DECYZJA. Warszawa, dnia 4 padziernika 2004 r. GI-DEC-DS-208/04

Transkrypt

1 Decyzja GIODO z dnia 4 padziernika 2004 r. nakazujca udostpnienie operatorowi telefonii komórkowej, udostpnienie Komendantowi Stray Miejskiej, danych osobowych abonenta telefonu komórkowego, w zakresie imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania, ze zbioru danych abonentów operatora telefonii komórkowej. Warszawa, dnia 4 padziernika 2004 r. GI-DEC-DS-208/04 DECYZJA Na podstawie art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98 poz z pón. zm.) oraz art. 12 pkt 2, art. 18 ust. 1 pkt 2 w zwizku z art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z pón. zm.), art i art ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz z pón. zm.), art. 10a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o straach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 z pón. zm.) oraz art. 161 ust. l ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800), po przeprowadzeniu postpowania administracyjnego w sprawie odmowy udostpnienia Stray Miejskiej, przez operatora telefonii komórkowej A, danych osobowych abonenta telefonu komórkowego uytkowanego w sieci operatora telefonii komórkowej A, nakazuj Operatorowi telefonii komórkowej A, udostpnienie Komendantowi Stray Miejskiej, danych osobowych abonenta telefonu komórkowego, w zakresie imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania, ze zbioru danych abonentów operatora telefonii komórkowej A.

2 Uzasadnienie Do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynł wniosek Komendanta Stray Miejskiej, o wydanie decyzji nakazujcej operatorowi telefonii komórkowej A, udostpnienie Stray Miejskiej danych osobowych abonenta telefonu komórkowego uytkowanego w sieci A, w zakresie imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania. W przedmiotowym wniosku wskazano w szczególnoci: 1. Stra Miejska (...) prowadzi spraw o popełnienie wykroczenia z art Kodeksu wykrocze polegajcego na wywoływaniu fałszywych alarmów o poarze w celu uruchomienia akcji stray poarnej. 2. Poniewa abonent telefonu, z którego dokonano zgłoszenia alarmu naley do sieci telefonii komórkowej A, wniesiono w dniu 28 kwietnia 2004 r. wniosek o udostpnienie danych osobowych abonenta do operatora telefonii komórkowej A 3. Operator telefonii komórkowej A odmówił udostpnienia danych uzasadniajc, e dane abonentów objte s tajemnic słubow w rozumieniu art. 266 kk i brak jest podstaw prawnych do ich ujawnienia. Z dokumentów załczonych do ww. wniosków wynikało, i Stra Miejska, opierajc si o przepis art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych, wystpiła do operatora telefonii komórkowej A. o udostpnienie, na podstawie art. 10a pkt 1 i 2 ustawy o straach gminnych oraz art kodeksu w sprawach o wykroczenia, danych osobowych abonenta telefonu komórkowego uytkowanego w sieci A, w zakresie imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania. W wyjanieniach złoonych przez operatora telefonii komórkowej A w toku prowadzonego postpowania wskazano w szczególnoci: 1. Operator telefonii komórkowej A odmówił ujawnienia danych danych z uwagi na brak podstawy prawnej do takiej czynnoci. 2. Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. Prawo telekomunikacyjne, dane o uytkownikach, tj. o podmiotach, na rzecz których operator telekomunikacyjny wiadczy usługi telekomunikacyjne, objte s tajemnic telekomunikacyjn. (...) Za wyjtkiem przepisów okrelonych ustaw, ujawnianie lub przetwarzanie informacji albo danych objtych t tajemnic stanowi naruszenie tajemnicy telekomunikacyjnej (art. 67 ust. 3 ). Dla pracowników operatora telekomunikacyjnego informacje zakwalifikowane jako objte tajemnic telekomunikacyjn, w tym dane o uytkownikach, stanowi tajemnic słubow. 3. W wietle powyszej regulacji za niewystarczajc do dania udostpnienia danych uzna naley art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. 2

3 4. Art. 10a pkt 1 [na który powołuje si Wnioskodawca] stanowi (...) ogóln podstaw dla przetwarzania przez ten organ danych osobowych nie moe on jednak by traktowany jako podstawa do uchylenia obowizku szczególnej ochrony niektórych danych przewidzianej na podstawie odpowiednich przepisów, tj. w tym przypadku danych objtych tajemnic telekomunikacyjn. (...) art. 10a pkt 1 ustawy o straach gminnych nie jest przepisem zezwalajcym na ujawnienie danych objtych tajemnic telekomunikacyjn, o którym mowa w art. 67 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego. Przepisem takim moe by bowiem tylko norma, która w sposób wyrany odnosi si do ujawnienia danych (...) objtych tak tajemnic (...), wskazujc jednoczenie tryb swoistego zwolnienia z obowizku zachowania tajemnicy. 5. (...) art ustawy Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia daje osobie obowizanej do zachowania tajemnicy słubowej prawo odmowy składania zezna co do okolicznoci, na które rozciga si ten obowizek. Po zapoznaniu si z całoci zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych zwaył, co nastpuje: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z pón. zm.), zwana dalej ustaw, okrela zasady postpowania przy przetwarzaniu danych osobowych oraz prawa osób fizycznych, których dane s lub mog by przetwarzane w zbiorach danych. Przez przetwarzanie danych rozumie si jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostpnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje si w systemach informatycznych (art. 7 pkt 2 ustawy). Podstaw do zgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych daje spełnienie jednej z przesłanek okrelonych w art. 23 ust. l pkt l - 5 teje ustawy. Udostpnienie danych osobowych przez administratora jest wic dopuszczalne m.in. wtedy, gdy jest to niezbdne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowizku wynikajcego z przepisu prawa (art. 23 ust. l pkt 2 ustawy), bd gdy jest to niezbdne do wykonania okrelonych prawem zada realizowanych dla dobra publicznego (art. 23 ust. l pkt 4 ustawy). Z dniem 3 wrzenia 2004 r. weszła w ycie ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800), zwana dalej Prawem telekomunikacyjnym, która zastpiła ustaw z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852 z pón. zm.). Stosownie do przepisu art. 159 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, tajemnica komunikowania si w sieciach telekomunikacyjnych, zwana dalej tajemnic telekomunikacyjn, obejmuje w szczególnoci dane dotyczce uytkowników (w ustawie z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne tajemnica telekomunikacyjna okrelona była w art. 67 ust. 1). W myl art

4 ust. 3 Prawa telekomunikacyjnego, z wyjtkiem przypadków okrelonych ustaw, ujawnianie lub przetwarzanie treci albo danych objtych tajemnic telekomunikacyjn narusza obowizek zachowania tajemnicy telekomunikacyjnej (w ustawie z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne art. 67 ust. 3). Zgodnie natomiast z art. 161 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, z zastrzeeniem ust. 2 tego artykułu, treci lub dane objte tajemnic telekomunikacyjn mog by zbierane, utrwalane, przechowywane, opracowywane, zmieniane, usuwane lub udostpniane tylko wówczas, gdy czynnoci te, zwane dalej przetwarzaniem, dotycz usługi wiadczonej uytkownikowi albo s niezbdne do jej wykonania. Przetwarzanie w innych celach jest dopuszczalne jedynie na podstawie przepisów ustawowych (w ustawie z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne art. 69 ust. 1). Z powyszego wynika zatem, e zarówno na gruncie przepisów ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne, obowizujcej w chwili składania wniosku przez Stra Miejsk, jak równie na gruncie przepisów obecnie obowizujcej ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne, dane osobowe abonentów były i nadal s objte tajemnic telekomunikacyjn, a ujawnienie tych danych było i nadal jest dopuszczalne na podstawie przepisów ustawowych, bd stosownie do przepisów ustawy o ochronie danych osobowych - gdy jest to niezbdne do wykonania okrelonych prawem zada realizowanych dla dobra publicznego (art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy). Dla rozstrzygnicia przedmiotowej sprawy zasadnicze znaczenie ma wic odpowied na pytanie, czy istniej stosowne przepisy prawa rangi ustawowej, które stanowiłyby podstaw do udostpnienia Stray Miejskiej danych osobowych abonenta telefonii komórkowej A. Odpowied daje analiza treci przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o straach gminnych (Dz. U. Nr 123, poz. 779 z pón. zm.) oraz ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz z pón. zm.). Zgodnie bowiem z art. 10 ustawy o straach gminnych, stra wykonuje zadania w zakresie ochrony porzdku publicznego wynikajce z ustaw i aktów prawa miejscowego. W celu realizacji tych zada stra moe przetwarza dane osobowe, z wyłczeniem np. danych o stanie zdrowia, bez wiedzy i zgody osoby, której dane dotycz, uzyskane w wyniku czynnoci podejmowanych w postpowaniu w sprawach o wykroczenia (art. 10a pkt 1 ustawy o straach gminnych). Ponadto, zgodnie z art. 12 ust. l pkt 5 ustawy o straach gminnych, stranik wykonujc zadania, o których mowa w art. 10 i 11 tej ustawy, ma prawo do dokonywania czynnoci sprawdzajcych, kierowania wniosków o ukaranie do kolegium do spraw wykrocze, oskarania przed kolegium do spraw wykrocze i wnoszenia rodków odwoławczych - w trybie przewidzianym przepisami o postpowaniu w sprawach o wykroczenia. Stosownie natomiast do przepisu art. 54 l oraz art Kodeksu postpowania w sprawach o wykroczenia, w celu 4

5 ustalenia, czy istniej podstawy do wystpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebrania danych niezbdnych do sporzdzenia wniosku o ukaranie, stra miejska, moe w granicach swojej właciwoci, przeprowadza czynnoci wyjaniajce. Powysze oznacza, i realizacja zada nałoonych ustawowo na stra miejsk wymaga wykorzystywania informacji o osobach, których działania te dotycz. Co wicej, przepisy ustawy o straach gminnych wprost stanowi o prawie stray miejskiej do przetwarzania danych osobowych w zwizku z realizacj okrelonych prawem zada, bez koniecznoci uzyskania na to zgody osoby, której dane dotycz. W konsekwencji, stra miejska, działajc w oparciu o stosowne przepisy rangi ustawowej, ma prawo zwróci si do operatora telekomunikacyjnego o udostpnienie niezbdnych jej danych osobowych, który wnioskowane informacje powinien udostpni. W takiej sytuacji udostpnienie danych osobowych odbywa si na podstawie obecnie obowizujcego przepisu art. 161 ust. 1 zd. 2 Prawa telekomunikacyjnego, w oparciu o przepisy ustawy o straach gminnych i Kodeksu postpowania w sprawach o wykroczenia i jako takie nie stanowi naruszenia obowizku zachowania tajemnicy telekomunikacyjnej. Przepis art. 161 ust. 1 zd. 2 Prawa telekomunikacyjnego zwalniajc pracowników operatora telekomunikacyjnego z obowizku zachowania tajemnicy telekomunikacyjnej, zwalnia ich jednoczenie z obowizku zachowania tajemnicy słubowej. W wietle powyszego, za bezzasadne naley uzna powoływanie si przez operatora telefonii komórkowej A na argument uzasadniajcy odmow udostpnienia spornych danych, i przepis art ustawy Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia, daje osobie obowizanej do zachowania tajemnicy słubowej prawo odmowy składania zezna co do okolicznoci, na które rozciga si ten obowizek. W przedmiotowej sprawie Komendant Stray Miejskiej zwrócił si do operatora telefonii komórkowej A o udostpnienie danych osobowych abonenta telefonu komórkowego uytkowanego w sieci A, w zakresie imienia, nazwiska oraz adresu zamieszkania, wskazujc jako podstaw art. 10a pkt 2 ustawy o straach gminnych oraz art kodeksu w sprawach o wykroczenia. Poinformował przy tym, i dane te zostan wykorzystane w celu sporzdzenia wniosku o ukaranie w sprawie (...). Z chwil wskazania tych przepisów, po stronie podmiotu wystpujcego o udostpnienie danych zrodziło si uprawnienie do ich pozyskania, za po stronie administratora danych obowizek udostpnienia danych podmiotowi ustawowo uprawnionemu. Tymczasem, operator telefonii komórkowej A odmówił udostpnienia wnioskowanych danych, nie czynic w ten sposób zado obowizkowi wynikajcemu z obowizujcego wówczas przepisu art. 69 ust. 1 zd. 2 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. Prawo telekomunikacyjne (obecnie art. 161 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego) oraz przepisu art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy. Powysze przepisy stanowi wystarczajc podstaw prawn dla udostpnienia spornych danych i to niezalenie od drugiej ze wskazanych na wstpie przesłanek przetwarzania danych, 5

6 tj. realizacji zada dla dobra publicznego (art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy). Odnoszc si do tej przesłanki przetwarzania danych, która w ocenie Generalnego Inspektora take legalizuje udostpnienie wnioskowanych danych, wskaza naley, i Stra Miejska wykonuje - o czym była ju mowa powyej - zadania w zakresie ochrony porzdku publicznego, m.in. ciga sprawców przestpstw i wykrocze. Nie moe budzi wtpliwoci, i w niniejszej sprawie wnioskowane dane osobowe abonenta telefonii komórkowej A s niezbdne do ustalenia sprawcy wykroczenia i ewentualnego skierowania do sdu stosownego wniosku o ukaranie, a wic do wypełnienia zadania realizowanego dla dobra publicznego. Odmowa udostpnienia tych danych uniemoliwia wrcz realizacj wskazanych powyej zada. Wartoci, która przewaa w tej sprawie nad prawem jednostki do decydowania o sposobie wykorzystania jej danych osobowych jest zatem dobro publiczne. Pogld taki wyraził równie Naczelny Sd Administracyjny, który w wyroku z dnia 28 stycznia 2003 r. (sygn. akt II S.A. 2210/01), wskazał, e system ochrony danych osobowych tworz powizane ze sob rozwizania w sposób uwzgldniajcy hierarchi chronionych dóbr i wartoci. Wyrazem tego jest m.in. art. 23 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, dopuszczajcy przetwarzanie danych, gdy na to zezwalaj przepisy prawa i gdy jest to niezbdne do wykonywania okrelonych prawem zada realizowanych dla dobra publicznego. Podobnie art. 69 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego [obecnie art. 161 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego] zezwala na przetwarzanie danych objtych tajemnic telekomunikacyjn równie w innych celach ni wiadczenie usług abonenckich, gdy jest dopuszczalne na podstawie przepisów ustawowych. Łcznie z (...) treci art. 10 ust. 1 ustawy o straach gminnych i art kpw [obecnie art. 54 l oraz art Kodeksu postpowania w sprawach o wykroczenia] powstaje z tych przepisów uprawnienie stray do dania udostpnienia jej danych osobowych pozostajcych w dyspozycji ich administratora, gdy jest stosownie uzasadnione okolicznociami sprawy. Niezalenie od powyszego wskaza naley, i w przedmiotowej sprawie nie powinien by stosowany przepis art. 29 ustawy, gdy znajduje on zastosowanie jedynie w przypadkach udostpniania danych osobowych w celach innych, ni włczenie do zbioru. Stra miejska posiada natomiast - na podstawie wskazanych powyej przepisów prawa - uprawnienie do pozyskania danych osobowych w niezbdnym dla danej sprawy zakresie i do włczenia tych danych do prowadzonego przez siebie zbioru. W konsekwencji, nie istniał obowizek składania przez Komendanta Stray Miejskiej sformalizowanego wniosku, wzór którego okrela akt wykonawczy do ustawy o ochronie danych osobowych. 6

7 W tym stanie prawnym i faktycznym Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnł, jak na wstpie. Decyzja niniejsza jest ostateczna. Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych oraz art i 2 Kodeksu postpowania administracyjnego stronie niezadowolonej z niniejszej decyzji przysługuje, w terminie 14 dni od daty jej dorczenia, prawo złoenia do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (adres: ul. Stawki 2, Warszawa). 7