Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona. Gabriela Grotkowska

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona. Gabriela Grotkowska"

Halina Baran
6 lat temu
Przeglądów:

1 Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 18: Efekt przestrzelenia. Efekt Balassy-Samuelsona Gabriela Grotkowska

2 Plan wykładu Kurs walutowy miedzy krótkim a długim okresem: przestrzelenie kursu walutowego i rola oczekiwań w determinowaniu kursu walutowego Efekt Balassy-Samuelsona i zmiany kursu realnego w krajach rozwijających się 2

3 Przestrzelenie kursu walutowego 3

4 Krótki i długi okres W krótkim okresie przyjmujemy, że poziom cen jest stały W długim okresie, ceny czynników produkcji oraz dóbr i usług mogą się dostosowywać do zmian popytu i podaży na poszczególnych rynkach: Płace dostosowują się do popytu i podaży pracy Produkt determinowany jest zasobami czynników produkcji a nie podażą pieniądza (jak w krótkim okresie) Stopa procentowa zależy od podaży oszczędności i popytu na oszczędności i nie zależy od podaży pieniądza 14-4

5 Krótki i długi okres W długim okresie podaż pieniądza nie wpływa na produkcję, zatrudnienie, realną stopę procentową Ale w długim okresie, ceny nakładów i produktu dostosowują się proporcjonalnie do zmian w podaży pieniądza: Równowaga długookresowa: M s /P = L(R,Y) M s = P x L(R,Y) Zmiany w podaży pieniądza przekładają się na zmiany poziomu cen

6 Krótki i długi okres W długim okresie występuje bezpośredni związek między stopą inflacji a stopą wzrostu podaży pieniądza M s = P x L(R,Y) P = M s /L(R,Y) P/P = M s /M s - L/L Stopa inflacji jest równa stopie wzrostu podaży pieniądza pomniejszonej o stopę wzrostu popytu na pieniądz 14-6

7 Podaż pieniądza a poziom cen 14-7

8 Pieniądz i ceny w długim okresie W jaki sposób zmiana w podaży pieniądza powoduje zmiany cen produktu i nakładów? 1. Nadmierny popyt: wzrost podaży pieniądza powoduje, iż ludzie mają większe środki na finansowane zakupów dóbr i usług Aby sprostać wyższemu popytowi, producenci muszą zwiększyć popyt na pracę lub wydłużyć czas pracy już zatrudnionych osób. Powoduje to wzrost płac w celu zachęcania dodatkowych pracowników lub zrekompensowania im pracy w nadgodzinach. Wzrost płac powoduje, iż ceny ostatecznie rosną, aby skompensować firmom wyższe koszty. Patrząc z innej strony, dla ustalonej wielkości produkcji i nakładów, producenci mogą pobierać wyższe ceny, a mimo to sprzedać produkt (z powodu dużego popytu). 14-8

9 Pieniądz i ceny w długim okresie 2. Oczekiwania inflacyjne: Jeśli pracownicy oczekują wzrostu cen na skutek zwiększenia się podaży pieniądza, mogą oczekiwać odpowiedniej rekompensaty Jeśli firmy mają takie same oczekiwania, będą skłonni podnieść płace Producenci zgodzą się na wyższe koszty jeśli oczekują wzrostu cen Efekt: oczekiwania wyższej inflacji spowodowane wzrostem podaży pieniądza, naprawdę doprowadzą do wystąpienia inflacji 14-9

10 Pieniądz, ceny, kursy walutowe i oczekiwania W gospodarce otwartej, w długim okresie (przy elastycznych cenach), oczekiwania inflacyjne będą miały wpływ na rynek walutowy Przypuśćmy, że następuje zmiana oczekiwań inflacyjnych, ale faktyczne dostosowanie poziomu cen zachodzi później Czy jest to realistyczne założenie? 14-10

11 Pieniądz, ceny, kursy walutowe i oczekiwania Change in expected return on euro deposits

12 Pieniądz, ceny, kursy walutowe i oczekiwania Original (long run) return on dollar deposits 14-12

13 Pieniądz, ceny, kursy walutowe i oczekiwania Stały wzrost podaży pieniądza w danym kraju, w długim okresie powoduje proporcjonalną deprecjację jego waluty Jednak, dynamika modelu pokazuje, że najpierw następuje znacząca deprecjacja, a następnie mniejsza - aprecjajca 14-13

14 Zmiana poszczególnych zmiennych 14-14

15 Przestrzelenie kursu walutowego Mówimy, iż mamy do czynienia z przestrzeleniem kursu walutowego, kiedy natychmiastowa (krótkookresowa) reakcja na szok jest większa niż reakcja długookresowa Zakładamy, że zmiana podaży pieniądza ma natychmiastowy skutek dla stopy procentowej i kursu walutowego Zakładamy, że ludzie zmieniają swoje oczekiwania co do inflacji natychmiast po zmianie podaży pieniądza Zjawisko przestrzelenia pomaga wyjaśnić, czemu kursy są tak bardzo zmienne Przestrzelenie następuje ponieważ ceny nie dostosowują się natychmiast (są lepie), natomiast oczekiwania - tak 14-15

16 Wahania kursu walutowego Zmiany w poziomie cen sa wyraźnie mniejsze, co sugeruje, iż zmieniają się one wolniej. Na kurs walutowy wpływa stopa procentowa i oczekiwania, które mogą zmieniać się nagle i sprawiają, że kursy są bardzo wahliwe

17 Balassa-Samuelson effect 17

18 Zawodność PPP Problemy z empiryczną weryfikacją PPP. Ceny identycznych koszyków dóbr (przeliczonych wspólna walutę) znacząc się różnią między krajami Lepiej wypada PPP w wersji względnej, ale także nie jest idealnym narzędziem do prognozowania zmian kursu 15-18

20 Zawodność PPP Bariery handlowe Koszty transakcyjne występowanie dóbr niehandlowych Niedoskonała konkurencja dyskryminacja cenowa Różnice w koszykach konsumpcyjnych (różne udziały poszczególnych dóbr) 15-20

21 Występowanie dóbr niehandlowych Bariery handlowe i dobra niehandlowe Koszty transportu i rządowe ograniczenia w handlu mogą ograniczać mechanizm arbitrażu cenowego, a w szczególnych okolicznościach prowadzić do powstania dóbr niehandlowych Zwykle usługi nie podlegają wymianie międzynarodowej (choć w przypadku niektórych z nich nie jest to prawdą) Im większe koszty transportu, tym większy zakres, a jakim kurs walutowy może odchylać się od tego wynikającego z PPP 15-21

22 Zawodność PPP Niedoskonała konkurencja może powodować dyskryminacje cenową pricing to market Różnice w pomiarze poziomów cen Poziomy cen różnią się między krajami z powodu różnic w definicji (składu) koszyka reprezentatywnego konsumenta, a także z powodu różnic w samym pomiarze jego wartości 15-22

23 Efekt Balassy-Samuelsona Dwa sektory: T (handlowy) and N (niehandlowy) PPP działa w sektorze T Doskonała konkurencja na wszystkich rynkach (dóbr finalnych i czynników), doskonała mobilność pracy i kapitału Identyczne płace w obu sektorach (arbitraż) 23

24 Zmiany E Równanie wyjściowe logarytmach: Małe litery: 24

25 Stopy wzrostu Pochodna z E oraz ln(e) po czasie: Stopa wzrostu: 25

26 Zmiana kursu realnego Logarytmując i podstawiając Licząc pochodną po czasie stopy wzrostu 26

27 Zmiany realnego kursu walutowego Jeśli założymy, że w sektorze handlowym działa prawo jednej ceny, to: Wówczas: Kiedy, waluta krajowa realnie się aprecjonuje (zakładając, że oba sektory mają podobny udział w PKB) 27

28 Ceny czynników w modelu neoklasycznym Co kieruje cenami? Przy założeniach neoklasycznych: 28

29 Względna produktywność a względne ceny Co pozwala na następujący wniosek: Jeśli produktywność rośnie szybciej w sektorze dóbr handlowych (w porównaniu do sektora niehandlowego) wówczas względne ceny dóbr niehandlowych rosną (w relacji do sektora handlowego) Nie byłoby to prawdą, gdyby sektor handlowy był bardziej pracointensywny niż sektor niehandlowy, ale zwykle jest dokładnie odwrotnie (usługi) 29

30 Kurs i PPP Zapisując podobne równanie dla gospodarki drugiego kraju i podstawiając do równania kursu otrzymamy: 30

31 Wnioski Wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze Przy założeniu homogeniczności i mobilności pracy między sektorami przekłada się to także na wzrost płac w sektorze niehandlowym Niższy wzrost produktywności w sektorze niehandlowym powoduje, iż występuje w nim presja na wzrost cen gospodarka doświadcza wzrostu relatywnych cen dóbr niehandlowych Wzrost względnej ceny dóbr niehandlowych przekłada się na ogólny wzrost poziomu cen i realną aprecjację waluty krajowej (kurs nominalny wyrównuje zmiany cen dóbr handlowych) Potencjalna niespójność celów: jak stabilizować ceny przy sztywnym kursie, w sytuacji, gdy za granicą jest inne tempo wzrostu produktywności 31

32 Wybrane badania De Gregorio, Giovannini, Wolf (1994) 14 krajów OECD, okres Do analizy włączono czynniki popytowe: udział wydatków rządowych w PKB, PKB per capita oraz przyrosty inflacji Wyższa inflacja w sektorze dóbr niehandlowych była wynikiem dwóch efektów: przesunięcia struktury popytu w kierunku dóbr niehandlowych oraz szybszego wzrostu produktywności w sektorze dóbr handlowych Rola czynników popytowych w wyjaśnianiu zmian relatywnej ceny dóbr niehandlowych maleje w długim okresie, zaś zmiany realnego kursu w większym stopniu determinowane są przez zróżnicowanie produktywności 32

33 Efekt B-S W Polsce Źródło: L. Wincenciak, maszynopis

34 Efekt B-S W Polsce Źródło: L. Wincenciak, maszynopis

35 Efekt B-S W Polsce Źródło: L. Wincenciak, maszynopis

Podobne dokumenty

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 5 Równowaga długookresowa parytet siły nabywczej

Makroekonomia Gospodarki Otwartej Wykład 5 Równowaga długookresowa parytet siły nabywczej Leszek Wincenciak Wydział Nauk Ekonomicznych UW 2/31 Plan wykładu: Parytet siły nabywczej Parytet siły nabywczej