A. Ewolucja to proces powolnych zmian budowy i funkcji organizmów prowadzacy do powstawania nowych gatunków.

Transkrypt

1 ID Testu: J2U2382 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Zdania P/F A. Ewolucja to proces powolnych zmian budowy i funkcji organizmów prowadzacy do powstawania nowych gatunków. B. Gatunki blisko spokrewnione miały wspólnego przodka dawniej, a gatunki o dalszym pokrewieństwie niedawno. C. Zmiany ewolucyjne spowodowane sa presja zmieniajacego się środowiska. D. Nie wszystkie organizmy żyjace na Ziemi sa ze soba spokrewnione. 2. Do pośrednich dowodów ewolucji należa A. relikty. B. narzady szczatkowe. C. ogniwa pośrednie. 3. Ewolucja jest procesem zachodzacym w wyniku działania różnych mechanizmów. Na podstawie swojej wiedzy dotyczacej tego procesu wykonaj poniższe polecenia. A. Podaj nazwę głównego mechanizmu ewolucji. B. Podaj nazwę mechanizmu, który działa, gdy grupa osobników jakiegoś gatunku przedostanie się na odległy obszar i w wyniku przystosowania się do nowych warunków środowiska, bez możliwości kontaktu z gatunkiem wyjściowym, wytwarza nowy gatunek. C. Podaj nazwę naturalnego obiektu, który uniemożliwia kontaktowanie się ze soba osobników należacych do różnych populacji tego samego gatunku. 4. Porównaj dobór naturalny i sztuczny, wymień podobieństwa i różnice. A. Podobieństwa B. Różnice 1 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

2 5. Zachowane w osadach szczatki organizmów żywych nazywamy A. endemitami. B. skamieniałościami. C. reliktami. 6. Czy do skamieniałości można zaliczyć również ślady działalności organizmów? (np. gniazda, tropy, odchody) A. tak B. nie 7. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczono opisy płuc (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono gromady kręgowców. Opisy płuc Gromady kręgowców A. zbudowane z licznych pęcherzyków 1. ryby B. cienkościenne worki z licznymi przegrodami wewnatrz C. zbudowane z rurek, połaczone z workami powietrznymi D. cienkościenne worki o słabo pofałdowanej powierzchni 2. płazy 3. gady 4. ptaki 5. ssaki A.... B.... C.... D Przeanalizuj poniższy tekst i wybierz z niego cechy, które łacz a wymienionych przodków człowieka z naszym gatunkiem oraz te, które charakterystyczne sa dla małp człekokształtnych. Pewne podstawowe cechy łacz a [...] hominidy Ardipithecus ramidus kadabba, Orrorin i Sahelenthropus z człowiekiem i odróżniaja je od małp człekokształtnych, takich jak szympansy. Szczatki maja również prymitywne cechy małpie [...]. U A. r. Kadabba powierzchnia stawowa kości palca stopy nachylona jest ku górze, podobnie jak ludzka, lecz sama kość jest długa i zakrzywiona ku dołowi jak szympansia [...]. Także Sahelanthropus ma liczne małpie cechy m.in. mała puszkę mózgowa lecz pod względem kształtu kłów i ustawienia części twarzowej czaszki jest bliższy hominidom. [...] Kość udowa orrorina ma długa szyjkę z charakterystycznym wyciskiem wgłębieniem na jej tylnej powierzchni, do którego przyczepia się mięsień zasłaniacz zewnętrzny cechy typowe dla trwałej dwunożności, a zatem dla istot ludzkich. Jednak rozmieszczenie w szyjce bardziej zbitej warstwy kości jest zapewne takie jak u czworonożnych małp człekokształtnych. [Źródło: K. Wong, Nasz najstarszy przodek?, Świat nauki, nr 3, 2003, s. 8] A. Wymień cechy zbliżone do małpich. B. Wymień cechy zbliżone do ludzkich. 2 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

3 9. Wymień cechy, które pozwalaja zaliczyć człowieka do: A. kręgowców B. ssaków C. ssaków naczelnych 10. W którym z podanych przykładów znajdziesz przejawy typowo ludzkiej działalności? A. Przez cały ranek jedliśmy w lesie maliny. B. Przyspieszyliśmy kroku, a w końcu zaczęliśmy biec, aby szybciej dotrzeć do celu. C. Zrobiliśmy sobie dzidy, żeby móc polować na zwierzęta. 11. Uzupełnij luki w poniższym tekście. Człowiek należy do królestwa zwierzat, o czym świadczy między innymi (1) sposób odżywiania się. O przynależności do podtypu (2) świadczy obecność wewnętrznego kostnego szkieletu. Do gromady (3) pozwala człowieka zaliczyć z kolei karmienie młodych mlekiem, a chwytność kończyn i obuoczne widzenie pozwalaja zaklasyfikować nasz gatunek do rzędu ssaków (4) Zanieczyszczenia powietrza można podzielić, ze względu na sposób ich powstawania, na dwie kategorie: naturalne (powstajace w wyniku działania sił przyrody) i sztuczne (będace wynikiem działalności człowieka). Utwórz odpowiednia tabelę i pogrupuj podane niżej przykłady do właściwych kategorii. Przykłady zanieczyszczeń: gazy wulkaniczne, smog, zanieczyszczenia radioaktywne, pyły wulkaniczne, piasek z wydm i pustyń wywiewany przez wiatr, spaliny 13. Uzupełnij luki w tekście. Zanieczyszczeniami atmosfery o szczególnym znaczeniu sa tlenki siarki i azotu. Reaguja one z (1) zawarta w powietrzu, dajac kwasy, które następnie opadaja w postaci (2) Taki opad szkodzi organizmom żywym i konstrukcjom stworzonym przez człowieka. 14. Wymień trzy sposoby ograniczenia zanieczyszczenia powietrza. A. Sposoby ograniczenia zanieczyszczenia powietrza to: 3 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

4 15. Która odpowiedź zawiera nazwę zwiazków niszczacych warstwę ozonowa? A. tlenki glinu B. freony C. metan D. węglowodory aromatyczne 16. Wykaż zwiazek wycinania lasów tropikalnych z narastaniem efektu cieplarnianego. A. Odpowiedź. 17. Czy rozwijanie energetyki alternatywnej może opóźnić proces ocieplania klimatu? Odpowiedź krótko uzasadnij. A. Odpowiedź. 18. Oszczędność energii elektrycznej w gospodarstwie domowym można uzyskać poprzez zmianę swoich zachowań i nawyków oraz odpowiednie wyposażenie mieszkania. Podaj po trzy przykłady ilustrujace jeden i drugi sposób. A. Zmiana zachowań i nawyków. B. Odpowiednie wyposażenie. 4 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

5 19. Jako bioindykatory zanieczyszczeń powietrza stosuje się A. mchy. B. paprocie. C. grzyby. D. porosty. 20. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Zdania P/F A. Recykling to rozkład różnych materiałów w środowisku (sposób unieszkodliwiania odpadów). B. Biodegradacja to niszczenie obszarów zielonych przez zanieczyszczenia o różnym pochodzeniu. C. Rekultywacja to przywracanie wartości użytkowej zanieczyszczonej glebie. D. Surowce wtórne to naturalne złoża surowców o niższej wartości (np. gorsze rudy żelaza). 21. Do ssaków naczelnych nie należy A. goryl. B. gibon. C. orka. D. szympans. 22. Uzupełnij luki w przytoczonym tekście. Jednym z ważniejszych sposobów rozwiazywania problemu odpadów jest ich (1) zbiórka. Polega ona na segregowaniu śmieci już w gospodarstwie domowym, dzięki czemu możliwy jest z kolei (2) , czyli powtórne wykorzystanie materiałów w nich zawartych. Odpady organiczne można poddać (3) , w wyniku czego otrzymuje się nawóz lub ziemię ogrodowa. Śmieci, których nie można wykorzystać w żaden sposób, trafiaja na (4) , gdzie sa składowane. 23. Hałas może powodować zaburzenia zarówno natury psychicznej, jak i fizjologicznej. U ludzi poddanych działaniu hałasu obserwowano zaburzenia krażenia, zmiany metaboliczne, trudności z koncentracja, częstsze stany zmęczenia i rozdrażnienia. A. Dlaczego mieszkanie przy bardzo ruchliwej drodze może być przyczyna gorszych wyników w nauce u uczniów? Podaj dwa argumenty. 24. Energia cieplna i elektryczna wytwarzane sa najczęściej w elektrowniach i ciepłowniach opalanych węglem. Wyjaśnij, dlaczego oszczędzanie pradu i ciepła może przyczynić się do zmniejszenia zanieczyszczenia atmosfery. A. Odpowiedź. 5 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

6 25. Udowodnij, że stosowanie doboru sztucznego miało i ma nadal podstawowe znaczenie dla rozwoju ludzkości. 26. Dokończ zadanie: Różnorodność ras psów jest wynikiem działania doboru (1) Udowodnij, że człowiek, mimo że jest gatunkiem biologicznym, posiada jednak specyficzne cechy odróżniajace go od innych istot. A. Specyficzne cechy ludzkie: 28. Wskaż odpady niebezpieczne. A. odpady organiczne oraz tekstylia B. szkło, tworzywa sztuczne oraz metale C. świetlówki, akumulatory oraz baterie 6 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON