Spis treêci. Księgarnia PWN: Ewa Nowicka - Świat kultury - świat człowieka. Od Autorki Podzi kowania CZYM JEST ANTROPOLOGIA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Spis treêci. Księgarnia PWN: Ewa Nowicka - Świat kultury - świat człowieka. Od Autorki... 11 Podzi kowania... 14 CZYM JEST ANTROPOLOGIA"

Sylwia Kozłowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Księgarnia PWN: Ewa Nowicka - Świat kultury - świat człowieka Od Autorki Podzi kowania CZ Âå I CZYM JEST ANTROPOLOGIA Rozdzia 1. Przedmiot antropologii K opoty z okreêleniem zakresu zainteresowaƒ antropologii Ró norodnoêç kultur ObcoÊç, odmiennoêç, egzotyka OsobliwoÊci przedmiotu badaƒ antropologii Spo eczeƒstwo pierwotne Czynniki metodologiczne Czynniki historyczne Czynniki praktyczne Przemiany spo eczeƒstw pierwotnych a badania antropologiczne Subiektywny sens zjawisk kulturowych ÂwiadomoÊciowy aspekt zjawisk kulturowych Ponadsubiektywny sens zjawisk kulturowych Ca oêciowe podejêcie do cz owieka i kultury Wspó czesne przemiany przedmiotu badaƒ Miejsce antropologii wêród nauk o cz owieku Poddyscypliny antropologii Antropologia fizyczna Antropologia kulturowa i jej dzia y Antropologia spo eczna Antropologia historyczna Rozdzia 2. Podstawowe poj cia antropologii Kultura WartoÊciujàce i niewartoêciujàce rozumienie kultury Atrybutywne i dystrybutywne rozumienie kultury Definicje kultury Istotne cechy zjawisk kulturowych P aszczyzny zjawisk kulturowych Jednostki elementarne w badaniu kultury Cechy kulturowe Temat kulturowy Wzór kulturowy Instytucja Systemowe podejêcie do kultury Relacje mi dzy elementami kultury Wzór kultury (geniusz kultury, konfiguracja)... 73

.. 24 Czynniki metodologiczne... 24 Czynniki historyczne... 25 Czynniki praktyczne... 26 Przemiany spo eczeƒstw pierwotnych a badania antropologiczne... 28 2.2. Subiektywny sens zjawisk kulturowych.

2 6 4. Poj cia s u àce do badania zwiàzku osobowoêci i kultury Jednostka a kultura OsobowoÊç podstawowa Poj cia s u àce do badania dynamiki zjawisk kultury Ewolucja Dyfuzja Akulturacja Synkretyzm kulturowy Rozdzia 3. Metodologiczna charakterystyka antropologii Spory wokó statusu teoretycznego antropologii Poziom ogólnoêci twierdzeƒ Dwa nurty w badaniach antropologicznych PodejÊcie historyczne (partykularystyczne) Nurt scjentystyczny Techniki badaƒ Metoda terenowa Co to jest metoda terenowa? Poj cie teren Badanie terenowe a teoria ZnajomoÊç j zyka badanych Dystans i asymilacja w obcej kulturze Obserwacja Wywiad Wywiad wybór informatora Badanie kultury poprzez jednostki Autobiografia Biografia rodzinna Analiza faktów Opis i interpretacja Opis g sty interpretacja jako dystynktywna procedura antropologii Dialog badacza i badanego wielog osowoêç antropologii Metoda porównawcza WyjaÊnianie i rozumienie w antropologii WyjaÊnienia genetyczne, czyli przyczynowe WyjaÊnienia teleologiczne, czyli funkcjonalne WyjaÊnienia kontekstowe, czyli strukturalne Quasi-wyjaÊnienia, czyli zaklasyfikowanie badanego zjawiska do szerszej kategorii Granice poznania antropologicznego problemy wynikajàce z badania obcych kultur Dystans kulturowy Antropolog tubylczy Wspólnota natury ludzkiej Wspólnota kulturowej natury cz owieka Przenoszenie kategorii kultury badacza na kultur badanà Dylematy psychologiczne badacza obcych kultur Problemy zwiàzane z badaniem w asnej kultury Element subiektywny w badaniach antropologicznych Rozdzia 4. Problemy praktyki badawczej i zastosowanie wyników badaƒ Ideologiczne uwik ania zainteresowaƒ antropologa Antropologia i tolerancja Relatywizm kulturowy

.. 91 1.2. Dwa nurty w badaniach antropologicznych... 91 1.3. PodejÊcie historyczne (partykularystyczne)... 94 1.4. Nurt scjentystyczny... 100 2. Techniki badaƒ... 103 2.1. Metoda terenowa.

3 7 2. Etyczne problemy uprawiania antropologii Wybór przedmiotu badaƒ Relacja badacz badany a wybór przedmiotu badaƒ Przyjaêƒ jako narz dzie pracy antropologa wàtpliwoêci etyczne Dlaczego przyjaêƒ wzgl dy metodologiczne Procedura badawcza Problemy moralne zwiàzane z zastosowaniem wyników badaƒ Kulturowe i spo eczne uwik ania antropologa Antropolog jako badacz i jako dzia acz Wybór hierarchii wartoêci w dzia aniu Kultura badacza w praktyce antropologicznej Antropolog a ideologie Polityczne uwik ania antropologa Uzale nienie instytucjonalne antropologa Praktyczne efekty badaƒ antropologicznych Zaanga owanie antropologa CZ Âå II SPO ECZE STWO PIERWOTNE Rozdzia 5. Geneza kultury Cz owiek w Êwiecie zwierzàt Wst pna definicja cz owieka Systematyczna pozycja cz owieka w Êwiecie zwierzàt Cechy typowo ludzkie a biologiczna wspólnota rz du naczelnych Cechy anatomiczne Cechy fizjologiczne Cechy behawioru Cechy intelektualne Rozwój cech typowo ludzkich Rodzina Hominidae Pierwsze istoty Cz owiekowate Australopithecus (Australopitek) Rodzaj Homo (Cz owiek) Homo habilis Homo ergaster (afrykaƒski Homo erectus) Homo erectus Homo sapiens Punkty zwrotne procesu hominizacji Sekwencja rozwoju cech typowo ludzkich Poj cie ludzkoêci Cz owiek jako istota biologiczna Poj cie rasy Rasy ludzkie Rozdzia 6. NajwczeÊniejsze okresy rozwoju kultury ludzkiej Kultura myêliwych górnego paleolitu JednoÊç i ró norodnoêç w kulturze górnopaleolitycznej Rozprzestrzenianie si kultur górnego paleolitu oraz migracje wspó czesnego cz owieka Rewolucja neolityczna Istota rewolucji neolitycznej Proces neolityzacji i jego mechanizmy Neolityzacja w Starym i Nowym Âwiecie

.. 163 3. Kulturowe i spo eczne uwik ania antropologa... 164 3.1. Antropolog jako badacz i jako dzia acz... 164 3.2. Wybór hierarchii wartoêci w dzia aniu... 166 3.3. Kultura badacza w praktyce antropologicznej.

4 8 3. Pierwsze cywilizacje Poj cie cywilizacji Narodziny i rozwój cywilizacji Teorie powstania cywilizacji Typowe cechy spo eczeƒstwa pierwotnego Ma a liczebnoêç, rozproszenie, izolacja Prostota technik i systemu gospodarczego Bezklasowy charakter struktury spo ecznej Typ wi zi i kontroli spo ecznej Brak pisma StabilnoÊç Spo eczeƒstwa bez historii ahistorycznoêç Rozdzia 7. Gospodarka i sposoby adaptacji do Êrodowiska naturalnego Cz owiek i Êrodowisko Poj cie Êrodowiska przyrodniczego Podstawowe problemy ekologii Ârodowisko ubogie i bogate Ârodowisko a ró ne dziedziny kultury BezpoÊrednie i poêrednie wp ywy Êrodowiska na kultur Dyktat Êrodowiska i margines swobody kulturowej Gospodarka a Êrodowisko Definicja gospodarki Specyfika gospodarki pierwotnej i sposoby jej badania Ârodowisko a gospodarka aspekt technologiczny Typy gospodarki pierwotnej Dystrybucja dóbr W asnoêç Dziedziczenie Dar, wzajemnoêç, wymiana Handel Rozdzia 8. Struktura spo eczna: pokrewieƒstwo i powinowactwo Koncepcje struktury spo ecznej Tradycja marksizujàca Tradycja socjologiczna Elementarne formy zró nicowania spo ecznego Ró nice zwiàzane z wiekiem Obrz dy przejêcia Dzieciƒstwo StaroÊç Âmierç P eç jako podstawa podzia ów mi dzyludzkich Problem podzia u ludzkoêci na p cie w antropologii dawnej i wspó czesnej P eç kulturowa: sens poj cia P eç kulturowa jako konstrukcja P eç i status Ró nice statusu kobiet i m czyzn Kompetencje kulturowe: wiedza m ska i kobieca Erotyka i seksualnoêç Elementarne instytucje spo eczne struktury zwiàzane z pokrewieƒstwem Koncepcje form pokrewieƒstwa, ma eƒstwa i rodziny Macierzyƒstwo i ojcostwo Rodzina

.. 256 4.5. Brak pisma... 256 4.6. StabilnoÊç... 257 4.7. Spo eczeƒstwa bez historii ahistorycznoêç... 258 Rozdzia 7. Gospodarka i sposoby adaptacji do Êrodowiska naturalnego... 259 1.

5 Definicje ma eƒstwa Pokrewieƒstwo i powinowactwo Kazirodztwo Egzogamia i endogamia Zawiàzywanie i rozwiàzywanie ma eƒstwa Obrz dy ma eƒskie Cena za narzeczonà ycie seksualne Ojcostwo i macierzyƒstwo Rozwód Matrylinearyzm i patrylinearyzm Ma eƒstwo preferencyjne i nakazowe w koncepcji Claude a Lévi-Straussa Stosunki wzajemnego unikania si i stosunki artobliwe Przyk ady organizacji ma eƒstwa i rodziny Spo eczeƒstwo Suazi: po udniowo-wschodnia Afryka Spo eczeƒstwo Najara: Indie, Wybrze e Malabarskie Spo eczeƒstwo Tiwi: Australia Indianie Tlingit: Pó nocno-zachodnie Wybrze e Ameryki Pó nocnej Rozdzia 9. Struktura spo eczna: hierarchia, organizacja polityczna, terytorium i etnicznoêç Struktury hierarchiczne Poj cia status i ranga Statusy przypisane i osiàgane Specjalne pozycje spo eczne Typ gospodarki a hierarchiczne zró nicowanie spo eczeƒstwa Struktura kastowa Niewolnictwo Organizacja polityczna Poj cie organizacji politycznej Organizacja polityczna a struktura spo eczna: typy struktur politycznych Struktury segmentarne Wodzostwo Przywództwo polityczne Kontrola spo eczna: konformizm i konflikt Prawo w spo eczeƒstwie bezpaƒstwowym Jednostka, osoba ludzka Terytorium a organizacja spo eczna Organizacja spo eczna i podzia y terytorialne Poziomy integracji spo ecznej EtnicznoÊç Problematyka etnicznoêci i narodu w antropologii Waga problematyki etnicznoêci i narodu Grupa etniczna i naród EtnicznoÊç i nacjonalizm Typy grup etnicznych Dwie koncepcje etnicznoêci Koncepcja prymordialistyczna Koncepcja instrumentalna Rozdzia 10. System wyobra eƒ o Êwiecie Specyfika myêlenia pierwotnego Ogólnoludzka wspólnota myêlenia Typ spo eczeƒstwa a typ myêlenia: myêlenie pierwotne

.. 334 Ma eƒstwo preferencyjne i nakazowe w koncepcji Claude a Lévi-Straussa... 339 3.7. Stosunki wzajemnego unikania si i stosunki artobliwe... 341 3.8. Przyk ady organizacji ma eƒstwa i rodziny.

6 10 2. Podstawowe kategorie myêlenia pierwotnego Religia Magia Czarownictwo Rytua Rytualna czystoêç i skalanie Sakralne role spo eczne: szaman i kap an Rozdzia 11. Wspó czesnoêç i przysz oêç ró norodnoêci kulturowej PowszechnoÊç i skala zmiany kulturowej a specyfika wspó czesnoêci Czy istniejà dziê spo eczeƒstwa pierwotne? Przemiany ycia gospodarczego Przemiany struktury spo eczeƒstw pierwotnych Typy przemian kulturowych Przymusowa akulturacja Zmiany destrukcyjne Degradacja: ycie na Êmietniku cywilizacji Zmiany konstruktywne Synkretyzm i nowe ruchy religijne Globalizacja zró nicowanie kulturowe, zmiana spo eczna i Trzeci Âwiat Homogenizacja i unifikacja kultury Aspekt ekonomiczny globalizacji Lokalne i globalne Odr bnoêç kulturowa jako wartoêç EtnicznoÊç w procesie przemian Upolitycznienie i instrumentalizacja wi zi etnicznej Polityczne po ytki z etnicznoêci Folkloryzacja Rola etnicznej inteligencji i jej dzia ania Psychologiczny aspekt wi zi etnicznej Przemiany to samoêci Bibliografia Indeks nazwisk Indeks rzeczowy Spis ramek Spis tabel i wykresów

Czy istniejà dziê spo eczeƒstwa pierwotne?... 418 2.1. Przemiany ycia gospodarczego... 418 2.2. Przemiany struktury spo eczeƒstw pierwotnych... 421 3. Typy przemian kulturowych... 423 3.1. Przymusowa akulturacja.

Podobne dokumenty

Społeczne podstawy ładu politycznego

Uniwersytet Warszawski Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Łukasz Zamęcki Społeczne podstawy ładu politycznego Warszawa 2011 Spis tre ci Wst p....................................... 9 I. Podstawy