Wpływ rządu na gospodarkę w długim okresie.

Transkrypt

1 Wpływ rządu na gospodarę w długim oresie. Teoria & badania empiryczne Dr hab. Joanna Siwińsa-Gorzela.

2 Wniosi z modelu RCK W długim oresie gospodara znajdzie się w stanie ustalonym, gdyż wraz ze wzrostem wielości apitału na głowę spada jego produtywność Powoduje to, że dana stopa oszczędności (i inwestycji wystarcza wyłącznie na to, by utrzymać apitał na głowę na stałym poziomie, ale już nie wystarcza, by wytworzyć nowy Jednocześnie stopa zwrotu z apitału (czyli stopa procentowa plus deprecjacja maleją, co powoduje, że gospodarstwa domowe nie zwięszą stopy oszczędności Wyni: gospodara osiąga stan ustalony, w tórym apitał na głowę oraz producja na głowę nie rosną (przy założeniu brau postępu technicznego

3 Setor rządowy w modelu RCK Załóżmy bardzo proste działania rządu Rząd ma zrównoważony budżet; jego wydati na nic nie wpływają (są czystym wyrzucaniem pieniędzy; podati są wotowe (lump sum

4 Setor rządowy w modelu RCK Zaupy rządowe nie wpływają na funcję użyteczności gospodarstw domowych Nie wpływają one też na rańcowy produt prywatnego apitału (nie są to więc inwestycje publiczne Zaupy rządowe finansowane są (w pełni podatami wotowymi Oznacza to, że ograniczenie budżetowe gospodarstwa domowego (dynamia apitału dane jest przez: a w ra c na g lub f ( c g ( n d

5 Setor rządowy w modelu RCK Preferencje gospodarstwa domowego są niezmienione, czyli wiem, że gospodarstwo domowe optymalizuje, gdy: c c r R d

6 Diagram fazowy z zaupami rządowymi

7 Wniosi Trwały przyrost wydatów rządowych zmniejszają mająte gospodarstw domowych. W efecie obniża się onsumpcja, zasób apitału pozostaje niezmieniony Stopa procentowa oraz preferencje dotyczące przyszłości (ρ są niezmienione, więc wielość oszczędności gospodarstw domowych w stosunu do całowitego dochodu jest niezmieniona Wynia z tego, że obniża się użyteczność gospodarstw domowych Wydati rządowe prowadzą więc do pełnego wypychania onsumpcji; zasób oszczędności się nie zmienia, więc nie zmienia się też poziom apitału na głowę

8 Model AK Co jedna, jeżeli możliwa jest uciecza od rańcowych malejących przychodów z apitału? Na przyład dzięi wydatom rządowym? Jest to propozycja Barro (990 ta i inne onstrucje zostały umownie nazwane modelami A (y=a poazują one, ze funcja producji może być liniowa To powoduje, że nasze wniosi dotyczące tempa wzrostu w długim oresie są zupełnie inne, niż te, tóre formułowaliśmy załadając neolasyczną funcję producji

9 Rząd w ujęciu modelu A Załóżmy teraz, ze wydati rządowe g (wszystie są argumentem funcji producji, Innymi słowy, są pożyteczne, gdyż zwięszają produtywność prywatnego apitału K Przyjmijmy onretną funcję producji per capita: y g Dla ułatwienia załadamy również, że budżet rządu jest zrównoważony g y

10 Firmy Zys po opodatowaniu, w ujęciu per capita t0 { e rt (( ( g w R} dt Masymalizacja zysu wymaga, by prywatny (po opodatowaniu rańcowy produt apitału równy był osztowi użytowania apitału R r d ( g

11 Wydati rządowe, podati i zys firmy Zauważmy, ze możemy wyrazić wielość wydatów rządowych jao: g y g g g *

12 Wydati rządowe, podati i zys firmy Zys firmy to teraz Podstawiając wzór na wydati rządowe do warunu masymalizacji zysu firmy otrzymujemy: ( ( ( ( d r R dt R w y t e t rt ]} [( { 0

13 Wniosi Krańcowy produt apitału (MPK jest stały, nie zależy od zasobów apitału - czyli zupełnie NIE ta, ja w przypadu funcji neolasycznej Kapitał jest równie produtywny, niezależnie od tego, ile go mamy Jeżeli naszicujemy funcję inwestycji w zależności od R, to będzie ona pozioma Jej położenie (czyli wielość MPK zależeć będzie od wielości setora rządowego Bodźce, by oszczędzać i inwestować nie zmieniają się wraz ze wzrostem apitału

14 Wniosi Zauważmy również, ze funcja producji jest liniową zależnością od apitału na głowę y g Widzimy więc, że pod waruniem, że stopa oszczędności przewyższy efetywną deprecjację, to wzrost gospodarczy będzie trwały (bra stanu ustalonego ~ A

15 Liniowa funcja producji y=y/n y ~ A sy ~ sa Bra stanu ustalonego; trwały przyrost apitału i producji ( d n =K/N

16 Gospodarstwa domowe Wiemy, że optymalizacja wymaga, by: c c r ( ( ( d Zauważmy, że tempo wzrostu onsumpcji na głowę jest zawsze stałe, bo stała jest r=mpk-d (oraz dodatnie przy odpowiednich założeniach dotyczących parametrów Biorąc pod uwagę fat, że funcja producji jest liniowa, stałe tempo wzrostu onsumpcji musi oznaczać stałe tempo wzrostu producji i apitału (wszystie zmienne w ujęciu per capita

17 Dynamia apitału na głowę Wiemy, że apitał zmienia się zgodnie z: y y c c ( d ( d n n Funcja producji ma postać y A czyli y/ jest stałe. Jeżeli c/ jest stałe, to tempo wzrostu apitału jest również stałe. Intuicyjnie ani trwale rosnący, ani trwale malejący stosune onsumpcji do apitału nie jest optymalny- oznacza bowiem albo zmniejszenie apitału do zera (przy stale rosnącym c/, albo zbyt wolny przyrost onsumpcji Stały stosune onsumpcji do apitału oznacza również, że obie te wielości (c oraz rosną w tym samym tempie. ~

18 Najważniejsze wniosi Funcja producji jest liniowa Tempo wzrostu producji na głowę, apitału na głowę i onsumpcji na głowę jest stałe i dane przez c c r R d

19 Rząd w gospodarce Zauważmy, ze wpływ rządu na tempo wzrostu jest nieliniowy Tempo wzrostu jest masymalne, gdy wielość stopy podatowej (i wydatów w stosunu do PKB to: ( ( ( ( ( ( ( 0 ( ( 0 ( d d

20 Rząd w gospodarce Tempo wzrostu jest masymalne, gdy ῖ=g/y=(-α Zarówno wydati mniejsze, ja i więsze będą powiązane z niższym wzrostem PKB per capita.

21 Podsumowanie intuicyjne Jednoczesny wzrost apitału fizycznego i wydatów rządowych powoduje, że rańcowy produt apitału jest stały Funcja producji jest liniowa (y= parametr * Sąd wiemy, że wraz ze wzrostem, rośną również g? gdyż wydati rządowe są proporcjonalne do producji (g=ty=tf(

22 Podsumowanie intuicyjne Gdy funcja producji jest liniowa ORAZ załadając pewną stałą stopę oszczędności s, wtedy tempo wzrostu producji na głowę jest stałe i dane przez przez W przypadu omawianej funcji producji jest to: ( ~ ( ~ ( * n d sa n d A s n d sy ( ( ( ( ( * n d s n d s n d sy

23 Stopa oszczędności Zauważmy jedna, ze z modelu RCK wiemy, że stopa oszczędności jest wyniiem optymalizacji gospodarstw domowych (może się zmieniać, zależy od ilu czynniów Zgodnie z RCK, stopa oszczędności zależy między innymi od stopy procentowej, dysonta oraz parametrów funcji użyteczności

24 Stopa procentowa Również z modelu RKC wiemy, że stopa procentowa jest wyniiem z jednej strony zachowania gospodarstw domowych (podaży oszczędności, a z drugiej masymalizacji zysu przez firmy Firmy masymalizując zys, oreślają pożądany zasób apitału (MPK=R, a w wyniu tego zgłaszają popyt na fundusze (popyt inwestycyjny Obie strony tratują stopę procentową, jao daną z góry. Sąd się ta wielość bierze (pamiętajmy: r=r-d? Podaż i popyt na fundusze wyznaczają stopę procentową równoważącą ryne funduszy

25 Firmy i gospodarstwa domowe razem Krańcowy produt apitału wyznacza więc popyt na inwestycje, Razem z podażą oszczędności (przez gospodarstwa domowe wyznaczają stopę procentową. Wyższy rańcowy produt apitału wyższa stopa procentowa - wyższe oszczędności.

26 Rząd i prywatny MPK Zastanówmy się wiec, ja setor rządowy wpływa na prywatny rańcowy produt apitału (czyli na R Dwojao Korzystnie przez zwięszenie produtywności prywatnego apitału Nieorzystnie przez podati, tóre zabierają część MPK Istnieje oreślona wielość setora rządowego, tóra masymalizuje tempo wzrostu (zależne między innymi od stopy oszczędności (inwestycji

27 Rząd i prywatny MPK Rząd może wpływać na tempo wzrostu gospodarczego, poprzez swój wpływ na MPK MPK jednocześnie wpływa na stopę procentową i na wielość oszczędności W modelach typu A od wielości oszczędności i inwestycji zalezy tempo wzrostu gospodarczego w długim oresie

28 Badania empiryczne czy rząd wspiera wzrost? Andrew Warner Public investment as engine of growth IMF Woring Paper, 204 Pytanie badawcze: Czy duże inwestycje publiczne przyspieszyły rozwój w rajach biednych? Autor bada, jaie suti dla wzrostu miały znaczne wzrosty publicznych wydatów inwestycyjnych (investment booms Czas ; 24 raje low & middle income Ooło 0% obserwacji to oresy investment booms

29

30

31

32 Wniosi Wynii w Tabeli 6 są niestabilne wyłączenie Etiopii z próby sprawia, że wpływ inwestycji staje się nieistotny (przyglądajmy się więc danym, gdy szacujemy modele eonometryczne Bra wpływu dużych inwestycji publicznych na tempo wzrostu Dane wsazują, że publiczne inwestycje wypychają inwestycje prywatne Case studies: publiczne inwestycje były źle przeprowadzone i nieefetywne; ierowano się czynniami taimi ja prestiż, osobiste interesy (orupcja,a nie rachuniem zysów i strat

33 Przypade Taiwanu

34 Badania empiryczne Więszość badań używa metod eonometrycznych, by obliczyć wpływ wielości wydatów rządowych na długooresowe tempo wzrostu gospodarczego; uwzględniając inne zmienne ontrolne Badań tego typu jest BARDZO dużo; a ich wynii są często sprzeczne Nijamp& Poot Metanalysis of the impact of fiscal policies on growth

35 Nijamp&Poot metaanaliza badań

36 Nijamp&Poot metaanaliza badań

37 Badania empiryczne Government Size and Growth: A Survey and Interpretation of the Evidence Andreas Bergh & Magnus Henreson (20

38 Badania empiryczne Andreas Bergh & Magnus Henreson

39

40 Często sprzeczne Wniosi z badań Wiele badań jedna wsazuje albo na bra wpływu albo na wpływ negatywny