Ewolucja człowieka. Ostatnie 5 milionów lat

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ewolucja człowieka. Ostatnie 5 milionów lat"

Gabriel Rudnicki
5 lat temu
Przeglądów:

1 Ewolucja człowieka Ostatnie 5 milionów lat 1

2 Złożone zagadki } } Odnaleziono wiele skamieniałości naczelnych, różne gatunki w tym samym czasie Trudno ustalić relacje między nimi } Przodkowie, czy boczne odgałęzienia drzewa 2

3 Naczelne - filogeneza Gibon Orangutan Goryl Bonobo Szympans Człowiek Człowiek Szympans Goryl Orangutan Gibon Makak milionów lat temu Makak 3 Orangutan Goryl Bonobo Szympans Człowiek

4 Ostatni wspólny przodek ludzi i szympansów } 6 7 mln. lat skamieniałości } Trudno stwierdzić, do której linii dana skamieniałość należy } 5 mln. lat analizy sekwencji } Różne metody i modele dają różne wyniki (nawet 2 x) } Raczej nie wcześniej niż 8 mln. lat temu } Równie mało przypominał współczesnego szympansa, co człowieka 4

} Czaszka rozmiarów szympansa, ale proporcje bardziej ludzkie } Z

5 Sahelanthropus tchadensis - Toumaï } Zbliżony do wspólnego przodka ludzi i szympansów? } Czaszka rozmiarów szympansa, ale proporcje bardziej ludzkie } Z czasów specjacji? } Boczna gałąź? } } } Zachował się jedynie fragment czaszki Niepewne datowanie ~ 6-7 mln lat

6 Orrorin tugenensis } Odkrycie: 2001 } Ok. 5-6 mln. lat temu } Czy był przodkiem ludzi? } Jeżeli tak, to czy Australopithecus był boczną linią? } Niektóre cechy bardziej ludzkie niż u Australopithecus } Czy był dwunożny? } analiza kości przynajmniej częściowo tak } Gdzie żył las czy sawanna } raczej las lub pogranicze? 6

7 Ardipithecus ramidus - Ardi } Odkrycie 1994, publikacja 2009 } 4,4 mln. lat } Najstarszy właściwy hominid } Przynajmniej częściowo dwunożny, } Przodek Australopithecus (?) 7

8 Ardipithecus ramidus - Ardi 8

9 Ardipithecus 9

10 Dyskusja } Nie da się jednoznacznie stwierdzić, do której linii należały skamieniałości najstarszych hominidów } linia prowadząca do człowieka } linia prowadząca do innych współczesnych małp człekokształtnych } linia, która wyginęła i nie ma współczesnych potomków 10

11 Australopiteki } Grupa wielu gatunków } gracylne i masywne } 4 2 mln. lat temu } Najbardziej znany A. afarensis } Lucy (~3,6 mln lat) } Mrs. Ples } Dziecko z Taung } A. boisei - Olduvai 11

12 Australopithecus sediba } } Opisany w 2010, Wiek: ~ 2 mln. lat Cechy pośrednie między Australopithecus a Homo 12

13 Australopithecus sediba Pojemność czaszki bliższa australopitekom (~420 cm3), ale pewne cechy anatomiczne (kształt mózgu) bliższe Homo - różnicowanie półkul język? 13

14 Przodkowie człowieka } Australopithecus afarensis -> Homo habilis } A. sediba boczna linia } A. africanus -> A. sediba -> Homo } A. afarensis boczna linia 14

Homo } Ok. 2,3 mln. lat temu } starsze od A.

lat temu } Pierwsi opuścili Afrykę } Posługiwali się ogniem }

15 Homo } Ok. 2,3 mln. lat temu } starsze od A. sediba któryś był boczną linią } Narzędzia kultury Olduvai (1,9 mln. lat) Homo habilis } Homo erectus, H. ergaster (pitekantropy) 1,5 mln. lat temu, wymarł 70 tys. lat temu } Pierwsi opuścili Afrykę } Posługiwali się ogniem } Łowiectwo (oszczepy) } Struktury społeczne? Narzędzie sprzed 1,8 mln. lat z Olduvai British Museum 15

16 Kolebka ludzkości Australopithecus afarensis (Lucy) najstarsze ślady Homo (szczęka ~ 2,3 mln lat) Australopithecus, Homo habilis, H. erectus, H. sapiens Australopithecus africanus A. sediba 16

17 Ponad milion lat temu 17

18 Hipoteza multiregionalna = hipoteza ciągłości regionalnej 18

19 Hipoteza multiregionalna } Przodkowie człowieka, którzy opuścili Afrykę ponad milion lat temu ewoluowali na różnych kontynentach } Następowała wymiana genetyczna (ciągłość) między populacjami regionalnymi 19

20 Model OAR (czyli Out of Africa Replacement) 20

21 Model OAR } Out of Africa Pożegnanie z Afryką } Ok lat temu jedna z populacji przodków człowieka (to już był H. sapiens) rozpoczęła migrację z Afryki na pozostałe kontynenty } Nowi migranci wyparli żyjące już w tych regionach hominidy potomków wcześniejszych migracji i nie mieszali się z nimi } Wszyscy współcześni ludzie są potomkami tych ostatnich migrantów 21

22 Badania mtdna } mtdna jest wysoce polimorficzny, zwłaszcza w obszarach niekodujących (pętla D) } Ponieważ mtdna dziedziczy się jako jedna jednostka genetyczna (brak lub rzadka rekombinacja, dziedziczenie tylko od matki) określone układy polimorfizmów dziedziczą się razem haplotypy } Haplogrupy (zbiory haplotypów o określonych wspólnych polimorfizmach) korelują z historią populacji ludzkich narzędzie w antropologii, kryminalistyce itp. 22

23 Drzewo i dystrybucja haplogrup mtdna 23

24 Dystrybucja haplotypów chromosomu Y Jobling & Tyler-Smith (2003) Nature Rev. Genet. 4,

25 Wyniki analiz mtdna i chromosomu Y } Drzewo ewolucyjne mtdna i haplotypów Y jest zakorzenione w populacjach afrykańskich } Czas od rozejścia się współcześnie żyjących linii (TMRCA) lat } Wyniki wspierają hipotezę OAR (niedawne afrykańskie pochodzenie ludzi) 25

26 26

sapiens (Cro-Magnon) Linie człowieka i neandertalczyka rozdzieliły się ~ 600 000 lat temu Pojawił

27 Neandertalczyk } } } } Żył w Europie i środkowo-zachodniej Azji jeszcze ok lat temu } Rówwnolegle z H. sapiens (Cro-Magnon) Linie człowieka i neandertalczyka rozdzieliły się ~ lat temu Pojawił się w Europie wcześniej, niż H. sapiens (wcześniejsza migracja) Kultura (pochówki), narzędzia, prawdopodobnie mowa Wikimedia commons, Anthropological Institute, University of Zürich 27

Podobne dokumenty

Ewolucja człowieka. Ślady w ziemi i ślady w genach

Ewolucja człowieka. Ślady w ziemi i ślady w genach Ewolucja człowieka Ślady w ziemi i ślady w genach!1 Złożone zagadki Odnaleziono wiele skamieniałości naczelnych, różne gatunki w tym samym czasie Trudno ustalić relacje między nimi Przodkowie, czy boczne