VI KONKURS BIOLOGICZNY 2008/ 09. Etap III Czas rozwiązania- 60 minut

Transkrypt

1 VI KONKURS BIOLOGICZNY 2008/ 09 Etap III Czas rozwiązania- 60 minut Test, który otrzymałeś, składa się z 19 zadań. Część z nich to zadania wielokrotnego wyboru. Aby je rozwiązać, należy porównać pytanie z czterema wariantami odpowiedzi, z których tylko jedna jest odpowiedzią prawidłową. Należy zakreślić ją następująco: np. a. W przypadku pomyłki, zakreśloną wcześniej literę należy zaznaczyć kółkiem, np. a i zakreślić odpowiedź właściwą. Pozostałe zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami. Życzymy powodzenia 1. (1p) Wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź. Zamieszczony niżej wykres ilustruje: A. strukturę przestrzenną populacji rozwijającej się, występującej na określonym obszarze. B. zmiany liczebności populacji naturalnej zasiedlającej nowy korzystny teren. C. zmiany w strukturze płci populacji naturalnej zasiedlającej dany obszar. D. zmiany zagęszczenia populacji ustabilizowanej przy słabym oporze środowiska. 2. (3p) Rysunek przedstawia obieg węgla w przyrodzie. Wymień pokazane tu dwa sposoby uwalniania i jeden sposób wtłaczania węgla do obiegu w przyrodzie

2 . 3. (3p) Uczniowie założyli hodowlę mącznika młynarka, mając do dyspozycji 6 larw i 6 poczwarek. Po upływie 3 miesięcy zbadali strukturę wiekową populacji. W tym celu przesiali całą hodowlę i policzyli okazy wszystkich stadiów: stadium larwy- 63, stadium poczwarki- 47, stadium imago (żywe okazy dojrzałe)- 18, stadium imago (martwe okazy dojrzałe)- 21. a) Przedstaw na wykresie słupkowym strukturę wiekową populacji mącznika. b) Określ rodzaj struktury wiekowej tej populacji. 4. (1p) Połącz w pary nazwę rodzaju krzywej przeżywania z odpowiednią dla niej charakterystyką, wpisując w miejsce kropek właściwą literę. A. Krzywa ta charakteryzuje mało liczebne gatunki zwierząt o znacznych rozmiarach, które dużo energii zużywają na opiekę nad potomstwem. B. Krzywa ta jest charakterystyczna głównie dla organizmów wydających na świat liczne potomstwo, najczęściej pozbawione opieki rodzicielskiej. C. Krzywa ta cechuje organizmy, których przeżywalność zmienia się w kolejnych stadiach życiowych, np. jest charakterystyczna dla owadów z przeobrażeniem zupełnym. I- Krzywa schodkowata-, II- Krzywa wklęsła-., III- Krzywa wypukła-.

3 5. (2p) Na pustyni Mohave (Ameryka Północna) wśród kaktusów - opuncji występuje ostra konkurencja wewnątrzgatunkowa o wodę, dlatego każdy dorosły osobnik kontroluje swoim systemem korzeniowym określony, porównywalnej powierzchni obszar wokół siebie i wydziela do podłoża substancje hamujące rozwój innych roślin. a) Podaj nazwę typu rozmieszczenia populacji, który występuje wśród kaktusów opuncji na pustyni Mohave. b) Nazwij typ interakcji (oddziaływania) występujący pomiędzy osobnikami opisanej populacji opuncji. 6. (2p) W ekosystemach wyróżnia się dwa rodzaje łańcuchów pokarmowych: biofagów (łańcuch spasania) i saprofagów (łańcuch detrytusowy). Podaj definicję łańcucha pokarmowego saprofagów oraz odpowiedni przykład tego rodzaju zależności. 7. (1p) Wybierz i zaznacz prawidłową odpowiedź. Klimaksem nazywamy: A.zdobywanie nisz ekologicznych przez organizmy ekspansywne podczas sukcesji ekosystemu, B. pionierskie stadium ekosystemu (mikroorganizmy, porosty, mszaki) w procesie sukcesji, C. końcowy etap sukcesji osiągający względną homeostazę biocenotyczną, D.gatunki roślinne i zwierzęce zasiedlające stopniowo ekosystem w procesie jego sukcesji. 8. (3p) Wymień trzy z sześciu kategorii obszarów chronionych w zależności od stopnia ochrony według Światowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). I- II- III- 9. (3p) Wykresy przedstawiają zakresy tolerancji trzech organizmów względem temperatury.

4 Na podstawie analizy powyższych danych skonstruuj tabelę porównującą tolerancję na temperaturę otoczenia trzech powyższych organizmów (A, B i C), uwzględniając: minimum, optimum i maksimum termiczne. 10. (3p) Na podstawie analizy schematu oceń prawdziwość przedstawionych poniżej informacji, wpisując literę P - prawda lub F - fałsz.

5 a) Azot any są formą przyswajania azotu przez rośliny-.. b) Bakterie nitryfikacyjne przekształcają amoniak w azotany i azotyny- c) Bakterie denitryfikacyjne wzbogacają glebę w przyswajalną przez rośliny formę azotu- 11. (1p) Uporządkuj wymienione poniżej pojęcia tak, aby przedstawiały wzrastające poziomy złożoności układów biologicznych- wpisz w odpowiednie miejsca cyfry od 1 do 5. Biom-... Populacja-... Ekosystem-... Biosfera-... Biocenoza (1p.) Podaj nazwę procesu, w wyniku którego następuje podwojenie ilości DNA w jądrze komórkowym przed każdym jego podziałem (1p) Zaznacz prawidłowy kariotyp komórek somatycznych mężczyzny: a) 2n = 46 + XY b) 2n = 44 + XY c) 2n = 46 + XX d) 2n = 44 + XX

6 14. (2p) Zaznacz prawdziwe informacje: a) Hemofilia jest chorobą uwarunkowaną autosomalnie. b) Daltonizm jest chorobą uwarunkowaną autosomalnie recesywnie. c) Pląsawica Huntingtona jest chorobą uwarunkowaną autosomalnie dominująco. d) Zespół Tunera jest chorobą związaną ze zmianą liczby autosomów. e) Zespół Downa jest chorobą związaną ze zmianą liczby autosomów. 15. (3p) Rysunek przedstawia skutki nierozejścia się chromosomów podczas tworzenia się gamet żeńskich. Gamety te łączą się z prawidłowo zbudowanymi plemnikami. a) Uzupełnij rysunek, wrysowując odpowiednią ilość chromosomów w zygocie I i zygocie II. b) Zakładając, że ciemny chromosom to Y, a jasny to X- podaj nazwy chorób genetycznych, które ujawnią się u organizmów powstałych z zygoty I i z zygoty II. Zygota I-, Zygota II- 16. (1p) Cecha obecności kolców u róż jest warunkowana przez allel dominujący, a brak kolców przez allel recesywny. Pewien ogrodnik chciał się przekonać, czy posiadana przez niego róża z kolcami jest homozygotą czy heterozygotą. W tym celu postanowił skrzyżować badaną różę z inną różą, która powinna być: a) heterozygotą w odniesieniu do tego samego genu b) homozygotą dominującą w odniesieniu do tego samego genu c) homozygotą recesywną w odniesieniu do tego samego genu d) homozygotą w odniesieniu do komplementarnego genu 17. (1p) Ustal prawidłową kolejność przedstawionych niżej etapów mitozy: 18. (1p) U roślin nasiennych występują różne formy liści, będące dowodem na istnienie ewolucji. Określ do jakiej grupy narządów, świadczących o ewolucji, należą liście: wąsy u grochu, ciernie u berberysu

7 oraz płatki kwiatów u tulipana? 19. (1p) Przyporządkuj opis do odpowiedniego rysunku dotyczącego pochodzenia człowieka współczesnego wpisując w miejsce kropek właściwą liczbę. A- B- I- Model multiregionalny ( model ewolucji policentrycznej)- Homo erectus wywędrował z Afryki 1,5 mln lat temu i rozprzestrzenił się po Azji i Europie, gdzie ewoluował niezależnie, choć wskutek migracji dochodziło do przepływu genów i utrzymania jedności gatunku. II- Model arki Noego (model pożegnania z Afryką )- Homo erectus zasiedlił Europę, ale nowoczesny Homo sapiens powstał stosunkowo niedawno w Afryce i zasiedlił od nowa Europę i Azję, skąd wyparł swoich archaicznych przodków.