W A R S Z A W A D A T A

Transkrypt

1 KAPITAŁ DLA ROZWOJU Wpływ PPK na gospodarkę i dobrobyt obywateli Prezentacja kluczowych tez i wątków Raportu przygotowanego na zlecenie Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami A U T O R I G N A C Y M O R A W S K I W A R S Z A W A D A T A :

2 KAPITAŁ DLA ROZWOJU Plan prezentacji 1. Po co nam Pracownicze Plany Kapitałowe? 2. Stopa oszczędności a rozwój gospodarczy 3. Rynek kapitałowy a rozwój gospodarczy 4. Znaczenie budowania krajowego kapitału 5. Warunki sukcesu PPK

3 1. PO CO NAM PRACOWNICZE PLANY KAPITAŁOWE?

4 PO CO NAM PPK? Oczekiwana stopa zastąpienia i pożądana stopa zastąpienia w przyszłości (relacja pierwszej emerytury do ostatniej pensji) 70% 60% 50% 40% 30% Do uzupełnienia braku potrzebne są: => wyższa stopa oszczędzania => wyższy efektywny wiek emerytalny Obowiązkowe filary systemu emerytalnego zagwarantują emeryturę w wysokości niewystarczającej do podtrzymania standardu życia z okresu aktywności zawodowej Powody niska stopa oszczędzania oraz niski efektywny wiek emerytalny 20% 10% 0% oczekiwana stopa zastąpienia Źródło: SpotData pożądana stopa zastąpienia Aby uzupełnić różnicę między oczekiwaną emeryturą a pożądaną emeryturą, gospodarstwo domowe powinno oszczędzać ok. 20% dochodu brutto przez 30 lat. PPK pomogą wypełnić część tego zapotrzebowania

5 PO CO NAM PPK? Stopa oszczędności brutto Polska na tle świata (relacja niekonsumowanego dochodu do PKB) 30% 25% 20% 15% Świat CEE kraje rozwinięte Polska Polska posiada bardzo niską stopę oszczędności, zarówno na tle krajów regionu, jak i krajów rozwiniętych Niska stopa oszczędności może przekładać się na niską stopę inwestycji i tym samym ograniczać długookresowy wzrost gospodarczy 10% 5% 0% Wyzwaniem jest również struktura aktywów finansowych gospodarstw domowych są one zdominowane przez aktywa płynne, krótkookresowe i bezpieczne, co może podnosić koszt kapitału dla firm Źródło: Bank Światowy

6 PO CO NAM PPK?

7 2. STOPA OSZCZĘDNOŚCI A ROZWÓJ GOSPODARCZY

8 STOPA OSZCZĘDNOŚCI A ROZWÓJ GOSP. Stopa oszczędności brutto a wzrost gospodarczy w latach kraje oszczędzające więcej rozwijają się szybciej Istnieje silna relacja między stopą oszczędności a tempem wzrostu gospodarczego Czy jest to relacja przyczynowo skutkowa? Są różne teorie Niektóre modele i badania ekonomiczne wskazują, że kraje rozwijające się szybciej oszczędzają więcej, ale oszczędności same w sobie nie podnoszą wzrostu gospodarczego Źródło: SpotData, Bank Światowy Współcześnie dominujące modele rozwoju wskazują jednak na dużą rolę oszczędności w generowaniu wzrostu gospodarczego

9 STOPA OSZCZĘDNOŚCI A ROZWÓJ GOSP. Wpływ PPK na stopę oszczędności efekt bezpośredni założenia rządowe PPK mogą bezpośrednio zwiększyć stopę oszczędności o ok. 0,5-0,7 proc. PKB Ale niemal na pewno wystąpi efekt wypłukiwania gospodarstwa domowe częściowo zredukują dobrowolne oszczędności poza systemem emerytalnym; wskazuje na to wiele badań ekonomicznych Efekt wypłukiwania może wynieść ok. połowy efektu bezpośredniego Źródło: Ocena Skutków Regulacji programu PPK

10 STOPA OSZCZĘDNOŚCI A ROZWÓJ GOSP. Wielkość funduszy inwestycyjnych a stopa oszczędności czy dostępność Jeżeli stopa oszczędności wygenerowana przez PPK ma mieć znaczenie makroekonomiczne, musi zostać uruchomiony dodatkowy kanał wpływu zwiększenie atrakcyjności oferty finansowej dla oszczędzających oraz zwiększenie atrakcyjności podejmowania aktywności zawodowej Im bardziej atrakcyjna dostępność oferty finansowej (stopy zwrotu, płynność), tym potencjalnie większa może być skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania Źródło: SpotData, Bank Światowy Im bardziej atrakcyjne będą PPK jako ubezpieczenie, tym większa podaż pracy

11 STOPA OSZCZĘDNOŚCI A ROZWÓJ GOSPODARCZY Podsumowanie efektów wyższej stopy oszczędności 1. 1 proc. PKB dodatkowych oszczędności daje ok. 0,1 pkt proc. dodatkowego wzrostu PKB per capita, czyli ok. 3 proc. wyższy PKB per capita w ciągu jednego pokolenia 2. Bezpośredni efekt oszczędnościowy PPK oznacza ok. 1,5-2 proc. wyższy PKB per capta w ciągu jednego pokolenia 3. Po uwzględnieniu efektów pośrednich i założeniu, że oprócz efektu wypłukiwania wystąpią też pozytywne efekty, wpływ na PKB per capita wyniesie ok. 0,5-1,5 proc. w ciągu jednego pokolenia

12 3. RYNEK KAPITAŁOWY A ROZWÓJ GOSPODARCZY

13 RYNEK KAPITAŁOWY A ROZWÓJ GOSPODARCZY PKB per capita a rozwój rynku kapitałowego kraje zamożniejsze mają wyraźnie bardziej rozwinięty rynek kapitałowy Istnieje silna relacja między poziomem rozwoju gospodarczego a wielkością rynku kapitałowego Relacja jest nieliniowa korelacja jest wyższa dla średnich i wysokich poziomów PKB per capita Czy jest to relacja przyczynowo skutkowa? Czy rynek wpływa na rozwój gospodarczy, czy też rozwój gospodarczy wpływa na rynek? Źródło: SpotData, Bank Światowy Zależność przebiega prawdopodobnie w obie strony. Istotny z punktu widzenia PPK fakt jest taki, że rozwój rynku wyraźnie wpływa na tempo rozwoju gospodarczego

14 RYNEK KAPITAŁOWY A ROZWÓJ GOSPODARCZY

16 RYNEK KAPITAŁOWY A ROZWÓJ GOSPODARCZY Kanały wpływu rynku kapitałowego na rozwój gospodarczy Dywersyfikacja ryzyka Lepszy obieg informacji (przejrzystość) Łatwiejszy dostęp do kapitału Źródło: SpotData Rolę rynku kapitałowego można wyjaśniać na różne sposoby, a trzy najważniejsze kanały wpływu na rozwój to: 1) dywersyfkacja ryzyka inwestycyjnego i dzięki temu zwiększenie fnansowania ryzykownych i bardziej produktywnych projektów rozwojowych; 2) zwiększenie przejrzystości rynku i tym samym większa efektywność obiegu informacji; 3) zwiększenie fnansowania frm poprzez umożliwienie emisji akcji i obligacji. Kanały pierwszy i trzeci są do siebie podobne i prawdopodobnie najistotniejsze najczęściej pojawiają się w teoriach ekonomicznych.

18 RYNEK KAPITAŁOWY A ROZWÓJ GOSPODARCZY Podsumowanie efektów rozwoju rynku kapitałowego 1. Wpływ rozwoju rynku kapitałowego na wzrost gospodarczy w Polsce może być wyższy niż w krajach nisko rozwiniętych i wyższy niż w krajach wysoko rozwiniętych 2. Podniesienie obrotów na giełdzie o 10 pkt proc. PKB może dać dodatkowo ok. 0,1 pkt proc. wyższy wzrost PKB per capita, czyli łącznie ok. 3 proc. wyższy PKB per capita w ciągu jednego pokolenia 3. Podniesienie aktywów funduszy inwestycyjnych (w relacji do PKB) do poziomu Hiszpanii może dać dodatkowo ok. 0,25 pkt proc. wyższy wzrost PKB per capita, czyli łącznie ok. 7,5 proc. wyższy PKB per capita w ciągu jednego pokolenia 4. Wpływ będzie ujawniał się stopniowo 5. Obliczenia należy traktować jako wskazanie dotyczące rzędu wielkości wpływu będzie to wpływ istotny, ważniejszy od wpływu wyższej stopy oszczędzania

19 4. ZNACZENIE BUDOWANIA KRAJOWEGO PRYWATNEGO KAPITAŁU

20 ZNACZENIE BUDOWY KRAJOWEGO KAPITAŁU Liczba krajowych firm prywatnych na Liście 500 Rzeczpospolitej Mniej niż połowa dużych firm w Polsce należy do krajowych prywatnych właścicieli Powstawanie dużych, prywatnych firm krajowych jest istotne z kilku powodów Po pierwsze, duże firmy są znacznie bardziej produktywne niż firmy małe Po drugie, firmy międzynarodowe nie lokują i nie będą lokowały najbardziej wydajnych elementów łańcucha produkcyjnego w krajach takich jak Polska Po trzecie, firmy krajowe generują największy popyt na menedżerów wysokiego szczebla zajmujących odpowiedzialne funkcje w strukturze przedsiębiorstwa, a dzięki temu przyczyniają się do budowania kapitału ludzkiego Źródło: PWC, Rzeczpospolita

21 ZNACZENIE BUDOWY KRAJOWEGO KAPITAŁU Inwestycje na pracownika wg wielkości i własności firmy Dane za rok 2018 Krajowe firmy prywatne napotykają większe ograniczenia w dostępie do finansowania niż firmy państwowe lub firmy zagraniczne Efekt ten widoczny jest m.in. w różnicy poziomu inwestycji między firmami małymia dużymi w poszczególnych grupach własności Źródło: SpotData na podstawie danych GUS

22 ZNACZENIE BUDOWY KRAJOWEGO KAPITAŁU Zależność między wielkością firmy a dynamiką przychodów Na giełdzie nie obowiązuje tzw. prawo Gibrata Giełda daje większe szanse rozwoju firmom średnim, które mają w normalnych warunkach utrudniony dostęp do kapitału Tzw. prawo Gibrata oznacza, że nie ma korelacji między wielkością firmy a tempem jej rozwoju mała firma ma teoretycznie większe szanse na szybszy wzrost (efekt wyjściowego poziomu przychodów), ale jednocześnie trudniejszy dostęp do finansowania Prawo Gibrata na giełdzie nie działa!!! Źródło: SpotData na podstawie danych finansowych spółek giełdowych

23 ZNACZENIE BUDOWY KRAJOWEGO KAPITAŁU Relatywna zmiana liczby dużych firm ogółem w gospodarce i na giełdzie Giełda produkuje duże spółki Wzrost liczby dużych frm na giełdzie jest szybszy niż w gospodarce ogółem i nie jest to efekt przyciągania dużych frm na giełdę, tylko dynamiki ich przychodów Jeżeli polska gospodarka ma się opierać na krajowym kapitale prywatnym, to rozwinięty rynek kapitałowy jest jedną z najlepszych dróg osiągnięcia tego celu Źródło: SpotData na podstawie danych GUS i danych finansowych spółek giełdowych

24 ZNACZENIE BUDOWY KRAJOWEGO KAPITAŁU Podsumowanie wpływu rynku kapitałowego na budowę dużych, krajowych firm prywatnych 1. Polska potrzebuje większej liczby dużych, krajowych prywatnych przedsiębiorstw, które są w stanie inwestować w rozwój technologiczny i ekspansję zagraniczną, które generują popyt na wykwalifikowaną siłę robocza i mogą budować własne łańcuchy dostaw 2. Polskie prywatne firmy trafiają na więcej ograniczeń finansowych niż firmy państwowe lub krajowe rozwój rynku kapitałowego może pomóc znieść część tych ograniczeń 3. Dzięki rozwojowi rynku kapitałowego w Polsce prawdopodobnie będzie więcej dużych, prywatnych przedsiębiorstw

25 5. WARUNKI SUKCESU PPK

26 WARUNKI SUKCESU PPK Współczynnik korelacji między obrotami na giełdzie a PKB per capita na różnych poziomach tzw. rule of law Tylko kraje chroniące własność prywatną korzystają na rynku kapitałowym Wpływ PPK na gospodarkę nie będzie bezwarunkowo pozytywny zalezy od spełnienia szeregu warunków brzegowych Są kraje, które mają duży rynek kapitałowy i rozwijają się słabo, są też takie, które mają mały rynek kapitałowy i rozwijają się szybko sam rynek kapitałowy nie jest gwarantem sukcesu Źródło: SpotData, Bank Światowy Jeden z kluczowych warunków to zapewnienie skutecznej ochrony prawnej inwestorów, szczególnie mniejszościowych umocnienie tzw. rule of law

27 WARUNKI SUKCESU PPK Jakie warunki muszą zostać spełnione, by PPK i rynek kapitałowy miały pozytywny wpływ na gospodarkę 1. Stabilne finanse publiczne w długim okresie 2. Monitorowanie wpływu rosnącego klina podatkowego na zachowania przedsiębiorców i pracowników 3. Podnoszenie efektywnego wieku emerytalnego 4. Umocnienie instytucji otoczenia rynku kapitałowego 5. Poprawa corporate governance w spółkach Skarbu Państwa 6. Dbałość o tzw. rule of law 7. Wyjaśnienie niepewności związanej z losem OFE

28 6. PODSUMOWANIE

29 PODSUMOWANIE Co warto zapamiętać z raportu Pracownicze Plany Kapitałowe wpłyną na podniesienie stopy oszczędności. Wyższa stopa oszczędności pozwoli osiągać wyższą stopę inwestycji i wzrost gospodarczy Krańcowe znaczenie rynku kapitałowego dla polskiej gospodarki jest znacznie większe niż w przypadku krajów biedniejszych (gdzie rynek nie odgrywa tak istotnej roli) i większe niż w przypadku krajów zamożnych (gdzie rynki są już wystarczająco duże) Łączny wpływ PPK na wzrost PKB per capita poprzez wyższą stopę oszczędności i rozwoju rynku kapitałowego może się zawierać w przedziale 3-10 proc. w ciągu jednego pokolenia PPK stwarzają szansę na szybszy rozwój polskich firm, co z kolei może pozwolić gospodarce uniezależnić się od dominacji firm mikro i małych Pracownicze Plany Kapitałowe mogą wywierać pozytywny wpływ na gospodarkę, wysokość płac i emerytur. Ten wpływ jednak nie będzie bezwarunkowy

30 Dziękuję za uwagę