Przyrodnicze i kulturowe obrazy świata

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Przyrodnicze i kulturowe obrazy świata"

Ignacy Matusiak
7 lat temu
Przeglądów:

1 Przyrodnicze i kulturowe obrazy świata wykład 6 Darwinizm i jego wpływ na współczesne postrzeganie świata dr Mateusz Hohol sem. zimowy 2014/2015

2 Dlaczego darwinizm jest ciekawy dla badacza obrazów świata? Darwinizm (i jego recepcja) dotykają niemal wszystkich przyrodniczych i kulturowych zagadnień wspomnianych w dotychczasowych rozważaniach Element naukowy i jego recepcja w pracach popularnonaukowych czy teoria ewolucji jaką operują specjaliści i darwinizm znany z prac popularnonaukowych i z prasy są ze sobą zbieżne? Element antropologiczny kim jest człowiek? skąd pochodzi? czy dokądś zmierza? co wyróżnia go spośród innych zwierząt? Element aksjologiczny czy darwinizm uderza w jakieś powszechne wartości? czy wyznacza nowe wartości? Element światopoglądowy jak darwinizm ma się do kwesoi religijnych? Element kulturowy czy ewolucyjny obraz człowieka odbija się w sztuce? Element filozoficzno- naukowy gdzie należy zakończyć wyjaśnianie? gdzie skończyć pytać dlaczego?

3 NATURALIZM W KULTURZE (SZTUCE)

4 Dygresja: freudowska psychoanaliza a surrealizm Salvador Dali, Płonąca żyrafa

5 Naturalizm w malarstwie Luciana Freuda

6 Naturalizm w malarstwie Luciana Freuda

7 Naturalizm w malarstwie Luciana Freuda

8 Naturalizm w literaturze

9 OBRAZ TEORII EWOLUCJI W PRACACH POPULARNONAUKOWYCH I PUBLICYSTYCE: DARWINOWSKIE MITY

10 Mit: wszystko w ewolucji jest przypadkiem Darwinizm mówi faktycznie, że ewolucja nie osiąga celów Obserwowalna zmienność nie jest dziełem ślepego trafu, ale raczej gry przypadku z koniecznością Przypadek: mutacje genowe Konieczność: działanie mechanizmów selekcyjnych (doboru naturalnego i płciowego)

11 Mit: człowiek pochodzi od szympansa Teorię ewolucji należy dobrze zrozumieć. Nie mówi ona, że jeden gatunek ewoluuje w drugi, a jedynie, że nowy gatunek wyodrębnia się z wcześniej istniejącego, który albo istnieje dalej, albo umiera. Na przykład ludzie nie pochodzą od szympansów, ale oba gatunki wywodzą się od wspólnego przodka, który żył miliony lat temu i wymarł. Część jego potomków stała się szympansami, część wymarła, a przodkowie ludzi współczesnych poszli własną drogą. L. Stone, P.F. Lorquin, Geny, kultura i ewolucja człowieka. Synteza, Warszawa 2009, s. 13.

12 Mit: przetrwają najsilniejsi Teoria ewolucji nie mówi, że przetrwają najsilniejsi Bliższe współczesnemu ewolucjonizmowi jest twierdzenie, że dostosowane fenotypy mają większą szansę na przetrwanie i reprodukcję dostosowany najlepiej dostosowany perspektywa genu a nie osobnika (ewolucyjny sukces osiągają geny a nie ich nosiciele) bliższe dlatego, że pojęcie dostosowania bywa kwesoonowane (np. R. Dawkins, Fenotyp rozszerzony) Przykłady: to żywe skamieniałości są świetnie dostosowane do swoich nisz od wielu milionów lat lingula (niżej) łodzik (wyżej)

13 Mit: ewolucja albo stworzenie Mit ten jeszcze szczególnie żywy wśród nowych ateistów i zwolenników nowych kreacjonistów Teoria ewolucji jest teorią naukową, a żadna teoria naukowa (ani dyscyplina) nie implikuje w konieczny sposób żadnej metafizyki Z teorią ewolucji (podobnie jak np. z mechaniką kwantową czy meteorologią) można próbować uspójniać zarówno metafizykę ateistyczną jak i teistyczną

14 EWOLUCJINIZM I KONTROWERSJE ŚWIATOPOGLĄDOWE

15 Kreacjonizm i Intelligent Design

16 Michael Behe i Intelligent Design Argument z nieredukowalnej złożoności: ( ) Mechanizm Darwina opisujący ewolucję wymaga przejścia wielu małych kroków, aby udoskonalić jakiś system. Gdy nie może postępować małymi krokami, to nie działa zbyt dobrze. Jeżeli jednak jakiś układ jest nieredukowalnie złożony, oznacza to, że wymaga do swojego powstania wykonania wielu kroków jednocześnie, a to stanowi zasadniczy problem dla ewolucji darwinistycznej. Nieredukowalna złożoność wskazuje na istnienie inteligentnego projektu, ponieważ jeśli mamy do czynienia z układem, który składa się z wielu części pracujących razem ( ), to zdajemy sobie sprawę, że wytworzyła go inteligencja przewidująca jego ostateczną strukturę i porządkująca jego poszczególne elementy w całość. Tak więc nieredukowalna złożoność jest jednocześnie argumentem przeciwko darwinizmowi i za inteligentnym projektem. Michael Behe, rozmowa z Michałem Chaberkiem, Fronda 2012, 63.

17 Michael Behe i Intelligent Design Zakamuflowany kreacjonizm: Prawdziwy podział powinien przebiegać pomiędzy uznającymi, że istnieje celowość w świecie i w organizmach żywych, oraz takimi, którzy uważają że jej nie ma. To jest wielki filozoficzny, a ja uważam, że także naukowy, podział. Inteligentny projekt wprowadza nowość do tej dyskusji, ponieważ nie opiera się na żadnych religijnych uzasadnieniach. Nie odwołuje się do Księgi Rodzaj, ani żadnego specjalnego objawienia, lecz do danych które znajdujemy w naturze. Inteligentny projekt pokazuje, że struktura molekularnej maszynerii życia jest na wiele sposobów podobna do systemów, o których wiemy, że zostały zaprojektowane. Z filozoficznego punktu widzenia jest to argument indukcyjny ( ), M. Behe, op. cit.

18 kreacjonizm i ewolucjonizm na sali sądowej

19 KONTROWERSJE AKSJOLOGICZNE ZWIĄZANE Z TEORIĄ EWOLUCJI

20 Czy tylko ludzie są moralni? Moralność jako fasada (zasłona) Moralność jako rozwinięcie naturalnych zdolności (i tendencji) prospołecznych (rozróżnienie za: de Waal 2013)

21 hnp:// Rudymentarne formy moralności u kapucynek Eksperyment z kapucynkami Szympansy grają w ulomatum racjonalniej (w sensie instr.) niż ludzie

23 TEORIA EWOLUCJI I FILOZOFIA NAUKI

24 Filozoficzno-naukowe zagadnienia związane z teorią ewolucji Przypadkowość Czy przypadek czymś obiektywnym, czy wiąże się z naszą niewiedzą? Na jakich poziomach teorii ewolucji działa przypadek? (czy przypadkowe są tylko mutacje genetyczne, czy też rola przypadku jest większa?) Problem demarkacji Czy teoria ewolucji pasuje do Popperowskiej wizji nauki? (jeśli nie to z czym coś jest nie tak z darwinizmem czy raczej z metodą hipotetyczno- dedukcyjną?) Struktura wyjaśniania i struktura teorii naukowej Czy do darwinizmu lepiej podchodzić zdaniowo czy semantycznie? Czy darwinizm mieści się w dedukcyjno- nomologicznym schemacie wyjaśniania naukowego? Czy darwinizm pełni w naukach biologicznych rolę unifikującą? Zasięg darwinizmu Czy darwinizm ogranicza się jedyni do biologii? Czy nauki ewolucyjne tworzą jednorodną strukturę teoretyczną?

Podobne dokumenty

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie.

Teoria ewolucji. Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Teoria ewolucji Podstawowe pojęcia. Wspólne pochodzenie. Informacje Kontakt: Paweł Golik Instytut Genetyki i Biotechnologii, Pawińskiego 5A pgolik@igib.uw.edu.pl Informacje, materiały: http://www.igib.uw.edu.pl/