowych Polecenie przelewu Polecenie zapłaty Rozliczenie za pomocą czeku Rozlicznie za pomocą karty kredytowej lub debetowej

2 Bankowe inkaso dokumentów (faktur) Faktoring Okresowe rozliczenie saldami (kompensacyjne) Polecenie przelewu PP jest dyspozycją wydaną bankowi przez właściciela rachunku obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wskazanego poleceniu. Inicjuje dłużnik Może być wykonywane przez bank w formie usługi stałych zleceń Może być składane na standardowym formularzu lub przy zastosowaniu technik elektronicznych. Podstawą wystawienia pp jest istnienie pokrycia u trasata. Powinno być zrealizowane w tym samym dniu lub w następnym dniu roboczym po przyjęciu jeżeli stan r-ku dłużnika na to pozwala. Polecenie zapłaty Jest dyspozycją wydana przez wierzyciela bankowi dłużnika na obciążenie rachunku dłużnika i uznanie rachunku wierzyciela. Inicjowane przez wierzyciela Wymaga umowy banku dłużnika i banku wierzyciela o wzajemnym honorowaniu poleceń zapłaty oraz zgody na wykonanie polecenia wydanego przez dłużnika. Prawo ogranicza możliwość wykorzystania PZ do rozliczania określonych umów (umowa o pracę) oraz maksymalną kwotę rozliczenia (10 tys. Euro dla dłużników - osób fizycznych i 100 tys. Euro dla podmiotów prawnych) PZ ma zastosowanie głównie przy rozliczeniach bezspornych. Rozliczenie za pomocą czeku Gotówkowe stanowią dyspozycję wystawcy czeku udzieloną jednostce banku do obciążenia jego r-ku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz wypłaty tej kwoty osobie wskazanej w treści czeku (imienny) lub okazicielowi (na okaziciela). Rozrachunkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku udzieloną jednostce banku prowadzącego jego r-k do obciążenia tego r-ku kwotą, na którą czek został wystawiony i oraz uznania tą kwotą r-ku osoby wskazanej w treści czeku. Mogą mieć wyłącznie formę papierową.

3 Rozliczenia międzybankowe Rachunek LORO jest rachunkiem innego banku w danym banku, np. banku zagranicznego w banku krajowym Rachunek NOSTRO jest rachunkiem danego banku w innym banku np. rachunek banku krajowego w banku zagranicznym występuje w aktywach. Rachunek LORO banku prowadzącego jest jednocześnie rachunkiem NOSTRO banku posiadającego rachunek. Rozliczenie dokonuje się poprzez obciążenie rachunku NOSTRO banku dłużnika w banku wierzyciela bądź uznanie rachunku LORO banku dłużnika w banku wierzyciela. W rozliczeniach krajowych wszystkie banki posiadają rachunki NOSTRO w banku centralnym. Krajowa Izba Rozliczeniowa Misja KIR S.A. Wspieramy kreowanie nowoczesnej i innowacyjnej gospodarki realizując bezpieczną i niezawodną elektroniczną wymianę informacji, w tym w zakresie rozliczeń międzybankowych". KIR S.A. została powołana w 1991 r. z inicjatywy 16 największych banków, w tym Narodowego Banku Polskiego oraz Związku Banków Polskich Swoje usługi kieruje do instytucji bankowych, finansowych, dużych przedsiębiorstw z sektora telekomunikacyjnego i energetycznego, firm działających w obszarze e-commerce oraz administracji państwowej Izba opracowuje i wprowadza na rynek innowacyjne rozwiązania z dziedziny wymiany informacji elektronicznej, które wywierają znaczący wpływ na tworzenie polskiej e- gospodarki Ogólna charakterystyka działalności KIR S.A. KIR S.A. realizuje międzybankowe, bezgotówkowe transakcje płatnicze system ELIXIR (dla płatności w walucie krajowej) i EuroELIXIR (dla płatności krajowych i transgranicznych w euro) w 2007 r. KIR S.A. po raz pierwszy rozliczyła ponad 1 mld transakcji płatniczych jest jedną z największych europejskich izb rozliczeniowych jako pierwsza firma w Polsce i jedna z pierwszych w Europie zaoferowała usługi podpisu elektronicznego SZAFIR. Od 2003 r. na mocy decyzji Ministra Gospodarki KIR S.A. jest kwalifikowanym podmiotem świadczącym usługi certyfikacyjne w zakresie wydawania certyfikatów kwalifikowanych oraz znaczników czasu.

4 KIR stosuje w rozliczeniach międzybankowych clearing macierzowy (wartość rozliczeń międzybankowych w 2007 r. wynosiła około 640 mld zł) W 2007 r. w systemie Elixir rozliczały się 53 banki Usługi rozliczeniowe System rozliczeniowy, odpowiadający angielskiemu pojęciu clearing system określa się jako zbiór procedur, za pomocą których instytucje finansowe prezentują i wymieniają dane oraz dokumenty związane z przekazywaniem funduszy lub papierów wartościowych do innych instytucji finansowych. Systemy rozliczeniowe ELIXIR oraz EuroELIXIR prowadzone przez KIR zawierają mechanizm służący do obliczenia wzajemnych należności i zobowiązań poszczególnych uczestników wraz z mechanizmem gwarancji rozrachunku. Należności i zobowiązania wynikające z rozliczeń w ramach systemu rozliczeniowego regulowane są w ramach systemu rozrachunkowego (settlement system) prowadzonego przez NBP Elixir System ELIXIR umożliwia wymianę komunikatów rozliczeniowych przeznaczonych do obsługi uznaniowych i obciążeniowych instrumentów płatniczych oraz komunikatów nie podlegających rozliczeniu, przeznaczonych do przekazywania informacji oraz realizacji reklamacji i kontroli ELIXIR to przede wszystkim system rozliczeń dokonywanych pomiędzy uczestnikami izby pozwala na rozliczanie komunikatów wymienianych pomiędzy poszczególnymi jednostkami wewnątrz danego uczestnika Izba oferuje uczestnikom bezpłatną aplikację ELIXIR-OK, która m.in. weryfikuje poprawność komunikatów i przygotowuje je do wysyłki do aplikacji centralnej systemu KIR rozlicza otrzymane zlecenia w trakcie 3 sesji dziennych Saldo tych rozliczeń jest uwzględniane na rachunkach banku dłużnika i wierzyciela w NBP

5 Harmonogram sesji Elixir Nr sesji Otwarcie wejścia Zamknięcie wejścia Początek sesji rozrachunkowej w NBP I 16:00 (D-1) 9:30 (D) 10:30 (D) 11:00 (D) II 9:30 (D) 13:30 (D) 14:30 (D) 15:00 (D) III 13:30 (D) 16:00 (D) 17:00 (D) 17:30 (D) Koniec sesji rozrachunkowej i przekazanie wyników do banków Każdego dnia roboczego odbywają się 3 sesje rozliczeniowe w systemie ELIXIR : poranna (I), popołudniowa (II) i wieczorna (III). Niektóre komunikaty są rozliczane są tylko w ramach wybranych sesji.